preprint

1. Katarzyna Baran
Biblioteka Wydziałowa Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej
Uniwersytet Jagielloński
Z duchem czasu... Nowoczesne, dofinansowywane ze środków
europejskich technologie udostępniania i zabezpieczania zbiorów
w Bibliotece Wydziałowej Wydziału Zarządzania i Komunikacji
Społecznej UJ
Abstrakt
Biblioteka Wydziałowa WZiKS UJ to nowoczesna jednostka, która dzięki pozyskaniu europejskich środków
finansowych w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–2013 unowocześniła
swój system udostępniania i zabezpieczania zbiorów opierając go na technologii identyfikacji za pomocą fal
radiowych RFID. W ramach projektu zakupiono odpowiednie bramki kontrolne, chipy do książek, automaty do
samodzielnego wypożyczania książek przez studentów, wrzutnie zewnętrzne, w których studenci mogą
dokonywać zwrotu książek przez całą dobę. Autorka pragnie wskazać czynniki niezbędne do powodzenia
różnego rodzaju projektów, przedstawić funkcjonowanie nowoczesnej Biblioteki, omówić szczegóły projektu,
podzielić się swoimi wrażeniami, zachęcić inne jednostki do pozyskiwania środków pozabudżetowych na ich
modernizację, unowocześnianie i wdrażanie nowych technologii, by w ten sposób tworzyć odpowiednie warunki
dla rozwoju społeczeństwa opartego na wiedzy oraz dorównać europejskim standardom.
1

2. WSTĘP
Johann Wolfgang von Goethe powiedział, że kto nie idzie do przodu, ten się cofa.
Stwierdzenie to jest jak najbardziej aktualne w dobie Internetu, informacji, gwałtownego
rozwoju nowoczesnych technologii i dotyczy każdego z osobna, każdej organizacji czy
instytucji, które chcą pozostać w świadomości społeczeństwa jako potrzebne, nowoczesne
i wychodzące naprzeciw ich potrzebom. Tak samo jest w przypadku bibliotek – i to bez
względu na to czy są to małe biblioteki publiczne, czy też duże biblioteki uniwersyteckie,
zwłaszcza że zyskująca coraz bardziej na znaczeniu w ciągu ostatnich kilkunastu lat idea
społeczeństwa opartego na wiedzy stawia przed nimi coraz to wyższe wymagania i zadania
oraz zmusza do poszukiwania nowych form funkcjonowania, dostosowanych do potrzeb
i oczekiwań społecznych1.
Należy przy tym zaznaczyć, iż biblioteki, jak żadne inne instytucje mają szansę –
a nawet powinny! – stać się naturalnym łącznikiem pomiędzy szeroko rozumianymi zasobami
wiedzy a użytkownikami, którzy potrzebują konkretnych informacji. Przewaga bibliotek nad
innymi podmiotami polega w tym aspekcie przede wszystkim na tym, iż realizując jedną ze
swych podstawowych funkcji polegającą na organizowaniu dostępu do zasobów wiedzy,
zarówno tych tradycyjnych, jak i zasobów innych instytucji, Internetu czy systemów
komercyjnych, biblioteki oferują dostęp do wiedzy już uporządkowanej, co przy dzisiejszym
zalewie informacji, często rozproszonych i różnej jakości, jest niezwykle istotne.
Funkcja ta ma coraz większe znaczenie, musi być systematycznie rozwijana
i poszerzana, by dzięki temu oferować użytkownikowi aktywną pomoc w zdobywaniu wiedzy
poprzez dostarczenie informacji mu przydatnych, zaspokajających jego potrzeby, służących
rozwiązaniu konkretnego problemu oraz dostarczonych we właściwym miejscu i czasie.
Dlatego ważne jest, by realizacja funkcji informacyjnej przez biblioteki pełniące rolę centrów
informacji i dostarczające odpowiedniego warsztatu informacyjnego, była zgodna
z potrzebami jej użytkowników. Wiąże się to z koniecznością prowadzenia badań na temat
użytkowników, ich potrzeb, motywacji, zachowań, itp., które zmieniają się pod wpływem
tworzącego się społeczeństwa informacyjnego, sytuacji gospodarczej, politycznej,
ekonomicznej, technologii informacyjnej i wielu jeszcze innych czynników.
1
Zarządzanie kadrami w bibliotece, red. J.Kamińska, B. Żołędowska-Król, Warszawa 2011, s. 7.
2

3. Szczególna odpowiedzialność ta spoczywa na bibliotekach akademickich, które
oprócz stworzenia możliwości technicznego dostępu do źródeł wiedzy, budowy zaplecza dla
nowych form kształcenia ustawicznego i samokształcenia czy tworzeniu narzędzi
wspomagających te procesy, powinny kształtować w młodzieży umiejętność samodzielnego
wyszukiwania i wykorzystywania zdobytej wiedzy, często z bardzo specjalistycznych
dziedzin nauki, w codziennym życiu i nauce2.
UNIA EUROPEJSKA A BIBLIOTEKI
Szczyt Unii Europejskiej w Lizbonie w marcu 2000 r. zaowocował przyjęciem
Strategii Lizbońskiej, której głównym założeniem było stworzenie Unii Europejskiej
z najbardziej konkurencyjną i dynamicznie rozwijającą się gospodarką na świecie, opartą na
wiedzy i zdolną do trwałego rozwoju. W tym samym roku na szczycie w Feira przyjęto
projekt eEurope – Information Society for all, stawiający sobie za cel zwiększenie tempa
przemiany gospodarki europejskiej w gospodarkę opartą na wiedzy oraz budowę nowego typu
społeczeństwa w pełni wykorzystującego możliwości oferowane przez dynamicznie
rozwijającą się gospodarkę. W projekcie sformułowano trzy główne cele strategiczne dla
krajów Unii Europejskiej: wprowadzenie mieszkańców Europy, ich szkolnictwa, gospodarki
oraz administracji publicznej w epokę cywilizacji informacyjnej, wspieranie nowoczesnych
technologii komunikacyjnych i informatycznych oraz wzmocnienie spójności socjalnej
i niwelowanie różnic w dostępie do technologii informacyjnych pomiędzy wsią a dużymi
ośrodkami miejskimi. eEurope jest kluczowym elementem polityki Unii Europejskiej
w zakresie społeczeństwa informacyjnego i jest ściśle powiązany z dwoma pozostałymi
filarami tej polityki: legislacją i badaniami3.
OD CZEGO ZACZĄĆ?
Ustalenie powyższych priorytetów i nadanie kierunku rozwoju Unii Europejskiej
wiąże się bezpośrednio z przeznaczeniem środków finansowych na ten cel, o które mogą
występować również biblioteki. Pozyskanie przez nie środków stwarza możliwość
2
S. Ci sek, Funkcje i role bibliotek naukowych i publicznych w społeczeństwie wiedzy, [w:] Materiały z
konferencji „Zarządzanie wiedzą i informacją w organizacjach pracujących dla wsi i rolnictwa". Warszawa – 16
września 2005, Warszawa 2005. [dok. elektr.] http://www.cbr.edu.pl/konf2005mat/index_konf.html [dostęp:
03.05.2011].
3
J. Musz yński , Społeczeństwo informacyjne: szkice politologiczne, Toruń 2006, s. [17]–20.
3

4. przełamania trudności finansowych i wykorzystania ich do dalszego rozwoju, otwarcia się na
nowoczesne technologie, przeprowadzenie remontów, modernizację, konserwację
i zabezpieczanie zbiorów, organizację imprez kulturalnych.
Przygotowanie projektu i jego zrealizowanie wymaga dużego wkładu pracy.
Niezbędna jest znajomość odpowiednich przepisów prawa, wiedza na temat programów
unijnych, w ramach których można uzyskać wsparcie dla bibliotek, umiejętność napisania
wniosku według sztywno wytyczonych kryteriów, opracowanie studium wykonalności,
zebranie wielu załączników i dokumentów, powołanie kompetentnego zespołu projektowego.
Samo przygotowanie wniosku jednak nie wystarczy. Należy poprzedzić je gruntowną analizą
sytuacji, w której znajduje się biblioteka. Bez sprawnego zarządzania instytucją, wizji jej
dalszego rozwoju, zaangażowania ze strony pracowników, kierownictwa i innych władz,
którym podlega, projekt nie ma większych szans na powodzenie lub jego realizacja nie
przyniesie wymiernych korzyści.
Dlatego tak duże znaczenie dla powodzenia projektu ma kilka odrębnych czynników.
W związku ze zmianami zachodzącymi w bibliotekach, przeobrażeniom podlegają nie tylko
sposoby świadczenia usług bibliotecznych, ale również metody pracy bibliotekarzy, co
wymaga dokładnego zapoznania się z problematyką zarządzania. Biblioteki, podobnie jak
wszystkie inne instytucje, są organizacjami, w których dla ich prawidłowego funkcjonowania
powinny być realizowane podstawowe funkcje zarządzania, zarówno przy wsparciu
systemów ogólno-organizacyjnych (np. regulaminy, procedury, formularze, sposób
przetwarzania informacji, itp.), jak również przy odpowiednim kierowaniu instytucją tak, by
jednostka funkcjonowała w prawidłowy sposób.
Ubieganie się o jakąkolwiek dotację, nie tylko z Unii Europejskiej, należy poprzedzić
zatem gruntowną analizą sytuacji bieżącej instytucji w zakresie finansów, marketingu oraz
planowania strategicznego, które jest procesem ciągłego planowania zmian i ma zasadnicze
znaczenie dla zagwarantowania jakości usług4. Istotne jest prognozowanie przyszłości
biblioteki, określenie celów na najbliższe lata w kontekście zmieniającego się
ekonomicznego, społecznego, gospodarczego czy technologicznego otoczenia biblioteki,
wyróżnienie czynników, na które organizacja ma wpływ i na których powinna się
koncentrować oraz czynników niezależnych od organizacji, które należy brać pod uwagę przy
projektowaniu strategii organizacji lub planowaniu inwestycji. Każde działanie realizujące
4
L . Der fer t-Wol f, Planowanie strategiczne w bibliotece akademickiej, [w:] Zarządzanie strategiczne
i marketingowe w bibliotekach, [red. M. Nowak, P. Pioterek, J. Przybysz], Poznań 2004, s. 51–70.
4

5. wytyczone cele powinno przynosić korzyści, a jeżeli jest ono współfinansowane
z zewnętrznych środków musi się wpisywać w strategię realizowanego programu5.
Kwestią, której nie można pominąć, jest również problem umiejętnego zarządzania
zmianą. Nieumiejętność organizacji do adaptowania się do zmieniającego otoczenia jest jedną
z najczęstszych barier w osiągnięciu efektywności organizacji. Z tego względu wprowadzanie
zmian jest niezbędne. Jednak realizacja celów zapisanych w projekcie często może spotykać
się ze sprzeciwem, zarówno pracowników, jak również użytkowników biblioteki,
przyzwyczajonych do pewnych warunków, sytuacji, posiadających swoje nawyki. Oporu nie
należy zawsze bezpośrednio wiązać z brakiem akceptacji przeprowadzanego przedsięwzięcia,
ale z mechanizmem psychologicznym odnoszącym się do zmian w ogóle, chęcią zachowania
komfortu psychicznego, jaki niosą ze sobą znane sytuacje i miejsca. Lęk przed czymś nowym
jest reakcją jak najbardziej uzasadnioną, nowe rozwiązania – zwłaszcza technologiczne –
mogą wywoływać poczucie zagrożenia utratą pracy, nieumiejętnością posługiwania się
nowym sprzętem czy oprogramowaniem, zmianą dotychczasowego trybu pracy. Opór
w organizacji jest więc zjawiskiem powszechnym, ale ważne jest, by kultura organizacyjna
instytucji wpłynęła na to, by nie miał on charakteru trwałego, aby pracownicy i użytkownicy
rozumieli konieczność wprowadzenia zmian. W przeciwnym wypadku, taka zmiana może być
destrukcyjna dla organizacji6.
BIBLIOTEKA WYDZIAŁOWA WYDZIAŁU ZARZĄDZANIA
I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ
Biblioteka Wydziałowa została powołana do życia 2 listopada 2005 r. i powstała
z połączenia księgozbiorów kilku instytutów: Instytutu Ekonomii i Zarządzania, Instytutu
Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Instytutu Informacji Naukowej
i Bibliotekoznawstwa, Instytutu Spraw Publicznych, Instytutu Sztuk Audiowizualnych oraz
Instytutu Psychologii Stosowanej. Od początku 2009 r. Biblioteka mieści się w nowoczesnym
i funkcjonalnym budynku, który został zaprojektowany z myślą o zapewnieniu czytelnikom
i pracownikom jak najbardziej dogodnych warunków do pracy i nauki. Biblioteka oferuje
wolny dostęp do księgozbioru, zarówno w czytelni, jak i w wypożyczalni, kilkadziesiąt
komputerów z dostępem do Internetu, sieć wi-fi, skanery, stanowiska do pracy indywidualnej,
kabiny multimedialne wyposażone w telewizory, DVD, komputery i słuchawki do
5
B. Bar ańska-Mal i nowska, Pozyskiwanie środków z Unii Europejskiej – trudne zadanie dla
bibliotekarza, [w:] Konferencja na temat: Polskie biblioteki akademickie w Unii Europejskiej, Łódź, 23–25
czerwca 2004 r. : materiały konferencyjne, Biblioteka Główna Politechniki Łódzkiej, Łódź 2004, s. 129–136.
6
Kultura organizacyjna w zarządzaniu, red. G. Aniszewska, Warszawa 2007, s. 202–204.
5

6. odtwarzania kaset magnetofonowych, kaset video, płyt CD, płyt gramofonowych. Budynek
jest dostosowany również do potrzeb osób niepełnosprawnych, czytelnia jest wyposażona
w stanowisko tyflologiczne przeznaczone dla osób słabowidzących i niewidomych (m.in.
skaner do skanowania książek przetwarzający tekst drukowany do postaci elektronicznej,
program OCR (Optical Character Recognition) rozpoznający zeskanowany tekst, słuchawki,
Screen Leader – program umożliwiający osobie niewidomej pracę z komputerem, Magic
Professional – program dla osób niedowidzących).
Zakres gromadzonego księgozbioru, który liczy około 100 000 woluminów zwartych
i ciągłych, jest bezpośrednio związany z tematyką studiów prowadzonych na Wydziale
Zarządzania i Komunikacji Społecznej.
14 lipca 2010 r. Biblioteka uzyskała certyfikat jakości na zgodność z wymaganiami
normy ISO 9001:2008. Wdrożenie systemu zarządzania jakością zobowiązuje pracowników
i kierownictwo Biblioteki do kompleksowej, sprawnej, profesjonalnej, przyjaznej i skutecznej
obsługi użytkowników w zakresie usług bibliotecznych oraz stałego podnoszenia standardu
świadczonych usług według obowiązujących procedur, w terminach i trybach określonych
przepisami prawa oraz uchwałami i decyzjami władz uniwersyteckich7. Systematyczne
badanie satysfakcji użytkowników pozwala na ocenę bieżącej pracy Biblioteki, daje
możliwość planowania dalszych działań w odniesieniu do potrzeb czytelników, ustalanie
obszarów, w których poziom zaspokojenia ich potrzeb jest niższy lub niezadowalający8.
Infrastruktura, którą posiada Biblioteka jest doskonałą bazą do dalszego rozwoju
w zakresie nowych technologii. Dowodem na to jest projekt współfinansowany ze środków
europejskich, który został zrealizowany w Bibliotece Wydziałowej.
PROJEKT
W związku z ogłoszeniem przez Małopolski Urząd Marszałkowski naboru wniosków
na wsparcie rozwoju i modernizacji infrastruktury dydaktycznej małopolskich szkół wyższych
w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, 22 października 2008 r.
odbyło się spotkanie Zespołu ds. rozwoju Biblioteki Wydziałowej WZiKS UJ. Podczas
zebrania jednomyślnie podjęto decyzję o rozpoczęciu prac nad przygotowaniem wniosku
7
Polityka Jakości Biblioteki Wydziałowej WZiKS UJ [dok. elektr.]
http://biblioteka.wzks.uj.edu.pl/c/document_library/get_file?uuid=168326f7-669c-4397-8c71-
b0553c3fc529&groupId=1384052 [odczyt: 01.09.2011].
8
E . L epkowska, Badanie potrzeb i satysfakcji użytkowników oraz wpływ etyki bibliotekarskiej na
działalność usługową bibliotek, [w:] Jakość usług bibliotecznych w społeczeństwie informacyjnych, red.
J. Kamińska, B. Żołędowska-Król, Warszawa 2009, s. 78–87.
6

7. o pozyskanie środków z Europejskiego Funduszu Socjalnego na komputeryzację
i automatyzację Biblioteki Wydziałowej WZiKS UJ. Konkurs na działanie 1.1 „Poprawa
jakości usług edukacyjnych” Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego został
ogłoszony w październiku 2008 r. Dofinansowanie mogły otrzymać projekty związane
z budową, modernizacją oraz wyposażeniem infrastruktury dydaktycznej oraz badawczo-
rozwojowej służącej równocześnie celom dydaktycznym. Do projektu przystąpiła również
Biblioteka Wydziału Matematyki i Informatyki UJ, jego tytuł ostatecznie sformułowano
następująco: Unowocześnienie systemów zabezpieczeń zbiorów bibliotek Wydziału
Zarządzania i Komunikacji Społecznej oraz Matematyki i Informatyki UJ.
Celem projektu było wzmocnienie zabezpieczenia zbiorów przy równoczesnym
usprawnieniu procesu ich udostępniania przy wykorzystaniu systemu RFID, który jest
obecnie najnowocześniejszym rozwiązaniem w zakresie ochrony i identyfikacji
księgozbiorów bibliotecznych. System ten pracuje w oparciu o technologię identyfikacji za
pomocą fal radiowych RFID (Radio Frequency Identification) i wspiera wiele procesów
w Bibliotece, posiada odpowiednie moduły zarówno dla pracowników Biblioteki, jak również
czytelników czy pracowników ochrony budynku. Wszystkie stanowiska biblioteczne są
połączone z istniejącym oprogramowaniem zarządzającym zbiorami bibliotecznymi.
Poszczególne moduły systemu bibliotecznego służą ochronie i identyfikacji księgozbiorów na
rożnych ich poziomach, od rozpoznawania książki w bramce wyjściowej, po automatyczne
porządkowanie zbiorów w wolnym dostępie, a każdy element systemu oraz konfiguracja
modułów zostały przygotowywane indywidualnie w oparciu o wymagania i potrzeby BW
WZiKS UJ. System został podzielony na strefy, w których uszeregowane zostały
poszczególne produkty o podobnej funkcjonalności9.
Podstawowe działania, które podjęto w ramach projektu to: zakup i uruchomienie
nowoczesnej aparatury technicznej i oprogramowania dla budynków obu bibliotek: zakup
systemu bramek kontrolnych do zabezpieczenia przejścia, wyposażenie stanowiska
bibliotekarza z urządzeniami do sczytywania książek i kart czytelnika oraz oprogramowaniem
do obsługi wypożyczeń i zwrotów, mobilnego skontrum z czytnikiem ręcznym, komputerem
i oprogramowaniem oraz innego sprzętu usprawniającego pracę, jak również przeszkolenie
pracowników wskazanych bibliotek wydziałowych.
9
Księga Jakości Biblioteki Wydziałowej WZiKS UJ [dok. elektr.]
http://biblioteka.wzks.uj.edu.pl/c/document_library/get_file?uuid=0cb5397b-1d2f-43e4-a7d0-
28d9cdbdae72&groupId=1384052 [dostęp: 30.08.2011].
7

8. Projekt zakończono na początku 2011 r. Z obu bibliotek mogą odtąd korzystać także
studenci innych wydziałów Uniwersytetu o pokrewnej tematyce, uczelni krakowskich, uczelni
małopolskich, a także ewentualnie spoza regionu. Powstała także możliwość otwarcia usług
dla osób spoza środowisk akademickich: wysoko kwalifikowanych specjalistów:
dziennikarzy, nauczycieli, psychologów, bibliotekarzy, informatyków, matematyków,
ekonomistów i menadżerów, administratorów, a także pracowników sektora publicznego i
kulturoznawców oraz organizatorów turystyki.
Projekt charakteryzował się bardzo wysokim stopniem innowacyjności, biblioteki
starają się zmniejszać koszty obsługi przy zachowaniu wysokiej jakości i przyciągnąć
czytelników poprzez wprowadzenie wielu zmian i udogodnień takich jak: wolny dostęp,
usprawnienie cyrkulacji, wprowadzenie większej liczby punktów obsługi (poprzez
zastosowanie samoobsługi), kontrolę zbiorów, obniżenie strat wynikających z kradzieży
i zagubień (zabezpieczenie w bramkach, aplikacje inwentaryzacyjne i monitorujące,
bezobsługowe zwroty), zwiększenie efektywności pracy pracowników (automatyzacja
powtarzalności procesów).
PODSUMOWANIE
Projekt zrealizowany w Bibliotece Wydziałowej Wydziału Zarządzania i Komunikacji
Społecznej oraz Bibliotece Wydziału Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego
wpisuje się w realizację działań zawartych w Strategii Rozwoju Edukacji na lata 2007–201310
poprzez zwiększanie dostępu do edukacji, wspieranie otwartości systemu edukacji oraz
doskonalenie jakości edukacji. Przyczynia się również do podnoszenia kompetencji
kulturalnych społeczeństwa poprzez stworzenie warunków do rozwoju aktywności twórczej,
zwiększenie uczestnictwa w kulturze oraz umiejętności świadomego jej odbioru i wyboru.
Ponadto, zwiększa znaczenie bibliotek jako centrów edukacji i informacji kulturalnej przez co
wpływa na istotny rozwój instytucji kultury. Rozbudowa, utrzymywanie oraz modernizacja
bazy materialnej – infrastruktury edukacyjnej – pozwala natomiast na doskonalenie jakości
edukacji na wszystkich etapach kształcenia.
10
Mi ni ster stwo E dukacji Nar odowej i Spor tu , Strategia Rozwoju Edukacji na lata 2007–2013,
Warszawa 2005. http://www.cent.edu.pl/Download,9.html [odczyt: 30.08.2011].
8

9. BIBLIOGRAFIA
1. Barańska-Malinowska B., Pozyskiwanie środków z Unii Europejskiej – trudne zadanie
dla bibliotekarza, [w:] Konferencja na temat: Polskie biblioteki akademickie w Unii
Europejskiej, Łódź, 23–25 czerwca 2004 r. : materiały konferencyjne, Biblioteka
Główna Politechniki Łódzkiej, Łódź 2004.
2. Cisek S., Funkcje i role bibliotek naukowych i publicznych w społeczeństwie wiedzy,
[w:] Materiały z konferencji „Zarządzanie wiedzą i informacją w organizacjach
pracujących dla wsi i rolnictwa". Warszawa – 16 września 2005, Warszawa 2005.
[dok. elektr.] http://www.cbr.edu.pl/konf2005mat/index_konf.html [dostęp:
03.05.2011].
3. Derfert-Wolf L., Planowanie strategiczne w bibliotece akademickiej, [w:] Zarządzanie
strategiczne i marketingowe w bibliotekach, [red. M. Nowak, P. Pioterek, J. Przybysz],
Poznań 2004, s. 51–70.
4. Księga Jakości Biblioteki Wydziałowej WZiKS UJ [dok. elektr.]
http://biblioteka.wzks.uj.edu.pl/c/document_library/get_file?uuid=0cb5397b-1d2f-
43e4-a7d0-28d9cdbdae72&groupId=1384052 [dostęp: 30.08.2011].
5. Kultura organizacyjna w zarządzaniu, red. G. Aniszewska, Warszawa 2007.
6. Lepkowska E., Badanie potrzeb i satysfakcji użytkowników oraz wpływ etyki
bibliotekarskiej na działalność usługową bibliotek, [w:] Jakość usług bibliotecznych w
społeczeństwie informacyjnych, red. J. Kamińska, B. Żołędowska-Król, Warszawa
2009, s. 78–87.
7. Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Strategia Rozwoju Edukacji na lata 2007–
2013, Warszawa 2005. http://www.cent.edu.pl/Download,9.html [odczyt: 30.08.2011].
8. Muszyński J., Społeczeństwo informacyjne: szkice politologiczne, Toruń 2006.
9. Polityka Jakości Biblioteki Wydziałowej WZiKS UJ [dok. elektr.]
http://biblioteka.wzks.uj.edu.pl/c/document_library/get_file?uuid=168326f7-669c-
4397-8c71-b0553c3fc529&groupId=1384052 [odczyt: 01.09.2011].
9

10. 10. Zarządzanie kadrami w bibliotece, red. J.Kamińska, B. Żołędowska-Król, Warszawa
2011.
10