Pershkrimi i tregetise nderkombetare dhe faktoret ndikues te saj.
Diskutime ne klase per eksportet dhe importet ne shoqerine shqipare.
Metoda krahasuese dhe absolute e tregetise nderkombetare dhe cilet jane faktoret ndikues te kesaj tregetie.
2. Tregtia Ndërkombëtare
Tregtia ndërkombëtare përfshin këmbimin e mallrave, kapitalit dhe shërbimeve mes shteteve. Njohja e
rëndësisë dhe përfitimit të këtij aktiviteti daton nga epoka e merkantilizmit (shek. XV deri XIX) dhe mbështetet
edhe nga Adam Smith, i njohur si "Babai i ekonomisë moderne", në librin e tij “Pasuria e Kombeve” të botuar në
vitin 1776.
Ky aktivitet ndodh mes shteteve me ekonomi të hapur të cilat lidhen me njëra-tjetrën
nëpërmjet eksportit dhe importit. Se sa e hapur është ekonomia e një vendi shprehet nëpërmjet raportit të
eksport-importit ndaj GDP. Kur raporti është më I madh ekonomia e një vendi është më e hapur. Ekonomi me
shkallë të lartë të hapjes kanë zakonisht shtetet e zhvilluara
Importi: Blerje e produkteve ose mallrave të prodhuara në një vënd tjeter, konsumohen brënda vëndit
Eksporti: Shitje e produkteve dhe mallrave të prodhuar brënda një vendi dhe shiten në një vënd tjeter,
konsumohen në një vend tjetër.
Detyrë Klase: Shkruaj 2 arsye pse ndodh Eksporti dhe 2 arsye pse duhet të ndodh edhe Importi?
Eksport: 1. Sigurim të monedhës së huaj për të blerë në tregun ndërkombëtar, 2. Ka të ardhura të mira në GDP psi
produktet shiten me çmime më të larta.
Importi: 1. Sepse jo çdo vënd mund dhe ka kushtet të prodhojë çdo gje. 2. Kërkesa për produkte të diferencuara
3. Përparësitë Absolute dhe Krahasuese
Mundësia e eksportit lidhet me diferencën midis çmimit kombëtarë dhe atij ndërkombëtar. Pyetje!
Në çfarë kushtesh çmimi i brëndëshm (kombëtar) është mëë i ulët si ai ndërkombëtar?
Kur kostoja e brëndëshme e atij produkti është më e ulët se kosto në vëndet partnere në tregëti.
Kjo sjell produktivitet (prodhim) më të lart për njësi pune (faktor prodhimi) të ndryshuar. Thënë me
fjalë të tjera: Një vënd ka përparësi absolute në prodhimin e një produkti, ndaj një vëndi tjetër,
nëse prodhon me shumë produkte për të njëjtën sasi burimesh, kjo sjell kosto me të ulët se ajo e
vëndeve partnere. Adam Smith.
David Rikardo: Një vend mund të specializohet në prodhimin e një produkti dhe ta eksportojë atë
edhe kur kostoja e prodhimit është me e lart se ajo e njëë vëndi tjetër, por kur ka çmim relativ
(krahasues) më i ulët se ajo e vëndit tjetër.
Një vënd përfiton nga tregtia me një vend tjetër duke eksportuar mallrat ose shërbimet për të cilat
ka përparësi relative/krahasuese dhe duke importuar mallra dhe shërbime për të cilat ka
disavantazhe relative/krahasuese- Ligji i përparsieve krahasuese
Shikojme dhe diskutojme shembujt në libër. Diskutojme edhe kuptimin e “Specializimit” të një
vendi
4. Tregtia e lirë dhe proteksionizmi
Tregtia e lirë nënkupton këmbimin e produkteve dhe shërbimeve midis vëndeve, pa pengesa, pa
kufizime. Sot akoma nuk kemi tregti të lirë midis vëndeve.
Diskutim: a duhet të ketë tregëti të lirë midis vënde? Si mund të realizohet kjo? Jep shembuj! Nga
info që kemi, pse nuk ka tregti të lirë?
5. Pengesat në tregtinë ndërkombëtare
1. Tarifat: janë pagesa që vendoset nga vëndet për çdo produkt që importohet
2. Kuotat: janë kufizime maksimum mbi sasinë e vlerës së përgjithëshme të produkteve të veçanta të
importuara nga një vend në një periudhë të caktuar kohe.
3. Subvencionet ndaj eksporeve: janë pagesa që qeveria ju jep prodhuesve vëndas për të ndikuar në
rritjen e sasisë së produkteve që ata eksportojnë.
4. Embargoja: është eliminimi total i tregëtisë në një vënd të veçantë një kohë të veçantë (Rusi ose
vënde që deshirojnë të hyjnë ne BE)
5. Pengesat jo tarifore: kanë të bëjnë me krijimin e vështirësive artificiale, administrative ndaj
produkteve të importuara.
Të gjitha këto futen në një kategori të quajtura politika proteksoioniste, të cilat nënkuptojnë mast
kufizuese ndaj tregtisë, në veçanti ndaj importeve të shërbimeve dhe produkteve
