Over de strategie van de centrale overheid om de beheersing van het zorgvolume en de zorgkosten af te wentelen op burgers.

1. Zorgschuldig.
Er is iets simpels aan de hand: we gaan collectief uit van zo veel mogelijk behoud van eigen
verantwoordelijkheid, autonomie en gezondheid voor iedereen. Daar is de zorg voor. Dan is er een
opdracht: de overheidsuitgaven moeten omlaag. Zorguitgaven worden daar al dan niet terecht onder
gerekend. Op de zorg wordt bezuinigd. Bezuinigen noemen we ombuigen. Ombuigen betekent
doelen net een tikkeltje anders verwoorden. Zorg krijgt een andere betekenis door erin te minderen.
Het collectief kan worden aangesproken: op de eigen verantwoordelijkheid, autonomie en dus de
zorg voor de eigen gezondheid. Zo is ombuigen een groot goed geworden en zorg een individueel te
verwerven aanspraak waar je je haast schuldig bij moet voelen. En sommigen geloven het ook nog.
Wie is verantwoordelijk voor de kosten van de zorg? De zorgaanbieder? De zorgverzekeraar? De
centrale overheid? Ze houden elkaar stevig in de tang. De zorgaanbieders gaan maar gedeeltelijk
over de tarieven: de overheid is verantwoordelijk. De verzekeraars kleden elk jaar de in de basis
verzekerde zorgverstrekkingen verder uit: de overheid is hiervoor verantwoordelijk. Het historisch
diep gewortelde principe van het recht op zorg wordt verlaten, de zorgvolumeproblemen worden
gedelegeerd aan lagere overheden, én er wordt nog eens 25% omgebogen: de overheid is
verantwoordelijk. “Waar zou nu nog meer gehaald kunnen worden?” vroegen de beleidsorganen
zich af.
We houden slechts de zorgconsument(en) over. Díe partij moet z’n gedrag aanpassen. Aldus de
overheid. Zijn zorgvraag is niet alleen qua hoeveelheid maar ook wat betreft het type zorgvraag dat
aan deskundigen wordt gesteld, uit de (financiële) hand gelopen. De individuele zorgvrager wordt in
het simpele verhaal medeverantwoordelijk gemaakt voor de beleidsdoelstelling (bezuinigen). Bij de
zorgvrager wordt een gevoel van schaamte opgeroepen als hij/zij voor elk wissewasje naar de dokter
gaat. Om niet te spreken over al die oudjes die zonodig netjes verzorgd willen worden, terwijl ze dat
heus zelf wel kunnen met een beetje hulp van een werkloze zorgcursist. Enne, leve het zorgsparen.
Gezondheid wordt steeds meer een individueel goed.
Het kan niet anders, verzuchten alle partijen. Inclusief de burgers en onderzoeksjournalisten. Simpel.
13 juli 2013
Robert Mouton, Zeist
Gert Rebergen, Zutphen