2. Wstęp do raportu
Zabezpieczenie finansowania biznesów jest
problemem, który spędza sen z powiek
przedsiębiorcom i dyrektorom finansowym
na całym świecie. Szczególnie teraz, trzy lata
po kryzysie, kiedy kredytodawcy oraz inwestorzy
są dużo bardziej niż kiedyś ostrożni w ocenie
sytuacji finansowej klientów oraz szans ich
pomysłów na rozwój.
Problem ma charakter globalny, gdyż przykręcenie
kurka z pieniędzmi zawsze skutkuje
zahamowaniem wzrostu gospodarczego.
Raport Grant Thornton na temat finansowania
pokazuje tę kwestię kompleksowo, a więc zarówno
w perspektywie dostępności finansowania, doboru
jego najlepszych źródeł, jak i sposobów
skutecznego przekonania instytucji finansowych
do swojego projektu.
Maciej Richter
Partner Zarządzający
Doradztwo Gospodarcze
Grant Thornton Polska
3
3. Zabezpieczanie finansowania wymaga
odpowiedzi na właściwe pytania:
Dlaczego, kiedy i jak zarządzać potrzebami
kapitałowymi
Profesjonalna ocena sytuacji umożliwia
wybór właściwej strategii finansowania:
Zabezpieczenie finansowania w nowej
gospodarce
Finansowanie jest procesem, a nie
transakcją:
Efektywnie oceniaj i zaspokajaj swoje
potrzeby kapitałowe
4
4. Dla szybko rosnących, dynamicznych, prywatnych Określenie potrzeb jest tylko początkiem
przedsiębiorstw, o średniej skali działalności, finansowego równania. Jeśli Twoja firma
największe wyzwanie zawsze stanowiło pozyskanie zamierza realizować dalszą ekspansję,
finansowania w najbardziej skuteczny, a jednocześnie chce utrzymać
a jednocześnie najtańszy sposób. Określenie dotychczasową działalność w niezachwianej
dokładnych potrzeb, jak również sposobu i czasu kondycji, z pewnością możesz podjąć
realizacji strategii pozyskania kapitału, często właściwe kroki, które zapewnią efektywne
okazuje się być bardzo złożonym procesem, przeprowadzenie procesu pozyskiwania
do którego większość firm podchodzi kapitału: oceń, gdzie potrzeby kapitałowe
w nieodpowiedni sposób. są największe, określ poziom kapitału
Kwestię pozyskania finansowania komplikuje potrzebnego do osiągnięcia różnych
dodatkowo fakt, iż trwający kryzys finansowy, celów oraz wielkość kapitału, którą
fala zmian regulacyjnych i niepewność na rynkach należy pozyskać z zewnątrz, oceń swoją
finansowych spowodowały, że pożyczkodawcy zdolność do zarządzania długiem i
i inwestorzy są bardziej nieufni i ostrożni rozważ, które źródła finansowania
w dzieleniu się swoim kapitałem. najbardziej Ci odpowiadają. Proces ten
powinien zamknąć się w kompleksowym
Faktem jest, że efektywne pozyskiwanie oraz biznesplanie, który uwzględni krótko-,
wykorzystywanie finansowania są niezbędne średnio- i długookresowy wpływ różnych
do funkcjonowania i rozwoju każdego strategii finansowania na działalność Twojej
przedsiębiorstwa. Firmy, które starają się wdrożyć firmy.
nowe strategie wzrostu lub próbują zaspokoić
własne potrzeby operacyjne, stoją przed
wyzwaniem sfinansowania szerokiego zakresu
wydatków i inwestycji, w skład którego wchodzą:
kapitał obrotowy (zapasy, należności),
środki trwałe (budynki, maszyny),
IT oraz badania i rozwój,
finansowanie operacji podczas wzrostu i
ekspansji (okres pomiędzy zatrudnieniem
sprzedawców a wzrostem sprzedaży),
przejęcia,
finansowanie potrzeb płynnościowych
udziałowców.
5
5. Wykorzystanie sytuacji firmy oraz jej działalności
do określenia potrzeb biznesowych
Każdy biznes potrzebuje określonej wyników finansowych, jest pozyskanie kapitału
ilości kapitału, aby kontynuować potrzebują sfinansować straty na sfinansowanie wyjścia jednego
działalność i finansować wzrost. operacyjne, z właścicieli.
Gotówka jest siłą napędową działalności sezonowe może
Twojej firmy, jednak wraz Oczywiście globalna sytuacja firmy
charakteryzować się dużą
z nieustanną dekoniunkturą – to gdzie jest usytuowana, jaki ma
zmiennością potrzeb
w sektorze bankowym w wielu zasięg – ma duży wpływ, nie tylko
kapitałowych miesiąc
regionach na świecie, finansowanie na dostępność kapitału, ale także
do miesiąca lub kwartał
okazuje się być nie tylko drogie, na rodzaj potrzeb. Na rynkach
do kwartału,
ale również może być rozwijających się podstawową
przedsiębiorstwa znajdujące się
przedmiotem bardziej wnikliwej potrzebą jest często kapitał
w głównych cyklach wzrostu
analizy due dilligence. Wprawdzie na rozwój wewnętrzny
mogą potrzebować znaczącej
obecnie zwiększają się możliwości przedsiębiorstwa – nowe zakłady,
ilości kapitału obrotowego,
kredytowania, ale w dalszym ciągu wzrost zatrudnienia, R&D,
aby wypełnić luki pomiędzy
firmy muszą wykazać się dużym promowanie nowych produktów;
odzyskaniem należności i spłatą
uporządkowaniem prowadzonej oraz kapitał na wzrost zewnętrzny
zobowiązań.
działalności i właściwą oceną - finansowanie przejęć, produktów,
własnych potrzeb kapitałowych. sieci dystrybucji
Potrzeba kapitału może również
Ta z kolei zależy w dużej mierze i patentów.
wynikać z oczekiwań samych
od bieżącej sytuacji przedsiębiorstwa To stworzyło znaczące możliwości
udziałowców a nie całej firmy –
i przedsięwzięć, które planujesz. dla funduszy private equity
np. w celu wypłacenia dywidendy.
na Środkowym Wschodzie,
Jako że finansujący zazwyczaj wolą
Istnieje wiele sytuacji, które mogą w Chinach i Afryce, gdzie
alokować kapitał w działalność
mieć wpływ na potrzeby błyskawiczna ekspansja wymaga
operacyjną, dług wykorzystywany
finansowania: dużego zastrzyku kapitału.
do zapewnienia płynności
firma może potrzebować w związku z wypłatą dywidendy
specjalistycznego sprzętu do jest zwykle drogi i często trudny
poprawy wydajności operacyjnej do uzyskania. Przekształcenie
i ograniczenia kosztów, przedsiębiorstwa może również
przedsiębiorstwa, które stworzyć dodatkowe wyzwania
zanotowały znaczny spadek np. w przypadku, jeśli konieczne
6
6. Określenie potrzeb kapitałowych –
kluczowa rola biznes planu
Finansowanie opiera się właściwie na trzech
aspektach. Ile mogę wnieść sam? Ile mogę wnieść
z firmy? Ile powinienem zebrać na zewnątrz?
Na ogół przedsiębiorcy lekceważą te kwestie
we wszystkich aspektach. Niemniej jednak
dokładne prognozy zawierające szczegółową
analizę możliwych scenariuszy mogą zapewnić
korelację między najważniejszymi miarami
finansowymi.
"Solidny biznesplan jest
podstawą. Zanim zapewnisz
Kiedy już wiesz, jakie są Twoje Jakie są Twoje bieżące
potrzeby kapitałowe? sobie kapitał, którego
potrzeby kapitałowe, musisz
Biznesplan jest kluczowym potrzebujesz, musisz zrozumieć
określić źródła kapitału, które
w efektywny sposób sprostają
elementem do oceny rynek na który wchodzisz,
zapotrzebowania. Kiedy już produkty i usługi, które
tym potrzebom. Niezależnie
wyznaczysz cele strategiczne oferujesz, założenia finansowe,
od tego czy rozważasz
Twojej firmy np. roczny które przyjmiesz oraz modele
finansowanie dłużne, czy poprzez
wzrost organiczny na
podniesienie kapitału i emisję finansowania, które obowiązują
poziomie 10% rocznie,
akcji, dokładny biznesplan na tym rynku. Tylko wtedy
otwarcie nowych rynków
i kompleksowy model finansowy będziesz mógł opracować
w Azji i Australii, czy też
pomogą określić nie tylko obecne odpowiednią strategię
zidentyfikujesz konkretne
potrzeby kapitałowe, ale również finansowania.”
przedsiębiorstwo do
ocenić możliwość obsługi długu
przejęcia, możesz przełożyć
w przyszłości oraz Twoje
pomyślną realizację tych Brendan Foster
potrzeby kapitałowe w kolejnych Partner
celów na przyszłe
latach. Departament Doradztwa Gospodarczego
przychody, przepływy Grant Thornton Irlandia
pieniężne i prognozy
bilansowe.
7
7. Na przykład, w celu oszacowania przyszłych
dochodów przedsiębiorstwo może wykorzystać
bieżące plany produkcji do prognozy przyszłej
sprzedaży, pomnożyć je przez koszt uzyskania
przychodu i odjąć powiązane wydatki (takie jak
koszty ogólne i administracyjne).
W celu zaprognozowania przepływów pieniężnych
można wykorzystać przepływ przychodów
ze sprzedaży, aby w następnej kolejności obliczyć
wskaźnik, który pokaże spływ należności od
klientów (przy założeniu, że zaksięgowanie
sprzedaży nie generuje w tym samym momencie
przyrostu gotówki). Po sporządzeniu prognozy "Ocena ilości potrzebnego kapitału może
dochodu oraz przepływów pieniężnych jesteśmy być ruchomym celem. Przedsiębiorstwa
w stanie przygotować projekcję bilansu. Z reguły powinny określić swoje przepływy
przedsiębiorstwa agregują te prognozy pieniężne, nie tylko w przyszłym miesiącu,
w sprawozdaniu finansowym pro forma, które jest ale w ciągu najbliższych 12, 18 i 24 miesięcy.
wykorzystywane do prognozy przyszłych zysków Koniecznym jest cofnięcie się nieco do tyłu
i zidentyfikowania potrzeb kapitałowych. i zrozumienie nie tylko wymagań
Po przypisaniu wartości liczbowych dotyczących przychodów, ale również
do zindentyfikowanych obszarów potrzeb tempa wykorzystywania gotówki
kapitałowych, będziesz w stanie ocenić,
i właściwych potrzeb związanych
czy potrzeby te są odpowiednio zaspokojone
z finansowaniem kapitału obrotowego.
w prognozach. Często okazuje się, że nie są - wtedy
pojawia się potrzeba pozyskania dodatkowego Zdobycie tej wiedzy wymaga bardziej
finansowania. krytycznego podejścia do prognozowania
przepływów pieniężnych, które daje wgląd
Niemniej jednak twój biznesplan, model biznesowy w codzienne potrzeby operacyjne
i sprawozdanie finansowe pro forma są kluczowe, przedsiębiorstwa."
aby dokładnie określić prognozy przychodów
i skorelować je z potrzebami biznesowymi
Jack DiFranco
i wymogami kapitałowymi. Kiedy w kolejnym Partner, Doradztwo Transakcyjne
kroku zwrócisz się do banku lub do inwestorów Grant Thornton USA
w celu pozyskania dodatkowego finansowania,
będziesz przygotowany do odpowiedzi na trudne
pytania, które z pewnością zostaną Ci zadane.
8
8. Jaka jest Twoja zdolność do banków, ponieważ kredyt jest większość innych form długu,
zaciągania zobowiązań? z reguły zaciągany na mniejszą a więc musi zostać spłacony w
wartość niż wartość aktywów pierwszej kolejności.
Jeśli z powodzeniem osiągasz
stanowiących zabezpieczenie).
zakładane cele strategiczne • mezzanine - jest niżej
Kolejną możliwością jest
i generujesz odpowiednie zyski, w hierarchii niż dług
wykorzystanie składników kapitału
potrzeby finansowe Twojego uprzywilejowany, z tego względu
obrotowego, czyli zapasów
przedsiębiorstwa mogą zostać jest też postrzegany jako rodzaj
i należności. Trzeci sposób zakłada
zaspokojone. Jeśli jednak będziesz długu podporządkowanego.
efektywne zarządzanie długiem
musiał skorzystać z zewnętrznych Zazwyczaj wymaga od
poprzez prognozy przepływów
źródeł kapitału - najtańsza forma pożyczkobiorców rekompensaty
pieniężnych.
finansowania, czyli dług, będzie w postaci udziału w firmie dla
najprawdopodobniej Twoim Podejmując decyzję odnośnie pożyczkodawcy (opcje albo
pierwszym wyborem, niezależnie wyboru podejścia należy zrozumieć warranty).
od tego czy chcesz zaciągnąć dług różnice pomiędzy głównymi
u zwykłego pożyczkodawcy, rodzajami długu: Twoje decyzje będą ponownie w
czy u udziałowców. W tej sytuacji dużej mierze zależne od biznesplanu
Twoja zdolność kredytowa, czyli • dług zabezpieczony - dług i tego jak efektywnie byłeś w stanie
Twoja zdolność do zaciągnięcia zabezpieczony konkretnymi dopasować swoje prognozy
i obsługi długu, powinna być aktywami (np. poprzez do potrzeb. Zanim rozważysz
przedmiotem dokładnej analizy, ustanowienie hipoteki), które finansowanie za pomocą
najlepiej w kilku aspektach. wierzyciel może przejąć kapitału własnego
Pierwszym z nich jest analiza w przypadku niewypłacalności. (czyli wieczystego roszczenia
zdolności kredytowej oparta na do udziału w zyskach firmy),
• dług uprzywilejowany - nie
analizie aktywów (tzw. asset-based), pamiętaj, że kapitał własny jest
musi być zabezpieczony, ale i tak
gdzie aktywa są zabezpieczeniem najdroższą dostępną formą
ma wyższy priorytet niż
pożyczki (ciekawa propozycja dla finansowania.
W przypadku poszukiwania finansowania dłużnego przedsiębiorca musi zdawać sobie
sprawę z tego, że poszczególne rodzaje długu nie są współmierne i należy je rozpatrywać
w świetle konkretnego przypadku. Aby zapewnić sobie jak najlepsze warunki finansowania
potrzebujesz strategii do negocjowania atrakcyjnej stopy oprocentowania oraz rozsądnych
warunków spłaty kwoty nominalnej. Bądź świadomy rodzajów i liczby zabezpieczeń,
które oferujesz wierzycielom, zwłaszcza, jeśli zagraża to twojej zdolności do prowadzenia
bieżącej działalności. Upewnij się, że w pełni rozumiesz kowenanty finansowe związane z
pożyczką. Często zwykłe spłacenie długu zgodnie z umową nie wystarcza.
Jeśli nie dotrzymasz innych klauzul może się okazać, że złamałeś postanowienia umowy.
9
9. Indie od zawsze skłaniały się ku finansowaniu długiem. Nie tylko ze względu na
ograniczoną podaż kapitału własnego, ale również ze względu na niechęć
przedsiębiorców do utraty pełnej kontroli i wzrostu wymogów związanych z samym
zarządzaniem biznesem, co może mieć miejsce, gdy dochodzi do kapitałowego
zaangażowania nowego inwestora lub, gdy spółka debiutuje na giełdzie.
Jak oszacować skutki zmian, kredytową, narażasz firmę Czasami odpowiedni dobór
których nie możemy na niewypłacalność. Dlatego współwłaściciela może być
przewidzieć? zostaw margines bezpieczeństwa, świetnym buforem przeciwko
abyś mógł w razie zaistnienia takiej nieprzewidywanej przyszłości
W pewnych przypadkach proces
potrzeby zaciągnąć kredyt również oraz źródłem długoterminowego
finansowania ogranicza się do
w przyszłości. To podejście kapitału. Chociaż współudział
stworzenia biznesplanu,
wymaga bardziej niesie ze sobą różne ryzyka,
sporządzenia dokładnych prognoz
zdyscyplinowanego odpowiedni partner z właściwymi
i znalezienia odpowiedniego
prognozowania przepływów umiejętnościami może nie tylko
źródła kapitału. Jednak takie
pieniężnych i dogłębnego pomóc w podjęciu kluczowej
podejście nie jest powszechne,
rozumienia codziennych potrzeb decyzji, ale również we wsparciu
a jednocześnie niczego nie
operacyjnych firmy. przedsiębiorstwa w przypadku
gwarantuje. Ponieważ nie możemy
zbyt dużego obciążenia długiem.
udać się do banku za każdym A co z sytuacjami i miarami, które Czego potrzebujesz, z czym sobie
razem, kiedy potrzebujemy po prostu nie mogą być dokładnie poradzisz i jak to wszystko może
gotówki, ostrożniejsze planowanie przewidziane na podstawie wpłynąć na zmianę Twojej ścieżki?
jest najlepszym rozwiązaniem. bieżących danych: Co jeśli firma Te kluczowe pytania pomogą
nie rośnie tak szybko jak rozwinąć Twój biznesplan
Istnieje kilka sposobów
przewidywałeś? Co jeśli rośnie i określić poziom kapitału,
planowania przyszłości.
szybciej? Co jeśli nieruchomość który jest odpowiedni dla twoich
Po pierwsze należy uwzględnić
kosztuje więcej niż przewidywałeś? potrzeb.
ramy czasowe w biznesplanie.
Co jeśli rozpoczęcie generowania
Pierwotne oszacowanie potrzeb
zysków przeciąga się o 3 miesiące?
prawdopodobnie wybiega
Co jeśli rośnie koszt finansowania
w przyszłość od sześciu miesięcy
dłużnego?
do roku. Ale jak sfinansować
wymagania kapitałowe, Liczne wydarzenia,
lub obsłużyć istniejące długi, od małych do katastroficznych,
w kolejnych okresach? Na jakie mogą wpłynąć na dokładność
ryzyko refinansowania się twoich prognoz
naraziłeś? Czy dysponujesz jakimś i efektywność twojej głównej
planem? strategii. Planowanie scenariuszy
i analiza wrażliwości, gdzie
Przedsiębiorcy muszą rozważać
przewidywane rezultaty modelu
plany finansowe w średnim
mogą ulec zmianie z powodu
i długim okresie- od dwóch
zmiany poszczególnych
do pięciu lat- i starać się
czynników, pomagają stworzyć
dysponować narzędziami,
plan na różnorodne sytuacje
które pozwolą im osiągnąć
i są najlepszą metodą na
przyszłe cele.
uwzględnienie tego typu zmian.
Jeśli, na przykład, za wcześnie
wyczerpiesz swoją zdolność
10
10. Zastanów się, jakie źródła finansowania
najlepiej pasują do Twoich potrzeb
Kiedy jesteś pewien, że rozumiesz • rozważ sposoby finansowania
potrzeby kapitałowe swojego w kolejności od najtańszego
przedsiębiorstwa, pora wybrać do najdroższego i od najmniej
źródła finansowania do najbardziej rozwadniającego
najodpowiedniejsze w Twojej (zmniejszającego wartość).
sytuacji. Istnieje generalny Należy pamiętać, że mimo,
podział na finansowanie długiem że kapitał własny nie wymaga
i kapitałem własnym. Oprócz spłacania odsetek, powoduje
tego dostępne są alternatywne największe rozwodnienie zysków,
formy finansowania dostosowane a zatem jest najdroższy
do szczególnych uwarunkowań. • przyjrzyj się historii zysków -
Podczas gdy finansowanie może ona dyktować preferencję
wyłącznie długiem (kiedy lub konieczność wyboru pewnych „Firmy nie powinny traktować
przepływy pieniężne są wysokie), rodzajów finansowania. dostępu do kapitału jako
lub wyłącznie kapitałem Na przykład, tradycyjne formy długu pewnik. Rozwijaj relacje
(z odpowiednim wspólnikiem) mogą nie być dostępne, jeżeli nie z tymi, którzy umożliwiają
może być często odpowiednim posiadasz środków Twoją działalność. Dbaj o to,
rozwiązaniem, większość firm na zabezpieczenie i/lub historii by byli dobrze poinformowani.
woli połączyć obydwie formy działalności, która mogłaby Połóż nacisk na stałą
finansowania jednocześnie. Dług je uwiarygodnić. komunikację i bądź
jest często pierwszym słusznym Podczas gdy dług jest zazwyczaj
bezpośredni, na ile to
wyborem, jednak zbyt wysoka pierwszym wyborem, warto podjąć
możliwe, ponieważ kiedy
dźwignia może postawić się bardziej szczegółowego
przedsiębiorstwo w trudnej nastają trudne czasy, te relacje
dopasowania źródła finansowania.
sytuacji, z niemożliwymi do Wydatki operacyjne są zazwyczaj nabierają na znaczeniu.
obsłużenia płatnościami finansowane za pomocą linii Ponadto, zawsze monitoruj
odsetkowymi i nadmierną ilością kredytowej; wydatki inwestycyjne przepływy pieniężne,
kapitału do spłacenia. natomiast są finansowane ponieważ jest to
W przypadku finansowania długoterminowym długiem lub najważniejsze. Nie możesz
kapitałem własnym, niektóre leasingiem; Wzrost lub ekspansja mylić gotówki, którą
spółki obawiają się rozwodnienia mogą być finansowane kapitałem posiadasz dzisiaj z przyszłym
kapitału przez sprzedaż własnym; Podział zysków przepływem pieniężnym”.
udziałów. Jednak w niektórych (zazwyczaj) zależy od tego,
sytuacjach może to być co zostało. Podsumowując; należy Kevin Fraser
doskonałe rozwiązanie – dopasować potrzeby kapitałowe Partner
zwłaszcza dla wrażliwych na z najbardziej odpowiednimi formami Departament Doradztwa Gospodarczego
poziom zysku start-up’ów. finansowania, jednocześnie starając Grant Thornton Kanada
Każda spółka wymaga unikalnego się zminimalizować ich koszt.
rozwiązania finansowego, ale jest
kilka kluczowych czynników
i sytuacji, które trzeba wziąć pod
uwagę:
11
11. Czy firma powinna zdać się na bank w kwestii
określenia sposobu finansowania? Czy też może
lepiej jest samemu określić jakie formy
finansowania będą najwłaściwsze dla jej
rozwoju?
Wybór między tymi dwiema opcjami niesie
za sobą bardzo istotne konsekwencje:
• W pierwszym przypadku firma zdaje się
na bankowego sprzedawcę, którego główną
motywacją będzie sprzedać produkt, jaki
zgodnie z bieżącą polityką banku przyniesie
mu największą korzyść w postaci premii
„Najbardziej oczywistym i naturalnym sprzedażowej.
miejscem, w którym firma poszukuje
finansowania jest bank. Kwestią otwartą Z kolei w drugim przypadku firma wychodzi
pozostaje forma w jakiej to finansowanie ma z punktu widzenia własnych potrzeb
być pozyskane. Zanim zwrócisz się do banku i oczekuje od banku dostarczenia
o kredyt, sprawdź czy w bilansie Twojej firmy konkretnego zestawu produktów związanych
są zamrożone pokłady płynności finansowej, z finansowaniem działalności.
które uwolnione będą mogły stanowić dużo
tańsze źródło pozyskania kapitału niż kredyt W naturalny sposób to drugie rozwiązanie
bankowy” stawia firmę w dużo lepszej pozycji
negocjacyjnej w rozmowach z bankiem —
klient, który wie czego chce zazwyczaj
otrzymuje pakiet lepiej dostosowany do potrzeb
Przemysław Hewelt
Menedżer
niż klient, który zdaje się na prowadzenie przez
Corporate Finance doradcę bankowego.
Grant Thornton Polska
W zależności od obszaru, w którym
przedsiębiorca poszukuje finansowania,
do wyboru mogą być różne produkty bankowe.
Finansowanie kapitału obrotowego z banku - Firma, poszukując finansowania bankowego,
tak, ale w jakiej formie? powinna rozważyć kilka poniższych kwestii.
Firmy borykają się z niedoborem gotówki.
Częstokroć to właśnie jej brak jest przyczyną
Na pewno w sytuacji braku gotówki kredyt
wolniejszego rozwoju biznesu, a nawet niemożności
obrotowy jest jednym z pierwszych rozwiązań,
skorzystania z okazji, które pojawiają się na rynku.
które przychodzą przedsiębiorcom na myśl.
Siłą rzeczy, najbardziej oczywistym i naturalnym
Zanim jednak firma zwróci się do banku
miejscem, w którym firma poszukuje finansowania
o kredyt warto jest sprawdzić czy w bilansie
jest bank. Niemniej kwestią otwartą pozostaje forma
firmy są zamrożone pokłady płynności
w jakiej to finansowanie ma być pozyskane.
finansowej, które uwolnione mogą dostarczyć
dużo tańszego źródła finansowania niż kredyt
bankowy.
12
12. Wielkość zapasów i stan należności przez co może być korzystniejsza z punktu
widzenia rachunku zysków i strat. Uwolnienie
W szczególności warto przeanalizować wielkość gotówki z aktywów firmy może również
zapasów w stosunku do potrzeb firmy oraz stan przyjąć formę leasingu zwrotnego. Podobnie
należności od kontrahentów. W szczególności jak w przykładzie podanym powyżej, cena
ta druga pozycja może zawierać spore rezerwy finansowania uzyskanego w leasingu zwrotnym
płynności. Warto jest się przyjrzeć terminom może być istotnie niższa niż w przypadku
płatności jakie firma daje odbiorcom swoich zwykłego kredytu obrotowego.
produktów i usług w kontekście terminów, w jakich
jest zobowiązana płacić swoim dostawcom - dobrze Generalnie banki stosują zasadę, że kredyt
jest gdy termin zapłaty zobowiązań jest nie krótszy zabezpieczony oraz obwarowany warunkami
niż termin uzyskania zapłaty od odbiorców. dodatkowymi jest tańszy niż kredyt
zabezpieczony w mniejszym stopniu lub
niezabezpieczony. Niższa cena może się
Analiza należności obejmuje jeszcze jeden istotny przekładać na większą uciążliwość związaną
element — należności przeterminowane. To kwestia z dodatkowymi wymaganiami
o tyle istotna, że należności przeterminowane są dokumentacyjnymi ze strony banku.
odpowiednikiem „złych kredytów" w banku.
Dlatego, aby firmy skutecznie zarządzały płynnością Kwestią nieco poboczną, natomiast równie
finansową, bardzo istotne jest wdrożenie jasnych bliską codziennej działalności firm, jest
zasad udzielania „kredytów kupieckich" finansowanie pozabilansowe w postaci
oraz szybkiego odzyskiwania przeterminowanych gwarancji (np. gwarancji należytego
należności. Brak tego typu zasad może spowodować, wykonania) lub też potwierdzenia akredytywy
że firma będzie musiała się ponad miarę posiłkować importowej. Ustalenie z bankiem możliwości
kosztownym kredytem bankowym. uzyskania tego typu form finansowania
pozabilansowego jest bardzo istotne i powinno
być przedyskutowane zanim pojawi się
Faktoring i leasing zwrotny konieczność uzyskania tego typu produktu
Zanim firma zwróci się do banku o kredyt obrotowy
warto jest rozważyć czy chociaż część portfela
należności spełnia warunki kwalifikujące je na
faktoring. Ta forma finansowania może być
obciążona znacznie niższymi marżami niż kredyt,
Zagadnienia związane z finansowaniem bieżącej działalności obejmują zarówno
problematykę czysto finansową, jak również sferę relacji z bankami. Ten drugi
aspekt jest warty szczególnego rozważenia po to, by w banku firma była
w pełni świadomym swoich oczekiwań partnerem a nie petentem.
13
13. Właściwy moment na obligacje
Kiedy Twoją firmę czekają zaplanowane inwestycje a banki
i wspólnicy nie kwapią się do finansowego zaangażowania,
przyszedł czas abyś pomyślał o obligacjach.
Niewiele spółek jeszcze dostrzega, że za sprawą rynku Catalyst
w Warszawie, proces pozyskania kapitałów z emisji obligacji
stał się prosty i relatywnie tani jak nigdy wcześniej.
Instrumenty dłużne notowane na GPW Catalyst
Stan na 31.03.2013 Korporacyjne* Spółdzielcze Komunalne Razem
Liczba
126 22 14 162 „Paradoksalnie odwrót inwestorów z
emitentów
Liczba
282 31 48 361
giełdy i niepewność na rynku akcji
serii
Wartość emisji
zwiększyły zainteresowanie emisjami
51 352 503 2 467 54 323
(mld zł)
Źródło: GPW, * z listami zastawnymi
obligacji korporacyjnych. Nadal
jednak spółki zainteresowane tą
Obecnie na Catalyst notowanych jest 137 serii obligacji 59 formą finansowania muszą
spółek. Na rynku coraz śmielej pojawiają się także gminy udowodnić biznesowy sens i zdolność
i banki spółdzielcze. Głównym powodem rosnącej kredytową do tego typu transakcji.
popularności tej formy finansowania są cechy charakterystyczne Coraz ważniejszą rolę odgrywa rynek
obligacji. obligacji CATALYST – założony z
wizją zaledwie 3 lata temu,
Zaletą finansowania z emisji obligacji nie jest ani koszt obsługi
przyciągnął do tej pory ponad 100
kredytu (który zazwyczaj przewyższa oprocentowanie kredytów
emitentów.”
bankowych) ani koszt procesu emisji (przewyższający prowizję
w banku). Główną korzyścią dla przedsiębiorcy jest
Damian Atroszczak
elastyczność w dostosowaniu programu emisji do rzeczywistych Menedżer
potrzeb kapitałowych oraz możliwości finansowych spółki oraz Transakcje Kapitałowe
pewność, że inwestor nie wypowie umowy w najmniej Grant Thornton Polska
oczekiwanym momencie. A dzięki coraz częstszemu
zaangażowaniu w emisje instytucji finansowych OFE i TFI,
spółki mogą pozyskać długoterminowego cierpliwego
inwestora, który swoim zaangażowaniem w emisję
uwiarygodnia biznes. Nie bez znaczenia pozostaje także efekt
reputacji spółki w związku z notowaniem jej obligacji na rynku
giełdowym Catalyst prowadzonym przez GPW.
14
14. Alternatywne źródła zabezpieczenia, ale bardziej dużą skalę, gdzie kontrola może
finansowania kosztowne ze względu na być w wysokim stopniu zależna od
zwiększone ryzyko. Tego typu udziałowców bądź zarządu,
Czasami tradycyjne sposoby finansowanie – głównie dług lub gdy częścią warunków umowy
finansowania nie są dostępne lub nieuprzywilejowany lub mezzanine jest restrukturyzacja
dopasowane do sytuacji spółki –ma przeważnie dłuższy okres przedsiębiorstwa.
i musi ona poszukiwać alternatyw. spłaty i większą elastyczność. Private equity może być jednak
Rynkowe schyłki i wynikająca Pomimo wyższych kosztów, dobrą decyzją dla właścicieli firm
z nich ostrożność banków ta elastyczność może być cenna, potrzebujących dużego zastrzyku
sprzyjają takiemu środowisku. jeżeli spółka rośnie szybko lub gotówki, chcących skorzystać z
Na alternatywne źródła zmienia właściciela. finansowej ekspertyzy i kontaktów
finansowania mogą się składać firmy o ustalonej reputacji, bądź
leasing, finansowanie przez dla właścicieli, którzy są gotowi
dostawców, finansowanie przez Private equity odejść od – lub sprzedać –
klientów (prośba o zapłatę z góry), przedsiębiorstwo. W globalnych
dotacje rządowe oraz sprzedaż Pozyskiwanie kapitału
jurysdykcjach, gdzie wyceny
aktywów nie przynoszących długookresowego przez sprzedaż
są niższe, private equity jest
zysków, np. sprzedaż fabryki, udziałów funduszowi private
doskonałym sposobem pozyskania
wyposażenia, oddziału, itp., equity może stanowić rozwiązanie
finansowania, ponieważ tego typu
aby uwolnić kapitał i wykorzystać dla niektórych spółek. Niemniej
inwestorzy są w stanie
go w inny sposób. jednak istnieje duża różnica
zaangażować w określone projekty
Istnieją także instytucje finansowe, pomiędzy oddaniem udziałów
duże ilości kapitału.
inne niż banki, które oferują członkowi rodziny lub wybranemu
finansowanie w formie kredytu. inwestorowi z branży, a ich
Są to instrumenty dłużne bez sprzedażą firmie inwestującej na
15
15. Upublicznienie spółki
W następstwie kryzysu finansowego poziom aktywności IPO
(pierwszych ofert publicznych) na giełdach znacząco się
zmniejszył, gdyż zwracanie się ku zdestabilizowanym rynkom
w poszukiwaniu funduszy na strategie wzrostowe lub
wyjściowe po prostu stało się nieatrakcyjnym rozwiązaniem.
Wraz z powrotem globalnej gospodarki na ścieżkę wzrostu w
wielu krajach, ten trend powinien mieć się ku końcowi,
a w odpowiednich okolicznościach oferta publiczna może być
dobrym sposobem na pozyskanie kapitału. Wraz ze wzrostem
spółki rosną również dostępne możliwości i może się okazać,
że finansowanie oparte na długu i kapitale własnym może nie
wystarczyć do pełnego wykorzystania pojawiających się „Istnieje pogląd, że trudniej jest
sytuacji. Ponadto spółce będącej już w obrocie publicznym pozyskać kapitał własny niż dług,
łatwiej pozyskać kapitał w przyszłości, ponieważ inwestorzy jednak te procesy są w zasadzie
mają więcej zaufania do sprawozdań finansowych spółek tożsame. W obu przypadkach trzeba
funkcjonujących w restrykcyjnych regulacjach giełdowych. przedstawić sytuację firmy w
najlepszym możliwym świetle. Celem
Zarządy spółek powinny jednak uważnie przemyśleć taką jest doprowadzenie do tego, że
strategię finansowania. IPO może zapewnić kapitał i może inwestorzy lub pożyczkodawcy będą
być siłą napędową rozwoju, jednak zobowiązuje do na tyle zainteresowani przyszłością
radzenia sobie z wymogami giełdowymi, ładem spółki i jej projekcjami, że będą
korporacyjnym, kosztami relacji inwestorskich oraz utratą chcieli zapewnić jej kapitał, czy to w
prywatności i mniejszą kontrolą pierwotnych właścicieli.
formie odnawialnej linii kredytowej,
czy kapitału własnego.”
Niemniej jednak, jeżeli ma się odpowiednie atrybuty –
dobrą historię zysków, pokrycie aktywów, potencjał dla
wzrostu i biznes plan wspierający koncepcję IPO – może
to być doskonały wybór, który zaspokoi zapotrzebowanie
na kapitał również w przyszłości.
16
16. Abyś mógł wykorzystać coraz
lepsze możliwości finansowania,
musisz mieć spójny plan
Spółki nie mogą zakładać, Nieważne, jakiego rodzaju
że banki i inwestorzy rozdają finansowania poszukujesz,
pieniądze – w rzeczywistości wszystko zależy w jakim świetle
są one bardziej czujne niż przedstawisz swoją spółkę.
kiedykolwiek i chcą widzieć Upewnij się, co do jakości
przejrzyste dowody na zdolność Twojego biznesplanu i strategii;
spółki do utrzymania się na rynku wykonaj krótko-, średnio-
i ostrożne planowanie. i długoterminowe projekcje;
Bardzo możliwe, że będzie rosła zastosuj w planowaniu różne
konkurencja ze strony innych scenariusze i przeprowadź analizę
kredytobiorców. wrażliwości. Upewnij się,
Z tych przyczyn firmy starające że znajdujesz się w stabilnej
się o finansowanie powinny sytuacji finansowej.
uporządkować własne
podwórko, zanim udadzą się Krótko mówiąc, Twoja wizja
do banku lub rozpoczną biznesowa musi być nie do
poszukiwanie inwestorów. odparcia, zanim zaczniesz ją
przedstawiać bankom, innym
pożyczkodawcom lub
potencjalnym inwestorom.
17
17. Zapraszamy do zapoznania się z naszymi
ostatnimi raportami
„Raport Catalyst – podsumowanie
rozwoju”
Zbadaliśmy każdy spośród ponad 300
dokumentów i not informacyjnych wszystkich
emitentów obligacji notowanych na Catalyst.
W oparciu o przeanalizowane dane
zaprezentowaliśmy najważniejsze statystyki
dotyczące rynku obligacji.
„Raport: 5 lat NewConnect
Podsumowanie rozwoju”
W raporcie dzielimy się naszymi
doświadczeniami Autoryzowanego Doradcy
rynku NewConnect oraz prezentujemy wynik
analizy ponad 400 debiutów, które miały
miejsce na rynku alternatywnym.
Każdy raport dostępny jest na naszej stronie www. grantthornton.pl/publikacje
18
18. Dane kontaktowe
Kontakt z Grant Thornton w związku z tym dokumentem:
Maciej Richter
Partner Zarządzający
Doradztwo Gospodarcze
T +48 61 62 51 463
E richter.maciej@gtfr.pl
Damian Atroszczak Przemysław Hewelt
Menedżer Menedżer
Transakcje Kapitałowe Corporate Finance
T +48 22 20 54 844 T +48 61 62 51 470
M + 48 661 530 314 M + 48 601 068 984
E atroszczak.damian@gtfr.pl E hewelt.przemyslaw@gtfr.pl
www.grantthornton.pl
Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Sp. k.
ul. Abpa Antoniego Baraniaka 88 E , 61-131 Poznań
NIP: 778-14-76-013, REGON: 301591100
Sąd Rejonowy Poznań – Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu
VIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, KRS 369868
19
