Panitikan Bago Dumating Ang Mga Kastila

1. G . M E R L A N D A L V A R E Z M A B A I T
P h i l i p p i n e S c i e n c e H i g h S c h o o l - M a i n C a m p u s

2. Bago pa man dumating ang mga Kastila sa Pilipinas,
mayroon nang sining at panitikan ang mga sinaunang
Pilipino.
Karamihan sa mga panitikan nila’y yaong mga pasalin-dila
gaya ng mga bulong, tugmang-bayan, bugtong, epiko,
salawikain at awiting-bayan na anyong patula; mga
kwentong-bayan, alamat at mito na anyong tuluyan at ang
mga katutubong sayaw at ritwal ng babaylan bilang
pinakaunang anyo ng dula sa bansa.
Karamihan sa mga panitikang ito ay pasalin-dila. May mga
panitikan ring nasulat sa mga piraso ng kawayan, matitibay
na kahoy at makikinis na bato. Ngunit iilan na lamang ang
mga natagpuan ng mga arkeologo (archeologists) sapagkat
batay sa kasaysayan, pinasunog at pinasira ito ng mga prayle
nang dumating sila sa bansa sa paniniwalang ang mga ito ay
gawa ng demonyo.

3. KAPANAHUNANAN NG
MGAALAMAT
‡ Ang panahon ng mga alamat ay
sumasakop mula sa panahon ng
pagdating ng ikalawang pangkat
ng Malay. Ang kanilang
panitikan ay pasalita lamang na
binubuo ng mga mitolohiya,
alamat, kwentong bayan,
mahiya, seremonya sa
pananampalataya sumasambala
sila sa punongkahoy, sa araw at
sa iba pang mga anito.
Naniniwala rin sila sa pamahiin.
KAPANAHUNANAN NG
MGA EPIKO
‡ Nagsimula sa pali-palibot ng
mga taong 1300 A.D. at
nagtatapos sa panahon ng
pananakop ni Legazpi noong
taong 1565.

4. Ang mga Ita o Negrito ●●● Indonesyo ●●●
●●● Bumbay ●●● Arabe at Persiyano

5. • Unang nanirahan sa ating mga pulo.
• Nakilala sa tawag na ita, ayta o agta at
kung minsa’y baluga.
• Sila ay walang pamahalaan, panulat,
sining, siyensya, bagamat sanay sa gamit
ng busog at pana sa paghahanap ng
makakain

6. ANG MGA INDONESYO
Nakarating sa Pilipinas may 8,000 taon na.
• Nang sumapit sila rito’y may malalaking
pangangatawan, maitim na balat, makapal na labi,
malaking ilong at pangahan
• May kabihasnan silang higit sa mga Negrito.
-may pamahalaan
-Nagsusuot ng damit
-nagluluto ng pagkain
-nagsasaing sa tukil
-marunong magpanginas ng apoy
Mayroon silang alamat at mga epiko, mga
pamahiin at mga bulong na pangmahiya.

7. Ang mga Bumbay o Hindu ay nakarating sa Pilipinas
noong ika-12 siglo. Ang unang sapit ng mga Bumbay ay
nanggaling sa Borneo at sila’y nagdala ng
pananampalatayang Budismo, Epiko at Mahiya.
Ang Ikalawang sapit ay nanggaling sa Java at Borneo
din noong ika-14 na siglo, nagdala sila ng
pananampalatayang Bramanistiko
at panitikang epiko, awiting bayan atliriko. Marami
ding mga salitang Bumbay o Hindu na bahagi na ng
wikang Pilipino. Ang mga ito’y, guro, bansa, mukha,
likha, hukom, dukha at iba pa.

8. Dumating ang mgaArabe sa Pilipinas noong ika-
12 siglo, ngunit ang nagdala ng
pananampalatayang Muslim ay ang tinatawang
na “Hadramaut Sayyids” mga misyonerong
Arabe na nanggaling sa Malaysia at dumating sa
Pilipinas noong ika 16-siglo.
Kasama nila ang maraming mangangalakal na
Arabe at Persiyano, sila’y nanirahan sa
Mindanao at Sulu. Nagdala rin sila ng mga
Epiko, Kuwentong Bayan, Dula at Alamat.

9. MGA KATANGIAN NG KAPANAHUNAN NG MGA ALAMAT
1. Ang mga nakatira sa kapuluang ito noong Kapanahunan
ng mga Alamat, bagama’t hindi tahasang gala, ay walang
panatilihang tahanan.
2. Kung nasa isang pook ay pangkat-pangkat at sila ay may
sariling pamahalaang ksaundo o kaaway ng mga kalapit-
pangkat.
3. Ang panitikan noon ay saling-dila o lipat-dila, na ang
nagpapahayag ay ang mga apo, na karaniwang puno ng
baranggay o pinaka-pari ng kanilang relihiyon.
4. Ang relihiyon noon ay ang pagsamba sa araw,
punungkahoy o anumang kalagayan ng kalikasan at ang
lahat ng mga kababalaghan ay gawa ng mga mabubuting
hilagyo (spirit) na tinatawag nilang “anito” .

10. MGA KATANGIAN NG KAPANAHUNAN NG MGA ALAMAT
5. Binubuo ang panitikan ng mga bulong na pangmahiya
(incantations), kwentong-bayan (folktale), alamat
(legend).
6. Ang karamihan ay salig sa pananampalataya at pamahiin.
7. May mga mananaliksik na nagsasabing ang mga taong ito
ay mayroong ilang tulang panrelihiyon.

11. Ang mga Malay ●●● Instik ●●●
Impluwensiya ng Imperyo ng Madyapahit●●● Ang Kaharian ng
Malacca

12. Tatlong pangkat ng mga Malay ang nakarating sa Pilipinas
1. (kumulang humigit sa 200 taon bago namatay si Kristo at 100
taon pagkamatay ni Kristo.) Ang mga Malay na ito’y nagdala
ng kanilang pananampalatayang pagano at mga awiting
pangrelihiyon. Sila’y nangagtira sa kabundukan ng Luzon at
sila ang mga ninuno ng mga Igorot, Bontok at Tinguianes.
2. (100 hanggang 1300 taon pagkamatay ni Kristo.) mga
ninuno ng mga Tagalog, Bisaya, Ilokano at mga iba pa.
Sila’y may dalang wika, alpabeto, awiting bayan,
kuwentong bayan, mga alamat at mga karunungang
bayan. Ang mga ito bagama’t mga tubong Malaysia ay kung
saan-saan nanggaling na mga kalapit bansa gaya ng Borneo,
Malacca at Indonesya at pagdating sa Pilipinas ay kumalat
sila sa iba’t ibang lalawigan ng Luzin at Visayas. Sila ang
nagdala ng Baranggay.

13. Tatlong pangkat ng mga Malay ang nakarating sa
Pilipinas
3. Ikatlong pangkat ay ang mga Malay na Moslem.
Nagsidating sila noong 1300 at 1500 taon. Nanggaling
sila sa Malaysia at nanirahan sa Mindananao at Sulu.
Nagdala sila dito ng Epiko, Alamat, Kuwentong-
Bayan at Pananampalatayang Moslem.

14. Ang mga Intsik ay nakarating sa Pilipinas sa
pagitan ng ikatlo hanggang ikawalong siglo. Ang
mga Intsik ay nagdala ng kanilang wika- kaya’t
mahigit sa 600 salitang Intsik
ay bahagi na ng wikang Pilipino.
Ang mga salitang gusi, susi, mangkok, talyasi,
kawali, kawa, bakya, tingi, Ingkong, Impo,
bayaw, inso, kuya, diko, sangko at mga iba pa ay
nanggaling sa Intsik. Ang ilang kaugaliang
sosyal ay galing din sa kanila. Ang Pilipinas ay
nasakop ng mga Intsik noong taong 1405
hanggang 1417 noong panahon ni Yonglo.

15. Ang Imperyo ng Madjapahit na ang pinaka
sentro ay Java sa Indonesya ay naging
napakamakapangyarihan at maraming mga
kalapit bansa ang nasakop. Kabilang dito ay
IndoTsina, Cambodia, Siam, Anam, Tonkin at
Pilipinas. Kaya’t ang Pilipinas ay nagkaroon ng
impluwensiya ng mga bansang nabanggit lalo na
sa panitikan. Ang mga kuwentong bayan ng
Cebu, Panay, Negros at Palawan ay katulad ng
mga kuwentong bayan ng mga nabanggit na
mga bansa.

16. Sa pagbagsak ng Imperyo ng Madjapahit ay ang
Imperyo naman ng Malacca ang naging
makapangyarihan sa Silangan. Nagtatag sila ng
pamahalaang pinamunuan ng mga Sultan o Rajah.
Tumagal ang kapangyarihan ng Malaca ng may 20
taon mula noong 1430 hanggang 1450.
Nagtatag sila ng pamahalaang pinamumunuan n
g mga Sultan o Rajah. Sinasabing ang
karaniwang pahayag na “Alla-eh” sa Batangas ay
impluwensiya ng Imperyo ng Malacca.

17. Alamat ∞∞∞ Epiko ∞∞∞ Bulong ∞∞∞ Kwentong Bayan ∞∞∞
Bugtong
Awiting Bayan ∞∞∞ Salawikain ∞∞∞ Palaisipan
Unang Dulang Pilipino ∞∞∞ Sawikain ∞∞∞ Kasabihan

18. Karaniwang pumapaksa ng isang
bagay, pook, kalagayan o katawagan.
Ito ay likhang isip lamang kaya’t
salat sa katotohanan at di kapani-
paniwala.

19. ito ay kwento ng kabayanihan.
punung-puno ito ng mga kagila-
gilalas na pangyayari.

20. isang uri ng tradisyonal na dula at
ito’y labis na pinaniniwalaan ng mga
unang pilipino. isa pang pagbulong
ay paghingi ng pahintulot sa
pinaniniwalaan nilang nuno
sa punso.

21. Ito ay nagpapasalin-salin sa bibig ng tao.
Madalas itong nangyayari sa paligid-ligid
lamang ng ating lugar. Ang mga kwentong
ito ay nauukol sa pakikipagsapalaran, pag-
iibigan, katatakutan. Nakatutulong ang mga
kwentong ito upang mapahalagahan natin
ang kapaligiran, makilala ang ating
katauhan at maiayos ang ating pananaw sa
buhay.

22. Uri ng panitikan na kawili-wili. Ito ay isang
paraan ng pagpapalawak ng talasalitaan at
pagsasanay sa mabilis na pag-iisip na
nagpapasalin-salin sa bibig ng mga ninuo.
Ito ay may tugma at talinghaga at
kapupulutan ng mahalagang butil ng
karunungan.

23. tuloy-tinig (survival) ng dating kalinangan
sa pamamagitan ng saling-dila.
Ito ay kasasalaminan ng kalinangan ng lahi

24. 1. Ang mga kantahing bayan ay
nagpapakilala ng diwang makata.
2. Ang mga kantahing bayan natin ay
nagpapahayag ng tunay na kalinangan ng
lahing Pilipino.
3. Ang mga kantahing bayan ay bunga ng
bulaklak ng matulaing damdaming galing
sa puso at kaluluwang bayan.
TATLONG DAHILAN NG
KAHALAGAHAN NG PAG-AARAL NG
MGA KANTAHING BAYAN

25. ay maiigsing pahayag ng mga pangkalahatang
katotohanan, mga batayang tuntunin, o mga
alintuntunin ng kaasalan. Ito ay maaaring
patula o tuluyan. Ang may-akda ay hindi
matunton at ang mga ito ay pasalin-salin sa mga
lahi.
Tumutukoy sa kasikhayan, kasipagan, kaagapan,
at katipiran; kalinisang at katimpihan;
pagpapaumanhin at pagtitiyaga; pamimitagan at
mabuting kamihasnan; pagbibiro; at mga

26. ginagamit sa pagpuna sa isang
gawi o kilos ng isang tao.

27. ay nasa anyong tuluyan. ito’y
gumigising sa isipan ng tao
upang bumuo ng isang kalutasan sa
isang suliranin. kahit na sa paaralan
ngayon ay ginagamit na ang palaisipan
sapagka’t ito’y isang paraan upang
tumalas ang isipan ng mga mag-aaral.

28. ang sawikain o idioma ay salita o grupo
ng mga salitang patalinhaga ang gamit.
ito'y ay nagbibigay ng di tuwirang
kahulugan.