1. Experts in financieel advies
HORATIUS FLASH april 2009
Strategie en visie p. 2
Grafisch overzicht van de belangrijkste financiële markten over 2008 p. 7
HORATIUS VERMOGENSBEHEER NV 1
Rijselsestraat 28/01 8500 Kortrijk www.horatius.be
Tel. 056 36 00 07 Fax 056 37 40 35 info@horatius.be
2. Experts in financieel advies
STRATEGIE EN VISIE
AANDELENMARKTEN
Belangrijkste financiële en economische hoogtepunten…
Het eerste kwartaal van 2009 werd gekenmerkt door een verdere onderuitgang van de financiële
markten. De beurzen hebben zich opnieuw laten verrassen door een aantal onrustwekkende
gebeurtenissen:
De dreigende onzekerheid omtrent de grote Amerikaanse (en Europese) autobouwers. Een
faillissement kan hier leiden tot een ongekende golf van ontslagen.
De economische situatie in Oost-Europa blijft onrust zaaien. De hoop op een convergentie met de
Europese eenheidsmunt heeft vele bedrijven en gezinnen ertoe aangezet te lenen in euro. De
recente crash van deze lokale munten (Poolse Zloty, Hongaarse Forint,…) zadelt deze partijen nu
op met een torenhoge buitenlandse schuld.
Het gros van de Europese banken heeft een enorme blootstelling aan deze Oost-Europese
leningen (cfr. KBC,…).
Bancaire instellingen blijven grote verliezen opbiechten. Opvallend hoe Axel Miller, de ex-topman
van Dexia, in de Knack als enige bankier openlijk toegeeft dat ook de bankiers schuld hebben aan
de bankencrisis. Voornamelijk het gebrek aan ethiek werd hen blijkbaar fataal…
De Amerikaanse centrale bank voert momenteel stresstests uit op de grote bancaire instellingen.
Hieruit moet blijken welke banken nog steeds ondergekapitaliseerd zijn.
De Europese unie heeft zoals steeds veel moeite om een Europese totaaloplossing naar voren te
schuiven. Het gebrek aan een krachtdadig Europees optreden leidt tot grote onzekerheid omtrent
de toekomstige evolutie van de Eurozone.
Huizenprijzen zijn wereldwijd nog steeds in vrije val. Voorlopig is ook hier geen bodem in zicht.
Het technisch beeld verzwakte duidelijk toen de meeste aandelenmarkten door de laagtepunten
van oktober 2008 zakten. Het doorbreken van een maandenlange bandbreedte is een negatief
signaal (zie grafiek).
DJ STOXX 50(P)-EURO EUR 27/03/2009 1822.99
HLC Ge m .. (50 V)
Ge m (50 V)
HLC Gem . (50 V)
HLC
5000
4800
4600
4400
4200
4000
3800
3600
3400
3200
3000
2800
2600
2400
2200
2000
1800
1600
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
HORATIUS VERMOGENSBEHEER NV 2
Rijselsestraat 28/01 8500 Kortrijk www.horatius.be
Tel. 056 36 00 07 Fax 056 37 40 35 info@horatius.be
3. Experts in financieel advies
Gevolgen in uw portefeuille…
Sinds december 2007 hanteren we een uiterst defensieve visie omtrent de evolutie van de beurzen
waarbij de aandelenposities volledig werden afgedekt. De grootste aandelenmarkten hebben
sindsdien ongeveer 60 % van hun waarde verloren. In oktober stelden wij voor het eerst onze visie
bij naar licht positief. Kijken we terug naar het verleden dan bleek een daling van 50 %/60 % quasi
steeds te worden gevolgd door een enorme rebound. Echter, gegeven het feit dat de beurzen
momenteel nieuwe laagtepunten opzoeken, werd beslist om het aandelenrisico opnieuw te
reduceren tot +/- 25 % van het maximale aandelengedeelte.
Als langetermijnbeleggers hanteren we een duidelijke beheersfilosofie. Kleine bewegingen zijn niet
interessant. Hoewel de huidige volatiliteit verleidt tot het innemen van talloze speculatieve posities,
blijven we geduldig afwachten. We blijven erop drukken dat aandelenreturns voornamelijk worden
behaald door een lange termijnvisie na te streven. Ook het beperken van verliezen in grote correcties
zal beloond worden eenmaal een nieuwe stijgende markt aanbreekt.
Met de meeste beurzen in vrije val sinds 2007, hebben de aandelenportefeuilles enorm goed
weerstand geboden. Het afdekken van de aandelenrubriek sinds begin 2008 gecombineerd met het
snel verminderen van de eerste posities in oktober geeft ons vertrouwen in de langetermijnstrategie.
We staan nog steeds uitstekend gepositioneerd om later te kunnen genieten van het herstel.
Voorlopig denken we opnieuw defensief en houden we hierdoor voldoende cash aan om later
opnieuw (gefaseerd) in te stappen.
Denk lange termijn…(en waarom wij de huidige crisis als positief beschouwen)
Los van de dagelijkse negatieve, economische berichtgeving, zijn er toch heel wat positieve
lichtpunten op te sommen. Enige voorwaarde hierbij is dat men een bredere (en langere) kijk op de
aandelenmarkten hanteert:
De huidige economische malaise vormt geen uitzondering in de wereldwijde financiële
geschiedenis. Integendeel, de economie heeft reeds hetere wateren doorzwommen. We denken
hierbij aan de depressie van 1907, de grote depressie van 1929, WOII, de grote recessie van 1974
(olieschok), de bankencrisis begin de jaren 80,…
Iedere recessie en/of depressie (hoe zwaar ook) wordt steevast gevolgd door een boom.
Beurzen staan voor het eerst in 10 jaar terug goedkoop. Vroeg of laat worden de
aandelenmarkten spotgoedkoop wat een basis zal vormen voor een duurzaam maar fors herstel.
De huidige berenmarkt (dalende markt) duurt nu reeds 9 jaar. Nemen we opnieuw het verleden
als leidraad dan is de kans uitermate groot dat er zich binnen nu en enkele jaren een definitieve
bodem vormt. Het exacte tijdstip is echter minder belangrijk gezien de enorme returns die
meestal volgen na dergelijke bodems. Een indicatie van de mogelijke returns na een grote
beursbodem, vindt u terug in tabel 1.
HORATIUS VERMOGENSBEHEER NV 3
Rijselsestraat 28/01 8500 Kortrijk www.horatius.be
Tel. 056 36 00 07 Fax 056 37 40 35 info@horatius.be
4. Experts in financieel advies
Tabel 1 : beursreturns na grote bodems
GROTE BODEMS OP DE BEURS DAAROPVOLGENDE RETURNS
1921 500 % 9 jaar
1932 400 % in 5 jaar
1938 150 % in 8 jaar
1942 150 % in 4 jaar
1942 455 % in 14 jaar
1949 500 % in 16 jaar
1974 2200 % in 33 jaar
1982 1300 % in 25 jaar
Figuur 1 : 100 jaar Amerikaanse beurshistoriek (S&P500)
Onderstaande grafiek geeft het verloop weer van de Amerikaanse S&P 500 sinds 1929. De S&P500
bevindt zich terug op hetzelfde niveau als 1997. Dergelijke lange periodes waarin de beurs
onveranderd afsluit over een periode van +/- 10 jaar is niet zo uitzonderlijk. Wat opvalt is het enorme
herstel die volgt na dergelijke rustfases.
‘74 ‘82
De crash van 2008/2009
is niet uitzonderlijk in
vergelijking met het verleden.
‘49
‘42
‘38
‘29
Bron: http://www.vdvm.nl
HORATIUS VERMOGENSBEHEER NV 4
Rijselsestraat 28/01 8500 Kortrijk www.horatius.be
Tel. 056 36 00 07 Fax 056 37 40 35 info@horatius.be
5. Experts in financieel advies
Figuur 2 : jaarlijkse returns op de Duitse beurs sinds 1927 (voor periodes van 10 jaar)
Als laatste grafiek geven we u een overzicht mee van de jaarlijkse returns die een belegger in het
verleden heeft verdiend op de Duitse beurs (rode lijn). Ieder punt op de groene lijn geeft de jaarlijkse
returns weer die een belegger kon behalen voor de volgende 10 jaar. Merk op dat de huidige return zo
laag is dat ze wellicht een kantelpunt inluidt voor de volgende 10 jaar. Het verleden toont alvast aan
dat dergelijke periodes goede instapmomenten zijn.
Bron: berekeningen Horatius Vermogensbeheer
OBLIGATIEMARKTEN
De obligatiemarkten blijven interessante opportuniteiten bieden en vormen tot op vandaag een
volwaardig en uitstekend alternatief voor een termijnrekening ( en kasbons en/of staatsbons). Een
goed gespreide obligatieportefeuille biedt meer diversificatie en dus minder risico. Op de
obligatiemarkt vinden wij mits goede selectie volgende kenmerken:
Couponrendementen : tussen de 4 % en 6 %
Effectieve rendementen : tussen de 4 % en 6 %
Ladderprincipe : maximale looptijd van 8 jaar waarbij er ieder jaar obligaties op vervaldag komen
Risicomanagement : i.p.v. de liquide middelen toe te vertrouwen aan één bank (cfr. Kaupthing
Bank) spreidt u de cash over een ganse lijst van kwaliteitsvolle bedrijven waarin u het gewicht
relatief klein houdt.
De tarieven op termijnrekeningen zijn zo fors gedaald dat bedrijfsobligaties in feite het enige
volwaardige vastrentende alternatief vormen voor wie op zoek is naar een hoger rendement met
weinig risico.
De huidige kredietcrisis leidt er tevens toe dat er grote koersschommelingen plaatsvinden op de
obligatiemarkt. Bepaalde partijen liquideren ganse portefeuilles met daarin kwaliteitsvolle
bedrijfsobligaties
HORATIUS VERMOGENSBEHEER NV 5
Rijselsestraat 28/01 8500 Kortrijk www.horatius.be
Tel. 056 36 00 07 Fax 056 37 40 35 info@horatius.be
6. Experts in financieel advies
bedrijfsobligaties. Dit leidt in bepaalde gevallen tot grote tussentijdse koersdalingen. Momenteel zijn
er dan ook vaak mooie koopjes te doen op de obligatiemarkt voor de alerte investeerder. Bepaalde
obligaties noteren immers zo sterk onder pari dat er naast de coupon ook sprake is van een stevige
toekomstige koerswinst eenmaal de obligaties op vervaldag komen.
Perpetuals
De laatste weken is er een hoopgevend herstel in de markt voor perpetuals. De liquiditeit is terug, en
de koersen zijn gestart aan een kleine opmars. Naar alle waarschijnlijkheid zullen de koersen sterk
blijven schommelen door de aanhoudende malaise op de kredietmarkten. Niettemin, worden de
stevige coupons uitbetaald. In de huidige marktomstandigheden vormen deze coupons een stevige
buffer. Op langere termijn, kunnen perpetuals sterk herstellen bij een daling van de credit spreads.
Ook deze spreads zijn de laatste weken wat gedaald.
Figuur 3 : historische evolutie van de rente op een termijnrekening (3 maands-rente)
Het bruto tarief voor een termijnrekening van 3 maand is gedaald tot 1,5 % (1,27 % netto indien uw
bank geen bijkomende marge aanrekent). De Europese Centrale bank zal bovendien de rentes
bijkomend verlagen zodat hier niet snel een herstel verwacht wordt.
EURIBOR 3 MAAND EUR 30/03/2009 1.52
HLC Gem ... (50 V)
Ge m (50 V)
Gem (50 V)
HLC
5.2
5
4.8
4.6
4.4
4.2
4
3.8
3.6
3.4
3.2
3
2.8
2.6
2.4
2.2
2
1.8
1.6
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
HORATIUS VERMOGENSBEHEER NV 6
Rijselsestraat 28/01 8500 Kortrijk www.horatius.be
Tel. 056 36 00 07 Fax 056 37 40 35 info@horatius.be
