wikang pambansa

1. Kasaysayan ng Pag-unlad ng Wikang Pambansa sa Pilipinas

2. Kung tutuusin hindi sana tumagal ng mahigit tatlong taon at tatlumpu ang ating pagkakaalipin kung noon pa mang unang taon ng pananakop ay ay may isa nang malawak na wikang nauunawaan at ginagamit ng nkararaming Pilipino. (Bisa, et. al 1983)

3. Ang Wikang Pambansa sa Saligang Batas

4. 1935 … ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pagpapatibay ng isang wikang pambansa na batay sa isa sa mga umiiral na katutubong wika. (Sek. 3 Art. XIV)

5. 1973 (Art. XV Sek. 3) 1. Ang Saligang Batas na ito ay dapat ipahayag sa Ingles at Pilipino, ang dapat na wikang opisyal, at isalin ang bawat diyalektong sinasalita ng mahigit sa limampung libong taong-bayan, at sa Kasyila at Arabik. Sakaling may hidwaan, ang tekstong Ingles ang mananaig.

6. 1973 (Art. XV Sek. 3) 2. Ang Pambansang Asamblea ay dapat gumawa ng mga hakbang tungo sa pagpapaunlad at pormal na adapsyon ng panlahat na Wikang Pambansa na makikilalang Filipino.

7. 1972 (Disyembre) • Nag-atas si Pangulong Marcos ng Surian ng Wikang Pambansa (SWP) upang isalin ang Saligang Batas sa wikang sinasalita ng may limampung libong mamamayan. (Art. XV, Sek. 3 [1])

8. 1987 • Pinagtibay ang Bagong Konstitusyon ng Pilipinas. • Sa Art. XIV, Sek. 6 at 8 nakasaad ang sumusunod:

9. 1987 Sek. 6 “Ang Wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang nililinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at sa iba pang Wika.”

10. 1987 Sek. 8 “Ang Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles at dapat isalin sa mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabik at Kastila.”

11. Ang Kalikasan ng Wikang Pambansa

12. 1937 [Nobyembre 9] Itinalaga ng SWP ang Tagalog bilang saligan ng wikang pambansa at pinagtibay ito alinsunod sa Batas ng Komonwelt Blg. 184. (Pagkat ito ang siyang halos na nakakatugon sa mga hinihingi ng nasabing batas.)

13. 1937 [Disyembre 30] Alinsunod sa Batas ng Komonwelt Blg. 184, sa pamamagitan ng Kautusang Tagapagpaganap Blg. 134 ay ipinahayag ni Pang. Quezon ang Wikang Pambansa na batay sa Tagalog.

14. 1937 [Disyembre 30] Bakit kaya Tagalog ang naging saligan o batayan ng Wikang Pambansa?

15. Naging batayan ang Tagalog dahil: • Ito’y nahahawig sa maraming wikain sa bansa. • Siyam hanggang sampung libong salitang katulad • Magkakahawig sa bigkas, baybay at kahulugan.

16. Naging batayan ang Tagalog dahil: • Nagtataglay ito ng: -5,000 hiram na salita mula sa Kastila - 1,500 sa Ingles - 1,500 sa Intsik - 3,000 mula sa Malay

17. Naging batayan ang Tagalog dahil: • Mayaman ang Tagalog sa salita dahil sa paglalapi at pagtatambal. • Madaling pag-aralan

18. 1959 [Agosto 13] Pinalabas ni Kalihim Jose E. Romero ng Kagawaran ng Edukasyon ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 7, na nagsasaad na kailan ma’t tukuyin ang Wikang Pambansa, ang salitang PILIPINO ang gagamitin.

19. 1996 [Depinisyon ng Wikang Filipino] Ang wikang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit sa buong Pilipinas bilang wika ng komunikasyon ng mga etnikong grupo. Katulad ng iba pang wikang buhay, ang Filipino ay dumaan sa proseso ng paglinang sa pamamagitan ng panghihiram sa mga wika sa Pilipinas at mga di-katutubong wika at ebolusyon ng iba’t ibang barayti ng wika para sa iba’t ibang saligang sosyal, at para sa mga paksa ng talakayan at iskolarling pagpapahayag.

20. SWP KWF

21. 1936 [Nobyembre 13] Pinagtibay ng Batasang Pambansa ang Batas Komonwelt Blg. 184 na lumilikha ng Surian ng Wikang Pambansa at nagtatakda ng kapangyarihan, layunin at tungkulin nito.

22. 1971 [Marso 16] Nilagdaan ni Pang. Marcos ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 304 na nagpapanauli sa Surian ng Wikang Pambansa at nililinaw ang mga kapangyarihan at tungkulin nito.

23. 1987 Isinasaad ng Art. XIV Sek 9 ng Konstitusyong 1987:

24. 1987 Dapat magtatag ang Kongreso ng isang Komisyon ng Wikang Pambansa na binubuo ng mga kinatawan ng iba’t ibang mga rehiyon at mga mga disipilina na magsasagawa, mag- uugnay at magtataguyod ng mga pananaliksik sa Filipino at iba pang mga wika para sa kanilang pagpapaunlad, pagpapalaganap ay pagpapanatili.

25. 1987 Ang komisyong ito ay tinatawag ngayong: Komisyon sa Wikang Filipino O KWF

26. Ang Wikang Opisyal

27. 1940 [Hunyo 7] Batas Komonwelt Blg. 570 – pinagtibay nito at itinadhana bukod sa iba pa, na ang Pambansang Wika ay magiging isa sa mga wikang opisyal ng Pilipinas simula sa Hulyo 04, 1940.

28. 1968 [Agosto 6] Kautusang Tagapagpaganap Blg. 187 – nilagdaan ng Pangulo na nag-aatas sa lahat ng kagawaran, kawanihan, tanggapan, at iba pang sangay ng pamahalaan na gamitin ang wikang Pilipino hangga’t maaari sa Linggo ng Wikang Pambansa at pagkaraan nito, sa lahat ng opisyal na komunikasyon at transaksyon ng pamahalaan.

29. 1987 Art. XIV Sek. 7 [Konstitusyong 1987] – Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas, Ingles.

30. 1987 Art. XIV Sek. 7 [Konstitusyong 1987] – Ang mga wikang panrehiyon ay pantulong sa mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbing pantulong sa mga panturo noon. Dapat itaguyod ng kusa at opsyonal ang Kastila at Arabik.

31. 1988 [Agosto 25] Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335 – nilagdaan ni Pang. Corazon Aquino na nagtatagubilin sa lahat ng departamento, tanggapan, kawanihan, ahensya at kaparaanan ng pamahalaan na gumawa ng mga kinakailangang hakbang para sa paggamit ng wikang Filipino sa mga opisyal na transaksyon, komunikasyon at korespondensya.

32. 1989 [Setyembre 9] Kautusang Pangkagawaran Blg. 84 – pinalabas ni Kalihim Lourdes Quisumbing ang Kautusang Pangkagawaran Blg. 84 na nag- aatas sa lahat ng opisyal ng DECS na isakatuparan ang Kautusang Tagapagpaganap Blg. 335

33. Ang Wikang Pambansa sa Edukasyon

34. 1940 [Abril 1] Kautusang Tagapagpaganap Blg. 263 – binigyang pahintulot ang pagpapalimbag ng isang Diksyunaryo at isang Gramatika ng wikang Pambansa. Itinakda rin nito na simula Hunyo 19, 1940 ay pasisimulan ng ituro ang Wikang Pambansa ng Pilipinas sa lahat ng paaralang-bayan at pribado sa buong bansa.

35. 1940 [Abril 12] Pinalabas ni Kalihim Jorge Bacobo ng Pagtuturong Pambayan ang isang Kautusang Pangkagawaran: ito’y sinundan ng isang sirkular [Blg. 26, Serye 1940] ng patnugot ng edukasyon Celedonio Salvador. Ang pagtuturo ng wikang pambansa ay sinimulan muna sa mataas na paaralan at paaralang normal.

36. 1974 [Hunyo 19] Kautusang Pangkagawarn Blg. 25 – nilagdaan ito ni Kalihim Juan L Manuel, nagtatadhana ng mga panuntunan sa [agpapatupad ng patakarang edukasyong bilinggwal sa mga paaralan na magsisimula sa taong-panuruan ‘74 - ’75. Alinsunod sa Saligang Batas 1972

37. 1978 [Hulyo 21] Kautusang Pangministri Blg. 22 Nilagdaan ng Ministro ng Edukasyon at Kultura Juan L. Manuel. Nag-uutos ito na isama ang Pilipino sa lahat ng kurukulum ng pandalubahasang antas. Magsisimula sa unang semestre ng taong-aralan 1979- 1980.

38. 1978 [Hulyo 21] Kautusang Pangministri Blg. 22 Lahat ng pangmataas na edukasyong institusyon ay magbubukas ng 6 na yunit ng Pilipino sa lahat ng palatuntunang aralin sa lahat ng kurso maliban sa mga kursong pagtuturo sa 12 yunit.

39. 1978 [Hulyo 21] Kautusang Pangministri Blg. 22 Nabanggit din sa kautusang ito na ang Pilipino ang gagamiting wikang panturo sa ilan sa mga pan.alubhasaang aralin sa pagpasok ng taong-aralan 1983- 1984.

40. 1978 [Hulyo 21] Kautusang Pangministri Blg. 22 Kalakip din dito ang pagkakaroon ng palatuntunan ng pagsasanay ng mga guro upang magkaroon sila ng mabisang kasanayan sa pagtuturo ng Pilipino sa pandalubahasaang antas sa pamamahala ng Ministri ng Edukasyon.

41. 1987 Kautusan Blg 52 – pinalabas ito ni Kalihim Quisumbing, na nag- uutos sa paggamit mg wikang Filipino bilang wikang panturo sa lahat ng antas sa mga paaralan kaalinsabay ng Ingles na nagtatakda sa patakarang edukasyong Bilinggwal.

42. 1987-Tungkulin ng Edukasyong Bilinggwal • Pahusayin ang pagkatuto sa pamamagitan ng dalawang wika [Filipino at Ingles] upang matamo ang mataas na uri ng edukasyon gaya ng hinihingi ng Konstitusyong 1987.

43. 1987-Tungkulin ng Edukasyong Bilinggwal • Patuloy na intelektwalisasyon ng wikang Filipino. • Pananatilihing wikang internasyunal para sa mga Pilipino ang Ingles at bilang di- eksklusibong wika ng agham at teknolohiya.

44. 1966 CHED Memorandum Blg. 59 – nagtatadhana ng siyam [9] na yunit na pangangailangan ng Filipino sa pangkalahatang edukasyon at nagbabago sa deskripsyon at nilalaman ng mga kurso sa Filipino [Sining sa Pakikipagtalastasan], Filipino 2 [Pagbasa at Pagsulat sa Iba’t Ibang Disiplina] at Filipino 3 [Retorika].

45. 1966 CHED Memorandum Blg. 59 – kalaunan ay naamyendahan ang memorandum na ito upang itakda ang anim na yunit ng pangangailanagan sa Filipino para sa mga kursong hindi HuSoCom [Humanities, Soc. Sci. at Communication] at upang baguhin ang deskripsyon ng Filipino 1,2, at 3.

46. Ang Ortograpiya

47. Ito ang representasyon ng mga tunog ng wika na mga nakalimbag na simbolo tulad ng alpabeto.

48. Ang pangunahing layon ng ortograpiya ay para makatulong sa episyenteng pagbasa at pagsulat.

49. 1987 Kautusang Pangkagawaran Blg. 81 – nirekomenda ng Linangan ng mga Wika sa Pilipinas (dating SWP, ngayon ay KWF) na nilagdaan ni Kalihim Quisumbing ang batas na ito na nagtatakda ng bagong alpabeto at patnubay sa pagbabaybay ng Wikang Filipino.

50. 2001 Ipinalabas ng KWF ang 2001 Revisyon ng Ortografiyang Filipino at Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino upang mapabilis ang estandardisasyon at inteletwalisasyon ng Wikang Filipino.

51. 2006 Sa okasyon ng Pagdiriwang ng Buwan ng Wika sinuspende ng KWF ang 2001 Revisyon ng Ortografiyang Filipino at Patnubay sa Ispeling ng Wikang Filipino at samantalang nagsasagawa ng mga pananaliksik, pag-aaral, konsultasyon at hangga’t walang nababalangkas na mga bagong tuntunin sa pagbabaybay, magsisilbing tuntunin ang Patnubay sa Ispeling Wikang Filipino ng taong 1987.

52. 2009 Tuluyan nang isinantabi ang 2001 Revisyong Alfabeto at 1987 Alpabeto sa pamamagitan ng pagpapalabas ng KWF ng Gabay sa Ortograpiyang Filipino , bagama’t ano mang tuntunin sa 1987 at 2001 na hindi binago sa 2009 Gabay ay mananatiling ipapatupad.

53. Pagdiriwang ng Buwan ng Wika

54. 1954 [Marso 26] Proklama Blg. 186 – nilagdaan ito ni Pang. Magsaysay dahil sa pagsususog sa Proklama Blg.12 Serye 1954, na sa pamamagitan nito’y inilipat ang pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa taun-taon mula Agosto 13- 19. Nakapaloob sa panahong saklaw ang pagdiriwang sa kaarawan ni Quezon [Agosto 19].

55. 1954 [Marso 26] Bago ito, ipinagdiriwang ang Linggo ng Wika kasabay ng kaarawan ni Francisco Baltazar o Araw ni Balagtas.

56. 1971 [Hulyo 29] Memorandum Sirkular Blg. 488 – humiling sa lahat ng tanggapan ng pamahalaan na magdaos ng palatuntunan sa pagdiriwang ng Linggo ng Wikang Pambansa, Agosto 13 - 19.

57. 1986 [Agost0 12] Nilagdaan ni Pang. Corazon Aquino ang Proklamasyon Blg. 19 na kumikilala sa Wikang Pambansa na gumawa ng napakahalagang papel sa himagsikang pinasiklab ng Kapangyarihang Bayan na nagbunsod sa bagong pamahalaan.

58. 1986 [Agost0 12] Dahil dito, ipinahayag niya na taun-taon, ang panahong Agosto 13-19, araw ng pagsilang ni Pang. Quezon, na itinuturing na Ama ng Wikang Pambansa, Linggo ng Wikang Pambansang Pilipino na dapat ipagdiwang ng lahat ng mga mamamayan sa buong bansa sa pangunguna ng mga nasa pamahalaan at mga paaralan at gayon din ng mga lider ng iba’t ibang larangan ng buhay.

59. 1997 [Hulyo] Proklama Blg. 1041 – ito ay nilagdaan at ipinalabas ni Pang. Ramos at nagtatakda na ang buwan ng Agosto taun-taon ay magiging Biwan ng Wikang Filipino. Nagtatagubilin sa iba’t ibang sangay/ tanggapan ng pamahalaan at sa mga paaralan na magsasagawa ng mga gawain kaugnay sa taunang pagdiriwang.

60. Inihnada ni Bb. Jewel Augustine R. del Mundo Instructor I - Filipino

wikang pambansa

wikang pambansa

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances(20)

En vedette

En vedette(20)

Similaire à wikang pambansa

Similaire à wikang pambansa(20)

Dernier

Dernier(19)

wikang pambansa