1. Komunikacja z trudnym...
bibliotekarzem,
czyli
o komunikacji
w bibliotece inaczej
Iwona Marchewka
Biblioteka Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i
Teatralnej w Łodzi
Magdalena Truszkiewicz
Biblioteka Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi

2. Niepoczytalny bibliotekarz
krąży cichutko pośród książek,
w afekcie pokazuje siekacz
oraz garnitur samych dziąseł.
Niepoczytalny bibliotekarz
gdzieś za regałem czai się,
z tomem Herberta lub Steinbecka
czeka…
Na krwawe tête-a-tête… *
/słowa – Jan Kazimierz Siwek; muzyka – Wojciech Gęsicki /
*http://www.ebib.info/content/view/1126/

3. Ankiety
Dla bibliotekarzy
• 89 wypełnień (78 kobiet, 11 mężczyzn)
• 31 - 50 lat 49.43% (44 osoby)
• 19 - 30 lat 40.44% (36 osób)
• 51 - 60 lat 10.11% (9 osób)
• powyżej 60 lat 0%

4. Dla czytelników
• 68 wypełnień (53 kobiety, 14 mężczyzn)
• 19-30 lat 61.76% (42 osoby)
• 31-50 lat 29.41% (20 osób)
• 51-60 lat 4.41% (3 osoby)
• 15-18 lat 2.94% (2 osoby)
• powyżej 60 lat 1.47% (1 osoba)

5. Bibliotekarze • cierpliwość
o sobie • komunikatywność
• otwartość
• uprzejmość
• asertywność
• życzliwość
• optymizm
• kompetencje
• wszechstronna wiedza
• znajomość księgozbioru
własnej biblioteki
• entuzjazm, zapał, pasja

6. Czytelnicy
o bibliotekarzach • „większość młodych
pracowników jest OK.,
niekiedy się zdarza, że
przedstawiciele starszego
pokolenia są gburowaci albo
wiecznie skwaszeni”,
• „wśród moich znajomych
panuje niezbyt pochlebna
opinia o bibliotekarzach”,
• „zewnętrzny? Tak, są
zadbani :) czy zawodowy?
Chyba nie...”,
• „czasami są za bardzo szarzy
i nie uśmiechnięci”,
• powinni lubić swoją pracę
(konieczny jest zapał i pasja),
• muszą być cierpliwi i
kompetentni.

7. Bibliotekarze o czytelnikach
• „nastawienie roszczeniowe czytelnika”,
• „nachalność i nietakt czytelnika”,
• „czytelnik pijany, przeklinał”,
• „wymuszenie przez czytelnika obsługi poza godzinami
pracy biblioteki”,
• „ignorancja użytkownika”,
• „brak kultury oraz podważanie kompetencji
zawodowych, wytykanie młodego wieku”,
• „brak szacunku ze strony użytkownika”.

8. Jak to widzą czytelnicy
• brak pomocy przy wyszukiwaniu pozycji w katalogu lub
na półkach ,
• opryskliwość (np. za pomyłkowo wpisaną sygnaturę),
• traktowanie czytelnika jak intruza, „który przeszkadza w
śledzeniu NK lub Onetu” lub piciu kawy,
• nieuprzejmość, bycie aroganckim, ironicznym,
• traktowanie czytelnika z wyższością.

9. Opinie czytelników
• „był zły, że musi pracować”,
• „na pytania dotyczące książek przewracała oczami”,
• „pani bibliotekarka miała zły humor”,
• „bibliotekarce nie chciało się szukać książek o podobnej
tematyce do tych, których nie było”,
• „z kwaśną miną bibliotekarka podała mi książkę”,
• „zrobiono mi zarzut, że przychodzę oddać książkę 10
minut przed zamknięciem biblioteki”,
• „niezwykle niemiły człowiek, udający, ze nie widzi stojącej
przed nim mojej osoby”.

10. Czy nasz zawód jest stresujący?
Nie – 41.17% (28 osób)
• „nie ma w niej presji czasu ani konieczności
podejmowania ważnych i szybkich decyzji”,-
• „na bibliotekarza oddziałuje mało
rozpraszających i powodujących stres bodźców
(np. brak większego hałasu, zamieszania)”,
• „nie widzę w niej nic stresującego”,
• „to jeden ze spokojniejszych zawodów, jakie
znam”,
• „siedzenie «w towarzystwie» książek nie jest
stresujące”,
• „praca wydaje się być lekka, łatwa i przyjemna”.

11. Tak – 33.82% (23 osoby)
• „niecierpliwi czytelnicy”,
• „wszyscy czegoś od niego chcą”,
• „ponieważ biblioteki są biedne i nie ma książek
drogich, specjalistycznych i [bibliotekarze] muszą
się tłumaczyć z tej biedy, a to pewnie nie ich
wina”,
• „bo wiąże się z odpowiedzialnością”,
• „czasami ludzie nie wiedzą, czego szukają i
oczekują, że bibliotekarz odgadnie ich potrzeby”,
• „praca z wymagającym czytelnikiem”.
• Nie wiem – 25% (17 osób)

12. Praca nad sobą
• joga,
• stawianie się na miejscu
czytelnika,
• uczestnictwo w szkoleniach,
• specjalistyczna lektura ,
• analiza swojego zachowania –
wyciąganie wniosków i nie
popełnianie ponownie tych
samych błędów,
• proszenie kogoś ze
współpracowników o zastąpienie
bibliotekarza przez chwilę na
stanowisku, by ten mógł się
uspokoić.

13. Library anxiety
• Library anxiety (ang.), czyli obawa związana
z korzystaniem z biblioteki (niepokój w
bibliotece, lęk przed biblioteką)*
• na 83 bibliotekarzy prawie połowa (39
osób) nie zna tego pojęcia, zaś wśród 44
bibliotekarzy, którzy twierdzą, że je znają,
czworo napisało, że library anxiety to
bariera informacyjna.
*Świgoń, M. "Library anxiety" - bariera informacyjna w bibliotekach akademickich. [on-line][dostęp 24 marca 2007].
Dostępny w World Wide Web: http://ebib.oss.wroc.pl/matkonf/nba/swigon.marzena.php.

14. Skąd się bierze • stare filmy, „gdzie
stereotyp? bibliotekarka ma grube szkła
na nosie i nienawidzi świata,
bo wylądowała w
bibliotece”,
• z braku znajomości specyfiki
pracy w bibliotece przez
czytelników,
• z poprzedniego ustroju,
„gdzie biblioteki były
obskurne, zagracone, a
bibliotekarz to przeważnie
osoba po 50-tce w okularach
i wyciągniętym swetrze”,
• z negatywnych doświadczeń
czytelników z
bibliotekarzami.

15. Jak zmieniać wizerunek
bibliotekarzy?
• Promujmy się!
• Inwestujmy w młodych, młodszych i najmłodszych.
• Bądźmy kreatywni i mobilni.
• Wykażmy się empatią i wyrozumiałością.
• Zachowujmy się kulturalnie i uprzejmie.
• Korzystajmy z wiedzy i doświadczenia starszych
kolegów po fachu.
• Polubmy swoją pracę.
Kowalska B., Kotlarek D.: Bibliotekarz a stereotypy [online] [dostęp 2011.08.20] Biuletyn EBIB 2006 nr 10,
dostępne w Internecie: http://www.ebib.info/2006/80/a.php?kowalska_kotlarek.

16. Co na to Manifest?
„Biblioteka jest miejscem do dyskusji, nie milczenia.”
„Biblioteka to elastyczność i aktywność, nie stałość i bierność.”
„Każdy człowiek to co najmniej jeden pomysł. Każda biblioteka
to zbiór pomysłów. Każdy pomysł jest inny i wszystkie mogą
być dobre. Każdy może być najlepszy i wszystkie trzeba
sprawdzić. Nie można ignorować okazji.”
„Biblioteka to działanie, nie obserwacja. (…) Nie patrz na to, co
jest. Twórz to, czego nie było.”
Otwarte wyzwanie [online] [dostęp: 2011.08.02]. Dostępne w Internecie: http://libway.org/post/5662366598/otwarte-
wyzwanie.

17. A według nas…
• Uśmiechajmy się! Uśmiech nic nie kosztuje 
• To nie do uwierzenia, ale… nie każdy człowiek
lubi czytać!
• Mówmy „dzień dobry”, „dziękuję”, „do
widzenia”. Uprzejmość też jest za darmo.
• Nie bądźmy złośliwi.
• Nie rozwiązujmy konfliktów między sobą w
obecności czytelników.
• Słuchajmy aktywnie, nawet gdy tę samą historię
słyszymy po raz sto pięćdziesiąty trzeci ;)

18. „My i wy”, czyli przepis
na owocną współpracę

19. Do młodych bibliotekarzy
• Szczypta zrozumienia – starszy bibliotekarz nie
znaczy niepotrzebny, zbędny, przeszkadzający.
• Łyżeczka wyrozumiałości, cierpliwości, duża
dawka dystansu.
• Ostrożnie z własnym ego – doświadczenie
starszych jest bezcenne.

20. Do starszych bibliotekarzy
• Młody bibliotekarz nie znaczy głupi,
bez wiedzy i kompetencji.
• Szklaneczka dobrej woli – pomoc zaoferowana
w sposób sympatyczny i nie nachalny na pewno
nie zostanie odrzucona.
• Ostrożnie z dobrymi radami – młodzi mają swój
rozum, ale też muszą uczyć się na błędach.

21. O czym marzą Czytelnicy?
• „biblioteka w okolicy”,
• „nowości w bibliotece”,
• „poczucie, że jestem pożądanym czytelnikiem”,
• odpowiedni klimat,
• więcej sprzętu komputerowego,
• „ładna bibliotekarka w wypożyczalni dla dorosłych”,
• „mężczyźni bibliotekarze”,
• dłuższe godziny otwarcia.

22. Przesłanie…?
„Bibliotekarze dużo mówią o
swoim wizerunku ale dla
czytelnika ważna jest obsługa –
szybko dostać to, na czym mu
zależy. Jeśli obsługa szwankuje, to
i wizerunek jest blady”.

23. Dziękujemy za
uwagę!
Iwona Marchewka
iwomar83@o2.pl
Magdalena Truszkiewicz
sygnaturka@gmail.com