ETKİN İLETİŞİM BECERİLERİ VE DÜŞÜNCELERİMİZİ YÖNETME HARUN YILDIZ

2. ETKIN ILETIŞIM BECERILERI
2

3. ETKILI İLETIŞIM NEDIR?
ETKILI ILETIŞIM, VERMEK ISTEDIĞINIZ MESAJI EN KISA SÜREDE VE EN
NET ŞEKILDE KARŞI TARAFA ILETMEKTIR. BIRI YA DA BIRILERIYLE
ILETIŞIM KURARKEN ISTEDIĞINIZ ŞEKILDE SÖYLEMEK ISTEDIĞINIZI
SÖYLEYEMEYEBILIR YA DA DIREKT OLARAK MESAJI VEREMIYOR
OLABILIRSINIZ. BU KONUDA IYI OLMAK IÇIN ETKILI ILETIŞIM
BECERILERINE SAHIP OLMANIZ GEREKIR.
3

4. ETKILI İLETIŞIM NEDEN ÖNEMLIDIR?
SÖZLÜ VEYA SÖZLÜ ŞEKILDE ILETIŞIM BECERISINE SAHIP OLMAK
HAYATINIZIN HER ALANI IÇIN ÇOK ÖNEMLIDIR. ÖRNEK OLARAK GÜNLÜK
HAYATINIZDA YANLIŞ ANLAŞILMAZ, KENDINIZI DOĞRU IFADE
EDEBILIRSINIZ. BU DA DOĞRUDAN INSANLARLA IYI ILIŞKILER KURMAK
DEMEKTIR. GÜNLÜK HAYATIN DIŞINDA DA SIZE BIRÇOK KATKISI
OLACAKTIR. ÖRNEĞIN; ÇALIŞMA HAYATINIZDA IŞ ARKADAŞLARINIZLA VE
YÖNETICILERINIZLE IYI ILETIŞIM KURDUĞUNUZ TAKDIRDE MESLEK
OLARAK “BAŞARIYI” YAKALAMANIZ ÇOK DAHA KOLAY OLACAKTIR
4

5. ETKILI İLETIŞIM BECERILERI
• ETKIN DINLEYICI OLMAK
• ÖN YARGISIZ OLABILMEK
• AÇIK, NET VE ANLAŞILIR OLMAK
• BEDEN DILINI IYI KULLANMAK
• SES TONUNU AYARLAMAK
• ARKADAŞ CANLISI OLMAK
• ELEŞTIRIYE AÇIK OLMAK
• ETKILI VE DOĞRU SORULARI SORMAK
• EMPATI YAPMAK
• KELIMELERI DOĞRU SEÇMEK
5

6. 1- İYI BIR DINLEYICI OLMAK
6
• İLETIŞIMIN DIĞER ADIMLARI ETKILEYEN EN ÖNEMLI
NOKTASI DINLEMEK DAHA DOĞRUSU DINLEMESINI
BILMEKTIR. KARŞIMIZDAKINE OLAN SAYGININ, ONA
VERDIĞIMIZ DEĞERIN BIR GÖSTERGESI OLAN ETKIN
DINLEME, ILETIŞIMIN DEVAMINI DA SAĞLAR.
“Tanıdığım başarılı insanların çoğu, konuşanlardan
daha çok dinleyenlerdir.”
Bernard Baruch

7. 2- ÖN YARGISIZ OLABILMEK
• ÖN YARGILARIMIZ YALNIZCA ILETIŞIMIN DEĞIL,
YAŞAMIN HEMEN HER ALANINDA BIZE ENGELLER
KOYAR. ETKILI ILETIŞIMDE ÖNYARGILARDAN
KURTULMAK IÇIN EMPATIYI KULLANABILIRSINIZ.
• HEM KONUŞANIN HEM DE DINLEYICININ
ARALARINDA YAPACAKLARI EMPATI, DAHA KALITELI
ILETIŞIMLERIN SAĞLANABILMESI VE BU YOLLA ÖN
YARGILARIN AŞINMASINI, YOK OLMASINI
SAĞLAYABILIR.
7

8. 3- AÇIK, NET VE ANLAŞILIR OLMAK
• GEREK SÖZEL GEREKSE SÖZEL OLMAYAN
ILETILERIN DOĞRU ZAMANDA, DOĞRU KIŞIYE
EN ANLAŞILIR BIÇIMDE SUNULMASI GEREKIR.
DÜZGÜN BIR DIKSIYON, NET MESAJLAR
ILETEBILMEMIZ VE DAHA KOLAY
ANLAŞILABILMEMIZ ADINA OLMAZSA OLMAZ
BIR BECERIDIR.
8

9. 4- BEDEN DILI
• SÖZEL ILETILERINIZ KADAR, BEDENINIZIN DE NELER
SÖYLEDIĞINI BILMELISINIZ. ÇÜNKÜ HEPIMIZ,
KARŞIMIZDAKI HAKKINDA KARAR VERIRKEN ONUN
SÖYLEMLERI KADAR FARKINDA OLARAK YA DA
OLMAYARAK BEDENININ BIZE ILETTIĞI MESAJLARA
GÖRE DE DEĞERLENDIRME YAPIYORUZ.
• BU NEDENLE VÜCUT DILININ, DURUŞUN, JEST VE
MIMIKLERIN ETKIN VE DOĞRU KULLANILMASI
ILETIŞIMIN HEDEFINE ULAŞMASINDA ÖNEMLI BIR
ROL ÜSTLENIYOR.
9

10. 5- SES TONU
• SES TONU ETKILI ILETIŞIMDE ÇOK ÖNEMLI BIR
DETAYDIR. BIRDEN FAZLA KIŞI AYNI CÜMLEYI
KURABILIR VE FARKLI SES TONLARI FARKLI
PSIKOLOJIK BILGILER ILETIR. VE AYNI ZAMANDA
KIŞILIĞINIZ HAKKINDA DETAYLAR VERIR. ÖRNEĞIN
DERIN BIR SES TONU OLGUNLUĞU BELIRTIRKEN KATI
VE ÖZGÜVENLI BIR SES TONU BIZE KONUŞAN KIŞININ
SEÇKIN VE ÖNEMLI BIR KIŞI OLDUĞUNU
DÜŞÜNDÜRTÜR. YANI SES TONU ILETIŞIM VE ILIŞKI
KURMAK IÇIN ŞAHANE BIR ARAÇTIR.
10

11. 11

12. İYI DINLEMENIN ON EMRI
12
• KONUŞMA!
• KONUŞMACIYI RAHATLAT
• DINLEMEK ISTEDIĞINI GÖSTER
• DIKKATINI DAĞITAN ENGELLERI KALDIR
• KONUŞMACI ILE EMPATI KUR
• SABIRLI OL
• SAKINLIĞINI KORU
• TARTIŞMA VEYA ELEŞTIRIDE BULUNMA
• AÇIKLAYICI SORULAR SOR
• KONUŞMA!

13. İLETIŞIMDE YAPILAN HATALAR
13
• EMIR VERMEK
• TEHDIT ETMEK
• UYARMAK
• KONUYU SAPTIRMAK
• İSIM TAKMAK
• SINAMAK
• ÖĞÜT VERMEK
• ELEŞTIRMEK
• YARGILAMAK
• NUTUK ÇEKMEK
• SUÇLAMAK
• ALAY ETMEK

14. ETKILI İLETIŞIM TEKNIKLERI:
• SESSIZLIĞI ETKILI KULLANMAK: SÖYLENILEN SÖZE DERHAL YANIT
VERMEK YERINE SESSIZ KALARAK DINLEYIN VE KARŞINIZDAKINI KONUYU
DAHA FAZLA ANLATMAYA TEŞVIK EDEREK IYICE ANLAYIN.
• KARŞINIZDAKI GIBI OLMAK: DINLERKEN KONUŞTUĞUNUZ KIŞININ BEDEN
DILI, YÜZ IFADESI VE RUH HALINE UYUN.
• GERI BILDIRIM İSTEYIN: MESAJIN KARŞI TARAFA NET BIR ŞEKILDE
ULAŞTIĞINDAN EMIN OLMAK IÇIN ONAY ISTEYIN. BU DAVRANIŞ YANLIŞ
ANLAMALARIN ÖNÜNE GEÇECEKTIR.
• MERAKLI OLMAK: KARŞINIZDAKINE SORULAR SORMAYA ÖZEN GÖSTERIN.
BU ŞEKILDE HEM GÜVEN KAZANACAK HEM DE KONUYLA ILGILI
OLDUĞUNUZU GÖSTERECEKSINIZ.
• POZITIF KALMAK: İLETIŞIM SIRASINDA OLUMLU KALMAK ÇOK ÖNEMLIDIR.
OLUMLU TUTUM SERGILEMEK KONUŞMA ÖMRÜNÜ UZATACAKTIR.
OLUMSUZ DAVRANARAK KARŞI TARAFI SAVUNMAYA GEÇIREBILIRSINIZ.
14

15. ETKILI İLETIŞIM TEKNIKLERI:
• MIZAHIN GÜCÜNÜ KULLANMAK: DOĞRU ŞEKILDE KULLANILDIĞINDA
MIZAH ILETIŞIMDE ÇOK GÜÇLÜ BIR ARAÇTIR. DIREKT OLARAK RUH
HALINIZI YANSITIR.
• AÇIK OLMAK: İLETIŞIM ÇIFT TARAFLI BIR EYLEMDIR. SADECE
DINLEYEREK VEYA KISA CEVAPLAR VEREREK ETKILI ILETIŞIM
KURAMAZSINIZ. BIR ŞEYLER ANLATIN!
• NET OLMAK: BAZI DURUMLARDA KONUNUN DIŞINA ÇIKIP ÇOK FAZLA
ŞEY ANLATMAK DINLEYICI IÇIN IYI OLMAYABILIR. UZATMADAN, NET
OLARAK ILETIŞIM KURUN.
• BAZI SÖZCÜKLERDEN UZAK DURMAK: AYNEN, EVET, TAMAM GIBI
YALNIZCA ONAY VERICI CÜMLELERDEN UZAK DURUN.
• KARŞINIZDAKININ ADIYLA HITAP ETMEK: ADIYLA HITAP EDILMESI
DINLEYICIYI KONUŞMADA TUTACAK FAKTÖRLERDEN BIRIDIR. SAYGI
DUYDUĞUNUZU GÖSTERIR.
15

16. ETKILI İLETIŞIM KITAPLARI
1) TED GIBI KONUŞ
• WALL STREET JOURNAL ÇOKSATAR LISTESINE GIRMIŞ BU
KITAPTA 100’DEN FAZLA TED KONUŞMASININ ÇÖZÜMLEMESI
BULUNUYOR. KONUŞMACILARLA ,PSIKOLOGLARLA ,NÖROBILIM
VE ILETIŞIM UZMANLARIYLA YAPILAN RÖPORTAJLARLA KONUYA
ZENGIN BIR BAKIŞ AÇISIYLA YAKLAŞILIYOR. TOPLULUK
ÖNÜNDE KONUŞMANIN O KADAR GERICI BIR OLAY OLMADIĞINI
ANLATAN BU KITAP OLAYA DAHA FARKLI BAKMAK IÇIN IDEAL BIR
KAYNAK.
16

17. ETKILI İLETIŞIM KITAPLARI
2) ETKILI İLETIŞIMIN 13 KURALI
• BAZI UZMANLAR BIRI HAKKINDAKI ILK IZLENIMIMIZIN
NEREDEYSE DEĞIŞMEZ OLDUĞUNU IDDIA EDIYORLAR. BU
KITAPTA DA ILK INTIBANIN ÖNEMINDEN DOLAYI KARŞINIZDAKI
INSANLARI KISA BIR SÜREDE ETKILEME YÖNTEMLERI
BULUNUYOR. BU KITAP SAYESINDE KELIMELER ÇOK YAKIN
DOSTUNUZ OLUP HAYATINIZDA ÇOK FARKLI ETKILERDE
BULUNABILIR. İLETIŞIME DAHA STRATEJIK VE MANTIKLA
BAKMANIZ IÇIN ÖNEMLI BIR KITAP..
17

18. ETKILI İLETIŞIM KITAPLARI
3)EQ
• GOLEMAN, IQ’ SU ÇOK YÜKSEK OLAN INSANLARIN NORMAL
IQ’YA SAHIP INSANLARA GÖRE BAŞARISIZ OLABILDIKLERI
DURUMLARI INCELEYIP EQ’NUN FARKINI ORTAYA KOYUYOR.
AYRICA DUYGUSAL ZEKANIN ÖĞRENILEBILMESI VE IQ GIBI
SABIT OLMAMASI DA OLDUKÇA ILGI ÇEKICI. SOSYAL VARLIKLAR
OLARAK HAYATIMIZIN HER ALANINDA IYI ILETIŞIMLI INSANLARIN
ÇOK DAHA IYI IŞLER BAŞARDIĞINI GÖRÜYORUZ. KARŞIMIZDAKI
INSANLARI ANLAMA VE EMPATI BECERILERIMIZI GELIŞTIREREK
DAHA YÜKSEK EQ ILE DAHA IYI ILETIŞIM KURABILIRIZ.
18

19. ETKILI İLETIŞIM KITAPLARI
4) BEDEN DILI
• ESKI FBI AJANI VE DAVRANIŞSAL DEĞERLENDIRME UZMANI OLAN
JOE NAVARRO ILE MARVIN KARLINS’ IN BIRLIKTE YAZDIĞI BU KITAP
SÖZSÜZ ILETIŞIMIN REHBERI DE DENEBILIR. BEDEN DILI
KARŞINIZDAKININ SIZE KARŞI TUTUMU KONUSUNDA
KELIMELERDEN ÇOK DAHA FAZLASINI SÖYLÜYOR. PROFESYONEL
ILIŞKILERDE ILETIŞIMIN OLMAZSA OLMAZI OLAN BEDEN DILI
HAKKINDA ÖĞRENMEYE VE ÇEVRENIZI BAMBAŞKA GÖRMEYE
HAZIR OLUN. KENDI BEDEN DILINIZI KONTROL ETMEYI
ÖĞRENDIKÇE HISSETTIRDIKLERINIZ VE IZLENIMINIZ DE OLDUKÇA
DEĞIŞECEK. DURUŞUNUZU VE ALIŞKANLIKLARINIZI SÖZLERINIZI
KUVVETLENDIRMEK IÇIN KULLANMAYI DENEYIN.
19

20. ETKILI İLETIŞIM KITAPLARI
5)TONGUE FU – SÖZLÜ DÖVÜŞ SANATI
• SÖZLERINIZ NELERE SEBEP OLABILECEĞINI DAHA IYI ANLAMAK VE
SÖZLERINIZDEN SORUMLU OLDUĞUNUZU HATIRLAMAK IÇIN
HARIKA BIR KITAP. GEREKSIZ HUSUMETE YOL AÇMAMAYI VE YANLIŞ
ANLAŞILMALARI UYUMA DÖNÜŞTÜRMEYI HEDEFLEYEN BU KITAPTA
SÖZLERIN NE DERECEDE ÖNEMLI OLDUKLARINI DAHA IYI
ANLAYACAKSINIZ. BAZI KELIMELERIN GÜÇLÜ ETKISI ILE SÖZLÜ
TARTIŞMALAR VE SINIR PATLAMALARINI GERIDE BIRAKMAK
MÜMKÜN. KENDINIZI DAHA IYI KONTROL ETMEYI VE
HAREKETLERINIZI DEĞIŞTIRMEYI DE ÖĞRENECEKSINIZ. DAHA
HUZURLU VE SAĞLIKLI ILETIŞIM IÇIN OKUNMASI GEREKEN
KITAPLARDAN.
20

21. DÜŞÜNME YÖNTEMLERI
21

22. DÜŞÜNMEK NEDIR?
22
• İNSAN VARLIĞININ BAŞLANGICINDAN ITIBAREN, KENDISINI
DIĞER CANLILARDAN AYIRAN EN ÖNEMLI ÖZELLIĞI DÜŞÜNME
YETISI OLMUŞTUR.
• FELSEFENIN DÜŞÜNME EYLEMINE ODAKLANMASI ANTIK
YUNANISTAN DÖNEMINDE YAŞAYAN SOKRATES VE PLATON GIBI
FELSEFECILERE KADAR DAYANIR.
Düşünme, fikir üretme ile sonuçlanan zihinsel süreçtir.

23. DÜŞÜNME BIÇIMLERI
• DÜŞÜNME BIÇIMLERI, ONU DÜŞÜNEN INSANI DA BIÇIMLENDIRIR. ÇÜNKÜ INSAN
ÖĞRENMEYE MUHTAÇTIR; HEM DE YAŞAM BOYUNCA ÖĞRENMEK. ÖRGÜN EĞITIMDE
GEÇEN EN GÜZEL YILLARIMIZDA, OKUL HAYATIMIZDA, DÜŞÜNMEK BAZEN TEŞVIK
EDILIRKEN, BAZEN DE FARKINDA OLMADAN KÖRELTILIR. GERÇEK YAŞAMA DAHIL
OLDUĞUMUZDA ISE O ÇOCUKLUK YILLARINDA ELDE ETTIĞIMIZ DÜŞÜNME BECERILERI
YOLUYLA SOSYAL HAYATI ANLAMLANDIRIP YA MUTLU OLURUZ YA DA MUTSUZ.
• O HALDE, DOĞRU KARARLAR ALMAK VE DOĞRU IŞLER YAPABILMEK IÇIN DÜŞÜNMEYI
ELDEN BIRAKMAMAK GEREKIR. TABIIDIR KI, BU DURUMDA DÜŞÜME BIÇIMLERINI
SÜREKLI KULLANMAKLA, DÜŞÜNMEYI BEYNIMIZIN BIR REFLEKSI HALINE GETIRMEK
ZORUNDAYIZ
23

24. 1-) YANSITICI DÜŞÜNME
• İNSAN AKTIF OLARAK KATILDIĞI EĞITIM ORTAMINDAN
KENDI DENEYIMLERIYLE BILGILER EDINMELI, BU BILGILERI
PAYLAŞMALI VE YENI ETKILEŞIMLERINE AKTARMALIDIR.
ÖĞRENILENLERI BU DÜŞÜNME BECERISI ILE YENI
DURUMLARDA KULLANABILMESI SAĞLANIR. GEÇMIŞ
YAŞANTILARDAN DERS ÇIKARMA SÖZ KONUSUDUR.
24

25. 2-) YARATICI DÜŞÜNME
• BIREYIN YENI, FARKLI, ORIJINAL, ÖZGÜN
(SENTEZ DÜZEYI), AYRIŞTIRICI DÜŞÜNME,
ALTERNATIFLI DÜŞÜNME VE ÜRÜNLER ORTAYA
KOYMASIDIR. ÖZNELDIR. HAZIRLIK, KULUÇKA,
AYDINLANMA VE DEĞERLENDIRME OLMAK
ÜZERE DÖRT AŞAMADAN OLUŞUR.
25

26. 3-) ELEŞTIREL DÜŞÜNME
• ELEŞTIREL DÜŞÜNME, SORGULAYAN
BIR YAKLAŞIMLA OLAYLARI VE
DURUMLARI ELE ALMA IRDELEYICI BIR
BAKIŞ AÇISIYLA YORUM YAPMA VE
KARAR VERME BECERILERINI IÇERIR.
GERÇEĞI BIZE AKTIRILDIĞI ŞEKLIYLE
OLDUĞU GIBI DEĞIL, NESNEL BIR
ŞEKILDE, AKIL YÜRÜTEREK ALGILAMA
SÜRECIDIR.
26

27. 4-) ANALITIK DÜŞÜNME
• BIR BÜTÜNDEKI HER BIR PARÇANIN
ANALIZ EDILEREK BÜTÜNLE/SISTEMLE
ILIŞKILERININ INCELENDIĞI DÜŞÜNCE
BECERISIDIR. ANALITIK DÜŞÜNCE,
ANALIZ BECERISI ILE ILIŞKILIDIR.
27

28. 5-) METABILIŞSEL DÜŞÜNME
• EN KISA TANIMIYLA, KIŞININ KENDI DÜŞÜNME
SÜREÇLERININ FARKINDA OLMASI VE BU
SÜREÇLERI KONTROL EDEBILMESI ANLAMINA
GELIR. BIREYIN KENDI BILIŞSEL SÜREÇLERININ
NASIL IŞLEDIĞINI ANLAYARAK BU SÜREÇLERI
DENETIM ALTINA ALABILECEĞI VE DAHA
NITELIKLI BIR ÖĞRENME IÇIN BU SÜREÇLERI
YENIDEN DÜZENLEYEREK DAHA ETKILI BIR
BIÇIMDE KULLANABILECEĞI SAYILTISINA
DAYANARAK GELIŞTIRILMIŞTIR.
28

29. 6-) TÜMEVARIMSAL DÜŞÜNME
• ÖZELDEN GENELE YA DA OLAYLARDAN
YASALARA GEÇIŞ ŞEKLINDEKI, AKIL
YÜRÜTMEDIR. ÖZEL GÖZLEMLERDEN
GENEL BIR SONUCA ULAŞILMIŞTIR.
SOMUT IŞLEMLER DÖNEMINDE
KAZANILMAYA BAŞLANIR.
29

30. 7-) TÜMDENGELIMSEL DÜŞÜNME
• GENELDEN ÖZELE YA DA YASALARDAN
OLAYLARA GEÇIŞ ŞEKLINDEKI AKIL
YÜRÜTMEDIR. KIYAS, TÜMDENGELIMIN EN
MÜKEMMEL ŞEKLI OLARAK KABUL EDILIR. BU
NEDENLE, KLASIK MANTIK AKIL YÜRÜTMEDE
ESAS OLARAK KIYASI ALMIŞTIR. SOYUT
IŞLEMLER DÖNEMINDE KAZANILIR.
30

31. 8-) ANALOJIK DÜŞÜNME
• BIR OLGUYU BIR OLGUYA BENZETMEK
ARALARINDA ÇAĞRIŞIM KURMAK DEMEKTIR.
BILINEN BIR KAVRAMDAN HAREKETLE
BILINMEYENIN ÖĞRENILMESIDIR. ÖZELDEN
ÖZELE AKIL YÜRÜTMEDIR.
31

32. 9-) IRAKSAK DÜŞÜNME
• ORTAK DÜŞÜNCEDEN HAREKETLE FARKLI
DÜŞÜNCELERE ULAŞABILMEYE DAYALI BIR
DÜŞÜNME BECERISIDIR. IRAKSAK
DÜŞÜNENLER TEPKISEL, ENGELLENMEMIŞ VE
RAHAT OLURLAR. PROBLEM ÇÖZMEDE IRAKSAK
DÜŞÜNCE KULLANILIR.
32

33. 10-) YAKINSAK DÜŞÜNME
• FARKLI DÜŞÜNCELERIN DAYANDIĞI ORTAK DÜŞÜNCELERI
BULMAYA DAYALI DÜŞÜNME BECERISIDIR. YAKINSAK
DÜŞÜNENLER IHTIYATLI VE DUYGUSAL AÇIDAN
TUTUKTUR
33

34. 11-) LATERAL DÜŞÜNME
• KIŞILERIN SORUNLARA FARKLI YÖNLERDEN
BAKABILMEYI VE GENIŞ DÜŞÜNEBILMEYI
ÖĞRENMELERINI SAĞLAMAYI AMAÇLAYAN DÜŞÜNME
BIÇIMIDIR. LATERAL DÜŞÜNCE, KLASIK DÜŞÜNCE
KALIPLARININ DIŞINA ÇIKMAKTIR. HERKESIN SAHIP
OLDUĞU VERILERI FARKLI ŞEKILLERDE IŞLEYIP
AYRICALIKLI SONUÇLAR ÇIKARMAKTIR. BU DÜŞÜNME
BIÇIMINE UYGUN KULLANILABILECEK TEKNIKLER ALTI
AYAKKABILI UYGULAMA, ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME VE ALTI
DEĞER MADALYASI OLARAK SAYILABILIR.
34

35. 12-) DÖNÜŞÜMSEL DÜŞÜNME
• ÖĞRENEN BIR OLAYI ÇÖZÜMLEMEDE GEÇMIŞ OLAYLARI
VE DURUMLARI ZIHINDE KURGULAYARAK SONUÇLAR
ELDE ETMEYI BAŞARABILIR. DAHA ÖNCE YAŞANMIŞ BIR
OLAYI KAFASINDA CANLANDIRIP ANLATABILIR. SOMUT
IŞLEMLER DÖNEMININ BIR ÖZELLIĞIDIR. DÖNÜŞÜMSEL
DÜŞÜNME ZAMANLA ILGILI PERSPEKTIFIN
KAZANILMASIDIR. BU ÖZELLIĞI KAZANAN BIREYLER
GEÇMIŞ BUGÜN VE GELECEK ARASINDA BAĞLANTI
KURABILIRLER. YANI GERIYE VE ILERIYE DOĞRU
DÜŞÜNEBILIRLER.
35

36. 13-) BÜTÜNLEŞTIRMECI (KOMBINASYONEL)
DÜŞÜNME
• BIR PROBLEMIN ALT PROBLEMLERE AYRILDIĞI
DURUMLARDA BIRDEN FAZLA ÇÖZÜMÜN
BIRLEŞTIRILEREK ÇÖZÜMLENMESI IŞIDIR. ERGEN,
BIR PROBLEMIN ÇOK SAYIDA ALT PROBLEMI
IÇERDIĞINI DOLAYISIYLA ÇOK SAYIDA ÇÖZÜM
YOLUNUN BIRLEŞTIRILEBILECEĞINI KAVRAR. SOYUT
IŞLEMLER DÖNEMINDE GELIŞTIRILIR.
36

37. 14-) HIPOTETIK DÜŞÜNM
• GÜNLÜK HAYATTA VEYA EĞITIM ÖĞRETIMDE
KARŞILAŞILAN BIR SORUNU ÇÖZMEK IÇIN OLASI
ÇÖZÜM YOLLARI GELIŞTIRIP BUNLARI BELIRLI BIR
DÜZENE GÖRE YAPMAYI SAĞLAYAN DÜŞÜNME
SÜRECIDIR. EĞER …. VE …. OLURSA …. OLUR
ŞEKLINDE GENEL BIR CÜMLE YAPISIYLA IFADE EDILIR.
HIPOTETIK DÜŞÜNMEDE SORUNUN GÖRÜNEN
BOYUTLARININ ÖTESINE GEÇIP ÇÖZÜME ILIŞKIN
YOLLAR BELIRLENMESI SÖZ KONUSUDUR.
37

38. 15-) GLOBAL DÜŞÜNME
• TEMELI, ÖĞRENMEYI KOLAYLAŞTIRMAK
IÇIN HARITA ÇIZMEYE DAYANMAKTIR.
ÖĞRENMEMIZ GEREKEN BILGILERIN
HARITALANMASI ESASTIR. BEYIN
HARITALARI, ZIHIN HARITALARI, KAVRAM
HARITALARI VB.
38

39. 16-) REFLEKSIF DÜŞÜNME
• KENDINI GÖZLEM VE ANALIZ KONUSU OLARAK
ALAN ÖZNENIN TUTUMUDUR. REFLEKSIVITE,
KENDI HAKKINDA, KENDI ÜZERINE DÜŞÜNEN,
KENDISINI BIR OBJE GIBI ELE ALIP BAKABILEN
BIR ÖZNENIN DURUMUNU IFADE EDER.
39

40. 17-) OMNIPOTENT DÜŞÜNME
• ERGENLIK DÖNEMINDEKI BIREYIN, HER IŞIN ÜSTESINDEN
GELEBILECEK GÜÇTE OLDUĞUNU DÜŞÜNMESI. ERGEN, HER
ŞEYI HALLEDEBILECEĞI KANISINDADIR. ONA GÖRE HAYAT
ASLINDA BÜYÜKLERIN ANLATTIĞI KADAR ZOR DEĞILDIR.”BANA
BIŞEY OLMAZ” DÜŞÜNCESI HÂKIMDIR. ERGENLER HAYAL
ÂLEMINE DALIP GELECEKTE GERÇEKLEŞTIREBILECEKLERI
ŞEYLERI DÜŞÜNÜRLER. DÜŞÜNMEKLE DE KALMAYIP BU
HAYALLERI GERÇEKLEŞTIREBILECEK ENERJIYLE DOLU
OLDUKLARINA, HAYATIN ASLINDA BÜYÜKLERIN ABARTTIĞINDA
DAHA KOLAY OLDUĞUNA INANIRLAR.
40

41. 18-) İKONIK DÜŞÜNME
• İŞLEM ÖNCESINDE HAYALDEKI SEMBOLLERLE
DÜŞÜNMEKTIR. İNSAN SEMBOLLERLE
ÖĞRENIR VE DÜŞÜNÜRKEN ÇOĞU KEZ SOL
BEYIN FONKSIYONU OLAN KELIME VE
KAVRAMLARLA BIRLIKTE SAĞ BEYNIN
FONKSIYONLARINDAN OLAN IKONLAR, RESIM
VE ŞEKILLERLE DÜŞÜNÜR.
41

42. 19-) İNOVATIF DÜŞÜNME
• RUTINDEN, YÜRÜYEN SISTEMDEN, RUTIN
ÜRÜNLERDEN, RUTIN HIZMETLERDEN,
ALIŞILA GELMIŞLIKLERDEN FARKLI OLARAK
YENILIKÇI VE TICARI BOYUTU
GELIŞTIRILMIŞ BIR DÜŞÜNMEYI AMAÇLAR.
İNOVATIF DÜŞÜNME YUKARIDA SAYILAN
DÜŞÜNME BIÇIMLERININ TAMAMIYLA
KULLANIMINI DA GEREKTIRIR.
42

43. DÜŞÜNME TEKNIKLERI
• BEYIN FIRTINASI
• SCAMPER
• NITELIK LISTELEME
• MORFOLOJIK SENTEZ
• SINEKTIK
• ALTI ŞAPKA DÜŞÜNME
43

44. BEYIN FIRTINASI
• BEYIN FIRTINASI (BRAINSTORMING) KAVRAMI, 1953 YILINDA REKLAM
YÖNETICISI ALEX OSBORN’ÜN “APPLIED IMAGINATION (YARATICI HAYAL
GÜCÜ)” ADLI KITABINDA YER ALMASIYLA YARATICI DÜŞÜNME TEKNIKLERI
ARASINA DAHIL OLMUŞTUR.
• GRUPTAKI HER BIREYIN ÖZGÜRCE FIKRINI PAYLAŞTIĞI, MANTIKLI/MANTIKSIZ
YARGILARIN OLMADIĞI BIR ORTAM SAĞLANARAK FIKIRLER PAYLAŞILIR. BU
YÖNTEME ILIŞKIN DÖRT TEMEL KURAL VARDIR;
• ELEŞTIRI, YARGILAMA YOKTUR. BU DURUMUN SAĞLANMASI IÇIN
OTURUMUN BAŞINDA FIKIRLERE ILIŞKIN YORUMLAR YAPILMAZ.
• · FIKIR ÜRETMEK SERBEST. NE KADAR ÇOK UÇUK FIKIR OLURSA O KADAR
IYI YAKLAŞIMI VARDIR. MANTIKLI/MANTIKSIZ ENDIŞESI OLMAMALI.
• · DAHA FAZLA FIKIR. NE KADAR ÇOK FIKIR PAYLAŞILIRSA IYI BIR FIKRIN
ORTAYA ÇIKMA ŞANSI DA O KADAR FAZLADIR.
• · FIKIRLERI BIRLEŞTIR VE IYILEŞTIR. FIKIRLERI IYILEŞTIRME VEYA
DEĞIŞTIRMEYE YÖNELIK ÖNERILERDE BULUNULMALIDIR.
44

45. SCAMPER TEKNIĞI (YÖNLENDIRILMIŞ
BEYIN FIRTINASI)
• BU YÖNTEMIN TEMELI ALEX OSBORN’UN “BEYIN FIRTINASI” YÖNTEMINE DAYANIYOR. 1971
YILINDA BOB EBERLE TARAFINDAN GELIŞTIRILEREK YENI BIR METOD OLARAK UYGULANMAYA
BAŞLANDI.
• SCAMPER TEKNIĞI, TEK BIR NESNEYE YÖNELTILEN DÜŞÜNME YÖNTEMI SERISIDIR. BIR
NESNE SEÇILEREK BEYIN FIRTINASI YOLUYLA BU NESNE DEĞIŞTIRILIP GELIŞTIRILIR. TABII
YAKLAŞIM SADECE BIR NESNE ÜZERINDE DEĞIL HERHANGI BIR PROBLEMIN ÇÖZÜMÜNDE DE
KULLANILABILMEKTEDIR. BU YÖNTEMIN TEMEL FELSEFESI; “HER FIKIR, VAR OLAN BAŞKA BIR
FIKIRDEN DOĞAR.”
• SCAMPER TANIMI, IZLEDIĞI TEKNIĞI YANSITAN KAVRAMLARIN ILK HARFLERINDEN OLUŞUYOR:
45

46. SCAMPER TEKNIĞI (YÖNLENDIRILMIŞ
BEYIN FIRTINASI)
46
• S: SUBSTITUDE (YER
DEĞIŞTIRME)
• C: COMBINE (BIRLEŞTIRME)
• A: ADAPT (UYARLAMA)
• M: MODIFY: MINIFY-MAGNIFY
(DEĞIŞTIRME: KÜÇÜLT, BÜYÜT)
• P: PUT TO OTHER USES (BAŞKA
AMAÇLARDA KULLANMA)
• E: ELIMINATE (YOK ETME, ELEME)
• R: REVERSE, REARRANGE
(TERSINE ÇEVIRME, YENIDEN
DÜZENLEME)

47. ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNIĞI
• ALTI ŞAPKA TEKNIĞI, EDWARD DE BONO’NUN 1985 YILINDA YAYINLADIĞI BIR KITAP
ILE LITERATÜRE GIRDI. ÇIKIŞ NOKTASI, INSANLARIN BIRKAÇ FARKLI YÖNTEMLE
DÜŞÜNME EYLEMENI GERÇEKLEŞTIREMEDIĞINI, BELIRLI BIR SISTEMIN
SAĞLANMASI DURUMUNDA DÜŞÜNME ALIŞKANLIĞININ DEĞIŞTIRILEREK DAHA
ÜRETKEN VE YARATICI OLABILECEĞINI SAVUNMUŞTUR.
47

48. ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNIĞI
48
• BEYAZ ŞAPKA: TARAFSIZ VE OBJEKTIF
ŞAPKADIR
• KIRMIZI ŞAPKA: DUYGUSAL ŞAPKADIR.
• SARI ŞAPKA: İYIMSER, OLUMLU
ŞAPKADIR.
• SIYAH ŞAPKA: KARAMSAR, OLUMSUZ
ŞAPKADIR.
• YEŞIL ŞAPKA: YENILIKÇI, ÜRETKENLIK,
GELIŞIM ODAKLI ŞAPKADIR.
• MAVI ŞAPKA: SERINKANLI ŞAPKADIR.

49. TASARIM ODAKLI DÜŞÜNME (DESIGN
THINKING)
• 1980 YILINDA ROLF FASTE’UN YAYINLADIĞI “YARATICI BIR EYLEM YÖNTEMI OLARAK
TASARIM ODAKLI DÜŞÜNME” ÇALIŞMASIYLA BIRLIKTE DÜŞÜNME TEKNIKLERINDEN BIRI
OLARAK KULLANILMAYA BAŞLADI.
• TASARIM ODAKLI DÜŞÜNME YÖNTEMI, TEMEL OLARAK “YARATICI PROBLEM ÇÖZÜM
SÜRECI” OLARAK TANIMLANIR.
49

50. TASARIM ODAKLI DÜŞÜNME (DESIGN
THINKING)
50
• 1. AŞAMA: EMPATI
• 2. AŞAMA: TANIMLAMA
• 3. AŞAMA: FIKIR ÜRETMEK/GELIŞTIRMEK
• 4. AŞAMA: MODELLEME / PROTOTIP.
• 5. AŞAMA: TEST ETME
• 6. AŞAMA: DEĞERLENDIRME / YAYINLAMA

51. DINLEDIĞINIZ IÇIN TEŞEKKÜR EDERIM
51
«Anlattığın kadar değil, anlaşıldığın kadarsın.»

52. SORULAR
• İŞLETMEMIZDE ILETIŞIMI NASIL DEĞERLENDIRIYORSUNUZ?
• İLETIŞIMI NASIL GELIŞTIREBILIRIZ?
• İŞLETMEMIZDE IŞ YAPARKEN DÜŞÜNME TARZIMIZ NASIL?
• DÜŞÜNCENIZDEKI ENGELLER NELERDIR?
• DÜŞÜNCEMIZDEKI HATALARIMIZ NELERDIR?
• İLETIŞIMIMIZI ENGELLEYEN FAKTÖRLER NELERDIR?
52