АБАХ, СБАХ-ын ажилтнуудад зориулсан "Жендер, хүний эрх, хүний эрхэд суурилсан хандлага" сургалт 3-4-р хэсэг. Багш ДемоКрэйзи Залуусын төвийн гишүүн, хүний эрхийн активист Б.Болорсайхан

1. Хүний эрх, хүний эрхэд
суурилсан хандлага арга зүй

2. Та өөрийнхөө оршихуйн магадлалын
талаар бодож байсан уу? Тэгвэл
төсөөлөхөд нь бага зэрэг туслая:
#1 Эрэгтэй хүн өдөрт дунджаар 2,000,000
орчим үр тогтоох чадвартай сперматозойд
боловсруулдаг.
#2 Эрэгтэй хүн амьдрах хугацаандаа дунджаар
45,000,000,000 сперматозойд боловсруулдаг.
#3 Сперматозойд бүрт тодорхой ДНК байдаг.

3. #4 Эрэгтэй хүн амьдрах хугацаандаа
дунджаар 3 хүүхэд өсгөдөг.
#5 Таны аавын нэг сперматозойд та болох
магадлал нь 1:15,000,000,000.
Ингээд л болоо гэж үү? Мэдээж үгүй!

4. #6 Таны өвөөгийн нэг сперматозойд таны
аав болж, таны аавын нэг сперматозойд та
болох магадлал нь
1:144,000,000,000,000,000,000.
#7 Арван үеийн (Нэг үеийг 25 жилээр
тооцвол) дараа та оршин байх магадлал нь
1:600,000,000,000,000,000,000,000,000,000,
000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,00
0,000,000,000,000,000,000,000,000,000,000,
000,000,000.

5. #8 хүн төрөлхтөн үүссэн цагаас хойш
таны оршин байх магадлал нь
1:18,000,000,000,000,000,000,000,000,0
00,000,000,000,000...(500,000 гаруй
тэг).
Ингээд болоо юу? Мэдээж үгүй!

6. #9 Дээрх тооцоог зөвхөн эцгийн талын хүчин
зүйлийг тооцож хийсэн. Ээжийн талын холбоо,
байгалийн гамшиг, санамсаргүй тохиолдол,
насанд хүрэхээс өмнө өөд болох зэрэг хүчин
зүйлийг огт тооцоогүй.
#10 Хэрэв дээрх бүх хүчин зүйлийг оролцуулан
тооцоо хийвэл таны оршин байх магадлал нь
бараг 0 болно гэсэн үг.
Тэгээд юу гэж?

7. Та өөрийгөө төсөөлөхийн аргагүй гайхалтай
тохиол болохыг мэдсэн бол...
Таны оршихуй бараг 0 хувь болохыг мэдсэн
ч...
Та 100 хувь бодитой оршиж байгаа учир...
Цаг хугацааг үр ашигтай зарцуулвал зохино.
Харин одоо...
гагцхүү БИД АМЬД байгаагаа таашаах нь
чухал билээ.

9. Нэгэн хотын удирдах зөвлөл Ерөнхий архитекторын
газартай зөвлөлдсөний эцэст 1960-аад оны хуучны
байшингуудад ойрхон газарт дэлгүүр, бизнес төв,
соёлын болон спорт танхим бүхий олон төрлийн
үйлчилгээ үзүүлэх цогцолбор барихаар шийджээ.
Гадаадын барилгын компани Удирдах зөвлөлийн
зохион байгуулсан тендерт ялсан.
Барилгын зураг төлөвлөгөөг холбогдож лавлах
боломжтой хүний харилцах утасны хамт Удирдах
зөвлөлийн байранд иргэдээс санал авах зорилгоор
зарлалын самбарт сар гаран хугацаанд байрлуулсан.
Хотын удирдах зөвлөл, барилгын компани цогцолбор
барих гэрээнд гарын үсэг зурж, компани ажлаа заасан
талбайд хийж эхэлсэн.

10. Оршин суугчид цэцэрлэгт хүрээлэнг тойруулан төмөр
хашаа босгон, бульдозер модыг газартай тэгшилж
эхэлмэгц юу болж байгааг ойлгосон. Ялангуяа
өндөр настай оршин суугчид “Амьдрах нөхцөл
байдлыг дордууллаа” гэж ихэд уурлан, дуу чимээ,
тоос шороо, барилгын талбай дээр ажиллаж буй
үл таних гадаад хүмүүсийн эсрэг жагсаал хийжээ.
Зарим идэвхтэй оршин суугчид цогцолбор болон
гадаадын компани үүнийг барьж байгааг хурцаар
шүүмжилж, аян өрнүүлсэн байна. Тэд “Гадаадын
компани хотын захирагч, удирдах зөвлөлийн
гишүүдийг хахуульдсан” гэсэн цуу тарааж эхэлсэн
ба хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл тэр даруй хов
живийг өлгөн авч, нийтэд түгээжээ.

11. Олон нийт болон хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн
дарамтын улмаас Удирдах зөвлөлийн гишүүд нь
ялигүй олонхийн саналын дагуу цогцолборын
барилгын ажлыг зогсоох шийдвэр гаргасан. Хот энэ
асуудлыг олон сарын турш шийдэж чадахгүй байсан
тул тухайн компани нь гэрээг цуцалж, хууль ёсны
дагуу Удирдах зөвлөлөөс нөхөн төлбөр шаарджээ.
Энэ явдлын эцэст уурлаж бухимдсан оршин суугчид,
Удирдах зөвлөлийн гишүүд, сүйтгэсэн цэцэрлэгт
хүрээлэн, гадаадын компанид их хэмжээний нөхөн
төлбөртэй үлджээ. Боломжит хөрөнгө оруулагчдын
дунд хотын нэр хүнд олон жилийн турш унасан.
Оршин суугчид ялсан боловч бодит амьдрал дээр
өөрсдийн орчин тойрныг тохижуулах, хөгжүүлэх
нөхцөлийг хаажээ.

12. Хэрэгцээ юу? Эрх үү?

13. • Өсөлт (growth): хэмжигдэхүүний хувьд ихсэх
үйл явц
• Дэвшил (progress): Өсөлт, хөгжлийн түвшин
ахиж буйн илэрхийлэл
• Хөгжил (development): өсөх дэвжих, улам
сайн болох, сайжрах, эрхшээх, орших үйл явц
• Хөгжих эрх: хүний салшгүй эрх бөгөөд хүн бүр
өөрийн бүх эрх, эрх чөлөөгөө бүрэн эдлэхүйц
эдийн засаг, нийгэм, соёл, улс төрийн
хөгжилд оролцох, хувь нэмрээ оруулах, үр
шим хүртэх эрхтэйг ойлгоно. (A/RES/41/128)

20. Баянзүрх дүүргийн эмнэлэг 2013.12
сар

22. Гэмтлийн эмнэлгийн гавал, тархины тасагт ор хүрэлцээгүйн улмаас коридорт
хэвтэж буй байдал 2014.5.24

51. Эрхэд суурилсан хандлага,
аргазүй
Хүний эрхийн зарчим,
стандарт, хэм хэмжээг
Аливаа санаачилга, төлөвлөлт,
боловсруулалт, төсөвлөлт, хэрэгжилт,
хяналт, үнэлгээнд нэвтрүүлэх
үйл явц

52. Харилцан хамаарал
Эрх агуулагч
Оролцоо
Үүрэг хүлээгч
Хариуцлага
Өмнө нь
хүлээсэн үүрэг
хариуцлагаа
биелүүлнэ
Эрхээ
баталгаатай
эдлэх бодит
боломжийг
шаардана

53. • Жам ёсны эрх, түүнийг баталгаажуулсан
хэм хэмжээ, суурь зарчмуудад суурилах
• Хамгийн эмзэг, ялгаварлагдсан
бүлгүүдэд чиглэх
• Эрх мэдэлжүүлэх/чадавхижуулах
• Идэвхтэй, чөлөөт, утга учиртай оролцоог
баталгаажуулах
• Ялгаварлан гадуурхахгүй байх
• Хариуцлага тооцох

55. • Хөгжил = Хүний эрх = Энх
тайван
• Үйл явц = Үр дүн
• Аливаа үйл ажиллагаа = Хүний
эрхийн стандарт