2. Գոյության կռիվ շուրջերկրյա ճանապարհորդության
ընթացքում Դարվինն ուշադրություն
դարձրեց օրգանիզմների բազմացման
առանձնահատկությունների վրա։ Բոլոր
օրգանիզմները բազմանում և սերունդ են թողնում
բավականին մեծ քանակով։ Լուսնաձուկը դնում է
մոտ 300 միլիոն ձկնկիթ, թառափը՝
մինչև 1 միլիոն ձկնկիթ, դոդոշը՝ մոտ 10
հազար գորտնկիթ։
3. Դարվինը գտնում է, որ ծնված առանձնյակների մեծ
մասը մինչև սեռահասուն դառնալը ոչնչանում է, որի
պատճառը բնության մեջ գործող գոյության կռիվն է։
«Գոյության կռիվ» ասելով հասկանում ենք տեսակի
ներսում առանձնյակների միջև, տարբեր տեսակների
առանձնյակների միջև, ինչպես նաև առանձնյակների
և անօրգանական աշխարհի միջև տեղի ունեցող բարդ
և բազմազան հարաբերությունները։ Դարվինը գտնում
էր, որ գոյության կռիվը ոչ թե առանձին էվոլյուցիոն
գործոն է, այլ նախադրյալ է բնական ընտրության
համար։ Գոյության կռվի հիմնական պատճառը
տեսակների թվաքանակի հնարավոր
անսահմանափակ աճի և միջավայրի պայմանների,
պաշարների միջև եղած
անհամապատասխանությունն է։
4. Տեղի է ունենում նույն տեսակին պատկանող
առանձնյակների միջև։ Գոյության կռվի այս ձևը
ամենատարածվածն է, քանի որ նույն տեսակի
առանձնյակները միջավայրի պայմանների
նկատմամբ նույն պահանջներն ունեն։ Տեսակի
ներսում առանձնյակների թվաքանակի
չափազանց մեծանալու
դեպքում ներտեսակային գոյության կռիվը
սրվում է, առանձնյակների պտղաբերությունը
ընկնում է, առաջանում են համաճարակներ,
արդյունքում՝ թվաքանակը փոքրանում և
կարգավորվում է։
5. Տեղի է ունենում տարբեր տեսակների
պատկանող պոպուլյացիաների առանձնյակների միջև։
Այն ավելի սուր է ընթանում, եթե տեսակները
պատկանում են միևնույն ցեղին, ապրում են նույն
էկոլգիական պայմաններում և օգտագործում են սննդի
նույն աղբյուրը։ Միջտեսակային գոյության կռվի
օրինակները բազմաթիվ են։ Դրանք գիշատչի և
զոհի, միջատների և միջատակեր թռչունների,
մակաբույծների և տիրոջ,
մշակովի բույսերի և մոլախոտերի միջև գոյություն
ունեցող փոխհարաբերություններն են։