We staan er eigenlijk niet bij stil hoezeer we afhangen van (de goede werking van) allerlei apparatuur: harde schijf, processor, geheugen, server, switch, netwerkkaart, (draadloze) router, printer etc. Dat besef komt vaak pas wanneer er iets hapert. Nochtans zijn er heel wat tools die vinger aan de pols houden en je op de hoogte brengen van de status van je apparatuur. We stellen je vijftien gratis ‘systeemchecktools’ voor.

1. 15 gratis tools voor een systeemcheck
Systeem checken & monitoren

2. Inleiding
We staan er eigenlijk niet bij stil hoezeer we afhangen van (de goede
werking van) allerlei apparatuur: harde schijf, processor, geheugen, server,
switch, netwerkkaart, (draadloze) router, printer etc. Dat besef komt vaak
pas wanneer er iets hapert. Nochtans zijn er heel wat tools die vinger aan
de pols houden en je op de hoogte brengen van de status van je
apparatuur. We stellen je vijftien gratis ‘systeemchecktools’ voor.

3. 01 DiskAlarm
Wanneer de temperatuur van je harde schijf te hoog oploopt, kan dat nadelige gevolgen
hebben. DiskAlarm houdt dan ook angstvallig de temperatuur van je schijven in de
gaten. Je legt zelf de drempelwaarde voor de schijven vast en zodra die wordt
overschreden trekt de tool aan de alarmbel: er verschijnt een pop-upvenster en je krijgt
een (zelf te bepalen) geluid te horen. Indien je dat zo instelt, gaat Windows meteen over
in slaapstand of je laat automatisch een ander programma opstarten.
DiskAlarm controleert de temperatuur standaard om de dertig seconden en legt alles
mooi in een logboek vast. Op basis van deze gegevens kunt je bovendien een grafiek
van de warmteontwikkeling binnen je schijf laten uittekenen.
http://ct.link.idg.nl/dal

4. 02 DiskCheckup
Ook DiskCheckup monitort de temperatuur van je harde schijven en kan je zelfs via email op de hoogte brengen wanneer die te hoog oploopt.
Dit programma, dat gratis is voor persoonlijk gebruik, is echter veel uitgebreider dan
DiskAlarm. Het leest namelijk de zogenoemde S.M.A.R.T.-gegevens (Self-Monitoring,
Analysis and Reporting Technology) van je schijven uit en somt die in een overzichtelijke
tabel op. Deze tabel bevat van elk gerapporteerd schijfattribuut (zoals Raw Read Error
Rate, Spin Up Time en Uncorrectable Sector Count) onder meer de huidige status, de
drempelwaarde en de slechtst gemeten waarde ooit.
Je kunt bovendien de verandering van deze attributen opvragen en het programma
bevat tevens een paar zelf-tests voor je schijf.
http://ct.link.idg.nl/dcup

5. 03 SpeedFan
Ook SpeedFan kan de S.M.A.R.T-waardes van je schijf inlezen, maar – zoals de naam
van de tool al suggereert - de focus ligt vooral toch op het aanpassen van de snelheid
van de ventilatoren in functie van de systeemtemperatuur. We raden je wel aan de
temperaturen eerst een paar dagen in de gaten te houden en wanneer die altijd mooi
onder de drempelwaarde blijven, dan kan je inderdaad overwegen de minimale en
maximale waarden van de ventilatoren wat aan te passen (op het tabblad Speeds).
Overigens kan SpeedFan ook de diverse voltages van je systeem monitoren en het
programma laat je zelfs toe de kloksnelheden aan te passen. Het mag duidelijk zijn:
SpeedFan is vooral bedoeld voor ervaren gebruikers en zomaar wat experimenteren kan
risico’s inhouden.
www.almico.com/speedfan.php

6. 04 Open Hardware Monitor
Vind je SpeedFan toch wat ingewikkeld en de mogelijkheid om actief in te grijpen in
ventilator- en kloksnelheden iets te risicovol, dan heb je aan Open Hardware Monitor een
handig en veilig alternatief. Je kiest zelf van welke onderdelen je de maximale en de
actuele waarden wilt kunnen aflezen: moederbord, cpu, ram, gpu, ventilatoren en/of
harde schijven. Afhankelijk van het onderdeel lees je dan de snelheid in MHz af, de
temperatuur, of het voltage.
Handig is ook de mogelijkheid om de realtime-waarde van geselecteerde items
automatisch op te nemen in het systeemvak van de Windows taakbalk. Zo heb je altijd
zicht op cruciale onderdelen van je pc.
http://openhardwaremonitor.org

7. 05 EventLog Inspector
Veel gebruikers zijn zich er zich niet (voldoende) van bewust dat Windows zelf allerlei
activiteiten nauwgezet logt. Nu kan je die logboeken op elk moment raadplegen (door
eventvwr.msc op te starten), maar dat is al snel bewerkelijk als je bijvoorbeeld
verschillende toestellen onder je controle hebt.
EventLog Inspector, gratis voor niet-commercieel gebruik, maakt het je makkelijker. Je
kunt de tool namelijk zo instellen dat die automatisch mails stuurt zodra één of meer
specifieke gebeurtenissen in het Windows-logboek worden vastgelegd. Het is ook
mogelijk die gebeurtenissen automatisch naar een syslog-server door te sturen, maar
dan spreken we al over stevig systeembeheer.
http://ct.link.idg.nl/elt

8. 06 HeavyLoad
Nogal wat tools zijn erop gericht je tijdig te waarschuwen wanneer een apparaat of
systeemcomponent (al te) zwaar belast wordt. HeavyLoad laat je juist onderdelen als
geheugen, schijf, cpu of gpu extra zwaar belasten. Dat kan zijn nut hebben om
bijvoorbeeld na te gaan of je zelfgebouwde pc wel voldoende stressbestendig is, of om
te controleren of de gpu van de laptop die je van plan bent aan te kopen, niet te
luidruchtig wordt bij zware belasting.
Je bepaalt zelf welke componenten je aan een stresstest wilt onderwerpen en hoelang
zo’n test moet duren. Op elk moment kan je de voortgang van zo’n test volgen.
www.jam-software.com/heavyload

9. 07 Memtest86+
Een onbetrouwbare geheugenmodule kan voor de meest eigenaardige problemen
zorgen: Windows crasht, je pc start niet langer op of herstart op willekeurige momenten.
Je doet er dan goed aan het geheugen grondig te testen. Dat kan met MemTest86+, dat
je downloadt in de vorm van een iso en omzet naar een cd. Hiermee start je dan je
systeem op.
Als het goed is, begint Memtest86+ meteen aan een intensieve geheugentest – een
proces dat je gerust enkele uren laat draaien. Via de C-toets beland je in een wat
rudimentair configuratievenster waarin je onder meer het adresbereik en het testtype
kunt instellen. Enigszins intimiderende opties misschien, maar op de site krijg je wel wat
technische feedback. Hoe dan ook, vooral bedoeld voor wat gevorderde gebruiker.
www.memtest86.com

10. 08 NetGuard
NetGuard monitort je netwerkverkeer en kan je bijvoorbeeld waarschuwen zodra een
door jou ingestelde datalimiet is overschreden. Dat is natuurlijk minder interessant als je
provider je geen limieten heeft opgelegd, maar er is meer. Je leest namelijk ook af
hoeveel data er al via je netwerkadapter zijn gegaan en voor hoeveel data elk
programma verantwoordelijk was. Je kunt bovendien een gedetailleerd overzicht
opvragen van het dataverbruik over een bepaalde periode.
NetGuard toont je het dataverkeer (en de snelheid) van elk lopend proces en service en
somt alle actuele internetverbindingen op. Dat kan handig zijn als je verdachte
processen vermoedt of wanneer het netwerkverkeer onverwacht trager loopt.
www.cucusoft.com/netguard.aspx

11. 09 PaperCut NG
Vind je ook dat je (netwerk)printer zo intens gebruik wordt, dan is het misschien tijd voor
een monitoring tool als Karen’s Print Logger (http://ct.link.idg.nl/kpl) of PaperCut NG.
Deze laatste is duidelijk moderner en professioneler, maar is alleen gratis tot maximaal
vijf gebruikers (na de proefperiode).
Je beheert het programma vanuit een webinterface en je monitort er niet alleen de
afdrukken mee (welke gebruiker print welke documenten), maar als beheerder kan je
ook allerlei beperkingen opleggen. Zo kan je bijvoorbeeld het afdrukken voor bepaalde
gebruikers(groepen) voor een periode uitschakelen. Ook de rapporteringsfunctie van
PaperCut NG is erg uitgebreid, met rapporten per gebruiker of gebruikersgroep), printer
etc.
www.papercut.com/download/ng

12. 10 Mortens HostAlive
Om snel uit te vissen of een host bereikbaar is, kan je het ping-commando gebruiken.
Dat is eigenlijk ook wat Mortens HostAlive doet, zij het op een meer geautomatiseerde
manier. Je kunt het programma namelijk zo instellen dat die op gezette tijden een of
meer toestellen pingt. Het is echter ook mogelijk specifieke poortscans op je toestellen te
laten uitvoeren.
Je bepaalt ook zelf hoe Mortens HostAlive moet reageren. Blijkt bijvoorbeeld een host
niet langer te reageren of is de status gewijzigd, dan kan het programma je een popupvenster tonen, een geluidje laten horen, een toepassing opstarten of een e-mail
versturen.
www.hostalive.net/hostalive.html

13. 11 TamoSoft Throughput Test
Blijkt je (draadloze?) netwerkverbinding op een bepaald moment opvallend moeizaam te
verlopen, dan kan TamoSoft Throughput Test je helpen bij het lokaliseren van de
flessenhals. Deze software bestaat uit een (overigens erg eenvoudige) server en client.
De bedoeling is dat je elk op een verschillende toestel in je netwerk installeert, waarna
de client continu datapakketjes, zowel TCP als UDP, verstuurt richting server. Tegelijk
wordt allerlei informatie vastgelegd, waaronder de transfersnelheden in beide richtingen,
de roundtrip-tijden en het eventuele pakketverlies.
De resultaten lees je af in cijfers en als grafiek. Het programma kan zowel met IPv4- als
met IPv6-verbindingen overweg en houdt rekening met het aangegeven QoS-type, zoals
Voice of AudioVideo.
http://ct.link.idg.nl/tpt

14. 12 Spiceworks
Spiceworks heeft de allures van een suite. Het programma combineert namelijk
verschillende modules die interessant kunnen zijn voor ieder die een (thuis?)netwerk
beheert. Niet alleen brengt Spiceworks alle netwerkapparaten in kaart (inventarisatie),
het programma kan ook toestellen op de achtergrond monitoren. Het programma laat
zich via een – weliswaar behoorlijk drukke – webinterface aansturen.
Na een initiële netwerkscan krijg je alle gedetecteerde toestellen opgesomd, opgedeeld
in verschillende, aanpasbare categorieën. Spiceworks wist ons bijvoorbeeld al meteen te
vertellen dat in een van onze printers minder dan 10% toner resteerde. Het is ook
mogelijk allerlei alarmmeldingen (via e-mail) in te stellen, zoals bij een volgelopen schijf
of een UPS met een te hoge belasting.
www.spiceworks.com

15. 13 CS Fire Monitor
De interface van CS Fire Monitor oogt wel wat gedateerd, maar wie zich daar niet aan
stoort, heeft een tool in handen die heel wat uiteenlopende onderdelen van een systeem
inventariseert en monitort. Lokaal en tot op zekere hoogte ook op afstand. Je krijgt
bijvoorbeeld in realtime een grafiek van het netwerkverkeer uitgetekend, je leest de
actuele snelheid van je cpu af of hoeveel ruimte een bepaalde schijf nog vrij heeft.
Het programma vertelt je ook of er, sinds de vorige controle, eventueel bepaalde
hardware is verwijderd of bijgekomen. Handig is ook dat de tool al deze informatie kan
opslaan in een database en op basis daarvan verschillende rapporten kan genereren.
www.pcwintech.com/cs-fire-monitor

16. 14 PRTG Network Monitor
Zoals de naam al doet vermoeden monitor je met PRTG Network Monitor je netwerk. Je
kunt met name op elk moment de bandbreedte, beschikbaarheid en gebruik van allerlei
netwerkapparaten controleren. Daar horen onder meer clients, routers, switches, printers
en servers bij. Om deze informatie te kunnen verzamelen ondersteunt het programma
diverse protocollen, waaronder snmp en wmi.
Je kunt in de gratis versie tot 10 ‘sensoren’ activeren. Een sensor moet je zien als een
specifieke controlemethode voor een netwerkservice of -protocol. Dat kan bijvoorbeeld
een ping zijn, maar net zo goed een statuscheck van een harde schijf. Via
http://ct.link.idg.nl/pnm krijg je hiervan een mooi overzicht.
www.paessler.com/prtg

17. 15 WiFi Guard
De kans is groot dat ook je een draadloos netwerk in de lucht hebt. Je hebt dat
ongetwijfeld afgeschermd met een wachtwoord, maar je weet maar nooit dat er toch
iemand in slaagt zich bij je netwerk aan te melden.
WiFi Guard draait op de achtergrond en controleert op gezette tijden alle toestellen die
via je draadloze netwerkadapter te bereiken zijn. Je merkt het dus meteen wanneer daar
een (vreemd) toestel is bijgekomen. Van alle gedetecteerde apparaten verneem je het
IP-adres, het MAC-adres, de producent en – voor zover beschikbaar – de naam van het
toestel.
www.softperfect.com/products/wifiguard

18. Deze presentatie wordt je aangeboden in samenwerking met de redactie van
Computer!Totaal, het grootste computermagazine van de Benelux. Kijk voor meer
informatie over abonnementen op onderstaande url.
www.computertotaal.nl/abonneren
www.facebook.com/computertotaal
www.twitter.com/computertotaal