2. Gestalt psikolojisi, 1912’de Almanya’da
Wertheimer’ın yazdığı bir makaleyle başlamakla
beraber, ilkeleri Wertheimer, Köhler ve Koffka
tarafından geliştirilmiştir. Gestalt psikolojisi,
temel dayanağını “Bütün,kendini oluşturan
parçalardan daha farklı ve daha anlamlıdır”
ilkesinden alır.
Gestalt psikoloji bilişsel kuramlar içinde yer
almakta ve bundan dolayı davranışçıların
öğrenmeye karşı tutumlarını eleştirmektedir.
3. GESTALT PSİKOLOJİSİ VE TEMEL İLKELERİ
Gestalt psikologları, öğrenmeye ilişkin çalışmalarını
‘algılama’ üzerinde temellendirmiştir. Algılamaya dair bir çok yasa
açıklamışlardır ve yasaları genel bir çerçevede yapılandırmak için pragnaz
yasası dedikleri ortak bir noktada buluşmuşlardır.
6. Problem Çözme
Problem çözme, organizmanın hedefe ulaşmak için gittiği
yolda karşılaşılan engellerin aşılmasıdır.
Kavrayış (içgörü) yoluyla öğrenme
Kavrayış yoluyla öğrenmeyle ilgili ilk çalışmaları Köhler
yapmıştır. Köhler, çalışmalarını maymunlar ile yapmıştır.
■ Ön çözümden çözüme geçiş ani ve tamdır.
■ Çözüme dayalı performans pürüzsüz ve hatasızdır.
■ Problemin çözümü uzun süre hatırlanır.
■ İçgörü yoluyla kazanılan bir ilke, başkadurumlara da uygulanır.
■ Zeka içgörüsel öğrenmeyi etkiler
■ Problem, ilk kez karşılaşılan ve özgün olan bir problemdir.
7. Üretici Düşünme
Köhler, içgörüsel öğrenmeyi maymunlarla yaparak bir teori
oluştururken, bir diğer Gestalt psikoloğu olan Wertheimer de içgörüsel
öğrenmenin okullarda uygulanması üzerine çalışmıştır.
■ A tipi problem çözme: Problem çözme yolu bir başkası tarafından değil bizzat
birey
tarafından bulunur.
■ B tipi problem çözme: Bu problem çözme yönteminde çözüm birey tarafından
değil de
başkası tarafından verilir.
8. Yaratıcı Düşünme
Yaratıcı düşünme, bireyin karşılaştığı bir problem
karşısında kendisine ait olan özgün davranışları, çözüm yolları, düşünüş biçimi
ve yaratıcı hayal gücünü kullanmasıdır. Yaratıcı düşünme aynı zamanda ıraksak
düşünebilmeye dayanır.
■ Yakınsak Düşünme
■ Iraksak Düşünme
10. Geçmiş Deneyimlerin Etkisi
Bireyin sahip olduğu geçmiş yaşantılar iki farklı şekilde
yaratıcı düşünmeyi engelleyebilir.
■ Kurulum: Alışkanlıklar sonucu belli durumlar karşısında belli
davranış biçimlerinin ortaya çıkmasıdır.
■ İşleve takılma: İşlevsel değişmezlik diye de adlandırılan bu kavrama göre,
belli durumlar karşısında gerekli olan davranışların sergilenmesi, farklı
yolların denenmesidir.