Contenu connexe Similaire à پروتوپلازم.pdf Similaire à پروتوپلازم.pdf (20) پروتوپلازم.pdf2. غشاء حجروي
غشاء سایتوپالزمیک یا
(
Plasma membrane or plasma lemma
:)
کوي جال څخه مایعاتو الحجروي بین له سایتوپالزم چې ده پرده هغه
.
پرده دا
۷
-
۱۰
نانومتره
ضخامت
په مایکروسکوپ الکترون د او لري
کیږي لیدل واسطه
.
پرده دا
نفوذیه انتخابي
له او لري قابلیت
طبقو دریو
ده شوې جوړه څخه
چې
داخلي او خارجي
او موادو پروتیني د یې طبقې
طبقه منځنۍ
له یې
ده شوې جوړه څخه موادو شحمي
.
3. مخې له ترکیب د
۵۵ۺ
،پروتین
۴۰ۺ
او شحمیاتو
۵ۺ
کابوهایدریتونو
ده شوې جوړه څخه
.
دي عبارت څخه کولسترول او فوسفولیپیدونو له یې شحمیات
.
مخې له تنظیم د
په چې لري موقعیت کې طبقو دوو په فوسفولیپیدونه ؛
او ګالیکولپیډ ،کولسترول یې کې منځ
Integral
(
استنادي ډول یو
دي پروتینونه
)
دي شوي غرس
.
4. فوسفولیپیدونو د
مالیکول هر
د یې یو چې لري قطبونه دوه
Hydrophilic pole
د یې دوهم او
Hydrophobic pole
نوم په
یادیږي
.
Hydrophilic pole
چې ته مایعاتو الحجروي بین او سایتوپالزم
دی متوجه لري اوبه
.
Hydrophobic pole
وسطي په غشاء د او دي متوجه ته بل یو
لري موقعیت کې برخه
.
6. ۲
-
کې غشاء حجروي په
وظیفوي پروتینونو د
ارزښت
:
کوي ترسره دندې بیالبیلې
:
۱
-
Integral protein
:
کوي ترسره دنده استنادي
.
۲
-
Channel protein
:
تیریدو د موادو منحلو د کې اوبو په
جوړوي چینلونه لپاره
.
۳
-
Carrier protein
:
کوي ترسره دنده حیث په ناقل د
.
۴
-
Receptor protein
:
کوي ترسره دنده حیث په آخذو د
.
7. ۳
-
د کې غشاء حجروي په
ارزښت وظیفوي کاربوهایدریتو
:
په کاربوهایدریتونه کې غشاء حجروي په
شکلونو دوو
کیږي لیدل
:
۱
-
ګالیکوپروتین
.
۲
-
ګالیکولپیډ
.
دندې الندې
کوي ترسره
:
۱
-
سره بل له یو حجرې مجاورې
نښلوي
.
۲
-
کاربوهایدریتونه دا
چارچ منفي
داخل له حجرې د ځکه نو لري
ته بهر څخه
لرونکو چارچ منفي د
مخنیوی څخه عبور له مالیکولونو
کوي
.
۳
-
مواد قندي شمیر یو
رسپتورونو د
کوي ترسره دنده حیث په
.
8. د وتل موادو د څخه حجرې له
exocytosis
موادو د ته حجرې او
د ننوتل
endocytosis
یادیږي نوم په
.
مواد
شکلونو دوو په
داخلیږي ته حجرې یوې
:
۱
-
Pinocytosis
:
د ننوتل موادو مایع د ته حجرې یوې
Pinocytosis
یادیږي نوم په
.
۲
-
Phagocytosis
:
د ننوتل موادو جامدو د ته حجرې یوې
Phagocytosis
یادیږي نوم په
.
10. دندې غشاء حجروې د
:
غشاء حجروي ډول مجموعې په
دندې الندې
کوي ترسره
:
۱
-
کول محافظه ارګانیلونو او سایتوپالزم د
.
۲
-
کوي ترسره دنده حیث په غشاء نفوذ قابل نیمه د
.
۳
-
اخیستل موادو شمیر یو د
(
endocytosis
)
موادو شمیر یو د او
اطراح
(
exocytosis
. )
۴
-
کوي اطراح مواد فضوله شوي تولید کې نتیجه په استقالب د
.
۵
-
تبادله ګازاتو تنفسي د
.
۶
-
ساتل اندازې او شکل د حجرې د
.
۷
-
کول ترسره حسیت د سره لرلو په آخذو مخصوصو شمیر یو د
.
۸
-
کول بلع او تشخیص جن انتی د
.
11. سایتوپالزم
(
Cytoplasm
:)
برخه هغه
غشاء حجروي او غشاء هستوي د چې ده
ترمنځ
لري موقعیت
.
دی شوی جوړ څخه برخو دوو له سایتوپالزم مخې له موقعیت د
:
۱
-
Ectoplasm
:
کې تماس په سره غشاء حجروي له چې ده برخه هغه سایتوپالزم د
لري موقعیت
.
سره مقدار زیات په برخه دا
مواد استنادي
لري مایکروفالمنټونه؛ لکه
.
۲
-
Endoplasm
:
د چې ده برخه هغه سایتوپالزم د
Ectoplasm
لري موقعیت کې منځ په
.
12. مخې له ترکیب د
دی شوی جوړ څخه برخو الندې له سایتوپالزم
:
۱
-
برخه مایع یا سایتوسول
(
Cytosol
.)
۲
-
ارګانیلونه
(
Organells
.)
۳
-
سکلیت حجروي یا سایتوسکلیت
(
Cytoskeleton
.)
۴
-
انکلوژن
(
Inclusion
.)
16. ارګانیلونه
(
Organelles
:)
او لري موقعت کې سایتوپالزم په چې دي جوړښتونه شمیر یو
خپلې
کوي ترسره دندې خاصې
.
کې حجره یوه په
ارکانیولونه ډوله دوه
لري وجود
:
۱
-
ارګانیلونه غشایي
.
۲
-
ارګانیلونه غشایي غیر
.
واسطه په غشاء یوې د ارګانیلونه غشایي
شوي پوښل
دي
.
غشاوې دا
د
جوړښت
او کاربوهایدریتو ،پروتین له مخې له
دي شوې جوړې څخه شحمیاتو
.
17. ډول په نمونې د
Membranous organelles
اندوپالزمیک له
یا پراکسیزوم ،الیزوزوم ،باډي کلجي ،مایتوکاندریا ،ریتیکولم
دي عبارت څخه نورو داسې او مایکروباډي
.
ارګانیلونه غشایي غیر
،مایکروتیوبولونه ،رایبوزوم له؛ دي عبارت
،سنتریول
Basal bodies
(
لري موقعیت کې قاعده په سلیا د
)
،
،فالجیل ،سلیا
micro filament
نور داسې او کروموزومونه ،
.
18. انکلوژن
(
Inclusion
:)
حجرې د
دي مواد ذخیروي
په چې
فعال غیر
او
موقتي
په ډول
لري موقعیت کې سایتوپالزم
.
مواد دا
وخت ډیری
او وي مواد کاربوهایدریتي او شحمي
نادرا
وي مواد رنګه ځینې او مواد پروتیني
.
19. شمیر یو
ارګانیلونه مهم
دي ډول الندې په
:
۱
-
مایتوکاندریا
(
Mitochonderia
:)
دي څخه جملې له ارګانیلونو غشایي د
.
هههپ
هکوپهمایکروس هاديهع
هههپ او هدههمانن هکهچوب هاهی او هارونوهت هاهی ،هوهدان د هېهک
مایکروسکوپ الکترون
معلومیږي شان په کشتۍ وړې د کې
.
مېممخ مهمل ممیرمش د
د ،وي هاتېهزی هاهی او هېهکم هېهک هرههحج هوههی هههپ هيهش هدایهکی
شمیر یې کې حجراتو په ځګر د ډول په نمونې
۲۵۰۰
رسیږي ته
.
د نظر یې اندازه شمیر د
فعالیت حجراتو
چهې حجهرات هغهه ،کهوي فهرک تهه
مایتوکانهدریا او دی زیهات ههم یې شمیر مایتوکاندریا د وي زیات یې فعالیت
د معموال
برخه فعاله په حجرې
د لکهه کیهږي لیهدل انهدازه زیاتهه په کې
سهلیا
او
فالجیل
د یا او کې بیخونو په
سپرم
کې قاعده په لکۍ د
.
20. مخمې لمه جوړښمت کیمیاوي د
شهحمي او پروتینهي لهه مایتوکانهدریا
او ده هوېهش هوړههج هههڅخ هوادوهم
هودههم هدهژون د
هېهی
۱۵
ده هېهورځ
هرهه هېهیعن
۱۵
هوېهن هدریاهمایتوکان هرېهحج هوېهی د هتههوروس هېهورځ
کیږي
.
مایتوکاندریا
مخې له منشاء د
له شي کیدای
:
۱
-
واخلي منشاء څخه غشاء حجروي
.
۲
-
واخلي منشاء څخه غشاء هستوي
.
۳
-
واخلي منشاء څخه ریتیکولوم اندوپالزمیک
.
۴
-
واخلي منشاء څخه مایتوکاندریا بلې له
.
21. مخې له جوړښت فزیکي د
لهه مایتوکاندریا
Matrix
غشهاوو دوو او
(
هاءهغش هارجيهخ او هیهداخل
)
هېهچ هههڅخ
هېهی هېهک هنځهم هههپ
هافههمس هوههی
(
Inter membranous space
)
ده شوې جوړه لري وجود
.
مایتوکاندریا د
غشاء داخلي له
د تبارزات شمیر یو څخه
Crista
پهه
مایتوکانهدریا د نوم
تمه جموت داخلمي
د چهې
Matrix space
نهوم پهه
دي راوتلي یادیږي
.
22. د
Crista
د ذرات واړه شههههمیر یههههو سههههطحه پههههه
Elementary
particles
هاهی
Oxysome
د هېهچ هريهل هودهوج هومهن هههپ
هدریاهمایتوکان
واحدونه وظیفوي
مرسهته پهه انزایمونهو بیالبیلو د او کیږي بلل
ATP
تولیدوي
.
هرېهحج د مایتوکانهدریا
هورهک د انهرژی د
(
Power house
)
هومهن هههپ
یادیږي هم
.
شهمیر یهو د تولیهدوي؛ انهرژي مایتوکانهدریا چې دې له پرته
لیپیهدونو
او
پروتینونو
کې سنتیز په
اخلي ونډه هم
.
هدریاهمایتوکان د
هيهاساس
هدههدن
ههغ هوهبیالبیل هههل
ذ
هههڅخ هوهتوک ایي
هرژيهان د
تولید
دی
.
23. وروسته بیا او دوران وینې د واسطه په سږو د چې آکسیجن هغه
حجراتو د داخلیږي؛ ته حجراتو
کې مایتوکاندریا په
مصرف په
رسیږي
.
اکسیجن د
کې موجودیت په
څخه ګلوکوز مالیکول یوه له
۳۸
مالیکوله
ATP
په او تولیدیږي
شرایطو هوازي غیر
د کې
Glycolysis
عملیې
مالیکوله دوه څخه ګلوکوز مالیکول یوه له واسطه په
ATP
تولیدیږي
.
کې لومړیو په
د
Oxidative phosphorylation
واسطه په عملیې
AMP
په
ADP
بیا او
ADP
په
ATP
د انرژي بیا او بدلیږي
ATP
په
کیږي ذخیره کې حجره په شکل
.
27. ۲
-
ریتیکولوم اندوپالزمیک
(
Endoplasmic reticulum
:)
همیرهش هوهی هههل
هوهکیس هاهی هوبهتی
(
هاکټونوهپ
)
د هېهچ هههڅخ هتونوهجوړښ هههورت هههت
دی شوی جوړ دي شوي پوښل واسطه په غشاء
.
څخه امینواسیدونو له ارګانیل دا
مواد پروتیني
کوي تهیه
.
لري ډولونه دوه
:
الف
:
Rough endoplasmic reticulum
.
ب
:
Smooth endoplasmic reticulum
.
29. الت
:
Rough endoplasmic reticulum
:
سطحه خپله په ریتیکولم اندوپالزمیک ډول دا
لهري رایبوزومونهه
نهو
یا ځیږ ځکه
Rough
معلومیږي
.
غشهاء ریتیکولم اندوپالزمیک ډول ددې
خهارجي لهه غشهاء هسهتوي د
طبقې
ده پرته امتداد په هغې د یعنې لري اړیکه مستقیمه سره
.
هولمهریتیک هدوپالزمیکهان ډول دا
مومجوړول مهمپ مومپروتینون د
هوهپخول او
اخلي برخه کې
.
30. ب
:
Smooth endoplasmic reticulum.
:
هطحههس هههخپل هههپ هولمهریتیک هدوپالزمیکهان ډول دا
هريهل هههن هوزومهرایب
.
یې دنده
لیپیهډونو او کولسترول د
تولیهد
درملهو یها مهوادو زههري د او
زهري غیر
(
Detoxification
)
دي کول
.
مهمهمدارنګ
هېهک هافوهالی هليهعض هکلیتيهاس هههپ
هتهوخ هههپ هصهتقل د
د هېهک
د هم تولید کلسیم
SER
کیږي بلل دنده
.
هېهک هوهحجرات هههپ هرهځګ د
هالیکولونوهم د هوجنهګالیک د
هېهک هاتولووهم هههپ
SER
لري ونډه مهمه
.
32. ۳
-
رایبوزم
(
Ribosome
:)
او هوهپروتینون هههل ،هريهل هههن هاءهغش هههکوم ،دي هتونههجوړښ هدورهم واړه
RNA
او دي شوي جوړ څخه
کهې حجهره په
پروتینونهو د
جوړولهو پهه
اخلي برخه کې
.
کې سایتوپالزم په ارګانیل دا
په
الندې
شکلونو
کیږي لیدل سره
:
الف
:
د یې شمیر یو
RER
لپاسه
لري موقعیت
د چې
Associated ribosome
یادیږي نوم په
.
ب
:
یهې نور شمیر یو
کهې سهایتوپالزم پهه
پهه
شهکل آزد
کیهږي لیهدل
د چهې
Free
ribosome
یادیږي نوم په
.
ج
:
د یې شمیر یو
شکل په ګروپونو
لیهدل کهې سایتوپالزم په نښتي سره بل یو له
د چې کیږي
Poly ribosome
یادیږي نوم په
.
33. هههل هههارګانیلون دا
RNA
هيهغن هههڅخ
هاهتقریب او دي
هوعيهمجم د
RNA
۶۰ۺ
په برخه
Ribosome
لري موقعیت کې
.
مخې له جوړښت فزیکي د
لري برخې دوه رایبوزم
:
۱
-
برخه وړه
Small component
.
۲
-
برخه لویه
Large component
.
مرهمنظ مهمل موژيمفزیول د
ههههغ هوزومهرایب هوليهپ او هههرایبوزومون آزاد
د چې تولیدوي مواد پروتیني
کې داخل په حجرې
مصرفیږي
.
Associated ribosome
هههل هېهچ هدويهتولی هوادهم هيهپروتین ههههغ
مصرفیږي باندې د څخه حجرې
.
36. ۴
-
باډي ګلجي
جهاز ګلجي یا
(
Golgi body or Golgi apperatus
:)
باډي ګلجي
شهمیر یهو له
څخهه ګهانو غشهاء او ویزیکلونهو ،توبولونهو
چې ده شوې جوړه
مخونه دوه
لري
:
۱
-
مقعر
مخ خام یا
(cis face )
:
ده متوجه ته هستې چې
.
۲
-
هخهم هوهپ هاهی هدبهمح
(trans face)
:
هههت هاءهغش هرويهحج هېهچ
ده متوجه
.
37. ارګانیلونه دا
نږدې ته هستې
لري موقعیت
.
دا
ارګانیل
د
پهه پروتینونهو
ځهای د هغهو د کهې ویزیکلونهو پهه او پخولهو
کولو پرځای
لري غاړه په دنده
.
جوړیممدل پروتینونممو د
اصههال
رایبههوزوم پههه
بیهها او کیههږي شههروږ کههې
هتههوروس
هومهریتیکول هدوپالزمیکهان
د هوهمراحل هړهل هوهی د او هالیږيهانتق هههت
وروسته څخه کولو طی
وزیکل دیوه
آزاد تهه سهایتوپالزم کهې داخهل پهه
د او
هاډيهب هيهګلج
هههپ هروتینهپ هههدغ هتههوروس هږيهکی هتلهاخیس هطههواس هههپ
هېهک هاډيهب هيهګلج
هههپاخ
هههت هایتوپالزمهس هېهک هلهداخ هههپ هلهویزیک هوههی د او
آزادیږي
.
38. آزاد هههت هایتوپالزمهس هلهویزیک لرونکهی هروتینهپ هههدغ هېهچ کلهه
الندې له یو نو شي
مسیرونو دوو
انتخابوي څخه
:
۱
-
کې سایتوپالزم په
کیږي پاته
الیزوزوم لکه
.
۲
-
هههل
هههڅخ هایتوپالزمهس
د
Exocytosis
هطههواس هههپ هېهعملی
هتلهاخیس هههګټ هههورڅخ هېهک هوهبرخ هوروهن هههپ هدنهب د او هارجهخ
کیږي
.
39. کوي ترسره دندې مهمې الندې باډي ګولجې
:
۱
-
تولید الیزوزوم د
.
۲
-
هغه
مواد پروتیني
په چې
RER
کې باډي ګلجې په جوړیږي کې
پخیږي
.
۳
-
او کیږي یوځای سره کاربوهایدریتو له پروتین کې باډي ګلجي په
جوړوي پروتین ګالیکو
.
۴
-
مواد هغه ټول
واسطه په باډي ګلجي د تولیدیږي کې حجره په چې
بندي بسته
(
packing
)
کیږي
.
۵
-
غلیظول او ذخیره موادو شویو تولید د
.
۶
-
ترمیم دوباره دېوال حجروي او غشاء حجري د
.
44. ۵
-
الیزوزوم
(
Lysosome
:)
،هکلههش هرويهک ،واړه
ارګانیل هههورت هههت هوړېهکڅ
هههون
د
ي
د هېهچ
هيهګلج
باډي
آزادیږي ته سایتوپالزم بیا او جوړ واسطه په
.
د الیزوزوم
غشهاء یوې
غشهایي یهو یعنهې دی شهوی پوښهل واسهطه پهه
دی ارګانیل
.
تقریبا الیزوزوم
۰ۻ۲۵
-
۰ۻ۰۵
پورې میکرومترو
لري جسامت
.
الیزوزوم
دندې هضمي
کوي ترسره
.
مواد هغه ټول
ته حجرې چې
د
phagocytosis
او
pinocytosis
هطههواس هههپ هېهعملی
هههپارچ او همههض هطههواس هههپ هزوزومهالی د هږيهداخلی
کیږي پارچه
.
45. د
داخل په الیزوزوم
کې
شهمیر چهې لهرې وجهود انزایمونهه شهمیر ګه
له یې
۴۰
ډولونو
دی زیات څخه
.
،فاسفاتاز اسید د ډول په نمونې د
Protease
او
Lipase
یادونه څخه
شو کولی
.
انزایمونه الیزوزوم د
په
RER
جهوړ کې
انتقهال تهه بهاډي ګلجهي بیها او
هلته او
بندي بسته
کیږي
.
وروسته
د او آزاد څخه باډې ګلجي له
primary lysosome
نهوم پهه
یادیږي
.
46. د ههېهچ ههوادهم هههههغ
Phagocytosis
ههههت ههرېهحج ههطههواس ههههپ ههېهعملی
د داخلیږي
Phagosome
د چهې مهواد هغه او
pinocytosis
عملیهې
د داخلیږي ته حجرې واسطه په
Pinosome
یادیږي نوم په
.
چې کله
primary lysosome
لهه
Phagosome
یها
Pinosome
نههو شههي یوځههای سههره
Secondary lysosome
د چههې جههوړوي
Heterosome
یادیږي هم نوم په
.
د
Phagosome
او
Pinosome
محتویهات
واسهطه پهه الیهزوزوم د
هضمیږي
.
چې مواد هغه
لهري نه قابلیت هضم د
د څخهه الیهزوزوم لهه
Vacules
د چهې آزادیهږي تهه سهایتوپالزم کهې داخهل په
Residual bodies
پمه
یادیږي نوم
.
47. Residual bodies
د یا
Exocytosis
عملیې
حجهرې لهه واسطه په
او خههارجیږي بانههدې د څخههه
کههې حجههره پههه هههم یهها
او کههوي تههراکم
په وروسته
lipo fusine
یا
Age pigment
حجهرې د چې بدلیږي
کیږي اخیستل ګټه ورڅخه کې معلومولو په عمر د
.
Age pigment
عضهلي په
او
حجراتهو عصهبي
پیمانهه ډیهره پهه کهې
کیږي لیدل
.
وخت ځینې
ارګانیل یو
د یها
برخهه یهوه سهایتوپالزم
پهه واکیهول یهوه د
د او هږيهکی هههاحاط هطههواس
Auto phagosome
هادیږيهی هومهن هههپ
.
متهموروس
Auto phagosome
هههل
primary lysosome
هرههس
د او یوځای
Cyto lysosome
جوړوي
.
48. د هزوزومهالی
موادومم ميماجنب
او
ماوومباکتری
هههمهم هېهک هلهمقاب هههپ
هاعيهدف
دنده
کوي ترسره
.
مواد شمیر یو
الیزوزوم د
زیاتوي مقاومت غشاء د
:
ونه کورتیکوستیرویید لکه
هتهمقاوم هاءهغش د هزوزومهالی د هېهک هههنتیج هههپ هتلوهاخیس د هوادوهم ددې
له او زیاتیږي
العمل عکس التهابي
نتیجه په چې کوي مخنیوی څخه
المهل مړینهې د شهخص د او کهوي مداخلهه سهره اسانۍ په انتانات کې
ګرځي
.
49. الیزوزوم د مواد نور شمیر یو
ګرځي المل نازکیدو د غشاء د
:
لکه
Vit -A intoxication
پهه چهې تخریبیهږي کهې پایلهه پهه او کهم مقامهت غشهاء د کهې حالت دې په
او تخریب حجرات کې نتیجه
یادیږي نوم په اتوالیزس د حادثه دا
.
مهمچیرت مهمک
هودهخ د هډوکوهه د هوهن هيهش هههرامنځت هېهک هډوکوهه هههپ هههحادث دا
ګرځي المل ماتیدو بخودي
.
کمې حماالتو شممیر یمو په
محتویهات خپهل الیهزوزوم
الحجهروي خهارج پهه
ههېهک ههاءهفض
د ههېهی ههالهمث ههېهچ ههويهک ههههتخلی
Collagenase
ههههڅخ ههزایمهان
د هههډوکو د او تولیههد واسههطه پههه اوستیوکالسههت د چههې کههوم ده عبههارت
ګرځي المل تخریب د مترکس
.
50. لري وجود الیزوزوم ډوله دوه
:
۱
-
الیزوزوم ابتدائي
(
Primary lysosome
.)
۲
-
الیزوزوم ثانوي
(
Secondary lysosome
.)
Primary lysosome + Phagosome or pinosome = Secondary lysosome
51. په الیزوزوم
کې مراحلو الندې
جوړیږي
:
۱
-
Acid hydrolase
د انزایم
RER
وروسهته تولیدیږي واسطه په
ګرځي المل جوړیدو د وزیکلونو د هلته او انتقال ته باډي ګلجي
.
انزایمونه کې داخل په وزیکل د
ډول فعال غیر په
لري وجود
.
د ویزیکلونه ډول دا
Primary lysosome
یها
Golgi hydrolase
vesical
یادیږي سره نوم په
.
۲
-
هههویزیکلون دا
هوهویزیکلون هوههغ هههل
هاءهغش هرويهحج هههل هېهچ هرههس
اخلهي منشهاء څخه
(
Endosome
کهې هغهه پهه چهې
Phagosome
او
Pinosome
دي هاملهش
)
هاهی هزوزومهالی هانويهث او هږيهکی هایهځ هوهی
Secondary lysosome
یا
Endolysosome
جوړوي
.
52. ۳
-
د
هههت هلهداخ هوهویزیکلون دې
هوهی او هږيهکی هپهپم هونهای هدروجنههای
محیط اسیدي
چې کوي رامنځته
کې نتیجه په
انزایمونهه ویزیکلونو د
بدلیږي شکل فعال په
.
۴
-
ههوزومهپین او ههوزومهفګ د
ههاتهمحتوی
ههههپ ههوهانزایمون د ههزوزومهالی د
واسهطه
همههض
هږيهکی تجزیهه او
هېهک هههنتیج پهه هېهچ
هافيهاض هدارهمق یهو
هطههواس هههپ هېهعملی هایتوزسهاګزوس د هههڅخ هرېهحج هههل او هدهتولی هوادهم
د کهې حجهره پهه ههم یها او خارج
Membrane bound residual
bodies
کیږي ذخیره شکل په
.
53. Heterophagy
:
هههل
هېهعملی هېههغ
هېهچ ده هارتهعب هههڅخ
هېهک هېههغ هههپ
هههپ هېهعملی هایتوزسهانډوس د
واسهطه پهه فعالیهت د الیهزوزوم د او داخهل تهه حجرې مواد څخه محیط له واسطه
کیږي تجزیه
.
Autophagy
:
موجهود کهې حجهره پهه کهې عملیه دې په
مهواد مفیهد غیهر
واسهطه پهه الیهزوزوم د
همیږيههض
مهملک
هههل هطههواس هههپ هرېهحج د هېهچ هههارګانیلون هروريهض هرهغی او زاړه
کیږي وړل منځه
.
Autolysis
:
هېهک هاالتوهح همیرهش هوهی هههپ
هرېهڅی هاءهغش هزوزومهالی د
هوهټول هوهخپل هههل هایتوپالزمهس او
کوي حل سره محتویاتو
.
د حادثه دا
Autolysis
یادیږي نوم په
.
56. ۶
-
پراکسیزوم
(
Peroxisome
)
مایکروباډي یا
(
microbodies
:)
سره الیزوزوم له
والی ورته
یې جسامت خو لري
الیزوزوم له
لوی څخه
دی
.
د ارګانیلونه دا
ویزیکلونو وړو
څخه اتحاد د
دي شوي جوړ
.
اکسیداتیف د
انزایمونو
دي ارګانیلونه لرونکي
.
ولډ په نمونې د
Urate oxidase
،
D-Aminoacid oxidase
،
Catalase
او
Peroxidase
لري موقعیت کې پراکسیزوم په
.
57. کوي ترسره دندې الندې پراکسیزوم
:
۱
-
شمیر یو د
زهري غیر په توکسینونو
کې کولو
اخلي ونډه عمده
.
۲
-
او آیون هایدروجن د حجره
H2O2
مضره له
ساتي څخه اثراتو
.
58. اسکلیت حجرې د
(
Cytoskeleton
:)
ورته ته رشتو یا تارونو
جوړښتونه پروتیني
د حجرې د چې دي
اسکلیت
جوړولو په
،
انتقال په موادو د
او
انقسام حجروي
ترسره ونډه مهمه کې
کوي
.
دي ډول الندې په جوړښتونه دا
:
۱
-
مایکروفالمنټونه
(
Microfilaments
.)
۲
-
فالمنټونه البیني بین
(
Intermediate filaments
.)
۳
-
مایکروتیوبولونه
(
Microtubules
.)
59. ۱
-
Microfilaments
:
تقریبا چې دي جوړښتونه ورته ته تارونو واړه
۵
نانومتره
قطر
لري
له او
پروتین یوه
شوي جوړ یادیږي نوم په اکټین د چې څخه
دي
.
جوړښتونه دا
حجراتو عضلي د
فالمنټونو مایوسین او اکټین له
سره
لري والی ورته
په او
کې حجراتو نورو
مایوسین او اکټین د
همدې د دنده فالمنټونو
Microfilaments
ترسره واسطه په
کیږي
.
60. کوي ترسره دندې الندې
:
۱
-
د
Microvilli
اخلي برخه کې جوړولو په
.
۲
-
اخلي برخه کې حرکت او انتقال په موادو د
.
۳
-
د
Exocytosis
او
Endocytosis
کوي مرسته کې عملیه په
.
61. ۲
-
Intermediate filaments
:
تقریبا
۱۰
لري قطر نانومتره
.
او فیالمنټونو مایکرو د جوړښتونه دا
تیوبولونو مایکرو
ترمنځ
لري جسامت
.
ډول په نمونې د
:
-
حجراتو اپیتل د
Tonofilaments
.
-
مایوفیالمنټونه حجراتو عضلي اسکلیتي د
.
-
حجراتو عصبي د
Neurofilaments
.
-
د کې نسج منضم په
Vimentin filaments
یادیږي نوم په
.
-
د کې حجراتو عضلي ملساء په
Desmine
یا
Skeletin
یادیږي نوم په
.
-
د کې استروسایت په
Glial filaments
یادیږي نوم په
.
62. tonofilament
ton-b-filc^-ment
A structural cytoplasmic protein, of a class known as
intermediate filaments, bundles of which together form a
tonofibril; a tonofilament is made up of a variable number of
related proteins, keratins, and is found in all epithelial cells,
but is particularly well developed in the epidermis.
neurofilament
noor-b-filc^-ment
A class of intermediate filaments found in neurons.
63. تارونو البیني بین د
(
Intermediate filaments
)
دندې
:
۱
-
نښلوي سره بل له یو حجرات
.
۲
-
فالمنتونه دا کې حجراتو اپیتیل په جلد د
کوي شکل تغییر
په او
بدلیږي کراتین
.
۳
-
جوړ واسطه په فالمنټونو ددې مواد اساسي نوکانو او او ویښتانو د
دي شوي
.
۴
-
یي استوانه د اکسون د کې حجراتو عصبي په
کې ساتلو په شکل
لوبوي رول اساسي
.
۵
-
غشاء هستوي
فالمنټونو البیني بین له هم
جوړیږي څخه
.
64. ۳
-
مایکروتیوبولونه
(
Microtubules
:)
تیوبولي
جوړښتونه سلنډریک
لري موقعیت کې سایتوپالزم په چې دي
د او
توبولین
(
Tubulin
)
یوه له نوم په
پروتین
دي شوي جوړ څخه
.
او کیږي یوځای سره بل له یو توبولین
Protofilament
،جوړوي
وروسته
۱۳
مایکروتیوبولونه او یوځای سره بل له یو پروتوفالمنټونه
جوړوي
.
تقریبا جوړښتونه دا
۲۵
لري اوږدوالي بیالبیل او قطر نانومتره
.
65. کوي ترسره دندې الندې مایکروتیوبولونه
:
۱
-
جوړوي اسکلیت حجرې د
.
۲
-
رول اساسي کې جوړولو په فالجیلونو او سنتریولونو ،سلیاوو د
لوبوي
.
۳
-
د
انقسام مایتوتیک
کې وخت په
جوړښتونو ورته ته دوک د
په
کوم اخلي برخه کې جوړولو
انقسام مایتوزس د چې
د کې وخت په
ګرځي المل حرکت د کروموزونو
.
۴
-
شمیر یو د
انتقال ویزکلونو
د
ER
ګلجي د یا او باډي ګلجې څخه
ته سطحې حجرې د څخه باډي
.
66. microtubule
A hollow, cylindrical cytoplasmic element, 20–27 nm
in diameter and of variable length, that occurs widely
in the cytoskeleton, cilia, and flagella of cells;
microtubules play a role in the maintenance of cell
shape and increase in number during mitosis and
meiosis, where they are related to movement of the
chromosomes by the nuclear spindle.
67. ۴
-
Centriole
:
او جوړښتونه تیوبولي ، دي څخه جملې له ارګانیلونو غشایي غیر د
تقریبا
۱۵۰
لري قطر نانومتره
.
سنتریول
کې مایکروسکوپ عادي په
ماننده چوبک
او لري شکل
مایکروسکوپ الکترون په
له سنتریول هر کې
۹
دانه درې سټه
یي
(
Triplet
)
دی شوی جوړ څخه مایکروتیوبولونو
.
سنتریولونه
کې انقسام حجروي په
د
Fibrils
(
تارونه کوچني چې
دي
)
کوي ترسره ونډه مهمه کې تنظیم په
.
68. د حجرات ټول بدن د
جوړې یوې
دي لرونکي سنتریول
.
په سایتوپالزم د سنتریول
(
Centro-some
)
cyto-centrum
برخه
لري موقعیت کې
.
کې حجراتو شمیر یو په
شمیر سنتریول د شي کیدای
څخه دوو له
وي ډیر
،
نمونې د
حجرات لوی مغز د هډوکو د ډول په
(
Giant
cells
.)
69. cytocentrum
A zone of cytoplasm containing one or two centrioles
but devoid of other organelles; usually located near
the nucleus of a cell.
Syn: central body, cell center, centrosome,
cinocentrum, kinocentrum, microcentrum.
نږدې ته هستې
سایتوپالزم د
دوه یا یو کې هغه په چې ده برخه یوه
کېږي لیدل نه پکې ارګانیلونه نور خو لري موقعیت سنتریولونه
.
70. تبارزات سطحې د حجرې د
(
projection from the cell surface
:)
کیږي لیدل سره شکلونو الندې په تبارزات دا
:
۱
-
Cillia
.
۲
-
Flagella
.
۳
-
Microvilli
.
71. ۱
-
Cillia
:
سطحه په حجراتو د
راوتلي
په چې دي جوړښتونه
مایکروسکوپ عادي
کې
ویښتانو کوچنیو د
(
ها مویک
)
کیږي لیدل شکل په
.
په
کې مایکروسکوپ الکترون
له
۹
جوړې یوې او محیطي جوړه
دي شوي جوړ څخه مایکروتیوبولونو مرکزي
.
مایکروتیوبولونه؛ سلیا د
سره بل له یو
د
Dynein
او
Nexin
پروتینونو
سلیاوو د او دي نښتي واسطه په
مسؤل خوځښت د
همدا
Dynein
دي پروتین
.
سلیاوو د
اوږدوالی
۵
-
۱۰
،میکرومتره
ضخامت
یې
۰ۻ۲۵
میکرومتره
او
شمیر
یې
تر کې حجره یوه په
۳۰۰
رسیږي پورې عددو
.
72. Cilia
یې مفرد او جمع
Cilium
دا او ده
کلمه التیني
د چې ده
eyelash
لري معنی
.
الندې سلیا یوه
برخې دوه
لري
:
۱
-
د
Cilium
د چې برخه آزاده
Shaft
یادیږي نوم په
.
۲
-
د چې برخه نښتې
Basal body
یا
Kinetosome
نوم په
یادیږي
.
حجرې د سلیا
څخه برخو الندې له
اخلي منشاء
:
۱
-
اخلي منشاء څخه غشاء حجروي له یې پوښ خارجي
.
۲
-
د یې برخه داخلي
axonema
له او یادیږي نوم په
ده شوې جوړه څخه میکروتیوبولونو
.
73. ۹
مرکزي جوړه یوه او میکروتیوبولونه محیطي جوړې
په سلیا د میکروتیوبولونه
کې برخه آزاده
خو لري وجود
کې برخه نښتې په
دانه یو میکروتیوبولونو جوړه هره په
د چې کیږي ورعالوه میکروتیوبول
Centriole
شان په
کوي غوره ته ځان جوړښت
.
74. لري وجود سلیا ډوله دوه کې بدن په انسان د
:
۱
-
سلیا متحرکې
(
Motile cilia
.)
۲
-
سلیاوې متحرکې غیر
(
Non motile cilia
.)
75. ۱
-
سلیا متحرکې
(
Motile cilia
:)
د او لري وجود کې سیستمونو تناسلي او تنفسي په سلیا ډول دا
لري غاړه په دنده حرکت او انتقال د موادو مختلو
.
حاالتو شمیر یو په
کې
Dynein
پروتین
لري نه وجود
ځکه نو
نشي حرکت سلیا
او کولی
Immotile cilia syndrome
یا
Kartagener syndrome
کیږي رامنځته
.
کې حالت دې په
ناروغۍ مزمنې سیستم تنفسي د او عقامت
کیږي رامنځته
.
76. immotile cilia syndrome:
an inherited disorder characterized by:
1- recurrent sinopulmonary infections,
2- reduced fertility in women,
3- sterility in men.
due to the inability of ciliated structures to beat
effectively because of the absence of one or both
dynein arms; autosomal recessive inheritance.
Kartagener syndrome.
77. ۲
-
سلیاوې متحرکې غیر
(
Non motile cilia
:)
دندې حسي
لکه لري غاړه په
olfactory cells
بوۍ یا شامې د چې
کوي ترسره حس
.
Kinocilium
د
غوږ داخلي
لري موقعیت کې برخو ځینو په
(
زیاتره
دي متحرک غیر یې شمیر یو او متحرک یې
.)
Stereocilia
سیستم تناسلي نارینه په چې
موقعیت کې غوږ داخلي او
لري
دي نه سلیا
له بلکه
microvili
لوی نسبتا چې دي عبارت څخه
دي متحرک غیر او لري جوړښت
.
78. ۲
-
فالجیل
(
flagella
:)
جوړښت ورته سره سلیا له چې دي تبارزات لوی او اوږده نسبتا
لري
.
د اوږدوالی فالجیل د
۶۰
-
۷۰
یوه په او رسیږي پورې مایکرومترو
شمیر یې کې حجره
۱
-
۲
ده پورې عدده
.
د ډول په نمونې د
لکۍ سپرماتوزوا
.
79. ۳
-
Microvilli
:
حجراتو د چې دي تبارزات کوچني
سطحه آزاده په
لري موقعیت
غشاء حجروي د او
زیاتوي سطحه
.
دي شوي جوړ څخه برخو دوو له
:
۱
-
غشاء خارجي
پوښ یا
منشاء څخه غشاء حجروي له چې ؛
اخلي
.
۲
-
برخه مرکزي
ده شوې جوړه څخه میکروفالمنټونو له چې
.
80. ویالی مایکرو
د
حجراتو اپیتیل د کولمو
د او سطحه آزاده په
کلیوي
حجراتو د تیوبولونو
د چې لري وجود باندې سطحه آزاده په
زیاتوي سطحه جذب
.
Stereocilia
سیستم تناسلي نارینه په چې
کې غوږ داخلي او
له لري موقعیت
microvili
لوی نسبتا چې دي عبارت څخه
دي متحرک غیر او لري جوړښت
.
81. انکلوژن
(
Inclusion
:)
حجرې د
دي مواد ذخیروي
په چې
فعال غیر
او
موقتي
په ډول
لري موقعیت کې سایتوپالزم
.
مواد دا
وخت ډیری
شحمي
او
کاربوهایدریتي
او وي مواد
نادرا
پروتیني
ځینې او مواد
مواد رنګه
وي
.
82. الندې په کې حجره یوه په مواد رنګه
تراکم شکلونو دوو
کوي
:
۱
-
مواد رنګه المنشاء داخل
(
Endogenous pigments
:)
کیږي ذخیره او تولید کې حجره په چې دې مواد رنګه هغه
.
لکه
په
میالنوسایټ
د یا او کیدل ذخیره رنګ میالنین د کې حجراتو
وینې
په
سرو
حجراتو
کیدل ذخیره هیموګلوبین د کې
.
۲
-
مواد رنګه المنشاء خارج
(
Exogenous pigments
:)
لري منشاء خارجي او تولیدیږي نه کې حجره په چې دي مواد رنګه هغه
.
لکه
په
حجراتو عصبي
د کې
lipofuscin
د ،تراکم
حجراتو په ځګر
کې
د
Vit- A
د او تراکم
الویوالی د سږو
کې حجراتو په جدار د
کاربن د
تراکم
.
83. lipofuscin
Brown pigment granules representing lipid-containing
residues of lysosomal digestion and considered one of
the aging or “wear and tear” pigments; found in liver,
kidney, heart muscle, adrenal, and ganglion cells.