«Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση στη Διοίκηση της Εκπαίδευσης: αξιολόγηση των ιστότοπων των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης της χώρας ως προς τα γενικά τους χαρακτηριστικά και τις ηλεκτρονικές τους υπηρεσίες» Αθήνα Ιούνιος 2015 http://www.socialstudies.edu.gr/

1. ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ
ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΤΟΜΕΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ
«ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ»
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
«Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση στη Διοίκηση της
Εκπαίδευσης: αξιολόγηση των ιστότοπων των
Διευθύνσεων Εκπαίδευσης της χώρας ως προς τα
γενικά τους χαρακτηριστικά και τις ηλεκτρονικές τους
υπηρεσίες»
Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Καζάκου Γεωργία (ΑΜ 212328)

2. Το θέμα της έρευνας
Χάρη στις Τ.Π.Ε. μία νέα μορφή δημόσιας
διοίκησης δημιουργήθηκε: η «ηλεκτρονική
δημόσια διοίκηση» (e-government).
Η αξιολόγηση της η/δ είναι
απαραίτητη για την ανάπτυξη,
ενσωμάτωση και βελτίωσή της.
Ειδικά οι κυβερνητικοί ιστότοποι που
έχουν γίνει ένα σημαντικό κανάλι
παροχής δημοσίων υπηρεσιών και
αλληλεπίδρασης μεταξύ πολιτών και
κυβερνήσεων χρειάζεται να
αξιολογούνται.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο δημόσιος
τομέας στην Ελλάδα θα μπορούσαν να
ξεπεραστούν μέσω της η/δ.
Η δε διοίκηση της εκπαίδευσης στην
Ελλάδα μπορεί να ωφεληθεί τα
μέγιστα από τα πλεονεκτήματα της
η/δ.
Οι ιστότοποι των Δ/νσεων
Εκπαίδευσης της χώρας μπορούν να
συμβάλουν στη βελτίωση της
διοίκησης της εκπαίδευσης αφού
είναι μέρος της.

3. Η διαμόρφωση ενός εργαλείου
αξιολόγησης των διαδικτυακών τόπων των
υπηρεσιών διοίκησης της εκπαίδευσης, ως
προς την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικής
διακυβέρνησης με γνώμονα την ελληνική
πραγματικότητα.
Σκοπός της έρευνας

4. Η ανασκόπηση της ελληνικής και ξενόγλωσσης βιβλιογραφίας
για την η/δ.
Η περιγραφή και τεκμηρίωση της διαδικασίας σχεδιασμού ενός
εργαλείου αξιολόγησης με βάση την ανασκόπηση της
βιβλιογραφίας.
Η αξιολόγηση των ιστότοπων των 116 Διευθύνσεων Α/θμιας
και Β/θμιας Εκπ/σης της χώρας με τη χρήση του παραπάνω
εργαλείου.
Η διατύπωση προτάσεων για τη συμπλήρωση ή τον
ανασχεδιασμό των ιστότοπων των Δ/νσεων Εκπ/σης της
χώρας, όπου αυτό απαιτείται.
Στόχοι της έρευνας

5. Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας
• Από το 2000 η
Ε.Ε. έχει
αναγνωρίσει την
αξία της η/δ
• Στατιστικά παροχής
και χρήσης της η/δ,
θεσμικό πλαίσιο,
ελληνικό εκπ/κό
σύστημα.
• 14 άμεσα και 10
έμμεσα
πλεονεκτήματα
για κυβερνήσεις
και χρήστες. 2
μειονεκτήματα.
• 17 ορισμοί, 5
προτάσεις για
τύπους, 20
μοντέλα
ανάπτυξης Ορισμοί,
τύποι, μορφές
και στάδια
της η/δ
Πλεονεκτήματ
α και
μειονεκτήματ
α της η/δ
Το θεσμικό
πλαίσιο της
Ευρωπαϊκής
Ένωσης για
την η/δ
Η ελληνική
πραγματικότη
τα αναφορικά
με την η/δ

6. Το θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας
•Εξετάζουν την ποιότητα
των ιστότοπων είτε από
την πλευρά της
προσφοράς είτε από την
πλευρά της ζήτησης.
•Συσχετίστηκε με την μετα-
ανάλυση του Baker (2009) και
με το πρότυπο του Διεθνούς
Οργανισμού Πιστοποίησης,
ISO/IEC 25010 (2011).
•Εφαρμογή ή/και χρήση της η/δ
σε κολλέγια, σε σχολεία και σε
δημόσιες βιβλιοθήκες ή με την
εκπαίδευση ή επιμόρφωση των
αρμοδίων στην ηλεκτρονική
διακυβέρνηση.
• Το πεδίο είναι
ευρύ καθώς
σχετίζεται με
πλήθος
ερευνητικών
τομέων.
Έρευνα για
την η/δ
Έρευνα για
την η/δ
στην
εκπαίδευση
Μοντέλα
αξιολόγησης
των
ιστότοπων
δημοσίων
υπηρεσιών
Περιγραφή
του
μοντέλου
της έρευνας

7. Το μοντέλο της έρευνας
Στηρίχθηκε στη
διεθνή βιβλιογραφία,
στην εμπειρία της
ελληνικής
πραγματικότητας και
στην ελληνική
νομοθεσία.
Η βάση του μοντέλου είναι το πλαίσιο
αξιολόγησης των Panopoulou et al. (2008)
με τίτλο «A framework for evaluating web
sites of public authorities. New
Information Perspectives».
Αξιοποιηθήκαν και τα κριτήρια αξιολόγησης
που πρότειναν οι Sandoval- Almazán and
Gil-Garcia (2012) για τις δυνατότητες που
παρέχει ένας ιστότοπος ως προς την παροχή
πληροφόρησης και υπηρεσιών, τα εργαλεία
αλληλεπίδρασης, τα κανάλια συμμετοχής και
τις ευκαιρίες για συνεργασία.
Ενσωματώθηκαν οι απαιτήσεις του
ισχύοντος θεσμικού πλαισίου περί της
η/δ στην Ελλάδα (Ν.3979/2011).

8. Το μοντέλο της έρευνας
Παράγοντες αξιολόγησης
Άξονες αξιολόγησης
Συστατικά μέρη του
μοντέλου
Μοντέλο αξιολόγησης
Μοντέλο αξιολόγησης ιστοσελίδων
των Διευθύνσεων Εκπαίδευσης
Αξιολόγηση
ιστοσελίδων
Γενικά
χαρακτηριστι
κά
ευχρηστίας
σχεδίαση,
πρόσβαση,
πλοήγηση,
ιδιωτικότητα
Η-
περιεχόμενο
γενικό
περιεχόμενο,
επικοινωνία, νέα
και επικαιρότητα
Ηλεκτρονική
διακυβέρνηση
Η-υπηρεσίες
γενικές
πληροφορίες,
αριθμός και
επίπεδο υπηρεσιών
Η-συμμετοχή
πληροφόρηση,
αλληλεπίδραση,
συμμετοχή, συνεργασία

9. Μεθοδολογία της έρευνας 1/5
1η φάση:
ανασκόπηση της
βιβλιογραφίας
2η φάση:
πιλοτική έρευνα
3η φάση:
κυρίως έρευνα,
σχεδιασμός του
εργαλείου συλλογής
των δεδομένων και
διαδικασία της
έρευνας
4η φάση:
κωδικοποίηση
και ανάλυση
των δεδομένων

10. Μεθοδολογία της έρευνας 2/5
1η φάση:
η ανασκόπηση της
βιβλιογραφίας
Η αναζήτηση έγινε στο
χρονικό διάστημα Μαρτίου
2014 έως Μαρτίου 2015.
Στις βάσεις Scopus και
Emerald και τα περιοδικά
Electronic Journal of E-
Government και Government
Information Quarterly.
Χρησιμοποιήθηκαν οι λέξεις-κλειδιά
«e-government», «education»,
«Greece», «government websites
evaluation», «e-government
maturity», «educational system»
και «education» κάθε μία λέξη
χωριστά αλλά και συνδυαστικά.

11. Μεθοδολογία της έρευνας 3/5
2η φάση:
η πιλοτική έρευνα
Η πιλοτική έρευνα έλαβε χώρα
στο διάστημα του δεύτερου
μισού του μήνα Νοεμβρίου
2014 και αφορούσε σε έξι
Διευθύνσεις Εκπαίδευσης.
Η ποικιλομορφία των
ιστοσελίδων απαίτησε την όσο
το δυνατόν μεγαλύτερη
εξειδίκευση στις απαντήσεις.
Γι’ αυτό προστέθηκε στον
αρχικό σχεδιασμό του
ερωτηματολογίου η ποιοτική
παράμετρος μέσω καταγραφής
σχολίων και παρατηρήσεων.

12. Μεθοδολογία της έρευνας 4/5
3η φάση:
η κυρίως έρευνα, ο
σχεδιασμός του
εργαλείου συλλογής των
δεδομένων και η
διαδικασία της έρευνας
Επιλέχθηκε η ποσοτική έρευνα γιατί
σύμφωνα με τη βιβλιογραφία
κυριαρχεί η ποιοτική έρευνα στον
τομέα της αξιολόγησης της η/δ.
Σχεδιάστηκε το εργαλείο συλλογής
δεδομένων, ένα ερωτηματολόγιο 52
ερωτήσεων, ανοιχτού και κλειστού
τύπου οι οποίες απαντήθηκαν με
τρεις τρόπους. Με παρατήρηση, με
διαγνωστικά εργαλεία και από τους
διαχειριστές των ιστοσελίδων.
Η κυρίως έρευνα ξεκίνησε στις 29
Δεκεμβρίου του 2014 και
ολοκληρώθηκε στις 21 Απριλίου του
2015. Αξιολογήθηκαν 115 ιστότοποι.

13. Μεθοδολογία της έρευνας 5/5
4η φάση:
η κωδικοποίηση και
η ανάλυση των
δεδομένων
Χρησιμοποιήθηκε το
λογισμικό Microsoft Excel.
Για την απάντηση σε τρεις
ερωτήσεις χρησιμοποιήθηκαν
τρία διαδικτυακά
διαγνωστικά εργαλεία: το
Access Monitor, το GTMetrix
και το Dead Link Checker

14. Σημαντικότερα
ευρήματα
Παράγοντες
επιτυχίας των
ιστότοπων
Προβλήματα
των ιστότοπων
Ελλείψεις των
ιστότοπων
Ευρήματα της έρευνας 1/6

15. Παράγοντες
επιτυχίας
των
ιστότοπων
Σχεδίαση:
α. η συνέπεια των χρωμάτων β. η σωστή χρήση των χρωμάτων γ. η μη
χρήση υπογράμμισης, έντονων, πλάγιων ή κειμένου που αναβοσβήνει.
Πλοήγηση: α. η δυνατότητα επιστροφής στην αρχική σελίδα β. η
διαθεσιμότητα μηχανής αναζήτησης γ. η λειτουργικότητα της μηχανής
αναζήτησης δ. η διαθεσιμότητα χάρτη πλοήγησης ή αλφαβητικού καταλόγου
και ε. η συνέπεια των δεδομένων πλοήγησης.
Γενικό περιεχόμενο: α. η ύπαρξη εσωτερικών συνδέσμων σε πληροφοριακό
περιεχόμενο ή υπηρεσίες του φορέα β. η ύπαρξη εξωτερικών συνδέσμων σε
άλλες υπηρεσίες/φορείς του Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. και γ. η ανυπαρξία σελίδων κενών
περιεχομένου ή «υπό κατασκευή».
Επικοινωνία:
η διαθεσιμότητα των στοιχείων επικοινωνίας του φορέα.
Ευρήματα της έρευνας 2/6

16. Παράγοντες
επιτυχίας
των
ιστότοπων
Νέα και την επικαιρότητα:
α. η ύπαρξη ενότητας νέων και ειδήσεων και β. η συχνότητα
επικαιροποίησης του ιστότοπου.
Αριθμός και εύρος των υπηρεσιών:
η παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών επιπέδου 1 και 2.
Γενικές πληροφορίες:
η διαθεσιμότητα στοιχείων επικοινωνίας με τα αρμόδια
τμήματα/γραφεία του φορέα.
Πληροφόρηση:
η ανάρτηση αποφάσεων ή άλλου τύπου εγγράφων του φορέα.
Ευρήματα της έρευνας 3/6

17. Προβλήματα
των
ιστότοπων
Πρόσβαση:
α. η έλλειψη πρόσβασης για ηλικιωμένους ή άτομα με ειδικές ανάγκες και
β. η έλλειψη τεχνικής πρόσβασης σε λογισμικό.
Πλοήγηση:
η δυσλειτουργικότητα του μενού πλοήγησης.
Ιδιωτικότητα:
α. η ανυπαρξία δήλωσης ασφαλούς χρήσης δεδομένων και β. η ελλιπής
εξακρίβωση των προσωπικών δεδομένων.
Γενικό περιεχόμενο:
α. η ελλιπής παράθεση των στοιχείων του φορέα και β. η ύπαρξη
ανενεργών συνδέσμων.
Επικοινωνία:
α. η έλλειψη στοιχείων επικοινωνίας με τον διαχειριστή του ιστότοπου και
β. ο χρόνος ανταπόκρισής του σε ηλεκτρονικό μήνυμα.
Ευρήματα της έρευνας 4/6

18. Προβλήματα
των
ιστότοπων
Νέα και την επικαιρότητα:
η χαμηλή συχνότητα ανάρτησης ειδήσεων.
Αριθμός και εύρος των ηλεκτρονικών υπηρεσιών:
ο συνολικά μικρός αριθμός ηλεκτρονικά παρεχόμενων υπηρεσιών και η
παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών επιπέδου 3 και 4.
Γενικές πληροφορίες:
α. ο μη ξεκάθαρος τρόπος οργάνωσης των ηλεκτρονικών υπηρεσιών και β.
η μη εκπλήρωση των προδιαγραφών παροχής υπηρεσιών επιπέδου 1-4.
Πληροφόρηση: α. η ανυπαρξία αναφοράς και πρόσβασης στη νομοθεσία της
εκπαίδευσης και στις λειτουργίες και αρμοδιότητες του φορέα β. η έλλειψη
συνδέσμου στον ιστότοπο της ΔΙΑΥΓΕΙΑΣ γ. η έλλειψη εργαλείων ενημέρωσης
(newsletter και RSS) και δ. η ελλιπής παροχή των στοιχείων των σχολείων
Ευρήματα της έρευνας 5/6

19. Ελλείψεις
των
ιστότοπων
Η αλληλεπίδραση:
η ανυπαρξία εργαλείων αλληλεπίδρασης όπως Twitter, Facebook,
blog.
Η συμμετοχή:
η ανυπαρξία καναλιών συμμετοχής όπως surveys, polls, forum.
Η συνεργασία:
α. οι ευκαιρίες συνεργασίας για εκπαιδευτικά θέματα όπως wiki και
moodle και β. η έλλειψη δυνατότητας αξιολόγησης των
πληροφοριών και των υπηρεσιών που παρέχει ο φορέας.
Ευρήματα της έρευνας 6/6

20. Περιορισμοί της έρευνας
Εύρος
• Το μοντέλο δεν
περιέλαβε το σύνολο
των προϋποθέσεων
που ορίζει το θεσμικό
πλαίσιο της χώρας (Ν.
3979/2011).
• Όπως για παράδειγμα
τα εξειδικευμένα
τεχνικά ζητήματα.
Βάθος
• Οι παράγοντες και
μεταβλητές του
μοντέλου δεν έχουν
σταθμιστεί.
• Η αξιολόγηση των
ιστοσελίδων είναι
μόνο περιγραφική.
Μεθοδολογία
• Οι 40 από τις 52
ερωτήσεις της λίστας
αξιολόγησης απαντήθηκαν
από μία ειδικό του
αντικειμένου, τη
μεταπτυχιακή φοιτήτρια
της παρούσας εργασίας.
• Τα μέτρα που αφορούν
στις υπηρεσίες της η/δ
απαντήθηκαν από 55
διαχειριστές και όχι από
το σύνολο.

21. Προτάσεις
Ιστότοποι
1. Σχεδίαση και ανάπτυξη
προσωποποιημένων,
εύχρηστων, φιλικών, ασφαλών
και συνεργατικών
περιβαλλόντων.
2. Παροχή ηλεκτρονικών
υπηρεσιών όλων των
επιπέδων σύμφωνα με τον
Ν.3979/2011 και το Πλαίσιο
Παροχής Ηλεκτρονικών
Υπηρεσιών.
Διοίκηση
1. Κατάρτιση καταλόγου εξειδικευμένων
οδηγιών για τη σχεδίαση, ανάπτυξη και
διαχείριση των ιστότοπων με βάση τον
Ν.3979/2011 και τη διεθνή
βιβλιογραφία.
2. Επιμόρφωση των στελεχών της
Διοίκησης για το θεσμικό πλαίσιο και
την η/δ γενικά.
3. Συνεχής επιμόρφωση των
διαχειριστών.
4. Κατάρτιση οδηγιών για τη χρήση των
εργαλείων του ιστού Web 2.0.
5. Διαμόρφωση πολιτικής με
συγκεκριμένες οργανωτικές και
νομοθετικές αλλαγές.
Χρήστες
1. Ενθάρρυνση των χρηστών
για συμμετοχή στους
ιστότοπους των Διευθύνσεων
Εκπαίδευσης.
2. Ενημέρωση-επιμόρφωση
των εκπ/κών για τη
λειτουργία του ιστότοπου
της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης
στην οποία υπηρετούν.

22. Ολοκλήρωση του
μοντέλου με την
προσθήκη επιπλέον
ειδικών της αξιολόγησης,
με την προσθήκη όλων
των προϋποθέσεων που
θέτει ο Ν. 3979/2011
και με τη στάθμιση των
μεταβλητών που
περιλαμβάνει το μοντέλο.
Η αξιολόγηση των
ιστοσελίδων από την πλευρά
των χρηστών. Μέσω της
δημιουργίας ενός
ερωτηματολογίου με τη
χρήση των Μοντέλων
Αποδοχής της Τεχνολογίας
που θα απευθύνεται στους
εκπαιδευτικούς-χρήστες των
ιστότοπων των Διευθύνσεων
Εκπαίδευσης της χώρας.
Η σχεδίαση ενός
πρότυπου ιστότοπου όχι
μόνο για τις Διευθύνσεις
Εκπαίδευσης της χώρας
αλλά και τους λοιπούς
φορείς της Διοίκησης της
Εκπαίδευσης.
Προεκτάσεις της έρευνας

23. Ευχαριστώ για την προσοχή σας!