Ang tinatalakay o ang paksa ay tungkol sa kahulugan at kahalagahan ng wika at kung saan ay maibigay din ng mga mag-aaral ang espesipikong tulong ng wika sa iba't ibang larangan tulad panitikan, edukasyon, sining, musika, politika, negosyo, teknolohiya, siyensya, at media.
8. PAGSISIMULA NG BAGONG ARALIN
Ano- ano ang pumapasok sa
inyong isipan sa tuwing naririnig
ninyo ang salitang wika?
9. Gawain 1
Wikang Pilipino
Ni Alcomtiser P. Tumangan
1
Nang lalangin nitong Diyos itong mundo sa pag-ibig
Bawat bansa’t binigyan Niya ng sariling wika’t tinig.
yaong hapon ay Niponggo, Amerikano nama’y Ingles
Tayo namang Pilipino’y Filipinong anong tamis.
2
Saka ngayon Malaya na’t nag-iisa itong bansa
May laya na sa paggamit ng sarili nating wika,
Bakit pa ba nagpipilit maalila at madusta
Ang dila mo’t saka ang diwang ibinigay ni Bathala?
10. Gawain 1
Wikang Pilipino
Ni Alcomtiser P. Tumangan
3
Dapat lamang tantuin itong wika ay pambigkis
Tanikalang bumubuklod sa damdamin nati’t isip,
Isang bayang walang wika na sa sarili’t inibig
Bayang patay, walang diwa, alipin at walang bait.
Si Gat Rizal ay nagsabi na sa wika ay manggagad
Sa hayop ay masahol pa, isdang kapak ang katulad
Ngunit bakit hanggang ngayon kayrami pang
nanghuhudas
Ang sarili nating wika’y dinudusta’t hinahamak?
11. Gawain 1
Wikang Pilipino
Ni Alcomtiser P. Tumangan
4
Kung ikaw ay Pilipinong sa bayan ay nagmamahal
Mamahalin itong wikang sarili ng ating bayan,
Itong hiram itatakwil hahanapi’y kalayaan
Ng isip mo’t pagkataong ang Maykapal ang nagbigay
14. Paano kaya kung walang wika?
Paano magkakaunawaan ang mga tao sa
isang lipunan?
Paano magkakaunawaan ang bawat miyembro
ng pamilya?
Mapabibilis kaya ang pag-unlad ng
komunikasyon?
15. Wika ang pinakamahalagang sangkap
at ugnayan sa pakikipagkapwa-tao.
Malaki ang tungkulin ng wika sa
pakikipag-unawaan at pakikisalamuha
sa tao sa Kaniyang tahanan,
paaralan, pamayanan, at lipunan.
16. Kahit na sa anomang anyo, pasulat o
pasalita, hiram o orihinal, banyaga o
katutubo, wika ang pinakamabisang
sangkap sa paghahatid ng diwa,
kaisipan, at damdamin natin. Maging
ang kultura ng isang panahon, pook, o
bansa ay muling naipahahayag sa
pamamagitan ng wika (Lachica, 1998).
18. Ang salitang wika ay nagsimula sa salitang
“lengua” na ang literal na kahulugan ay
dila at wika. Maraming kahulugan at
kabuluhan ang wika tulad ng: ito ay
behikulo ng paghahatid ng mga
impormasyon saan mang lugar ka naroon, sa
paaralan, tahanan o kahit saan.
Instrumento rin ito ng komunikasyon sa
pamamagitan din ng wika, mabilis na
naipalalaganap ang kultura ng bawat
pangkat. Higit sa lahat simbolo ito ng
Kalayaan.
19. DEPINISYON NG WIKA
Ang wika ay isang sistema ng mga sagisag
na binubuo ng mga tunog o kaya ay mga
pasulat na letra na iniuugnay natin sa mga
kahulugang nais nating ipabatid sa ibang
tao.
20. Mga Katangian ng Wika
Taglay ng kahulugan ng wika ang
mga pangunahing katangian nito ayon
sa sumusunod:
1. Ang wika ay sinasalitang tunog.
21. 2. Nabubuo ang wika sang-ayon sa
mga taong gumagamit nito sa loob
ng mahabang panahon (Rubin,
1992). Ang wika ay set ng mga
tuntuning pinagkasunduan at
tinatanggap nang may pagsang-ayon
ng lahat ng tagapagsalita nito.
22. 3. Likas nag wika, ibig sabihin,
lahat ay may kakayahang
matutong gumamit ng wika
anoman ang lahi, kultura, o
katayuan sa buhay.
23. 4. Ang wika ay dinamiko upang
mapanatiling masigla at buhay ang
lahat ng wika, kailangang
makasabay ito sa pagbabago ng
panahon.
27. Gawain 2. Basahin at unawain natin ang akdang “Mga Kahalagahan ng Wika”.
28. Gawain 2. Basahin at unawain natin ang akdang “Mga Kahalagahan ng Wika”.
29.
30.
31. Batay sa binasang teksto, ibigay ang natutuhan na
espesipikong tulong ng wika sa mga sumusunod na
larangan.
1.PANITIKAN
2.EDUKASYON
3.NEGOSYO
4.BATAS at POLITIKA
5.SIYENSYA
6.MEDIA
7.MEDISINA
8.TEKNOLOHIYA
9.MUSIKA
10.SINING
35. 1. Basahin ang sanaysay mula sa Komisyon ng Wikang
Filipino na naglalaman ng mga mahahalagang
impormasyon tungkol sa pagkakabuo ng wikang
pambansa ng Pilipinas. Bumuo ng sariling realisasyon
matapos makilala ang pinagdaanan ng
wikang pambansa natin.(Learning Activity Sheet pp.4-10)
2. Basahin ang Kasaysayan ng Wikang Pambansa at ang
tula na pinamagatang ” Ang Ating Sariling Wika”.
Sagutan ang mga tanong.
Learning Activity Sheet pp.13-16)
TAKDANG ARALIN
Notes de l'éditeur
Paghahanay ng upuan
Atendans
Narito ang mga tagubilin na dapat ninyong tandan.
Atin ng simulan ang talakayan para saunang paksa ngayong unang linggo.
*Salita, lenggwahe, kultura,
*Ginagamit natin sa araw-araw na pakikipagtalakayan.
*Isang paraan ng komunikasyon.
Narito ang isang Gawain na magpapalawig sa iyong kaalaman tungkol sa wika.
Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang mga gawain na nagpapayaman sa wika at kulturang Pilipino.
Basahin, suriin at unawain ang mga naihandang mga gawain na nagpapayaman sa wika at kulturang Pilipino.
Sagutin ang mga tanong upang matukoy ang diwang isinasaad ng binasa:
Aling wika ang natukoy sa unang saknong na kaloob para sa mga Pilipino?
Ano ang halaga ng pagkakaroon ng wikang alinsunod sa nakasaad sa ikatlong saknong?
SAGOT: Ang wika ang siyang bumibigkis sa atin upang tayo’y magkaisa o magkabuklod at magkaunawaan. Ayon kay Rizal na ang hindi marunong magmahal sa sarilin wika ay higit pa ang amoy sa malansang isda.
Bakit Filipino at hindi ang ibang wika ang dapat na pahalagahan nating mga Pilipino?
Bilang isang Pilipino na may pagmamahal sa sariling bansa, dapat ang sarili nating wika ang pahahalagahan at hindi ang ibang wika. Ang wikang Filipino ay isang paraan ng komunikasyon upang magka-unawaan ang bawat isa. Ang wikang Filipino ay isa rin sa mga sumisimbolo sa kultura nating mga Pilipino na kung sino tayo at ano tayo.
Para sa unang linggo ng aralin, ito ang kompetensi/kakayahan sa pag-aaral.
Napaka halaga na magamit natin ang ating wikang pambansa dahil bilang isang mamamayan sa bansa nakapaluob sa ating wikang pambansa ang sariling kulturang tinataglay na pag kikilanlan ng ating sariling bayan, tungo sa pag-unlad ng ating pang-ekonomiya at katatagang politika. Nangagahulugan rin ang bansa natin ay isang “Malayang Bansa”, dahil sa pagkakaroon natin ng sariling pambansang wika.
Samakatuwid sa mga tanong na ito mahalaga talaga ang wika at komunikasyon.
Naipadarama ng wika ang sidhi ng damdamin, lalim ng lungkot o pighati, ang lawak ng galak, ang kahalagahan ng katwiran, ang kabutihan ng layunin, ang nakapaloob sa katotohanan sa isang layunin, ang kaibuturan ng pasasalamat, at paghanga.
Katulad ng aking nabanggit kanina na ang isang bansang may sariling wika ay isang malayang bansa.
Habang lumalaon, maraming nababago sa ating wika. Katulad sa panahon ngayon may mga winiwika tayo tulad ng:
Lodi 2. Petmalu 3. Kalerki 4. Chaka 5. Waley at marami pang iba
Atin ng tunghayan ang iba’t ibang katangian ng wika.
Kakailanganin ng tao ng aparato sa pagsasalita (speech apparatus) upang mabigkas at mabigyang modipikasyon ang tunog. Mahalaga sa tao ang kanyang diapram, enerhiyang nagmumula sa baga, babagtingang tinig o vocal cords na nagsisilbing artikulador, at ang mga sangkap sa loob ng bibig tulad ng dila, ngipin, guwang ng ilong, gayundin ang matigas at malambot na ngala-ngala.
Sapagkat napagkasunduan o arbitraryo ang wika, nagagawang pagsaluhan ng isang komunidad wika ang kumbensyong panlipunan na nagbibigay dito ng kolektibong pagkakakilanlan bilang isang pangkat o grupo. Ito ang dahilan kung bakit may mga salitang magkatulad ang baybay at bigkas sa maraming wika subalit magkakaiba ng kahulugan. Magbigay kayo ng halimbawa ng mga salitang ito.
Nagbabago ang paraan ng pananalita ng mga tao maging ang angking kahulugan ng salita sa paglipas ng panahon.
Bago matutong bumasa ang isang bata, kailangan muna nitong matutong kumilala ng tunog (ponolohiya). Itinuturing na makabuluhan ang isang tunog kung may kakanyahan itong makapagpabago ng kahulugan. Sinusundan ito ng pagsasama-sama ng tunog upang makabuo ng maliit na yunit ng salita (morpolohiya). Ang pagsasamasama ng salita upang makabuo ng payak na pahayag o pangungusap ang tinatawag na sintaks o palaugnayan.
Wika ang pangunahing tagapagbantayog ng mga kaugalian, pagpapahalaga, at karunungang mayroon ang isang komunidad. Ang wika at kultura ay hindi kailanman maihihiwalay sa isa’t isa.
Kailangang patuloy na gamitin ang wika upang mapanatili itong masigla at buhay. Kailangang kalingain sa komunikasyon ang wika upang patuloy itong yumabong at umunlad.
Halaw mula sa Batayang Aklat Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino Rex Publishing 2016
Halaw mula sa Batayang Aklat Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino Rex Publishing 2016
Bilang isang kabataan maipakikita ko ang pagpapahalaga sa wikang pambansa sa pamamagitan ng patuloy na paggamit nito sa pakikipagtalastasan at patuloy na pagpapayaman sa wasto at tamang gamit nito. Ang wikang Filipino na pambansang wika ng mga Pilipino ay ang wikang nagbibigay pagkakaisa at kaunawaan sa bawat indibidwal na mula sa iba’t ibang panig ng bansa. At bilang isang kabataan, maipakikita ko ang pagpapahalaga sa ating wikang pambansa sa pamamagitan ng pagpapayaman ng aking kaalaman ukol sa wikang Filipino at patuloy na paggamit nito sa aking pang-araw-araw na pakikipagtalastasan upang manatiling buhay at kapaki-pakinabang sa aking buhay at pagkatao.
