Probisyong Pangwika sa Konstitusyon
•Télécharger en tant que PPTX, PDF•
37 j'aime•105,409 vues
Probisyong Pangwika sa Konstitusyon
Recommandé
Recommandé
Contenu connexe
Tendances
Tendances (20)
Similaire à Probisyong Pangwika sa Konstitusyon
Similaire à Probisyong Pangwika sa Konstitusyon (20)
Dernier
Dernier (20)
Probisyong Pangwika sa Konstitusyon
- 1. Probisyong Pangwika sa Konstitusyon JULIUS A. MORITE, LPT
- 2. Sa loob ng mahabang panahon ng pananakop ng Espanya, Espanyol ang opisyal na wika at ito rin ang wikang panturo . Nang sakupin ng mga Amerikano ang Pilipinas, sa simula ay dalawang wika ang ginamit ng mga mananakop sa kautusan at proklamasyon, Ingles at Espanyol.
- 3. Dumami na ang natutong magbasa at magsulat sa wikang Ingles dahil ito ang naging tanging wikang panturo batay sa rekomendasyon ng Komisyong Schurman noong Marso 4, 1899.
- 4. Marami ring Pilipino ang nakinabang sa programang iskolarsip na ipinadala sa Amerika at umuwing taglay ang kaalaman sa wikang Ingles. Noong 1935, “ halos lahat ng kautusan, proklamasyon at mga batas ay nasa wikang Ingles.” (Boras-Vega 2010)
- 5. Ngunit nagsimula pa lamang ng pakikibaka para sa kalayaan, ginamit na ng mga Katipunero ang wikang Tagalog sa mga opisyal na kasulatan. Sa Konstitusyong Probisyonal ng Biak-na-Bato noong 1896-97, itinatadhanang Tagalog ang opisyal na wika.
- 6. Sa Konstitusyon ng Malolos (Enero 21, 1899), itinadhanang pansamantalang gamitin ang Espanyol bilang opisyal na wika bagama’t noon pa ay nakita na ng mga bumuo ng konstitusyong ito ang maaaring maging papel ng Ingles sa bansa.
- 7. Noong Marso 24, 1934, ipinagtibay ni Pangulong Franklin D. Roosevelt ng Estados Unidos ang Batas Tydings-McDuffie na nagtatadhanang pagkalooban ng kalayaan ang Pilipinas matapos ang sampung taong pag-iral ng Pamahalaang Komonwelt.
- 8. Noong Pebrero 8, 1935, pinagtibay ng Pambansang Asemblea ang Konstitusyon ng Pilipinas na naritipika ng sambayanan noong Mayo 14, 1935.
- 9. Ang probisyong pangwika ay nasa Seksyon 3, Artikulo XIII “ Ang pambansang Asemblea ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang pagkalahatang pambansang wika na batay sa mga umiiral na katutubong wika.
- 10. Hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas, ang Ingles at Kastila ay patuloy na gagamiting wikang opisyal.
- 11. Ang nanguna sa paggawa ng resolusyon tungkol sa wikang pambansa ay si Wenceslao Q. Vinzons, kinatawan mula sa Camarines Norte.
- 12. Ayon sa orihinal na resolusyon, “ Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang Wikang Pambansa batay sa mga umiiral na katutubong wika.”
- 13. Ngunit nang dumaan ang dokumento sa Style Committee,nagkaroon ng pagbabago sa resolusyon. Ang Style Committee ang nagbibigay ng huling pasiya sa borador ng Konstitusyon.
- 14. Binago ng nasabing Komite ang resolusyon at naging probisyon ito sa Seksyon 3, Artikulo IX ng Konstitusyon ng 1935.
- 15. Ang Kongreso ay gagawa ng hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang Wikang Pambansa batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika.
- 16. Sa paglulunsad ng Komonwelt, isa sa mga unang isinagawa ng Administrasyon ng noon ay pangulo ng bansa na si Manuel L. Quezon ang pagpapatupad ng probisyon ukol sa pambansang wika.
- 17. Kaugnay nito, nanawagan ang Pangulong Manuel L. Quezon sa Pambansang Asemblea na magtatag ng isang ahensiya na magsasagawa ng mga pag-aaral sa paglinang ng wikang pambansa.
- 18. Bilang tugon sa nasabing panawagan, pinagtibay ng Pambansang Asemblea ang Batas Komonwelt Blg. 184 noong Nobyembre 13, 1936 na nagtatag sa Surian ng Wikang Pambansa (SWP na naging Linangan ng mga Wika sa Pilipinas o LWP, at ngayo’y Komisyon sa Wikang Filipino o KWF)
- 19. Ang naging tungkulin ng Surian ay gumawa ng pag-aaral ng mga wikang katutubo sa Pilipinas, sa layuning makapagpaunlad at makapagpatibay ng isang wikang panlahat batay sa isang wikang umiiral sa bansa.
- 20. Noong Enero 12, 1937, hinirang ng Pangulong Quezon ang mga sumusunod na Lupon ng Surian ng Wikang Pambansa: Pangulo: Jaime C. de Veyra Kagawad: Santiago A.Fonacier (Ilocano)
- 21. Kagawad: Filemon Sotto (Cebuano) Kagawad: Casimiro Perfecto (Bicolano) Kagawad: Felix S. Rodriguez (Bisaya, Panay) Kagawad: Hadji Butu (Mindanao) Kagawad: Cecilio Lopez (Tagalog)
- 22. Noong Nobyembre 7, 1937, pagkaraan ng halos sampung buwan inilabas ng Surian ang resolusyon na Tagalog ang gawing batayan ng pambansang wika. Ipinahayag ng Surian na ang wikang Tagalog ang halos tumugon sa hinihingi ng Batas Komonwelt Blg. 184.
- 23. Ang desisyon ng lupon ay nakasalig sa pamantayan o batayan na kanilang nabuo. Kabilang sa mga pamantayang iyon ay:
- 24. • wikang sinasalita ng nakararaming Pilipino • wikang ginagamit sa sentro ng kalakalan, edukasyon at sibilisasyon • wikang ginagamit sa higit na nakararaming aklat na nasulat
- 25. Sa pagpili ng wika, kinonsidera nila ang sumusunod na mga walong (8) pangunahing wika ng bansa – Tagalog, Ilokano, Cebuano, Hiligaynon, Bikol, Waray, Pangasinense, at Kapangpangan.
- 26. Hindi nag-aksaya ng panahon ang Pangulo upang ipahiwatig ang kaniyang tagumpay sa pagpapaunlad ng isang wikang matatawag na Wikang Pambansa.
- 27. Noong anibersaryo ng kamatayan ni Dr. Jose P. Rizal, lumabas ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 na nagpapatibay sa Tagalog bilang batayang wika ng Pambansang Wika ng Pilipinas.
- 28. Nagkaroon ito ng bisa pagkaraan ng dalawang taon matapos na maihanda at maipalimbag ang gramatika at diksyunaryo ng Wikang Pambansa sa pagitan ng 1938-1940.
- 29. Matagal ding namayani at mamayagpag ang Tagalog. Sa pag- aaplay ng trabaho, halimbawa’y titser at tagasalin sa Pilipino, mas uunahing kunin ang nagsasalita ng Tagalog bago ang di-Tagalog.
- 30. Dahil batay sa Tagalog, hindi nabigyan ng pagkakataon ang mga di- Tagalog na maging parte sa pagpapayaman at pagpapaunlad ng wikang pambansa.
- 31. Hindi matanggap ng mga di- Tagalog na hindi bahagi ng wikang pambansa ang kanilang wika at kawalang-kasiyahan ang mga di- Tagalog sa pangunguna at pagdodomina ng iisang wika, ang Tagalog.
- 32. Noong 1959, inilabas ni Kalihim Jose E. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon at Kultura ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 7 na nagtatakdang “ kailanma’t tutukuyin ang Wikang Pambansa, ito ay tatawaging Pilipino.”
- 33. Ang paggamit ng PILIPINO ay isang hakbang tungo sa pag-alis ng rehiyonalismo at nagbubunga ng pagsasabansa ng dating panrehiyon o diyalekto.
- 34. Ito ay naging wikang interehiyonal at mabisang midyum na nag-uugnay sa mga pulo ay at iba’t ibang pangkat linggwistiko sa Pilipinas.
- 35. Gayunman, sa kabila ng mga pagbabagong ito ay hindi pa rin matanggap ng ibang sektor ang Pilipino bilang wikang pambansa. Nagkaroon ng digmaang pangwika.
- 36. Naghari sa damdamin ng mga di- Tagalog ang rehiyonalismo. Nakadarama sila ng damdaming kakulangan, na sila’y konokolonya o napasailalim ng mga Tagalog. Para sa kanila, ang katawagang Pilipino ay pagbabagong-bihis lamang ng wikang Tagalog.
- 37. Naging isang magandang oportunidad para sa mga opositor ng wikang Pilipino ang ginawang pagpapawalambisa sa 1935 Konstitusyon sa panahon ng batas militar.
- 38. Sa ginanap na 1971 Kombensyong Konstitusyunal, bilang tugon sa nangyayaring digmaang pangwika na nagaganap sa panahong iyon, binuo ang isang sab- komite – Komite sa Wikang Pambansa na siyang namahala tungkol sa isyu sa Wikang Pambansa at nagsagawa ng mga rekomendasyon sa palisi na susundin.
- 39. Inirekomenda ng Komite na alisin ang Pilipino at palitan ng isang bagong “komon na wikang pambansang tatawaging FILIPINO batay sa mga katutubong wika sa bansa at maging ang asimilasyon ng mga salita mula sa mga dayuhang wika” (Tupaz 1973 sa Llamzon, 1977).
- 40. Inirekomenda rin ng nasabing Komite ang pagpapatuloy ng Ingles at Kastila bilang mga wikang opisyal. Ganito ang isinaad ng probisyong pangwika sa 1973 Konstitusyon, Art. XIV, Sek. 3:
- 41. Ang Batasang Pambansa ay dapat gumawa ng hakbang tungo sa pagpapaunlad at formal na pagpapatibay ng isang panlahat na wikang pambansa na kikilalaning Filipino.
- 42. Noong Oktubre 12, 1986, pinagtibay ang implementasyon ng paggamit ng Filipino bilang pambansang wika, gaya ng isinasaad sa 1987 Konstitusyon ng Pilipinas (Artikulo XIV, Seksyon 6):
- 43. “Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabangin at pagyamanin pa batay sa umiiral na mga wika sa Pilipinas at sa iba pang wika.
- 44. Alinsunod sa mga tadhana ng batas at sang-ayon sa mga maaaring ipasya ng kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang pamahalaan upang ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo ng sistemang pang-edukasyon.”
- 45. Samantalang noong Marso 12, 1987, sa isang Order Pangkagawaran Blg. 22 s. 1987, sinasabing gagamitin ang Filipino sa pagtukoy sa Wikang Pambansa ng Pilipinas. Kasunod ng pagpapatibay sa Konstitusyon ng 1987 na nagsasaad na ang pambansang wika ay Filipino.
- 46. Saligang-Batas ng 1987 – Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito’y dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na mga wika ng Pilipinas at sa iba pang mga wika.
- 47. Sanggunian: Taylan, Dolores R., Petras, Jayson D., Geronimo, Jonathan V.,(2016).Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino.Manila,Philippines.Rex Printing Company Inc. Yenbehold (2017, April 17). Ang Wikang Filipino. Kinuha mula sa http://siningngfilipino.blogspot.com/2012/09/w ikang-filipino.html
- 48. Komprehensyon: Ano ang opinion mo sa naging pagpili sa Tagalog bilang batayan ng wikang pambansa? Makatuwiran ba para sa iyo ang naging proseso sa pagpili? Bakit?