SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  7
Télécharger pour lire hors ligne
WSTĘP
WYKAZ SKRÓTÓW
RozDZIALI
POWSTANIE l DZIAŁALNOŚĆ SŁUŻB SPECJALNYCH
II RZECZYPOSPOLITEJ DO 1929 ROKU
l. KOMÓRKI DYWERSJI WSTRUKTURACH CENTRALNYCH WlADZ
WOJSKOWYCH
2. WYBRANE PRZYKlADY DZIAlA~ SPECJALNYCH DO 1929 R.
ROZDZI.U 2
EKSPOZYTURA NR 2 SZTABU GŁÓWNEGO
WOJSKA POLSKIEGO
l. STRUKTURA
2. KADRY
3. FINANSE
RozDZJAL3
DZIAŁAL~OŚĆ NA KIERUNKU PRZECIWSOWIECKIM
J. DYWERSJA POZAFRONTOWA
2. RucH PROMETEJSKI
RozDZJAL4
DZIAŁALNOŚĆ NA KIERUNKU
PRZECIWCZECHOSŁOWACKIM
l. ZAOLZIE
2. AKCJA "ŁoM" 'lA Rusi ZAKARPACKIEJ
ROZDZIAL 5
DZIAŁALNOŚĆ NA KIERUNKU PRZECIWNIEMIECKIM
l. RzESZA NIEMIECKA
2. PRusY WscHODNIE
3. WoLNE MIASTO GDAŃSK
4. KwESTIA SERBOŁUżYCKA
5. PRZYGOTOWANIA DO DZIAlAŃ DYWERSYJNYM NA TERENIE
PRoTEKTORATU CzEcH 1MoRAW ORAZ NA SwwACJI
ZAKOŃCZENIE
BIBLIOGRAFIA
Spis treści
7
24
29
29
43
83
83
100
104
113
113
130
185
185
215
243
243
272
298
323
338
347
355
Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku
http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi
Książki historyczne
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
przykrywkę dla (od)budowy górnośląskiego ruchu zbrojnego. Oficjalnie CWF-
jak wskazuje nazwa- zajmować się miała szerzeniem kultury fizycznej, tak nie-
zbędnej w okresie walk.
Mimo zmiany sytuacji politycznej starcia polsko-niemieckie nie zakończyły
się. Jesienią Niemcy zdemolowali placówkę Polskiego Komisariatu Plebiscyto-
wego w Oleśnie, a Polacy, w ramach odwetu, zastrzelili żandarma w restauracji
w Wysokiej. Spirala walk miała się dopiero nakręcić, gdyż w odpowiedzi za za-
bójstwo, Niemcy urządzili zasadzkę w Wysokiej na zastępcę komendanta miej-
scowego POW, ale nie udało im się go złapać.
Swego rodzaju przestrogą dla zdrajców były egzekucje dokonywane przez
bojowców Referatu do Zadań Specjalnych. Przykładem może być śmierć Teo-
fila Kupki (20 XI 1920 r.). Po zwolnieniu go z pracy w Polskim Komisariacie
Plebiscytowym, nawiązał szerszą współpracę z Niemcami i za pobrane od nich
pieniądze rozpoczął wydawanie pisma "Wola Ludu", które opowiadało się za
niezależnością Górnego Śląska97•
Z biegiem czasu bojówki referatu zaczęły dawać się we znaki ludności cy-
wilnej, a przez to przysparzały kłopotów zwierzchnikom. Ci z kolei ani nie mieli
dla nich zadań, ani pomysłu jak rozwiązać problem. Upadek morale i samowole
doprowadziły do rozwiązania bojówek na przełomie lat 1920-1921. Por. Pusz-
czyński dokonał lustracji kadr bojówek i przejął najlepszych ludzi. Wkrótce jed-
nak, doceniając rolę i możliwości wykorzystania bojówek w okresie plebiscytu.
CWF poleciła komendom powiatowym organizować nowe grupy. Według nowej
koncepcji, kierowanie bojówki zostało dalece zdecentralizowane .98•
Władze polskie liczyły się z możliwością wybuchu kolejnego niekontrolowa-
nego zrywu na Górnym Śląsku. Dlatego też na przełomie lat 1920/1921 postano-
wiono przekazać kontrolę nad górnośląskim ruchem zbrojnym z MSWojsk. na
niższe szczeble władzy w ręce gen. Kazimierza Raszewskiego, dowódcy OGen.
wPoznaniu. Wprowadzając pewnego rodzaju dwuwładzę. MSWojsk. przekazało
Wojciechowi Korfantemu, komisarzowi plebiscytowemu. zwierzchnictwo nad
konspiracją, tak by z racji funkcji hamował niepożądane inicjatywy podziemia.
W okresie tym ponownie zreorganizowano konspirację górnośląską i w dniu
2 stycznia 1921 r. utworzono Dowództwo Obrony Plebiscytu (DOP). Kierow-
nikiem nowej struktury został płk Paweł Chrobok. CWF została zlikwidowana.
97 Z. Zarzycka twierdzi, że T. Kupka przekazywał stronie niemieckiej informacje o działalności
polskich bojówek. Taż, Polskie d::ialania speljalne na Górnym...,s. 56. Sprawę zabójstwa analizuje
E. Długajczyk, zob.: tenże, Jływiad..., s. 248-252.
98 E. Długajczyk, JJywiad..., s. 245-246; Z. Zarzycka, Polskie działania spe(ialne na Gómym..., s.
59-60.
54 lTAJNE WOJNY SlUŻB SPEC.IALNYCH 11 RP
Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku
http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi
Książki historyczne
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
a DOP stało sic _jedyną władzą ruchu zbrojnego. Reorganizacja pociągnęła za
sobą dominację ośrodka poznańskiego i konflikty spowodowane sprzecznością
poglądów na sprawy ruchu zbrojnego. Różnice były na tyle duże, że niektórzy
oficerowie przysłani ze stolicy (m.in. por. Puszczyński i ppor. Machnicki) po-
stanowili odejść na znak protestu. Władze wojskowe nie mogły pozwolić sobie
na sparaliżowanie ruchu górnośląskiego, toteż dymisje zostały odrzucone przez
resort Spraw Wojskowychąą.
Spodziewany plebiscyt miał rozstrzygnąć losy Górnego Śląska. Jednak nie
brakowało ludzi, którzy sceptycznie odnosili się do rozstrzygnięć politycznych,
czy to na drodze dyplomacji czy referendum. Należał do nich por. Puszczyń­
ski. który przedkładał walkę zbrojną nad dyplomację. Wprzekonaniu o większej
skuteczności walki z bronią w ręku utwierdzały go obserwacje i doświadcze­
nia z poprzednich powstań: w pierwszym był obserwatorem przysłanym przez
MSWojsk.. a w drugim ekspertem resortu. Punktem wyjścia dla rozważań Pusz-
czyńskiego było rozmieszczenie ludności polskiej i niemieckiej. Niemcy domi-
nowali w północno-zachodniej części Górnego Śląska oraz w powiatach lewo-
brzeżnych. Z kolei Polacy skupieni byli na prawobrzeżu Odry. Przy założeniu, że
kolejne powstanie toczyłoby się na terenie zdominowanym przez żywioł polski,
to sukces można było - zdaniem Puszczyńskiego - osiągnąć przez pozbawienie
Niemców pomocy z innych części kraju. Do wykonania takiej akcji potrzebny
były specjalne oddziały, które przez działania destrukcyjne zerwałyby połącze­
nia komunikacyjne i transportowe Niemiec z obszarem plebiscytowym. Wkon-
sekwencji polscy insurgenci zyskaliby cenny czas na opanowanie kluczowych
obiektów zanim władze niemieckie zorientowałyby się, co się dzieje izmobilizo-
wałyby oddziały. Poza tym liczono na psychologiczny efekt demoralizacji wroga
oraz uniemożliwienie mu rozwinięcia planowej akcji100• Novum wprowadzonym
przez Puszczyńskiego było ścisłe powiązanie planu dywersyjnego z planem ope-
racyjnym powstania. Dzięki temu dowództwo dysponowało pełnym, wewnętrz­
nie spójnym schematem działań, dającym większe szanse powodzenia
Por. Puszczyński nie mógłjednak zrealizować swego pomysłu z pozycji szefa
Wydziału Plebiscytowego B, toteż wpaździerniku 1920 r. złożył dymisję. Stara-
nia Puszczyńskiego o przydział na Górny Śląsk padły na podatny grunt i zbiegły
się z oczekiwaniami działaczy konspiracyjnych. Zwierzchnicy spełnili prośbę
i skierowali Puszczyńskiego na stanowisko kierownika Referatu Operacyjnego
"E. Długajczyk, Wywiad..., s. 253-254; Z. Zarzycka, Po/skie działania specjalne na Górnym..., s.
f)l-62.
00 Z. Zarzycka, Polskie działania specjalne na Górnym...,s. 62-63; W. Ryżewski, Tr::ecie pow~ta­
me.... s. 217.
PIJW'JTA~II-. IDZIALALNOSC SLUŻB SPECJALNYCH 11 RZH'ZYPOSPULIHJ DO 11}29 IWKII
Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku
http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi
Książki historyczne
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
CWF (grudzień 1920 r.). Decyzja ta spowodowała, że losy Puszczyńskiego splo-
tły się z por. Stanisławem Baczyńskim ("Bilttner"). Baczyński kierował nowo
utworzonym Referatem Destrukcji (Referat "D"). Niedługo później doszło do
roszady personalnej. Świeżo awansowany kpt. Puszczyński 15 stycznia 1921 r.
przejął kierownictwo Referatu Destrukcji, a por. Baczyński objął Oddział III
Operacyjny już w ramach DOP101.
Jednak opracowanie planu to tylko jeden element układanki, ponieważ jego
realizacja wymagała zgody przełożonych. Puszczyński zaprezentował więc plan
zwierzchnikom. Na początku swej drogi, projekt przeszedł przez ręce dowódz-
twa górnośląskiej konspiracji i komisarza Korfantego. Problemu z aprobatą nie
było również ze strony Oddziału II Sztabu Generalnego. Bardziej skomplikowa-
ną sytuację zastał Puszczyński w Oddziale II Sztabu MSWojsk. Jego szef, ppłk
Bogusław Miedziński, przykładał większą wagę do walki z bolszewikami niż
spraw górnośląskich, toteż decyzja scedowana została na szczebel niższy. Mjr
Franciszek Sikorski dopiero wdrażał się do pracy, więc nie był odpowiednią oso-
bą do zajęcia stanowiska. Wzwiązku z tym decyzja o akceptacji lub odrzuceniu
planu przeszła na szefa Wydziału Plebiscytowego por. Wojciecha Stpiczyńskiego
i jego współpracownika por. Mariana Koeniga (Keniga). Obaj oficerowie, zda-
niem Puszczyńskiego, kierując się motywami osobistymi, chcieli utrzymać go
z dala od Warszawy102•
Ostatecznie resort zaakceptował plan Referatu Destrukcji. Puszczyński zy-
skał jednocześnie autonomię obejmującą kwestie organizacyjne. kadrowe i fi-
nansowe103. Kpt. Puszczyński zdawał sobie sprawę, że sukces przedsię,vzięcia
zależy w dużej mierze od utrzymania go w tajemnicy. toteż powziął decyzję
o wprowadzeniu znacznych obostrzeń konspiracyjnych, by osoby niepowołane
nie dowiedziały się o działalności Referatu Destrukcji. Zgodnie z założeniami
101 Z. Zarzycka. Polskie d:iałania specjalne na Górnym...• s. 63-64.
10~ Opisując ten epizod T. Puszczyński stwierdził, że por. Koenig i por. Stpiczyński to ..[...]luJ::ie
bard::o ambitni, którym moja nieobecnoSt' 1r lfars:awie ułatll'ia "!'I"Obienie stosunkó11· i prtlll'u-
dzenie gierek politycznych, kombina(ji personalnych itp. [...]".cyt. za: A. Wszend)TÓ11)'. Eksp<•-
::ytura nr 2... , s. 38-39. Wojciech Stpiczyński został awansowany do stopnia porucmika i zastąpił
Puszczyńskiego na stanowisku szefa Wydziału Plebiscytowego. J. Pietrzak, Radykalny pilsudc::~-k
Biografia Wojciechu Stpic~·,1skiego, Warszawa 2001, s. 28-30.
103 Budżet referatu stanowił fundusz dyspozycyjny. Oficerem kasowym i gospodarCZ)Tn był ppor.
Edmund Charaszkiewicz, który utrzymywał dyscyplinę finansową. Zob. Z. Zarzycka. Polskie d::ia-
łania specjalne na Górnym..., s. 65-67. T. Puszczyński tak charakteryzował E. C'haraszkiewicza:
.,[...]pod względem tak zwanej uczciwości materialnej był skrupulatny a: do pr:esad): nawet swo-
ich przełożonych nie wahał się otwarcie krytykować woc~·. o ile ci próbowali robić coś, co według
niego nie hylo kompletnie wporzqdkll'', cyt. za: A. Wszendyrówny, Ekspo~·tura nr 1.... s. 45.
56 l TAJNE WOJNY SŁUŻB SPECIALNYCH 11 RP
Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku
http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi
Książki historyczne
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
Puszczyńskiego każdy powinien wiedzieć tylko tyle, ile musi, a całość działań
Referatu mogła dotrzeć tylko do pięciu osób z zewnątrz. Ponadto Referat mógł
kontaktować się z DOP jedynie poprzez swego dowódcę lub oficera łączniko­
wego. W razie konieczności przewidywano możliwość bezpośredniej łączności
z MSWojsk. zpominięciem lokalnego kierownictwa.
Pierwsze przymiarki do planu destrukcji rozpoczęto wgrudniu 1920 r., kiedy
to podjęto prace nad rozpracowaniem terenu oraz przystąpiono do formowania
oddziałów dywersyjnych. Założeniem planu było sparaliżowanie komunikacji
i odcięcie Górnego Śląska od Wrocławia iNysy poprzez zniszczenie najważniej­
szych linii kolejowych prowadzących z południowego-wschodu na północny-za­
chód: Rybnik-Racibórz-Głubczyce-Prudnik-Nysa, Katowice-Gliwice-Kędzie­
rzyn-Gogolin-Opole-Karłowice-Wrocław wraz z odgałęzieniem na Nysę oraz
linia Bytom-Tarnowskie Góry-Lubliniec-Olesno-Kluczbork-Namysłów-Oleśni­
ca-Wrocław. Najwięcej uwagi poświęcono odcinkom: Opole-Wrocław, Prudnik-
Gogolin. Prudnik-Kędzierzyn oraz Głubczyce-Racławice104•
Podjęcie prac zbiegło się ze wzrostem zagrożenia ze strony Niemiec, które
zaczęły gromadzić siły we Wrocławiu i Nysie. Atmosfera gęstniała z biegiem
dni. tym bardziej, im częściej powtarzano plotki o niechybnym i rychłym ata-
ku. Zdając sobie sprawę z niebezpieczeństwa, ppłk Paweł Chrobok polecił por.
Baczyńskiemu przygotowaniu planu działań. Baczyński wespół z Puszczyńskim,
opracował obronno-zaczepną koncepcję operacji zbrojnej. Część obronna za-
kładała podział sił na trzy odcinki: północny, środkowy i południowy. Element
zaczepny sprowadzał się do opanowania prawobrzeża Odry od granicy czecho-
słowackiej po Opole i Olesno, a więc całego okręgu przemysłowego. Plan duetu
Baczyński-Puszczyński zyskał aprobatę dowództwa. Zaakceptowany został rów-
nież niewiele zmodyfikowany plan dywersyjny z 6 stycznia 1921 r. Tymczasem
w lutym por. Baczyński został odwołany ze stanowiska i mianowany zastępcą
kpt. Puszczyńskiego. Natomiast szefem Oddziału Operacyjnego został por. Re-
migiusz Grocholski ("Brochwicz"). Wkrótce wniósł on poprawki do planu obro-
ny. według których dywersanci mieli sparaliżować komunikację między Górnym
a Środkowym Śląskiem1'15•
Ośrodek dywersyjny potrzebował odpowiedniej kryjówki i parasola ochron-
nego. Po rozważeniu różnych opcji, na siedzibę referatu wybrano Sosnowiec.
Wtym okresie wkoszarach Traugutta zorganizowano obóz zdemobilizowanych
Ślązaków z obszaru plebiscytowego oraz obóz dla uchodźców. Ponadto miasto
f!Jol z. Zarzycka, Polskie działania specjalne na Górnym..., s. 64.
1'~ Tamże, s. 77-79.
Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku
http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi
Książki historyczne
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
ulokowane nad granicą było stałą bazą przerzutową ludzi i sprzętu. Dodatkową
osłonę Referatowi Destrukcji dawała też mnogość innych komórek należących
do MSWojsk. i armii. W takich trudnych, ale i korzystnych warunkach Referat
Destrukcji gromadził broń i materiały wybuchowe wpiwnicach koszar oraz ko-
palnianych prochowniach106•
Równie ważną kwestią, co siedziba, było znalezienie dywersantów: 18 do-
wódców i zastępców oraz 100 szeregowców. Najlepszymi kandydatami były
osoby silne fizycznie i psychicznie, posiadające konspiracyjną przeszłość, do-
świadczenie saperskie (ewentualnie minersko-górnicze) i władające niemieckim.
Wzwiązku z tym rezerwuarem kadr stali się byli bojówkarze Referatu do Zadań
Specjalnych, członkowie PPS, Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej
(ZNMS), Lotnych Oddziałów POW, Pogotowia Bojowego oraz Milicji Ludowej
PPS, górnicy ipowstańcy. Mimo to destruktorów brakowało. Dlatego trzeba było
pozyskać saperów z szeregów wojska107• Dosyć wysokie wymagania oraz pomi-
janie członków górnośląskiego ruchu zbrojnego spowodowały, że niejednokrot-
nie do grup dywersyjnych trafiali ludzie bez żadnego doświadczenia.
Na potrzeby akcji dywersyjnej o kryptonimie ,.Mosty" szef Referatu De-
strukcji podzielił destruktorów na pododdziały, którym nadał oznaczenia ..A''108,
106 A. Wszendyrówny, Ekspozytura nr 2..., s. 39-40; Z. Zarzycka. Po/skie d=ialaniu spec:ialne nu
Górnym..., s. 69.
107 A. Wszendyrówny, Ekspozytura nr 2.... s. 40-41; Z. Zarzycka. Polskie d::iulaniu spec:ialne na
Górnym..., s. 69-71.
108 Celem Grupy "A" (opolskiej) była linia kolejowa Opole-Wrocław. VTllZ z dwoma rozgałęzie­
niami: Opole-Brzeg-Wrocław oraz Opole-Karłowice-Wrocław. Dowódcą grupy ..A" i jednego
z oddziałów był ppor. Lucjan Miładowski. Oddział stacjonował w Szczepanowicach. a niedaleko
znajdowały: mosty na Odrze oraz most powodziowy (l km od Opola). Wskład oddziału wchodzili
m.in.: z-ca d-cy i wychowawca kpr. Bohdan de Nissau (,.Zagozda"), k"Pr. Wiktl'r Wiechaczek (kwe-
stie techniczne), sierż. Jerzy Gomułka/Gomółka. sierż. Stanisław Dzięgielewski (..Kuba"") l'raz sze-
regowcy: Hennan Jurzyca, Alojzy Dambon i Józef Wocka. Drugi oddział Grupy ..A" sta(ionował
w Popielowie k/Karlowic, poza obszarem plebiscytowym. Jego zadaniem było wysadzenie mostu
kolejowego na Budkowiczance (linia Opole-Karło,;ce-Wrocław). Skład oddziału: d-ca pchor.
Stanisław Pelc, kpr. Bronisław Bonczyk (kwestie techniczne), kpr. Kazimierz Nożyliski oraz szer.:
Wilhelm Chrobok i Piotr Synowski. Trzeci oddział Grupy ,.A" stacjonował w C'hruścinie. Skład:
dowódca ppor. Konrad Stnełczyk-Łukasinski ("Szaleniec"), pchor. Tadeusz Meissner (..Tadek").
pchor. Mieczysław Studencki ("Panfił"). Celem oddziału były tory na linii Opole-Brzeg-Wrocław.
w lesie koło wsi Dąbrowa. Z. Zarzycka, Polskie działania specjalne na Górnym..., s. 85-88; taż.
Polskie działania specjalne wIIIpowstaniu..., s. 235-236.
~~~ lTAJNE WOJNY SŁUŻB SPECJALNYCH 11 RP
Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku
http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi
Książki historyczne
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
G"l1'1 U""'' ' 1" L" "ły kr' d· Ak . Gl' T T • h ... . .. , ...~ . 1tery te stanowi s ot o . .. C)a owna vmeruc amia-
nieJ .Viemcó,r". Trzy pierwsze grupy rozpoczęły prace w terenie bardzo szybko,
bo w styczniu 1921 r. W marcu utworzono grupy ,.N"111 oraz "E"112• Grupa "E"
sformowana została przez kpt. Czesława Poboga-Prusinowskiego ("Auerbach"),
ale swoją nazwę wzięła od pseudonimu formalnego dowódcy - ppor. Edmunda
''"' Grupa ..G" działała wzdłuż linii Krapkowice-Prudnik (szlak Wrocław-Nysa-Prudnik-Krapko­
wice). a podzielona była na podgrupy ..A" i ,.B", operujące po obu stronach Odry. Podgrupą ,.A"
!lewobrzeżną) i całością Grupy "G" dowodził por. Włodzimierz Dąbrowski. W oddziale służyli:
kpr. Stanisław Książek (k·westie techniczne), kpr. Jan Beruda, st. szer. Rafał Trębaczewski, szer.:
Paweł Kauczer, Ryszard labuś i Kazimierz Kusze! (wychowawca). Celem podgrupy "A", stacjo-
nującej w Stebloie. był most kolejowy na linii Nysa-Prudnik-Gogolin na rzecze Białej, pod wsią
Dobra. Podgrupa "B" (prawobrzeżna) kwaterowała wGogolinie. Jej celem był most kolejowy pod
Krapkowicami. Skład podgrupy: d-ca - por. Stefan Nowaczek ("Koryński"), z-ca i kierownik tech-
niczny- kpr. Paweł Włodarczyk (..Wilk''), sierż. Feliks Papiernik, plutonowi: Gracjan Malinowski
iWalenty Musialek (..Karlik Kocynder") oraz szer. Emanuel Michalik. Taż, Polskie działania spe-
cjalne na Górnym.... s. 88-89; taż. Polskie działania specjalne wIII powstaniu..., s. 236-237.
"" Grupa ..li"" pchor. Stanisława Glińskiego (..Korczaka") operowała w powiecie głubczyckim
ord.Z części prudnickiego. Przez obszar ten biegły dwie linie kolejowe: Nysa-Prudnik-Racławice
Sląskie-Głogówek-Kożle-Kędzierzyn-Giiwice oraz Nysa-Prudnik-Racławice Śląskie-Głubczy­
ce-Racibórz-Rybnik. W skład Grupy ..U" wchodziły dwa oddziały. Pierwszy: d-ca pchor. Stani-
sław Gliński L Witold Korczak"), sierż Ludwik Kuroczko (,.Magyar"). plut. Antoni Smyczyński
L:dolf Baum""). kpr. Ignacy Walesa (,.Krieger") i szer. Paweł Pielok (,.Jasny"). Celem oddziału
był most kolejO)" na Osobłodze, 4 km od Głogówkaniedaleko Dzierżysławic. Drugi oddział: d-ca
pchor. Józef Siber (..~owacki"), sierż. JerzyTkocz (,.Teichberg"). plut. Jan Nowaczek!Nowaczyk
1..Braun"1. kpr. Wojciech Cegłowski (.,Draga") i st. szer. Wiktor Cybis/Cibis (..Weiss"). Celem
drugiego oddziału był drugi most kolejowy na Osobłodze na linii Racławice-Giubczyce (l km na
pd-w5ch. od Racławic Śląskich).
"'Stacjonowała w Kluczborku oraz Wierzchach. Rejon działania: Kluczbork-Wakz i szlak Wro-
claw -Oleśnica Namysłów -Kiuczbork-Olesno-Lubliniec, i dalej do centrum przemysłowego.
Cekm Grupy były mosty: na Stobrawie pod Wolczynem i koło wsi Smardy. Sklad Grupy: d-ca
ppor. Juliusz Jarosławski (,.Szulc"), pchor. Stanisław Czapski (d-ca jednego z oddziałów), pchor.
Jan Heleman (..Herman"). pchor. Henryk Pasterski (d-ca drugiego odd7ialu). oraz saperzy: sierż.
Antoni Ciepły, sierż. Antoni Dąbrowski, sierż. Teodor Strugarek, plut. Stanisław Grześkowiak
!,.Wagner"") i plut. Franciszek Prętkowski (,.Robert Hauser"). Taż, Polskie d:iulania specjalne na
Górnym.... s. 93-95, 132; taż, Polskie działania specjalne wIII powstaniu..., s. 238-239; taż, Aktja
.. Mosty""..., s. 8.
"~Skład: d-ca· pchor.Janusz Meissner (,.Orski"), plut. Bolesław Pokrywka i kpr. Roman Potulny.
Celem grupy były tory i zawieszony nad nimi wiadukt drogowy na linii Racławice-Głogówek
l l km od stacji Racławice Śląskie). Dowódcą Grupy "UE" został kpt. Czesław Prusinowski ("Au-
erbach"). Mimo reorganizacji, cele pozostały bez zmian. Grupa "UE" stacjonowała w Głogówku,
Zabrzu i Strzeleczkach. J. Meissner, Jak dziś pamiętam..., Warszawa 1967, s. 324; Z. Zarzycka,
Po/Jkie działania specjalne na Górnym..., s. 90-93; taż, Polskie działania specjalne wIII powsla-
11iu .., s. 237; taż, Aklja ..Mo.5ty"... , s. 1!.
f'IJ'A'>fA11 l [)ZIAtAL~OS( SLIJŻB <;PEC"JAL.NTił 11 IW·UYł'll5rtJl.łTEJ DOI'1~9ROKU i ~ll
Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku
http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi
Książki historyczne
Uwaga!
Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.
Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl

Contenu connexe

En vedette

Proekologiczne zachowania małopolskich przedsiębiorstw
Proekologiczne zachowania małopolskich przedsiębiorstwProekologiczne zachowania małopolskich przedsiębiorstw
Proekologiczne zachowania małopolskich przedsiębiorstw
UMWMMOG
 
Tema 14 orientación en el espacio y en plano
Tema 14 orientación en el espacio y en planoTema 14 orientación en el espacio y en plano
Tema 14 orientación en el espacio y en plano
claudiaayusomorales
 
Microsoft Excel 2007 PL. Analizy biznesowe. Rozwiązania w biznesie. Wydanie III
Microsoft Excel 2007 PL. Analizy biznesowe. Rozwiązania w biznesie. Wydanie IIIMicrosoft Excel 2007 PL. Analizy biznesowe. Rozwiązania w biznesie. Wydanie III
Microsoft Excel 2007 PL. Analizy biznesowe. Rozwiązania w biznesie. Wydanie III
Wydawnictwo Helion
 
Fenomen Grozy W Muzyce
Fenomen Grozy W MuzyceFenomen Grozy W Muzyce
Fenomen Grozy W Muzyce
freeebook
 
Goodman Felicitas. Egzorcyzmy Anneliese Michel
Goodman Felicitas.   Egzorcyzmy Anneliese MichelGoodman Felicitas.   Egzorcyzmy Anneliese Michel
Goodman Felicitas. Egzorcyzmy Anneliese Michel
siloam
 
Pompa strzykawkowa Alaris GH
Pompa strzykawkowa Alaris GHPompa strzykawkowa Alaris GH
Pompa strzykawkowa Alaris GH
Polanest
 
NetHR - Paweł Stępka (Episteme Managers), Nieformalna komunikacja w organizacji
NetHR - Paweł Stępka (Episteme Managers), Nieformalna komunikacja w organizacjiNetHR - Paweł Stępka (Episteme Managers), Nieformalna komunikacja w organizacji
NetHR - Paweł Stępka (Episteme Managers), Nieformalna komunikacja w organizacji
NetHR
 
Real World Camera Raw i Photoshop CS3/CS3 PL. Efektywna obróbka cyfrowych zdjęć
Real World Camera Raw i Photoshop CS3/CS3 PL. Efektywna obróbka cyfrowych zdjęćReal World Camera Raw i Photoshop CS3/CS3 PL. Efektywna obróbka cyfrowych zdjęć
Real World Camera Raw i Photoshop CS3/CS3 PL. Efektywna obróbka cyfrowych zdjęć
Wydawnictwo Helion
 
Kompetencje nauczyciela prezentacja
Kompetencje nauczyciela prezentacjaKompetencje nauczyciela prezentacja
Kompetencje nauczyciela prezentacja
GrzegorzP
 
Ochrona środowiska
Ochrona środowiskaOchrona środowiska
Ochrona środowiska
PZM
 
Wskazniki i rezultaty
Wskazniki i rezultatyWskazniki i rezultaty
Wskazniki i rezultaty
UM Łódzkie
 

En vedette (20)

Zrównoważony biznes
Zrównoważony biznesZrównoważony biznes
Zrównoważony biznes
 
Proekologiczne zachowania małopolskich przedsiębiorstw
Proekologiczne zachowania małopolskich przedsiębiorstwProekologiczne zachowania małopolskich przedsiębiorstw
Proekologiczne zachowania małopolskich przedsiębiorstw
 
Tema 14 orientación en el espacio y en plano
Tema 14 orientación en el espacio y en planoTema 14 orientación en el espacio y en plano
Tema 14 orientación en el espacio y en plano
 
Microsoft Excel 2007 PL. Analizy biznesowe. Rozwiązania w biznesie. Wydanie III
Microsoft Excel 2007 PL. Analizy biznesowe. Rozwiązania w biznesie. Wydanie IIIMicrosoft Excel 2007 PL. Analizy biznesowe. Rozwiązania w biznesie. Wydanie III
Microsoft Excel 2007 PL. Analizy biznesowe. Rozwiązania w biznesie. Wydanie III
 
Asembler od podstaw
Asembler od podstawAsembler od podstaw
Asembler od podstaw
 
Ogrzewanie podłogowe
Ogrzewanie podłogoweOgrzewanie podłogowe
Ogrzewanie podłogowe
 
Fenomen Grozy W Muzyce
Fenomen Grozy W MuzyceFenomen Grozy W Muzyce
Fenomen Grozy W Muzyce
 
1zastosowanie soczewek
1zastosowanie soczewek1zastosowanie soczewek
1zastosowanie soczewek
 
Goodman Felicitas. Egzorcyzmy Anneliese Michel
Goodman Felicitas.   Egzorcyzmy Anneliese MichelGoodman Felicitas.   Egzorcyzmy Anneliese Michel
Goodman Felicitas. Egzorcyzmy Anneliese Michel
 
Pompa strzykawkowa Alaris GH
Pompa strzykawkowa Alaris GHPompa strzykawkowa Alaris GH
Pompa strzykawkowa Alaris GH
 
квітка
квіткаквітка
квітка
 
NetHR - Paweł Stępka (Episteme Managers), Nieformalna komunikacja w organizacji
NetHR - Paweł Stępka (Episteme Managers), Nieformalna komunikacja w organizacjiNetHR - Paweł Stępka (Episteme Managers), Nieformalna komunikacja w organizacji
NetHR - Paweł Stępka (Episteme Managers), Nieformalna komunikacja w organizacji
 
Urządzenia wejścia i wyjścia
Urządzenia wejścia i wyjściaUrządzenia wejścia i wyjścia
Urządzenia wejścia i wyjścia
 
Rozwój kapitału intelektualnego firmy - Manage or Die Inspiration
Rozwój kapitału intelektualnego firmy - Manage or Die InspirationRozwój kapitału intelektualnego firmy - Manage or Die Inspiration
Rozwój kapitału intelektualnego firmy - Manage or Die Inspiration
 
Real World Camera Raw i Photoshop CS3/CS3 PL. Efektywna obróbka cyfrowych zdjęć
Real World Camera Raw i Photoshop CS3/CS3 PL. Efektywna obróbka cyfrowych zdjęćReal World Camera Raw i Photoshop CS3/CS3 PL. Efektywna obróbka cyfrowych zdjęć
Real World Camera Raw i Photoshop CS3/CS3 PL. Efektywna obróbka cyfrowych zdjęć
 
Rak i szczepienia
Rak i szczepieniaRak i szczepienia
Rak i szczepienia
 
Kompetencje nauczyciela prezentacja
Kompetencje nauczyciela prezentacjaKompetencje nauczyciela prezentacja
Kompetencje nauczyciela prezentacja
 
RAPORT REKRUTACJA EMPLOYER BRANDING 2014
RAPORT REKRUTACJA EMPLOYER BRANDING 2014RAPORT REKRUTACJA EMPLOYER BRANDING 2014
RAPORT REKRUTACJA EMPLOYER BRANDING 2014
 
Ochrona środowiska
Ochrona środowiskaOchrona środowiska
Ochrona środowiska
 
Wskazniki i rezultaty
Wskazniki i rezultatyWskazniki i rezultaty
Wskazniki i rezultaty
 

Plus de Księgarnia Grzbiet

Plus de Księgarnia Grzbiet (20)

D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-iiD day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
D day-ladowanie-w-normandii-swiadkowie-zapomniane-glosy-wyd-ii
 
Crotone 982
Crotone 982Crotone 982
Crotone 982
 
Chojnice 1939
Chojnice 1939Chojnice 1939
Chojnice 1939
 
Callao 1866
Callao 1866Callao 1866
Callao 1866
 
Zapomnialam o-tobie
Zapomnialam o-tobieZapomnialam o-tobie
Zapomnialam o-tobie
 
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetuU boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
U boku-marszalka-wspomnienia-szefa-gabinetu
 
Tajne misje
Tajne misjeTajne misje
Tajne misje
 
Tajne akta-s
Tajne akta-sTajne akta-s
Tajne akta-s
 
Resortowe dzieci-sluzby
Resortowe dzieci-sluzbyResortowe dzieci-sluzby
Resortowe dzieci-sluzby
 
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasa
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasaPrekariat nowa-niebezpieczna-klasa
Prekariat nowa-niebezpieczna-klasa
 
Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941
Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941
Powietrzny pogrom-zsrr-22-czerwca-1941
 
Polska mocarstwowa
Polska mocarstwowaPolska mocarstwowa
Polska mocarstwowa
 
Polock 1579
Polock 1579Polock 1579
Polock 1579
 
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiegoOstatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
Ostatnia tajemnica-marszalka-pilsudskiego
 
Nalkowska i-jej-mezczyzni
Nalkowska i-jej-mezczyzniNalkowska i-jej-mezczyzni
Nalkowska i-jej-mezczyzni
 
Masa o-porachunkach-polskiej-mafii
Masa o-porachunkach-polskiej-mafiiMasa o-porachunkach-polskiej-mafii
Masa o-porachunkach-polskiej-mafii
 
Lwow 1920
Lwow 1920Lwow 1920
Lwow 1920
 
Limanowa 1914
Limanowa 1914Limanowa 1914
Limanowa 1914
 
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitejKrolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
Krolowe salonow-drugiej-rzeczpospolitej
 
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhala
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhalaJozef kuras-ogien-partyzant-podhala
Jozef kuras-ogien-partyzant-podhala
 

Tajne wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2

  • 1. WSTĘP WYKAZ SKRÓTÓW RozDZIALI POWSTANIE l DZIAŁALNOŚĆ SŁUŻB SPECJALNYCH II RZECZYPOSPOLITEJ DO 1929 ROKU l. KOMÓRKI DYWERSJI WSTRUKTURACH CENTRALNYCH WlADZ WOJSKOWYCH 2. WYBRANE PRZYKlADY DZIAlA~ SPECJALNYCH DO 1929 R. ROZDZI.U 2 EKSPOZYTURA NR 2 SZTABU GŁÓWNEGO WOJSKA POLSKIEGO l. STRUKTURA 2. KADRY 3. FINANSE RozDZJAL3 DZIAŁAL~OŚĆ NA KIERUNKU PRZECIWSOWIECKIM J. DYWERSJA POZAFRONTOWA 2. RucH PROMETEJSKI RozDZJAL4 DZIAŁALNOŚĆ NA KIERUNKU PRZECIWCZECHOSŁOWACKIM l. ZAOLZIE 2. AKCJA "ŁoM" 'lA Rusi ZAKARPACKIEJ ROZDZIAL 5 DZIAŁALNOŚĆ NA KIERUNKU PRZECIWNIEMIECKIM l. RzESZA NIEMIECKA 2. PRusY WscHODNIE 3. WoLNE MIASTO GDAŃSK 4. KwESTIA SERBOŁUżYCKA 5. PRZYGOTOWANIA DO DZIAlAŃ DYWERSYJNYM NA TERENIE PRoTEKTORATU CzEcH 1MoRAW ORAZ NA SwwACJI ZAKOŃCZENIE BIBLIOGRAFIA Spis treści 7 24 29 29 43 83 83 100 104 113 113 130 185 185 215 243 243 272 298 323 338 347 355 Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
  • 2. przykrywkę dla (od)budowy górnośląskiego ruchu zbrojnego. Oficjalnie CWF- jak wskazuje nazwa- zajmować się miała szerzeniem kultury fizycznej, tak nie- zbędnej w okresie walk. Mimo zmiany sytuacji politycznej starcia polsko-niemieckie nie zakończyły się. Jesienią Niemcy zdemolowali placówkę Polskiego Komisariatu Plebiscyto- wego w Oleśnie, a Polacy, w ramach odwetu, zastrzelili żandarma w restauracji w Wysokiej. Spirala walk miała się dopiero nakręcić, gdyż w odpowiedzi za za- bójstwo, Niemcy urządzili zasadzkę w Wysokiej na zastępcę komendanta miej- scowego POW, ale nie udało im się go złapać. Swego rodzaju przestrogą dla zdrajców były egzekucje dokonywane przez bojowców Referatu do Zadań Specjalnych. Przykładem może być śmierć Teo- fila Kupki (20 XI 1920 r.). Po zwolnieniu go z pracy w Polskim Komisariacie Plebiscytowym, nawiązał szerszą współpracę z Niemcami i za pobrane od nich pieniądze rozpoczął wydawanie pisma "Wola Ludu", które opowiadało się za niezależnością Górnego Śląska97• Z biegiem czasu bojówki referatu zaczęły dawać się we znaki ludności cy- wilnej, a przez to przysparzały kłopotów zwierzchnikom. Ci z kolei ani nie mieli dla nich zadań, ani pomysłu jak rozwiązać problem. Upadek morale i samowole doprowadziły do rozwiązania bojówek na przełomie lat 1920-1921. Por. Pusz- czyński dokonał lustracji kadr bojówek i przejął najlepszych ludzi. Wkrótce jed- nak, doceniając rolę i możliwości wykorzystania bojówek w okresie plebiscytu. CWF poleciła komendom powiatowym organizować nowe grupy. Według nowej koncepcji, kierowanie bojówki zostało dalece zdecentralizowane .98• Władze polskie liczyły się z możliwością wybuchu kolejnego niekontrolowa- nego zrywu na Górnym Śląsku. Dlatego też na przełomie lat 1920/1921 postano- wiono przekazać kontrolę nad górnośląskim ruchem zbrojnym z MSWojsk. na niższe szczeble władzy w ręce gen. Kazimierza Raszewskiego, dowódcy OGen. wPoznaniu. Wprowadzając pewnego rodzaju dwuwładzę. MSWojsk. przekazało Wojciechowi Korfantemu, komisarzowi plebiscytowemu. zwierzchnictwo nad konspiracją, tak by z racji funkcji hamował niepożądane inicjatywy podziemia. W okresie tym ponownie zreorganizowano konspirację górnośląską i w dniu 2 stycznia 1921 r. utworzono Dowództwo Obrony Plebiscytu (DOP). Kierow- nikiem nowej struktury został płk Paweł Chrobok. CWF została zlikwidowana. 97 Z. Zarzycka twierdzi, że T. Kupka przekazywał stronie niemieckiej informacje o działalności polskich bojówek. Taż, Polskie d::ialania speljalne na Górnym...,s. 56. Sprawę zabójstwa analizuje E. Długajczyk, zob.: tenże, Jływiad..., s. 248-252. 98 E. Długajczyk, JJywiad..., s. 245-246; Z. Zarzycka, Polskie działania spe(ialne na Gómym..., s. 59-60. 54 lTAJNE WOJNY SlUŻB SPEC.IALNYCH 11 RP Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
  • 3. a DOP stało sic _jedyną władzą ruchu zbrojnego. Reorganizacja pociągnęła za sobą dominację ośrodka poznańskiego i konflikty spowodowane sprzecznością poglądów na sprawy ruchu zbrojnego. Różnice były na tyle duże, że niektórzy oficerowie przysłani ze stolicy (m.in. por. Puszczyński i ppor. Machnicki) po- stanowili odejść na znak protestu. Władze wojskowe nie mogły pozwolić sobie na sparaliżowanie ruchu górnośląskiego, toteż dymisje zostały odrzucone przez resort Spraw Wojskowychąą. Spodziewany plebiscyt miał rozstrzygnąć losy Górnego Śląska. Jednak nie brakowało ludzi, którzy sceptycznie odnosili się do rozstrzygnięć politycznych, czy to na drodze dyplomacji czy referendum. Należał do nich por. Puszczyń­ ski. który przedkładał walkę zbrojną nad dyplomację. Wprzekonaniu o większej skuteczności walki z bronią w ręku utwierdzały go obserwacje i doświadcze­ nia z poprzednich powstań: w pierwszym był obserwatorem przysłanym przez MSWojsk.. a w drugim ekspertem resortu. Punktem wyjścia dla rozważań Pusz- czyńskiego było rozmieszczenie ludności polskiej i niemieckiej. Niemcy domi- nowali w północno-zachodniej części Górnego Śląska oraz w powiatach lewo- brzeżnych. Z kolei Polacy skupieni byli na prawobrzeżu Odry. Przy założeniu, że kolejne powstanie toczyłoby się na terenie zdominowanym przez żywioł polski, to sukces można było - zdaniem Puszczyńskiego - osiągnąć przez pozbawienie Niemców pomocy z innych części kraju. Do wykonania takiej akcji potrzebny były specjalne oddziały, które przez działania destrukcyjne zerwałyby połącze­ nia komunikacyjne i transportowe Niemiec z obszarem plebiscytowym. Wkon- sekwencji polscy insurgenci zyskaliby cenny czas na opanowanie kluczowych obiektów zanim władze niemieckie zorientowałyby się, co się dzieje izmobilizo- wałyby oddziały. Poza tym liczono na psychologiczny efekt demoralizacji wroga oraz uniemożliwienie mu rozwinięcia planowej akcji100• Novum wprowadzonym przez Puszczyńskiego było ścisłe powiązanie planu dywersyjnego z planem ope- racyjnym powstania. Dzięki temu dowództwo dysponowało pełnym, wewnętrz­ nie spójnym schematem działań, dającym większe szanse powodzenia Por. Puszczyński nie mógłjednak zrealizować swego pomysłu z pozycji szefa Wydziału Plebiscytowego B, toteż wpaździerniku 1920 r. złożył dymisję. Stara- nia Puszczyńskiego o przydział na Górny Śląsk padły na podatny grunt i zbiegły się z oczekiwaniami działaczy konspiracyjnych. Zwierzchnicy spełnili prośbę i skierowali Puszczyńskiego na stanowisko kierownika Referatu Operacyjnego "E. Długajczyk, Wywiad..., s. 253-254; Z. Zarzycka, Po/skie działania specjalne na Górnym..., s. f)l-62. 00 Z. Zarzycka, Polskie działania specjalne na Górnym...,s. 62-63; W. Ryżewski, Tr::ecie pow~ta­ me.... s. 217. PIJW'JTA~II-. IDZIALALNOSC SLUŻB SPECJALNYCH 11 RZH'ZYPOSPULIHJ DO 11}29 IWKII Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
  • 4. CWF (grudzień 1920 r.). Decyzja ta spowodowała, że losy Puszczyńskiego splo- tły się z por. Stanisławem Baczyńskim ("Bilttner"). Baczyński kierował nowo utworzonym Referatem Destrukcji (Referat "D"). Niedługo później doszło do roszady personalnej. Świeżo awansowany kpt. Puszczyński 15 stycznia 1921 r. przejął kierownictwo Referatu Destrukcji, a por. Baczyński objął Oddział III Operacyjny już w ramach DOP101. Jednak opracowanie planu to tylko jeden element układanki, ponieważ jego realizacja wymagała zgody przełożonych. Puszczyński zaprezentował więc plan zwierzchnikom. Na początku swej drogi, projekt przeszedł przez ręce dowódz- twa górnośląskiej konspiracji i komisarza Korfantego. Problemu z aprobatą nie było również ze strony Oddziału II Sztabu Generalnego. Bardziej skomplikowa- ną sytuację zastał Puszczyński w Oddziale II Sztabu MSWojsk. Jego szef, ppłk Bogusław Miedziński, przykładał większą wagę do walki z bolszewikami niż spraw górnośląskich, toteż decyzja scedowana została na szczebel niższy. Mjr Franciszek Sikorski dopiero wdrażał się do pracy, więc nie był odpowiednią oso- bą do zajęcia stanowiska. Wzwiązku z tym decyzja o akceptacji lub odrzuceniu planu przeszła na szefa Wydziału Plebiscytowego por. Wojciecha Stpiczyńskiego i jego współpracownika por. Mariana Koeniga (Keniga). Obaj oficerowie, zda- niem Puszczyńskiego, kierując się motywami osobistymi, chcieli utrzymać go z dala od Warszawy102• Ostatecznie resort zaakceptował plan Referatu Destrukcji. Puszczyński zy- skał jednocześnie autonomię obejmującą kwestie organizacyjne. kadrowe i fi- nansowe103. Kpt. Puszczyński zdawał sobie sprawę, że sukces przedsię,vzięcia zależy w dużej mierze od utrzymania go w tajemnicy. toteż powziął decyzję o wprowadzeniu znacznych obostrzeń konspiracyjnych, by osoby niepowołane nie dowiedziały się o działalności Referatu Destrukcji. Zgodnie z założeniami 101 Z. Zarzycka. Polskie d:iałania specjalne na Górnym...• s. 63-64. 10~ Opisując ten epizod T. Puszczyński stwierdził, że por. Koenig i por. Stpiczyński to ..[...]luJ::ie bard::o ambitni, którym moja nieobecnoSt' 1r lfars:awie ułatll'ia "!'I"Obienie stosunkó11· i prtlll'u- dzenie gierek politycznych, kombina(ji personalnych itp. [...]".cyt. za: A. Wszend)TÓ11)'. Eksp<•- ::ytura nr 2... , s. 38-39. Wojciech Stpiczyński został awansowany do stopnia porucmika i zastąpił Puszczyńskiego na stanowisku szefa Wydziału Plebiscytowego. J. Pietrzak, Radykalny pilsudc::~-k Biografia Wojciechu Stpic~·,1skiego, Warszawa 2001, s. 28-30. 103 Budżet referatu stanowił fundusz dyspozycyjny. Oficerem kasowym i gospodarCZ)Tn był ppor. Edmund Charaszkiewicz, który utrzymywał dyscyplinę finansową. Zob. Z. Zarzycka. Polskie d::ia- łania specjalne na Górnym..., s. 65-67. T. Puszczyński tak charakteryzował E. C'haraszkiewicza: .,[...]pod względem tak zwanej uczciwości materialnej był skrupulatny a: do pr:esad): nawet swo- ich przełożonych nie wahał się otwarcie krytykować woc~·. o ile ci próbowali robić coś, co według niego nie hylo kompletnie wporzqdkll'', cyt. za: A. Wszendyrówny, Ekspo~·tura nr 1.... s. 45. 56 l TAJNE WOJNY SŁUŻB SPECIALNYCH 11 RP Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
  • 5. Puszczyńskiego każdy powinien wiedzieć tylko tyle, ile musi, a całość działań Referatu mogła dotrzeć tylko do pięciu osób z zewnątrz. Ponadto Referat mógł kontaktować się z DOP jedynie poprzez swego dowódcę lub oficera łączniko­ wego. W razie konieczności przewidywano możliwość bezpośredniej łączności z MSWojsk. zpominięciem lokalnego kierownictwa. Pierwsze przymiarki do planu destrukcji rozpoczęto wgrudniu 1920 r., kiedy to podjęto prace nad rozpracowaniem terenu oraz przystąpiono do formowania oddziałów dywersyjnych. Założeniem planu było sparaliżowanie komunikacji i odcięcie Górnego Śląska od Wrocławia iNysy poprzez zniszczenie najważniej­ szych linii kolejowych prowadzących z południowego-wschodu na północny-za­ chód: Rybnik-Racibórz-Głubczyce-Prudnik-Nysa, Katowice-Gliwice-Kędzie­ rzyn-Gogolin-Opole-Karłowice-Wrocław wraz z odgałęzieniem na Nysę oraz linia Bytom-Tarnowskie Góry-Lubliniec-Olesno-Kluczbork-Namysłów-Oleśni­ ca-Wrocław. Najwięcej uwagi poświęcono odcinkom: Opole-Wrocław, Prudnik- Gogolin. Prudnik-Kędzierzyn oraz Głubczyce-Racławice104• Podjęcie prac zbiegło się ze wzrostem zagrożenia ze strony Niemiec, które zaczęły gromadzić siły we Wrocławiu i Nysie. Atmosfera gęstniała z biegiem dni. tym bardziej, im częściej powtarzano plotki o niechybnym i rychłym ata- ku. Zdając sobie sprawę z niebezpieczeństwa, ppłk Paweł Chrobok polecił por. Baczyńskiemu przygotowaniu planu działań. Baczyński wespół z Puszczyńskim, opracował obronno-zaczepną koncepcję operacji zbrojnej. Część obronna za- kładała podział sił na trzy odcinki: północny, środkowy i południowy. Element zaczepny sprowadzał się do opanowania prawobrzeża Odry od granicy czecho- słowackiej po Opole i Olesno, a więc całego okręgu przemysłowego. Plan duetu Baczyński-Puszczyński zyskał aprobatę dowództwa. Zaakceptowany został rów- nież niewiele zmodyfikowany plan dywersyjny z 6 stycznia 1921 r. Tymczasem w lutym por. Baczyński został odwołany ze stanowiska i mianowany zastępcą kpt. Puszczyńskiego. Natomiast szefem Oddziału Operacyjnego został por. Re- migiusz Grocholski ("Brochwicz"). Wkrótce wniósł on poprawki do planu obro- ny. według których dywersanci mieli sparaliżować komunikację między Górnym a Środkowym Śląskiem1'15• Ośrodek dywersyjny potrzebował odpowiedniej kryjówki i parasola ochron- nego. Po rozważeniu różnych opcji, na siedzibę referatu wybrano Sosnowiec. Wtym okresie wkoszarach Traugutta zorganizowano obóz zdemobilizowanych Ślązaków z obszaru plebiscytowego oraz obóz dla uchodźców. Ponadto miasto f!Jol z. Zarzycka, Polskie działania specjalne na Górnym..., s. 64. 1'~ Tamże, s. 77-79. Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
  • 6. ulokowane nad granicą było stałą bazą przerzutową ludzi i sprzętu. Dodatkową osłonę Referatowi Destrukcji dawała też mnogość innych komórek należących do MSWojsk. i armii. W takich trudnych, ale i korzystnych warunkach Referat Destrukcji gromadził broń i materiały wybuchowe wpiwnicach koszar oraz ko- palnianych prochowniach106• Równie ważną kwestią, co siedziba, było znalezienie dywersantów: 18 do- wódców i zastępców oraz 100 szeregowców. Najlepszymi kandydatami były osoby silne fizycznie i psychicznie, posiadające konspiracyjną przeszłość, do- świadczenie saperskie (ewentualnie minersko-górnicze) i władające niemieckim. Wzwiązku z tym rezerwuarem kadr stali się byli bojówkarze Referatu do Zadań Specjalnych, członkowie PPS, Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej (ZNMS), Lotnych Oddziałów POW, Pogotowia Bojowego oraz Milicji Ludowej PPS, górnicy ipowstańcy. Mimo to destruktorów brakowało. Dlatego trzeba było pozyskać saperów z szeregów wojska107• Dosyć wysokie wymagania oraz pomi- janie członków górnośląskiego ruchu zbrojnego spowodowały, że niejednokrot- nie do grup dywersyjnych trafiali ludzie bez żadnego doświadczenia. Na potrzeby akcji dywersyjnej o kryptonimie ,.Mosty" szef Referatu De- strukcji podzielił destruktorów na pododdziały, którym nadał oznaczenia ..A''108, 106 A. Wszendyrówny, Ekspozytura nr 2..., s. 39-40; Z. Zarzycka. Po/skie d=ialaniu spec:ialne nu Górnym..., s. 69. 107 A. Wszendyrówny, Ekspozytura nr 2.... s. 40-41; Z. Zarzycka. Polskie d::iulaniu spec:ialne na Górnym..., s. 69-71. 108 Celem Grupy "A" (opolskiej) była linia kolejowa Opole-Wrocław. VTllZ z dwoma rozgałęzie­ niami: Opole-Brzeg-Wrocław oraz Opole-Karłowice-Wrocław. Dowódcą grupy ..A" i jednego z oddziałów był ppor. Lucjan Miładowski. Oddział stacjonował w Szczepanowicach. a niedaleko znajdowały: mosty na Odrze oraz most powodziowy (l km od Opola). Wskład oddziału wchodzili m.in.: z-ca d-cy i wychowawca kpr. Bohdan de Nissau (,.Zagozda"), k"Pr. Wiktl'r Wiechaczek (kwe- stie techniczne), sierż. Jerzy Gomułka/Gomółka. sierż. Stanisław Dzięgielewski (..Kuba"") l'raz sze- regowcy: Hennan Jurzyca, Alojzy Dambon i Józef Wocka. Drugi oddział Grupy ..A" sta(ionował w Popielowie k/Karlowic, poza obszarem plebiscytowym. Jego zadaniem było wysadzenie mostu kolejowego na Budkowiczance (linia Opole-Karło,;ce-Wrocław). Skład oddziału: d-ca pchor. Stanisław Pelc, kpr. Bronisław Bonczyk (kwestie techniczne), kpr. Kazimierz Nożyliski oraz szer.: Wilhelm Chrobok i Piotr Synowski. Trzeci oddział Grupy ,.A" stacjonował w C'hruścinie. Skład: dowódca ppor. Konrad Stnełczyk-Łukasinski ("Szaleniec"), pchor. Tadeusz Meissner (..Tadek"). pchor. Mieczysław Studencki ("Panfił"). Celem oddziału były tory na linii Opole-Brzeg-Wrocław. w lesie koło wsi Dąbrowa. Z. Zarzycka, Polskie działania specjalne na Górnym..., s. 85-88; taż. Polskie działania specjalne wIIIpowstaniu..., s. 235-236. ~~~ lTAJNE WOJNY SŁUŻB SPECJALNYCH 11 RP Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl
  • 7. G"l1'1 U""'' ' 1" L" "ły kr' d· Ak . Gl' T T • h ... . .. , ...~ . 1tery te stanowi s ot o . .. C)a owna vmeruc amia- nieJ .Viemcó,r". Trzy pierwsze grupy rozpoczęły prace w terenie bardzo szybko, bo w styczniu 1921 r. W marcu utworzono grupy ,.N"111 oraz "E"112• Grupa "E" sformowana została przez kpt. Czesława Poboga-Prusinowskiego ("Auerbach"), ale swoją nazwę wzięła od pseudonimu formalnego dowódcy - ppor. Edmunda ''"' Grupa ..G" działała wzdłuż linii Krapkowice-Prudnik (szlak Wrocław-Nysa-Prudnik-Krapko­ wice). a podzielona była na podgrupy ..A" i ,.B", operujące po obu stronach Odry. Podgrupą ,.A" !lewobrzeżną) i całością Grupy "G" dowodził por. Włodzimierz Dąbrowski. W oddziale służyli: kpr. Stanisław Książek (k·westie techniczne), kpr. Jan Beruda, st. szer. Rafał Trębaczewski, szer.: Paweł Kauczer, Ryszard labuś i Kazimierz Kusze! (wychowawca). Celem podgrupy "A", stacjo- nującej w Stebloie. był most kolejowy na linii Nysa-Prudnik-Gogolin na rzecze Białej, pod wsią Dobra. Podgrupa "B" (prawobrzeżna) kwaterowała wGogolinie. Jej celem był most kolejowy pod Krapkowicami. Skład podgrupy: d-ca - por. Stefan Nowaczek ("Koryński"), z-ca i kierownik tech- niczny- kpr. Paweł Włodarczyk (..Wilk''), sierż. Feliks Papiernik, plutonowi: Gracjan Malinowski iWalenty Musialek (..Karlik Kocynder") oraz szer. Emanuel Michalik. Taż, Polskie działania spe- cjalne na Górnym.... s. 88-89; taż. Polskie działania specjalne wIII powstaniu..., s. 236-237. "" Grupa ..li"" pchor. Stanisława Glińskiego (..Korczaka") operowała w powiecie głubczyckim ord.Z części prudnickiego. Przez obszar ten biegły dwie linie kolejowe: Nysa-Prudnik-Racławice Sląskie-Głogówek-Kożle-Kędzierzyn-Giiwice oraz Nysa-Prudnik-Racławice Śląskie-Głubczy­ ce-Racibórz-Rybnik. W skład Grupy ..U" wchodziły dwa oddziały. Pierwszy: d-ca pchor. Stani- sław Gliński L Witold Korczak"), sierż Ludwik Kuroczko (,.Magyar"). plut. Antoni Smyczyński L:dolf Baum""). kpr. Ignacy Walesa (,.Krieger") i szer. Paweł Pielok (,.Jasny"). Celem oddziału był most kolejO)" na Osobłodze, 4 km od Głogówkaniedaleko Dzierżysławic. Drugi oddział: d-ca pchor. Józef Siber (..~owacki"), sierż. JerzyTkocz (,.Teichberg"). plut. Jan Nowaczek!Nowaczyk 1..Braun"1. kpr. Wojciech Cegłowski (.,Draga") i st. szer. Wiktor Cybis/Cibis (..Weiss"). Celem drugiego oddziału był drugi most kolejowy na Osobłodze na linii Racławice-Giubczyce (l km na pd-w5ch. od Racławic Śląskich). "'Stacjonowała w Kluczborku oraz Wierzchach. Rejon działania: Kluczbork-Wakz i szlak Wro- claw -Oleśnica Namysłów -Kiuczbork-Olesno-Lubliniec, i dalej do centrum przemysłowego. Cekm Grupy były mosty: na Stobrawie pod Wolczynem i koło wsi Smardy. Sklad Grupy: d-ca ppor. Juliusz Jarosławski (,.Szulc"), pchor. Stanisław Czapski (d-ca jednego z oddziałów), pchor. Jan Heleman (..Herman"). pchor. Henryk Pasterski (d-ca drugiego odd7ialu). oraz saperzy: sierż. Antoni Ciepły, sierż. Antoni Dąbrowski, sierż. Teodor Strugarek, plut. Stanisław Grześkowiak !,.Wagner"") i plut. Franciszek Prętkowski (,.Robert Hauser"). Taż, Polskie d:iulania specjalne na Górnym.... s. 93-95, 132; taż, Polskie działania specjalne wIII powstaniu..., s. 238-239; taż, Aktja .. Mosty""..., s. 8. "~Skład: d-ca· pchor.Janusz Meissner (,.Orski"), plut. Bolesław Pokrywka i kpr. Roman Potulny. Celem grupy były tory i zawieszony nad nimi wiadukt drogowy na linii Racławice-Głogówek l l km od stacji Racławice Śląskie). Dowódcą Grupy "UE" został kpt. Czesław Prusinowski ("Au- erbach"). Mimo reorganizacji, cele pozostały bez zmian. Grupa "UE" stacjonowała w Głogówku, Zabrzu i Strzeleczkach. J. Meissner, Jak dziś pamiętam..., Warszawa 1967, s. 324; Z. Zarzycka, Po/Jkie działania specjalne na Górnym..., s. 90-93; taż, Polskie działania specjalne wIII powsla- 11iu .., s. 237; taż, Aklja ..Mo.5ty"... , s. 1!. f'IJ'A'>fA11 l [)ZIAtAL~OS( SLIJŻB <;PEC"JAL.NTił 11 IW·UYł'll5rtJl.łTEJ DOI'1~9ROKU i ~ll Przykładowy rozdział książki: Tajne wojny służb specjalnych II RP. Działalność Ekspozytury nr 2 Oddziału II Sztabu Głównego WP w latach 30 XX wieku http://grzbiet.pl/sklep/tajne-wojny-sluzb-specjalnych-ii-rp-dzialalnosc-ekspozytury-nr-2-oddzi Książki historyczne Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie na podstawie tekstu źródłowego, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. Internetowa księgarnia historii i faktu Grzbiet.pl