Behe paleolitoa Nafarroan

1. Gaur egungo
Nafarroan

2.  KAKA 2,500,000 – KA 10,0002,500,000 – KA 10,000
 Ehiztariak (Ehiztariak (gizonezkoakgizonezkoak) & biltzaileak () & biltzaileak (emakumezkoakemakumezkoak))
 banda txikietan, 20-30 pertsonatakoakbanda txikietan, 20-30 pertsonatakoak
 NOMADAKNOMADAK (leku batetik bestera)(leku batetik bestera)
 tresnaktresnak
fabrikatzenfabrikatzen
dituztedituzte
Halamoduzko hizkuntza

3. Homo ergaster
Imágen: Wikipedia
Isaac Buzo Sánchez

4. heilderbergensis
Teknikak, kulturak

5. homo
habilis ergaster erectus
antecessor heilderbergensis
neanderthalensis

7. Arrasateko koban Neandertalaren aurretik bizi izandakoaren
arrastoak aurkitu dituzte Aranzadiko arkeologoek
Neandertal gizonaren aurretik bizi izandako Homo Heildebergensisen
aztarnak aurkitu dituzte Arrasateko Lezetxiki koban Aranzadi Zientzia
Elkarteko arkeologoek. 1965ean haitzuloan aurkitutako besahezurra
Homo Heildebergensis espeziearena dela uste dute.
Homo Heildebergensisek eginak izan daitezkeen harrizko lanabesak bilatu dituzte. Animalien hondarrak ere aurkitu dituzte, eta
arkeologoek Azpi Paleolitoko arrasto gehiago aurkitzeko esperantza daukate, eta garai hartan zer nolako fauna, flora eta klima zegoen
jakin ahal izango dute.
Arkeologoek Homo Heildebergensisen arrastoez gain, Neandertal gizonarenak ere topatu dituzte. Duela 70.000 eta 80.000 urteko
hezurrezko eskuziria eta itsasoko kontxekin egindako lepokoak aurkitu dituzte. Arrizabalagak azpimarratu du aurkikuntza hauekin
esan daitekeela ‘pertsona’ hauek guk uste baino hurbilagokoak ditugula. Berria.info 2005-07-21
Uda honetan Aranzadi Zientzia Elkartekoek Arrasateko hobian egindako indusketetan aurkikuntza garrantzitsuak egin dituztela esan du
ikerketaren zuzendari Alvaro Arrizabalagak. Lezetxiki Kantauri itsasoaren ertzean dagoen hobirik garrantzitsuena da, eta 60ko
hamarkadan Jose Migel Barandiaranek ikertu zuen.
Arrizabalagak adierazi du Homo Heildebergensis espeziearekin lotuta
Europan aurkitutako hondarrak urriak direla oso, eta horietatik % 98
Atapuercan (Espainia) daudela. Arkeologoek Atapuercan (Espainia)
garai eta sexu ezberdinetako 30 hezurdura aurkitu zituzten, eta
Arrizabalagak dioenez, Arrasateko Lezetxiki n topatutakoak
‘antzekotasun handia’ du horiekin. Aurkitutako aztarna horiengatik
ondorioztatu dute Lezetxikiko besahezurra Homo Heildebergensisi
dagokiola.

10. homo heidelbergensis, alias Miguelón, orain 400.000 urte eta alboan homo sapiens

11. Miguelon, Atapuerca

13. Homo heidelbergensis
Duela 500 - 220 mila urte bizi izan zen.
Handiak eta indartsuak: 1,70 altueran, 100 kg pisuan.
1.000 cm³ko garuna.
Urteko batez besteko bizi iraupena 30 urtetakoa.
Diestroak, lateralitate oso markatua (animaliek ez bezala).
Petralona (Grecia), Arago (Francia), Swascombe (Ingalaterra),
Steinheim (Alemania) eta Sima de los Huesos (Atapuerca): Europan
bakarrik aurkitzen da.
Neandertalen aintzindaria.
Gurea bezalako aparailu fonadorea: halamoduzko hizkuntza izan
zezaketen.
Indibiduo eriek bizirik iraun zuten: klanaren solidaritateagatik.
Giza gorputzak leku berean biltzen zituzten: erritoren bat praktikatzen
zuten.
Aizkora biaurpegietakoak fabrikatzen zituzten teknika acheuldarretan.
Egurrezko pika lantzak ere zaldiak ehizatzeko ( orain 400.000 urte
Schöningenen (Alemania),

14. Proconsul, Homo heildebergensis &
Homo neanderthalensis crania

15. h. heilderbergensis

16. 25
70 kolpe
10
150
Silex kg bat
Teknologia litikaren garapena paleolitoan
15 cm
30 cm
50 …
2 m
26 m…

17. Gunz glaziazioa
duela 1.000.000 urte
Glaziazioartea, duela 500.000 u
Mindel glaziazioa
duela 400.000 urte
Glaziazioartea, duela 350.000 u
Riss glaziazioa
duela 200.0000 urte
Glaziazioartea, duela 130.000 u
Würm glaziazio ostea
duela 10.000 urte
Würm glaziazioa
duela 70.000 urte
Homo erectus
Homo antecesor
Homo heidelbergensis
Lehen tresna litikoak Euskal Herrian
Homo neanderthalensis
Cromagnongo gizakia
Behe paleolitoa
Kultura acheuldarra
Kultura mustertarra
Madalenaldia
Aurignakaldia
Solutrenaldia
Urbasa
Olazti
Zuñiga
Biana
Irunberri
Erdi paleolitoa
Homo sapiens sapiens

19. Iceberg gunea azken glaziazioan

21. Riss glaziazioaren
azken aldian,
klima epeltzen

22. arraskailua zulatzailea
aldebiko aizkorak

23. Bifaza, bi aurpegietan ertz zorrotzak dituen harrizko aizkora
Urbasan aurkitutakoak gizakiaren presentzia aintzenena suposatzen du,
100.000 edo 75.000 urte Kristo aurretik, behe paleolitoan

24. Behe paleolitoa
behe
erdi
goi
Tailuatutako
koartzita
Bifaz
acheuldarra
Bifaz
acheuldarra
haize ageritan
30 lagunetako
horda
nomadak,
solidaritatea,
hileta erritoak
4000?
400?

25. Homo erectus
Homo antecesor
Homo heidelbergensis
Lehen tresna litikoak
Euskal Herrian
Homo neanderthalensis
Cromagnongo gizakia
Behe paleolitoa
Kultura acheuldarra
Kultura mustertarra
Urbasa
Olazti
Zuñiga
Biana
Irunberri
Madalenaldia
Aurignakaldia
Solutrenaldia