Μάθημα Επιλογής 1799, "Μεθοδολογία έρευνας και συγγραφής επιστημονικής μελέτης", Θεολογική Σχολή, Τμήμα Θεολογίας, ΑΠΘ.

1. 1

2. ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
 Είδη επιστημονικών μελετών
 Τρόπος σύνταξης επιστημονικής εργασίας
 Ακαδημαϊκή γραφή
 Αναζήτηση βιβλιογραφίας
 Σύνταξη βιβλιογραφίας-Τρόποι Παραπομπής
 Χρήση και αξιοποίηση θεολογικών πηγών
 Είδη έρευνας
 Οργάνωση έρευνας και σύνταξη ερωτηματολογίου
 Παρουσίαση μελέτης
2

3. ΣΚΟΠΟΣ
Μετά την ολοκλήρωση των παραδόσεων θα μπορείτε να:
 εργάζεστε με μεθοδικό τρόπο για τη σύνταξη
επιστημονικών μελετών
 διαχειρίζεστε και να χρησιμοποιείτε τις πηγές (ψηφιακές
και έντυπες) για θεολογικές μελέτες
 αναζητείτε και να συντάσσετε βιβλιογραφία
 γνωρίζετε τα στάδια και την οργάνωση επιστημονικής
έρευνας και αρχειοθέτησης
 παρουσιάζετε μια εργασία
3

4. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
18/10/2016
25/10/2016
1/11/2016
8/11/2016
15/11/2016
22/11/2016
29/11/2016
6/12/2016
13/12/2016
20/12/2016
10/1/2017
Εξεταστική Ιανουαρίου
 Γενική εισαγωγή
 Σχεδιασμός εργασίας-Αναζήτηση
βιβλιογραφίας
 Σύνταξη βιβλιογραφίας
 Πηγές-Αποδελτίωση Ι
 Πηγές-Αποδελτίωση ΙΙ
 Αρχειοθέτηση
 Σχεδιασμός-Οργάνωση έρευνας
 Σύνταξη ερωτηματολογίου
 Συγγραφή εργασίας
 Τρόπος Παρουσίαση εργασίας
 Παρουσιάσεις εργασιών
 Workshop
Ημερομηνία Μάθημα
4

5. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
 Παράθεση
βιβλιογραφίας
 Αποδελτίωση πηγών
 Αρχειοθέτηση
 Συγγραφή-παρουσίαση
εργασίας
 Workshop
7/11/2016
21/11/2016
5/12/2016
10/1/2017
Εξεταστική Ιανουαρίου
Άσκηση Ημερομηνία παράδοσης
5

6. ΤΡΟΠΟΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
 Αποστολή εργασιών μέσω e-mail:
gaitanosg@yahoo.gr
 Ανάρτηση ψηφιακού υλικού μαθήματος μέσω
LinkedIn:
Georgios Gaitanos
(https://gr.linkedin.com/in/gaitanosg)
6

7. 7

8. ΠΡΟΦΙΛ LINKEDIN
8

9. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
 Tι είναι η επιστημονική εργασία/ Γενικές Κατηγορίες
 Παρουσίαση απαιτήσεων της ακαδημαϊκής γραφής
(μετάβαση από το σχολείο στο πανεπιστήμιο)
 Είδη επιστημονικών εργασιών
 Ανάλυση εννοιών και είδη έρευνας
9

10. TΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Γενικές κατηγορίες10

11. ΟΡΙΣΜΟΣ
Επιστημονική εργασία είναι:
 ένα δακτυλογραφημένο κείμενο έκτασης 10 έως
200 και παραπάνω σελίδων,
 εκπονείται στο πλαίσιο σπουδών, κατάρτισης,
εκπαίδευσης, επιστημονικής εξειδίκευσης,
 συντάσσεται από ένα ή περισσότερα άτομα,
 αναφέρεται σ’ ένα θέμα συγγενές με το γνωστικό
αντικείμενο σπουδής,
 ακολουθεί τους κανόνες της επιστημονικής
προσέγγισης.
11

12. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
 Αυτονομία
 Διανοητική σε βάθος προσέγγιση
 Συμβολή στη γνώση
 Υιοθέτηση κριτικής στάσης
 Διαπραγμάτευση ενός νέου ή ελάχιστα γνωστού
θέματος
 Επεξεργασία προτάσεων
12

13. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ (1)
 Δημιουργία νέας γνώσης μέσα από την αξιοποίηση και
την κριτική θεώρηση της υπάρχουσας γνώσης
 Ανάπτυξη κριτικού και δημιουργικού πνεύματος του
ερευνητή
 Έκθεση και παρουσίαση της γνώσης με δημιουργικό,
ενδιαφέροντα και κατανοητό τρόπο
 Εξάσκηση στη συγγραφή
 Συστηματοποίηση της γνώσης
 Παράδοση της εργασίας εντός χρονικών ορίων
(deadline)
 Ανάπτυξη συνεργασιών 13

14. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ (2)
 Γνωριμία με βιβλιοθήκες και αρχεία
 Καλλιέργεια της ερευνητικής ικανότητας
 Εκμάθηση ερευνητικών μεθόδων
 Ανάπτυξη νέων ερευνητικών δεδομένων και νέων
θεωρητικών προσεγγίσεων
 Ώθηση των συζητήσεων στην επιστημονική
κοινότητα μετά τη δημοσίευση νέων προσεγγίσεων
ή δεδομένων
14

15. ΓΙΑΤΙ ΣΥΓΓΡΑΦΟΥΜΕ ΛΟΙΠΟΝ ΜΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ;
Συγγράφουμε μια εργασία για να:
 οριοθετήσουμε ένα θέμα,
 ανατρέχουμε σε πηγές πληροφόρησης,
 συγκεντρώνουμε το πληροφοριακό υλικό,
 κατατάσσουμε το πληροφοριακό υλικό,
 προβληματιζόμαστε για ένα θέμα,
 αναλύουμε τις πληροφορίες,
 εξετάσουμε τις απόψεις των άλλων με κριτικό πνεύμα,
 ταξινομούμε τις ιδέες μας,
 διατυπώνουμε τις ιδέες μας με τρόπο κατανοητό,
 εκφραζόμαστε γραπτά,
 προωθούμε την επιστήμη
15

16. ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ (1)
 Δεν πρέπει να αποστηθίζετε ένα δεδομένο χωρίς πρώτα
να το αξιολογείτε και να το κριτικάρετε.
 Δεν πρέπει να εφαρμόζετε μια επιστημονική μέθοδο,
χωρίς πρώτα να έχετε κατανοήσει τις λειτουργίες και
τους σκοπούς της.
 Αμφισβητήστε, κριτικάρετε, ανατρέψτε παλαιότερες
θεωρίες
 Συστηματική ενασχόληση και επανάληψη με θέματα που
διδαχθήκατε στο παρελθόν
 Συνεχή διόρθωση παλαιότερων εργασιών σας. Αυτό θα
σας βοηθήσει να διαπιστώσετε την πρόοδό σας και τη
διαφορετική οπτική που αντιμετωπίζετε τα πράγματα
16

17. ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ (2)
 Δημιουργήστε νέες κατηγορίες, έννοιες και
ταξινομήσεις
 Μην γίνεστε κλώνοι των δασκάλων σας
 Αναζητήστε νέες κατευθύνσεις που θα
διαμορφώσουν τις συνθήκες για κριτική, διαφωνία
και ανατροπή
17

18. ΓΕΝΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
 Περιγραφική
 Αναλυτική
 Επιχειρηματολογική
18

19. ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ
Ο συγγραφέας μέσω της ικανότητας σκέψης και
περιγραφής να οργανώσει το υλικό του, τις ιδέες του,
τις εμπειρίες, τη φαντασία και τις γενικές του γνώσεις.
Είδη περιγραφικής εργασίας:
 Στοχαστική
 Αφηρημένη
19

20. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ
Διαίρεση υλικού σε ενότητες που καθορίζει ο
συγγραφέας της εργασίας και εξαρτώνται από το
θέμα της εργασίας.
Είδη αναλυτικής εργασίας:
 Αιτιολογική
 Συστηματική
 Περιοδικοποιημένη
20

21. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ
Δίνεται έμφαση στην ικανότητα σκέψης και
οργάνωσης των ιδεών του συγγραφέα. Ο συντάκτης
της εργασίας παρουσιάζει την άποψή του με λογικά
επιχειρήματα.
21

22. ΑΤΟΜΙΚΗ VS ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Παράγοντες
Έκταση
Πρόσβαση στις πληροφορίες
Θεωρητική και μεθοδολογική επιλογή
Διαχείριση της πληροφορίας
Αυτονομία
Δυσκολίες
Συνολική αντίληψη του θέματος
Συγγραφή
Ατομική Ομαδική
Εξαρτάται από τις
δυνατότητες ενός ατόμου
Μπορεί να είναι πιο
εκτενής
Εξαρτάται από τις
δυνατότητες ενός ατόμου
Μεγαλύτερη πρόσβαση
Οι επιλογές είναι
καθοριστικές
Απαιτείται συμφωνία
Κατοχή όλων των
δεδομένων
Ουσιαστική και
αποτελεσματική
επικοινωνία
Κύριος των αποφάσεων Διαρκής διαπραγμάτευση
Μία δυσκολία μπορεί να
προκαλέσει πρόβλημα
Μια ομάδα μπορεί να
περιορίσει τα προβλήματα
Πλήρης αντίληψη Διαρκή δραστηριότητα
Απαιτεί περισσότερο χρόνο,
αλλά υπάρχει ομοιογένεια
Απαιτεί λιγότερο χρόνο,
αλλά υπάρχει πρόβλημα
ανομοιογένειας
Σύγκριση
22

23. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΓΡΑΦΗ
Μετάβαση από το σχολείο στο πανεπιστήμιο23

24. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΓΡΑΦΗ
 Η έννοια της ακαδημαϊκής γραφής συνδέεται με την
επιστημονική γραφή και την επιστημονικότητα σε
διάφορους τύπους κειμένων.
 Επίσης, σχετίζεται με την επιστημονική έρευνα και
μεθοδολογία, ανάλογα με το είδος της εργασίας.
24

25. ΚΡΙΤΗΡΙΑ
 Η γλώσσα θα πρέπει να δομεί νόημα και να μην αποτελεί
απλό αγωγό μεταβίβασης σκέψεων
 Η απλή χρήση τεχνικών όρων δεν είναι επαρκής, για να
χαρακτηριστεί ένα κείμενο επιστημονικό
 Η ακαδημαϊκή γραφή ανάλογα με το είδος της εργασίας
καθιερώνει τους δικούς της κανόνες έκφρασης
 Ο λόγος δεν πρέπει να έχει απλοϊκό ύφος ή εκφράσεις της
καθομιλουμένης
 Σοβαρό ύφος, με πρόθεση να πληροφορήσει τον αναγνώστη
και να προσφέρει μια κριτική θεώρηση των πραγμάτων
 Χρήση παθητικής φωνής
 Ειδικοί όροι με βάση το επιστημονικό αντικείμενο
 Ανάλογα και με το επιστημονικό αντικείμενο, αλλά και το είδος
της εργασίας εξαρτάται και η εξειδίκευση της ορολογίας και το
είδος του κειμένου.
25

26. ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
 Οι μαθητές για την είσοδό τους στο Πανεπιστήμιο
προετοιμάζονται μέσω ενός συστήματος που δεν
καλλιεργεί ιδιαίτερα την κριτική σκέψη.
 Υπάρχει ένα μεγάλο κενό μεταξύ του σχολείου και των
απαιτήσεων των πανεπιστημιακών μαθημάτων.
 Η έννοια της εργασίας για τους περισσότερους
πρωτοετείς φοιτητές συνδέεται με τη χρήση του
επεξεργαστή κειμένου (Word), του διαδικτύου και της
διαδικασίας «Αντιγραφή-Επικόλληση».
 Στο σχολείο μπορεί αυτή η διαδικασία να μην είναι
κατακριτέα, αλλά για το Πανεπιστήμιο δεν αποτελεί το
ενδεδειγμένο και αποδεκτό τρόπο εργασίας και έρευνας.
 Έτσι, κυριαρχεί το χαρακτηριστικό της λογοκλοπής.
26

27. ΒΑΣΙΚΑ ΛΑΘΗ ΚΑΙ ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΙΚΩΝ
ΕΡΓΑΣΙΩΝ
 Προβληματική δομή και ελλείψεις στα περιεχόμενα
 Απουσία παραπομπών και βιβλιογραφικών
αναφορών
 Αντιγραφή αυτούσιων κειμένων
 Υφολογική αδυναμία-εκφραστικά λάθη
 Γραμματικά, συντακτικά, ορθογραφικά λάθη
27

28. ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΜΙΑΣ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗΣ
ΕΡΓΑΣΙΑΣ (1)
 Μελέτη σε βάθος του υπό διαπραγμάτευση θέματος
 Συλλογή περισσότερων πληροφοριών και κριτική
αξιολόγησή τους
 Η συγγραφή αυτών των εργασιών βοηθά τον
φοιτητή να εξασκηθεί και σταδιακά να διαμορφώσει
το προσωπικό του ύφος και την προσωπική του
επιστημονική ταυτότητα
 Η φοιτητική εργασία δεν αποσκοπεί απαραίτητα
στην παράθεση γνώσεων, αλλά μπορεί να
αποτελέσει μια κριτική επεξεργασία ενός θέματος
 Ακρίβεια στην επιχειρηματολογία και τεκμηρίωση
28

29. ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΜΙΑΣ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗΣ
ΕΡΓΑΣΙΑΣ (2)
 Πλήρης κατανόηση του θέματος και σωστή διαχείριση
των πηγών
 Σωστές παραπομπές και βιβλιογραφικές αναφορές
(απαγορεύεται η λογοκλοπή)
 Ανάπτυξη επιχειρηματολογίας
 Σαφής και λιτός λόγος
 Σύντομες προτάσεις και προσοχή στα σημεία στίξης
 Προσοχή στα συντακτικά και ορθογραφικά λάθη
 Χρήση ρημάτων, όπως: παρατηρώ, αναλύω, κρίνω,
συγκρίνω, συσχετίζω, αντιπαραθέτω,
επιχειρηματολογώ, τεκμηριώνω, οργανώνω, επιλέγω,
σχεδιάζω, ορίζω, διαπιστώνω, επισημαίνω, συζητώ,
ερμηνεύω, αξιολογώ, γενικεύω, συνοψίζω, προτείνω.
29

30. Η φοιτητική εργασία αποτελεί ουσιαστικά μια
προπόνηση με σκοπό την κατανόηση του
τρόπου διαχείρισης των πηγών και της κριτικής
επεξεργασίας των πληροφοριών.
Είναι η διαδικασία που έχει σκοπό την αποφυγή
του εγκυκλοπαιδισμού και της λογοκλοπής από
τα εγχειρίδια του διδάσκοντα.
Προετοιμάζει τους μελλοντικούς ερευνητές.
30

31. ΕΙΔΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
31

32. ΕΙΔΗ
 Φοιτητική εργασία
 Πτυχιακή ή διπλωματική εργασία
 Μεταπτυχιακή εργασία (master)
 Διδακτορική διατριβή
 Μεταδιδακτορική διατριβή
 Επιστημονικό Άρθρο
 Εισήγηση
 Μονογραφία
 Εγχειρίδιο
 Έκθεση
 Βιβλιοκρισία
 Βιβλιογραφική έκθεση
 Πραγματεία
 Εργαστηριακή αναφορά
 Επιστημονική πρόταση 32

33. ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
 Απαλλακτική ή πριμοδοτική σ’ ένα μάθημα
 Ο φοιτητής ασχολείται με τα ζητήματα μιας
συγκεκριμένης επιστημονικής περιοχής με την
οποία σχετίζεται το μάθημα.
 Συνήθως μελετάται η βιβλιογραφία του μαθήματος
 Η εργασία σχετίζεται μ’ ένα τομέα της ύλης του
μαθήματος και ο φοιτητής καλείται με τα
επιχειρήματα που αναπτύσσει να αποδείξει πόσο
καλά έχει κατανοήσει το αντικείμενο που
πραγματεύτηκε.
 Ο καθηγητής του μαθήματος ορίζει το θέμα, την
ύλη, την έκταση και το χρόνο παράδοσης.
33

34. ΠΤΥΧΙΑΚΗ-ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
 Εργασία που υλοποιείται συνήθως στο τελευταίο έτος των σπουδών και
έχει σκοπό την ενασχόληση του φοιτητή με κάποιο συγκεκριμένο θέμα
διάρκειας ενός τουλάχιστον εξαμήνου.
 Δεν υπάρχει σ’ όλες τις σχολές η απαίτηση για την κατάθεση πτυχιακής
εργασίας. Βέβαια, σε ορισμένες είναι προαπαιτούμενο για τη λήψη του
πτυχίου.
 Ανατίθεται σ’ ένα φοιτητή ή ομάδα δύο ή τριών φοιτητών, εφόσον όμως
έχουν συμπληρώσει συγκεκριμένο αριθμό εξαμήνων και έχουν
περατώσει συγκεκριμένο αριθμό διδακτικών μονάδων (ECTS).
 Ο φοιτητής οφείλει να αναζητήσει και να συγκεντρώσει όλες τις σχετικές
πηγές με το θέμα του και να τις σχολιάσει.
 Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να κληθεί να πραγματοποιήσει κάποια
έρευνα
 Ανάλογα με το θέμα της εργασίας καλείται να οργανώσει το υλικό που
έχει συγκεντρώσει και να παρουσιάσει τα αποτελέσματα της έρευνάς του
με τον κατάλληλο σχολιασμό.
 Το θέμα συνήθως δίνεται από τον καθηγητή και με την ολοκλήρωση της
εργασίας, αυτή παρουσιάζεται σε τριμελή επιτροπή.
34

35. ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
 Εργασία για την απόκτηση μεταπτυχιακού
διπλώματος.
 Εκπονείται από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές μετά
την ολοκλήρωση των μεταπτυχιακών τους
σπουδών και είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη
λήψη του μεταπτυχιακού τίτλου.
 Η μεταπτυχιακή εργασία έχει αυξημένες απαιτήσεις
ως προς τη διάρθρωση, την οργάνωση και την
υλοποίηση.
 Η κύρια απαίτηση είναι να αποδείξει ο
μεταπτυχιακός φοιτητής πως έχει την ικανότητα να
διαχειρίζεται σωστά και με πρωτοτυπία τις πηγές,
να παραπέμπει σ’ αυτές σωστά και να αναλύει
εξειδικευμένα επιστημονικά θέματα.
35

36. ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ
 Εργασία για την απόκτηση διδακτορικού διπλώματος, που είναι ο
ανώτερος τίτλος σπουδών.
 Αποτελεί μια επιστημονική μελέτη με αντικείμενο ένα συγκεκριμένο
πρόβλημα, που αναπτύσσεται σ’ όλη του την έκταση και επιδιώκεται να
δοθεί μια πρωτότυπη ερμηνεία.
 Χρονικό περιθώριο κατ’ ελάχιστον τα 3 έτη.
 Ανοικτή υπεράσπιση μπροστά σε επταμελή επιτροπή ακαδημαϊκών
 Συνήθως μέρη ή τα αποτελέσματα της διατριβής δημοσιεύονται σε
επιστημονικά περιοδικά
Οι διδακτορικές διατριβές θα πρέπει να:
 έχουν στοιχεία πρωτοτυπίας (παραγωγή νέας γνώσης),
 εφαρμόζουν σωστά τις μεθόδους και τεχνικές έρευνας,
 είναι γραμμένες και παρουσιασμένες με άρτιο τρόπο από πλευράς
οργάνωσης και επιστημονικής γλώσσας,
 παρουσιάζουν επιστημονικά πορίσματα,
 εκφράζονται με τον κώδικα της επιστημονικής γλωσσικής επικοινωνίας,
 τηρούν τους όρους της επιστημονικής δεοντολογίας.
36

37. ΜΕΤΑΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ
 Για τη διεξαγωγή της μεταδιδακτορικής έρευνας
απαιτείται η κατοχή διδακτορικού τίτλου.
 Εκπονείται υπό την επίβλεψη ενός καθηγητή ή ενός
ερευνητικού κέντρου.
 Αποτελεί ακόμη μεγαλύτερη εξειδίκευση σε κάποιο
από τα θέματα της διδακτορικής διατριβής.
37

38. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΑΡΘΡΟ
 Κείμενο που απευθύνεται στην επιστημονική κοινότητα, που ασχολείται
με συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο.
 Δημοσιεύεται σε επιστημονικό περιοδικό, συλλογικούς τόμους,
εγκυκλοπαίδειες, ηλεκτρονικά επιστημονικά περιοδικά.
 Σύντομο και περιεκτικό (10 με 20 σελίδες). Στην αρχή περιλαμβάνει μια
περίληψη (abstract), που ενημερώνει συνοπτικά για το περιεχόμενο και
τα ευρήματα του άρθρου.
 Συνήθως αποτελεί πρωτότυπη επιστημονική συμβολή
 Θίγει και θέτει προβλήματα, ενώ δίδει αφορμές για σκέψη και
σχολιασμό
 Πολλές φορές παρουσιάζονται και έρευνες εν εξελίξει και ανάλογα με
την κριτική που ασκείται στον ερευνητής ή τους ερευνητές, προχωρούν
σε βελτιώσεις.
 Η δημοσίευση ενός άρθρου σε έγκυρο επιστημονικό περιοδικό
φανερώνει ότι η έρευνα βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο. Η δημοσίευση
αποφασίζεται από κριτική επιτροπή, που αποτελείται από άτομα
γνώστες του ευρύτερου γνωστικού αντικειμένου με το οποίο σχετίζεται
το άρθρο.
38

39. ΕΙΣΗΓΗΣΗ
 Η ίδια λογική και οι ίδιες αρχές ισχύουν και για τις
εισηγήσεις στα συνέδρια.
 Ο ερευνητής έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει την
εργασία του δια ζώσης και να ανταλλάξει απόψεις
με συναδέλφους του σε διεθνή ή πανελλήνια
συνέδρια.
 Η δια ζώσης αλληλεπίδραση βοηθά τον ερευνητή
για την προσωπική του βελτίωση και τις επόμενες
επιστημονικές του επιλογές.
39

40. ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ
 Εξειδικευμένη μελέτη πάνω σ’ ένα θέμα, που το
παρουσιάζει με πλήρη και ολοκληρωμένο τρόπο.
 Μπορεί να είναι ένα ειδικό θέμα οποιαδήποτε
επιστήμης, αρκεί η διαπραγμάτευση του θέματος να
είναι πλήρη και εξαντλητική.
 Μια μονογραφία μπορεί να κατατεθεί και ως
διδακτορική διατριβή, αρκεί να ανταποκρίνεται στην
απαίτηση για πρωτοτυπία και τους κανόνες
συγγραφής της.
40

41. ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ
 Σύντομο σύγγραμμα στο οποίο συγκεντρώνονται
θεμελιώδεις γνώσεις κάποιας επιστήμης ή τέχνης.
 Μικρό σε μέγεθος (όσο το μέγεθος των χειρών)
 Δεν υπάρχει η απαίτηση της πρωτοτυπίας, καθώς ο
σκοπός είναι η μετάδοση βασικών αρχών μιας
επιστήμης
 Παρέχει την ύλη με συστηματικό τρόπο.
41

42. ΕΚΘΕΣΗ
 Παρουσίαση στοιχείων κατ’ ακρίβεια σχετικά με
κάποιο ζήτημα, στην οποία εκφράζεται η άποψη του
συντάκτη.
Στο πανεπιστήμιο:
1. Μπορεί να ζητηθεί από τους φοιτητές να
ετοιμάσουν ένα κείμενο με βάση την ύλη που
έχουν διδαχθεί.
2. Προεργασία, για τη συγκέντρωση αρχικών
σκέψεων με απώτερο σκοπό τη δημιουργία μιας
συλλογικής επιστημονικής εργασίας
3. Πρόταση για την ανάληψη ενός συγκεκριμένου
θέματος σε μεταπτυχιακό ή διδακτορικό επίπεδο.
42

43. ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ
 Η συστηματική κριτική ενός νέου συνήθως
επιστημονικού έργου
 Η κριτική ασκείται από ένα ερευνητή είτε εξαιτίας
κοινών ερευνητικών ενδιαφερόντων είτε επειδή του
ζητήθηκε από ένα εκδοτικό οίκο, από ένα επιστημονικό
περιοδικό ή και από τον ίδιο το συγγραφέα.
Δύσκολο και χρήσιμο εγχείρημα, που απαιτεί δύο
βασικές προϋποθέσεις:
1. Ο κριτής πρέπει να είναι γνώστης του αντικειμένου,
για να δικαιολογήσει την κρίση του
2. Η κριτική πρέπει να διέπεται από αντικειμενικότητα
43

44. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
 Ο μελετητής καλείται να συγκεντρώσει όλα τα
στοιχεία, όλες τις πηγές και τα δεδομένα, που έχουν
εκδοθεί μέχρι σήμερα και σχετίζονται μ’ ένα
επιστημονικό αντικείμενο, μια επιστημονική θεωρία,
ένα λογοτεχνικό είδος ή οποιοδήποτε θέμα.
44

45. ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ
 Διαπραγμάτευση ενός θέματος κατά συστηματικό
τρόπο, όπου εκτίθενται οι σκέψεις με λογικό και
αιτιώδη τρόπο.
 Υπάρχει ειρμός και λογική ακολουθία, που συνδέει
τα επόμενα με τα προηγούμενα.
 Η μονογραφία επί ειδικού θέματος μπορεί να είναι
και πραγματεία, εφόσον η διαπραγμάτευση είναι
συστηματική.
 Όταν η πραγματεία αναφέρεται σε γενικά θέματα,
δεν μπορεί να είναι μονογραφία.
45

46. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ
 Αφορά ως επί το πλείστον τις θετικές και
εφαρμοσμένες επιστήμες
 Τα αποτελέσματα και η ερμηνεία των πειραμάτων
και των project που επιτελούν ερευνητές και
φοιτητές στα πλαίσια μαθημάτων ή ερευνητικών
προγραμμάτων.
46

47. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
 Παρουσιάζονται στοιχεία για ιδέες και προτάσεις με σκοπό τη
μελλοντική έρευνα.
 Συνήθως μια τέτοια πρόταση υποβάλλεται για έρευνα στο
πλαίσιο μεταπτυχιακής εργασίας, διδακτορικής έρευνας,
επιστημονικής έρευνας σε κάποιο ερευνητικό πρόγραμμα.
Η επιστημονική πρόταση έχει σκοπό να:
1. δικαιολογήσει γιατί η έρευνα είναι απαραίτητη στο
συγκεκριμένο τομέα,
2. εξηγήσει πως προκύπτει η πρόταση για τη νέα έρευνα,
3. παρουσιάσει τη μεθοδολογία υλοποίησης της έρευνας.
 Επίσης, η πρόταση για επιστημονική έρευνα περιλαμβάνει και
άλλες κατηγορίες, όπως χρονοδιάγραμμα, προϋπολογισμός, κ.α.
47

48. ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ
Είδη έρευνας48

49. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ-ΕΝΝΟΙΕΣ
 Μια από τις βασικότερες απαιτήσεις της
επιστημονικής εργασίας και έρευνας είναι η χρήση
ξεκαθαρισμένων επιστημονικών εννοιών, ώστε η
διατύπωση επιστημονικών αποφάνσεων να είναι
σαφής.
 Κάθε επιστήμη και γνωστικό αντικείμενο έχει
αναπτύξει ιδιαίτερο επιστημονικό λεξιλόγιο και είναι
απαραίτητη η κατανόηση της ορολογίας από τον
μελετητή και ερευνητή.
49

50. ΤΥΠΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ
 Έννοιες ταξινόμησης
 Συγκριτικές έννοιες
 Ποσοτικές ή μετρικές έννοιες
 Έννοιες που προσδιορίζουν μια ταυτότητα
50

51. ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΩΝ
(ΘΑ ΑΝΑΦΕΡΘΟΥΜΕ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΣΤΑ ΕΙΔΗ ΕΡΕΥΝΩΝ ΣΕ ΕΠΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ)
 Ποσοτικές έρευνες
(Τα δεδομένα τους παρουσιάζονται ποσοτικά, με
αριθμούς, οι οποίοι κωδικοποιούνται, αναλύονται
και ερμηνεύονται με στατιστικά σχήματα-
διαγράμματα και στατιστικούς δείκτες)
 Ποιοτικές έρευνες
(Τα δεδομένα τους παρουσιάζονται με ποιοτικά-
κατηγορικά με λεκτικά σχήματα ή σύμβολα, που
κατατάσσονται σε κατηγορίες, π.χ. φύλο,
επάγγελμα, ειδικότητα, ιδιότητα, και μπορεί ακόμα
να κωδικοποιηθούν ποσοτικά, να αναλυθούν και να
ερμηνευτούν) 51

52. ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ
Ποσοτικές έρευνες είναι οι:
 Περιγραφικές έρευνες
 Πειραματικές έρευνες
 Δημοσκοπικές έρευνες
 Δημογραφικές έρευνες
 Έρευνες στάσεων
 Έρευνες συσχετίσεων
52

53. ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ
Ποιοτικές έρευνες είναι οι:
 Ιστορικές έρευνες
 Έρευνες δράσης
 Μελέτες περιπτώσεων
 Ανάλυση περιεχομένου
 Εθνογραφικές έρευνες
 Βιογραφικές έρευνες
53

54. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Ανδρεαδάκης Ν. & Βάμβουκας Μ., Οδηγός για την εκπόνηση και τη σύνταξη γραπτής
ερευνητικής εργασίας, Αθήνα: Ατραπός, 2005, σσ. 15-26.
 Ευδωρίδου Ε. & Καρακασίδης Θ., Ακαδημαϊκή Γραφή, Αθήνα: Εκδόσεις Τζιόλα, 22015,
σσ. 32-58.
 Ζαφειρόπουλος Κ., Πως γίνεται μια επιστημονική εργασία; Επιστημονική έρευνα και
συγγραφή εργασιών, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική, 2005, σσ. 21-30.
 Ζήσης Θ., Επιστημονική Τεχνογραφία: Πως γράφεται μια επιστημονική εργασία,
Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, 1985, σσ. 9-28.
 Λάββας Γ., Έννοια-είδη-τεχνική της επιστημονικής εργασίας, Θεσσαλονίκη: Αφοί
Κυριακίδη, 1978, σσ. 12-19, 30-35.
 Μητροπούλου Β., Υποδείγματα συγγραφής εργασιών και βιβλιογραφίας, Θεσσαλονίκη:
Εκδόσεις Μέθεξις, 2009, σσ. 15-22.
 Μπεζέ Λ., Η συγγραφή μιας επιστημονικής εργασίας, Αλεξανδρούπολη: ΔΠΘ, 1995,
σσ. 3-13.
 Μπουρλιάσκος Β., Πως γράφεται μια επιστημονική εργασία: πρακτικός οδηγός, Αθήνα:
Εκδόσεις Διόνικος, 2010, σσ. 19-26.
 Παππάς Θ., Η μεθοδολογία της επιστημονικής έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήμες,
Αθήνα: Εκδόσεις Καρδαμίτσα, 2002, σσ. 20-23.
 Τσιπλητάρης Α. & Μπάμπαλης Θ., Δέκα παραδείγματα μεθοδολογίας επιστημονικής
έρευνας: από τη θεωρία στην πράξη, Αθήνα: Ατραπός, 2006, σσ. 23-26, 41-242.
54