Celebración do concurso no IES Monelos (11 de febreiro día internacional da muller e da nena na ciencia) (8 de marzo día da muller)

1. CONCURSO
A MULLER GALEGA
NA CIENCIA
8 DE MARZO
DÍA DA MULLER
11 DE FEBREIRO
DÍA INTERNACIONAL DA MULLER E DA NENA NA CIENCIA

2. Naceu o 20 de maio de 1880, na
Coruña.
Filla dun periodista, escritor e
farmacéutico importante. Tamén tiña un
irmán científico.
Comezou a traballar en 1908 como
profesora auxiliar na escola normal da
Coruña.
En 1911 converteuse nunha profesora
titular e foi directora da escola en
distintas ocasións ata que se xubilou en
1946.
En 1919 participou como poñente no
primero congreso de Estudos Galegos
no que defendeu o tema da importancia
que para Galicia tería a creación dunha
estación de bioloxía mariña na Coruña.
Foi pioneira na incorporación da muller a
cultura científica a principios do século
XX.
1. EDUCACIÓN CIENTÍFICA

3. Nada en Vigo en 1961. É unha
informática galega, catedrática da
UDC, investigadora en intelixencia
artificial.
Durante o bienio 2016-2017 foi a
presidenta da Asociación
Española de Inteligencia Artificial e
é a coordinaroda do grupo de
investigación LIDIA (Laboratorio
de I+D en Intelixencia Artificial) da
Facultade de Informática da
Coruña.
2. INFORMÁTICA
INTELIXENCIA ARTIFICIAL

4. 3. MATEMÁTICAS
Foi unha matemática que desenvolveu os
seus traballos de investigadora en Estados
Unidos e en Canadá.
Nada o 17 de xullo de 1927, en Oleiros e
faleceu o 14 de xuño de 2014 en A Coruña.
No concello de Oleiros un parque leva o seu
nome para homenaxear a esta matemática
experta en teoría de grupos clásicos en
Álxebra de Clifford, especialmente na súa
aplicación en física e na teoría de
representacións álxebras.
Foi profesora e investigadora en institucións
como a universidade de Buffalo, a de Toronto
e a de Indiana, tamén foi investigadora do
instituto matemático Jorge Juan del centro
superior de investigacións científicas.
No ano 2006 a Xunta de Galicia creou o
premio que leva o seu nome para recoñecer
a traxectoria de mulleres relevantes no eido
das ciencias. O premio entrégase cada ano a
unha científica diferente.

5. 4. BIOLOXÍA
Nada na Coruña en 1992, foi alumna do
IES Monelos e licenciouse posteriormente
en Bioloxía.
Actualmente é unha grande divulgadora da
ciencia en Instagram a través da conta
@Putamen_T, nome que fai referencia a
unha parte do cerebro.
Fixo un máster en Neurociencia e
especializouse no comportamento
humano. Actualmente investiga na súa
tese doutoral como utilizar a divulgación
científica como prevención de riscos para
a saúde.[
Publicou na editoral Paidós La biología
aprieta pero no ahoga con enorme éxito de
lectores.

6. 5. MATEMÁTICAS-
INFORMÁTICA
Nada en Santiago de Compostela no ano
1942. Foi a primeira programadora
española. Os seus inicios na
computación foron na sede Bull General
Electric, en Madrid. En poucos meses a
través de moitos cursos e esforzo
chegou a ser programadora de tal
empresa.
Traballou como operadora en Bull
General Electric, cando volveu a Galicia
comezou a traballar na caixa de aforros
de Santiago de Compostela cas
maquinas de Philips e IBM máis
avanzadas da epoca. Tamen foi licencia
en filosofía e CC. da educación.

7. 6. MEDICINA
Nada na Coruña en 1977, é unha científica
galega no ámbito da medicina.
Ao rematar o bacharelato en 1995, marchou a
estudar biomedicina á Phillips Academy
Andover de Massachusetts. Ao ano seguinte
comezou medicina na Universidade
Autónoma de Madrid e iniciou as súas
investigacións sobre enfermidades
infecciosas como a leishmaniose ou a
meninxite. En 2001 recibe unha bolsa do
Centro Nacional de Investigacións
Oncolóxicas para estudar os mecanismos
xenéticos da resistencia do linfoma T cutáneo
á inmunoterrapia. Remata a súa carreira na
Universidade Pierre-et-Marie-Curie de París e
en 2003 inicia os seus estudos de
doutoramento na Universidad de Harvard
sobre a formación de células nai do sangue a
partir de células nai embrionarias.
En 2008 recibiu o premio Hauser que outorga
esa universidade.

8. 7. BIOLOXÍA.
OCEANOGRAFÍA
Nada en Vigo en 1947 e finada en
Moaña o 22 de Decembro de 2015 con
68 anos. Foi unha bióloga galega.
Estudou na Escola de Comercio de
Vigo e traballou na súa mocidade
nunha imprenta. Posteriormente
comezou a traballar como axudante no
Instituto de Investigación Mariña de
Vigo,o que a levou a estudar de novo e
a licenciarse en bioloxía pola
Universidade de Santiago.
Foi directora no instituto de
Investigacións Mariñas de Vigo entre
2006 e 2011.
En 2015 ingresou na Real Academia
Galega de Ciencias na súa sección de
bioloxía, foi a terceira muller que
ingresaba, logo de María José Alonso e
de Alicia Estévez

9. 8. Informática
Nada na Coruña en 1969, é unha
investigadora galega e doutora pola UDC
en informática no eido da intelixencia
artificial, aprendizaxe computacional e os
sistemas baseados no coñecemento. Os
seus estudos aplicáronse en medicina
para realizar diagnoses antenatais,
diagnoses de motores e en predición e
xestión de incendios forestais.
É membro activo do Grupo de
Investigación LIDA (Laboratorio de
Investigación e Desenvolvemento en
Intelixencia Artificial) e colaboradora da
Subdirección Xeral da Axencia Nacional
de Avaliación e Prospectiva (ANEP) para
a subárea científica de Sistemas
Intelixentes.

10. 9. FARMACIA
BIOLOXÍA
Nada en Pontevedra o 20 de
novembro de 1955 é unha
cientifíca galega. Está
especializada en ictioloxia.
Está licenciada en farmacia, foi
catedrática en microbioloxía e
estudou as patoloxías dos peixes
e os moluscos. É responsable no
instituto de agricultura na facultade
de bioloxía da universidade de
Santiago de Compostela.
É membro activo de dez
sociedades científicas e da
Unidade de Muller e Ciencia da
Xunta de Galicia.[

11. 10. QUÍMICA
Nada na Coruña en 1995 é
química e divulgadora de ciencia,
que mantén no blog Dimetisulfuro.
Dirixiu diversas xornadas de
divulgación científica, como as de
Arte & Ciencia no Museo
Guffenheim de Bilbaou ou a
cátedra de Cultura Científica da
Universidade do País Vasco.
Ademais é membro da Asociación
Española de Divulgación Científica
e colaboradora de Efervescencia.
En 2018 participou no programa
Girl Stem.
Ten publicado na editorial Paidós
obras como Todo es cuestión de
química ou ¡Qué se le van las
vitaminas!

12. 11. MEDICINA
Nada na Veiga (Asturias) en 1895 e finada
en Compostela en 1984. Foi unha médica
vencellada a Galizia, pioneira e promotora
da xenética en España.
Filla dun médico de renome. Xunto á súa
irmá xemelga chamada Elisa; elas foron as
primeiras mulleres en estudar nunha
universidade galega. Foron admitidas na
facultade de Medicina da Universidade de
Santiago. Remataron xuntas a carreira, e
concedéronlle o Premio Extraordinario.
Foi profesora na Cátedral de Patoloxía
Xeral da Universidade Central de Madrid.
Durante a guerra civil axudou como
médico militar en Santiago de Compostela
no hospital instalado no Seminario de San
Martín Pinario. Cando rematou a guerra
volveu á Madrid. Deu clases na Facultade
e traballou no hospital de San Carlos. A
finais dos anos 40, sacou as oposicións a
médico de balneario e fíxose cargo do de
Guitiriz.

13. 12. QUÍMICA
Nada en 1946, é doutora en química.
Dende 2009 é profesora da Universidade
de Vigo do departamento de Didácticas
especiais na Facultade de Ciencias da
Educación e do Deporte de Pontevedra. É
vicepresidenta do Seminario
Interdisciplinario de Estudos de Xénero da
Universidade. O seu labor docente e
investigador en xénero, ciencia e
educación foi recoñecido con diversos
premios.
En 2016 comezou a formar parte da
"Sección de Ciencia, Tecnoloxía, Natureza
e Sociedade" no Consello da Cultura
Galega, na que participa con publicacións
e como relatora.
En 2017 foi galardoada co Premio Uviguala
2017 da Universidade de Vigo polo seu
compromiso coa igualdade de xénero.
Forma parte do Comité de Sabias da
Cátedra de Feminismos 4.0 da
Universidade de Vigo.

14. 13. FARMACIA
Nada en Bandeira (Pontevedra) en 1947.
Foi licenciada e doutorada na Universidade
de Santiago de Compostela. Incorporouse
en 1985 na Universidade de Navarra, foi
decana na facultade de farmacia entre
1986 e 1994.
Durante moitos anos desempeñou o cargo
de vicerrectora da Universidade de
Navarra
Ingresou na academia de farmacia de
Galicia e na Real Academia Galega de
Ciencias no 1978, e en 1990 foi nomeada
membro da Real Academia de Farmacia
en Madrid.
A catedrática de farmacia na Universidade
de Navarra realizou dúas estancias, unha
no departamento de fisioloxía da
Universidade de Sheffield, e outra cunha
beca no CSIC na Universidade de Oxford.
Recibiu a medalla de ouro da Universidade
de Navarra.

15. 14. BIOLOXÍA
Nada en Ponteareas en 1977, é
licenciada en bioloxía pola Universidade
de Vigo.
A súa especialidade é a proteómica
avanzada e a bioloxía de sistemas, no
contexto da seguridade alimentaria e a
alerxia aos alimentos de orixe mariña.
A súa actividade e experiencia científica
viuse reflectida coa participación e
liderado de numerosos proxectos
nacionais e internacionais, colabora
activamente impartindo clases oficiais
en diferentes programas de mestrado e
doutoramento, participa en diferentes
actividades de divulgación da ciencia e
é conselleira de diferentes sociedades
internacionais de Proteómica e
Alimentos. É autora de máis de 50
publicacións científicas.

16. 15. FÍSICA
Nada en Pontevedra o 14 de
Novembro de 1928, é unha influínte
científica galega.
É Doutora en Física (1963). Foi a
primeira muller catedrática de física
aplicada na Universidade de Santiago
de Compostela.
Ampliou estudos en Manchester e en
1964 introduciu a microcalorimetría en
España.
Coordinou o equipo que elaborou o
sistema experto para predicir o perigo
de incendios forestais en Galicia e o
proxecto THOR.
Algúns dos seus recoñecementos:
Recibiu a Medalla de Ouro da Real
Sociedad Española de Física (1992), o
Premio Galicia de Investigación
Antonio Casares e Rodrigo (1999), o
Premio María Wonenburger e a
medalla Castelao (2008).

17. 16. QUÍMICA
Nada en Vigo en 1961, é licenciada en
química pola Universidade de Compostela.
Durante 25 anos desenvolveu o seu labor
investigador na área de contaminación
mariña e protección ambiental, centrada na
avaliación e carcterización de
contaminantes químicos en mostras
ambientais. Asi mesmo participou no
seguimento do impacto xerado por
verteduras mariñas tales como as do
Casón, a do desastre de Aznalcóllar, o Mar
Exeo ou o Prestige.
En 2017 recolleu a Medalla de Ouro da
Cidade outorgada ao Centro Oceanográfico
pola Corporación Municipal de Vigo e a
Medalla Castelao, o máximo
recoñecemento que outorga a Xunta de
Galicia ao traballo da sociedade civil.

18. 17. QUÍMICA
FARMACIA
Nada o 2 de xuño de 1934.
Obtivo a licenciatura en farmacia
(1958) en ciencias químicas (1963)
con premio extraordinario na
Universidade de Santiago de
Compostela e posteriormente o
doutorado en farmacia (1964)
trasladándose despois á Universidade
de Nancy Francia.
Comezou a traballar na década de
1960 no Consello de Superior de
investigacións científicas. Mantendo
na actualidade un campo de
investigación sobre solucións para
recuperar terreos en zona afectada
polo lume.
Recibiu o premio María Wonenburger
en 2012.
Escribiu un libro titulado “El suelo y los
incendios forestales en Galicia” .

19. 18. FÍSICA
MATEMÁTICAS
Nada en Novelín (Rendar, O Incio) en
1975, é licenciada en física na
Universidade de Compostela e
profesora na City, Universidade de
Londres.
Especializada en física de partículas.
Na docencia universitaria concéntrase
principalmente nas matemáticas e as
súas aplicacións. Ten dado cursos de
cálculo, programación, ecuacións
diferenciais, sistemas dinámicos, teoría
dos números, etc. A súa área de
Investigación especialízase no estudo
de sistemas cuánticos unidimensionais
coñecidos como sistemas integrables.
Tamén é membro do comité de
Igualdade, Diversidade e Inclusión da
súa facultade e membro do comité
Athena Swan que traballa na
eliminación da discriminación de xénero
no mundo académico, particularmente
nas carreiras científicas.

20. 19. BIOLOXÍA
OCEANOGRAFÍA
Nada en Serantes (Ferrol) en 1916.
Viviu en España, Reino Unido e en Estados
Unidos. Faleceu en 2005 en EEUU.
Foi Oceonógrafa e bióloga mariña.
De 1941 ata 1948 impartiu clases como
profesora de bióloxía, zooloxía, botánica, e
xeoloxía.
Obtivo o recoñecemento como exemplo de
muller científica en women tech world.
En 2015 a real academia galega de
ciencias (RAGC) celebrou o 1 de xuño, o
día da ciencia en Galicia homenaxeando
por primeira vez a unha investigagora
muller.
Publicou libros como:
1951. Anguías e angulas: bioloxía, pesca e
consumo.
1969. Los Quetognatos del Atlántico:
distribución y notas sistemáticas
esenciales.

21. 20. MICROBIOLOXÍA
Nada en Lugo en 1975, é unha
experta no estudo de infeccións
causadas polo virus da
inmunodeficiencia humana (VIH) e o
virus da hepatite B, C e delta. En
2012 foi
galardoada co Premio para mulleres
científicas L’Oréal-UNESCO como
recoñecemento á excelencia do
traballo científico desenvolvido no
Campo das Ciencias da Vida.
Destaca tamén a súa implicación en
actividades de divulgación como a
súa participación no proxecto
financiado pola FECYT Biomedicina
con e para a sociedade ou a
coordinación da participación do
INIBIC no Día da Ciencia na Rúa da
Coruña.

22. 21. ASTRONOMÍA
Nada en Ourense o 13 de maio de
1914. Foi ao colexio con sete anos,
e con nove anos xa estaba
preparada para ir ao instituto, por
esa razón a súa familia trasladouse
a Santiago de Compostela. Estudou
bacharelato e estivo de axudante no
Departamento de Ciencias no
Instituto Arcebispo Xelmírez II.
Comezou os estudos superiores na
Facultade de Ciencias da USC. Ao
acabar a carreira empezou a
traballar, desde o 1934 hasta o 1936
traballou como profesora axudante
en prácticas. Faleceu o 6 de agosto
de 2009.
Foi a primeira muller española en
defender unha tese sobre
astronomía no ano 1963.