SlideShare une entreprise Scribd logo
1  sur  39
Télécharger pour lire hors ligne
Adviesrapport




                Een onderzoek naar web 2.0 functionaliteiten in de te bouwen
                                         beeldbank van Universiteit Twente

                                  Ella van der Zwaag, Julia Meijvogel, Jacqueline Krans
                                                                              Juni 2010
Inhoudsopgave

INLEIDING                       3


METHODE VAN ONDERZOEK           5


ZOEKMETHODES                    5
ZOEKSTRATEGIE                   5


RESULTATEN                      7


DOEL BEELDBANK                   7
WEB 1.0                          7
WEB 2.0                          7
WEB 3.0                          8
WEB 4.0                          8
DEFINITIES WEB 2.0               9
BEELDBANKEN                     11
FLICKR                          11
ZOOM                            11
SAB DEVENTER                    12
ACHTERUITKIJKSPIEGEL            12
NATIONAL GEOGRAPHIC             13
TWEEDE WERELDOORLOG             14
NATIONAAL ARCHIEF               14
SOFTWARE                        15
MEDIAFILER                      15
PICTURA                         15
PICTUREPACK                     15
CORDEO                          16
ACHTERUITKIJKSPIEGEL            16
VISIES                          17
MEDEWERKERS                     17
STUDENTEN                       18
ERIK OLTMANS- ADVISEUR          19


CONCLUSIES                      20


AANBEVELINGEN                   22


LITERATUURLIJST                 23


GEBRUIKTE LITERATUUR            23
GELEZEN LITERATUUR              26


BIJLAGE A: STUDENTEN ENQUÊTES   28


BIJLAGE B: SOFTWAREAANBIEDERS   29


BIJLAGE C: ZOEKSTRATEGIE        30




                                2
Inleiding

In 2011 viert de Universiteit Twente haar vijftigjarig lustrum. Vrijhof Cultuurcentrum wil met
het lustrum in het achterhoofd een beeldbank laten bouwen. Hierin wordt de geschiedenis
van Universiteit Twente in beelden (zowel foto’s, video’s als affiches) weergegeven. Vrijhof
Cultuurcentrum zal de pilot hiervoor vormen.

Van 19 april 2010 tot en met 24 juni 2010 hebben de stagiaires Ella van der Zwaag,
Jacqueline Krans en Julia Meijvogel stagelopen aan Universiteit Twente, afdeling Vrijhof
Cultuurcentrum. De drie studenten zijn tweedejaarsstudenten van de opleiding
Informatiedienstverlening- en management aan Saxion Hogescholen, te Deventer.

Onze opdrachtgever is afdeling Bibliotheek en Archief, Universiteit Twente. De
contactpersoon voor Saxion is mevrouw Joke Ter Hellen. Daarnaast is er ondersteunende
begeleiding van medewerkers van Universiteit Twente. Praktijkbegeleiders vanuit de
univeriteit zijn in een schema weergegeven:

Naam                Functie                                           Gebied
Lineke Klunder      Coördinator                                       Metadateren,
                    Document Verwerking van B & A                     Informatietechnologie
Hiska Bakker        Coördinator                                       Begeleider Vrijhof Cultuur
                    Vrijhof Cultuur Centrum: erfgoed UT
Joke ter Hellen     Hoofd                                             Praktijkbegeleider
                    bedrijfsvoering Bibliotheek & Archief
                                     Tabel 1 begeleiding stagiaires

De opdracht van de studenten in dit project bestaat uit twee componenten.
Het eerste deel van de opdracht bestaat uit het digitaliseren van erfgoedmateriaal van de
afdeling Vrijhof Cultuurcentrum. Dit houdt in het inventariseren, metadateren, scannen,
opslaan en archiveren van beeldmateriaal dat Vrijhof Cultuurcentrum in haar bezit heeft.
Daarnaast loopt een onderzoek naar web 2.0 functies voor de beeldbank. Er wordt een
advies aan Bibliotheek & Archief gegeven over het implementeren van deze functies. Dat
gebeurt in dit rapport.

De centrale vraag die in dit onderzoek wordt gesteld is:
Welke web2.0 functionaliteiten zijn interessant voor de te bouwen beeldbank van
Universiteit Twente? De deelvragen die de centrale vraag helpen te beantwoorden, zijn:
   • Welke web2.0 functionaliteiten zijn er?
   • Welke beeldbanken maken gebruik van web2.0 functionaliteiten?
   • Welke web2.0 functionaliteiten worden toegepast door beeldbanken?
   • Waarom worden interactieve functionaliteiten toegepast?
   • Wat zijn de voor- en nadelen van web2.0 functionaliteiten?

In dit rapport worden de resultaten van het onderzoek weergegeven. Allereerst wordt er
gekeken naar de groei die het internet heeft doorstaan; van web 1.0 (het ‘vroegere’ web)
naar web 2.0 (het ‘recente’ web) naar web 3.0 en zelfs web 4.0 (het ‘toekomstige’ web).
Definities van web 2.0 worden hierna verder uitgelegd.



                                                                                                   3
Verschillende instellingen die een beeldbank beheren, zijn geïnterviewd. Hiervan worden de
resultaten weergegeven. Ook van andere instellingen die een beeldbank beheren, worden
de resultaten weergegeven.

Omdat er door Bibliotheek & Archief nog geen keuze is gemaakt tussen de verschillende
softwareaanbieders van de beeldbank, worden deze ook uitgesplitst. Voor dit onderzoek zijn
ook gebruikers; (oud-) medewerkers en (oud-) studenten geïnterviewd waarvan de
resultaten in dit rapport zichtbaar worden gemaakt. Tot slot worden er conclusies en
aanbevelingen aan Bibliotheek & Archief gegeven en wordt de literatuurlijst meegenomen.
In de bijlagen vindt u een overzicht van de studentenenquêtes, een overzicht van de
mogelijkheden van de softwareaanbieders, de zoekstrategie die is gehanteerd tijdens het
onderzoek en de uiteindelijke mock-up van de beeldbank.




                                                                                         4
Methode van onderzoek
In dit hoofdstuk worden de zoekmethode- en strategie beschreven en uitgelegd.

Zoekmethodes
De methoden die in dit onderzoek worden gebruikt om informatie te zoeken zijn de
Systematische methode, Sneeuwbalmethode en Databestanden.

De Systematische methode wordt gebruikt bij het zoeken in de tijdschriftencatalogus of
systematische catalogus. Doordat voor dit onderzoek in de catalogus van de bibliotheek
wordt gezocht, wordt deze methode gebruikt. Deze methode wordt vooral gebruikt bij Lexis
Nexis, catalogus universiteitsbibliotheek.

De Sneeuwbalmethode houdt in dat door middel van de artikelen/ tijdschriften van de
literatuurlijst naar verdere relevante informatie wordt gezocht. Op deze manier wordt snel
een grote hoeveelheid materiaal verkregen. Deze methode wordt vooral gebruikt bij
internet research en verdere andere interessante artikelen waarnaar verwezen wordt.

De zoekmethode van Databestanden wordt vanzelfsprekend gebruikt door research op
internet, Lexis Nexis en de universiteitsbibliotheek.

Zoekstrategie
De trefwoorden die, naar aanleiding van een brainstorm, worden gebruikt om informatie
over web 2.0 functionaliteiten te verkrijgen zijn:

   •   Semantisch web                             •   Tagging
   •   Semantic web                               •   Social tagging
   •   Semantsich web                             •   Tagging

   •   Bookmarking                                •   Beeldbank
   •   Bookmarking                                •   Beeldbank
   •   Online bookmarking                         •   Folksonomy
   •   Social bookmarking                         •   Folksonomie
   •   Sociale netwerken                          •   Folksonomy
   •   Sociale netwerken
   •   Social networking                          •   Waarderen
   •   Social networks                            •   Ranking
                                                  •   Rating
   •   Web 2.0
   •   Web                                        •   Social media
   •   Web 2.0                                    •   Social media
   •   Web 2.0 applications
   •   Web 2.0 features
   •   Web 3.0
   •   World wide web



                                                                                             5
Omdat er een grote kans is dat er buitenlandse bronnen gebruikt gaan worden, zullen de
termen veelal in het Engels zijn.
De volgende middelen/ media worden geraadpleegd:
    • Internet
    • Catalogus universiteitsbibliotheek Twente
    • Science direct
    • Springerlink
Voor meer informatie over de zoekstrategie, zie bijlage D.

Om in de stof ingelezen te raken, zijn een aantal bronnen bezocht, bekeken en gelezen.
Deze zijn in de literatuurlijst te vinden onder het kopje ‘gelezen bronnen’.




                                                                                         6
Resultaten
Doel beeldbank
Het doel van de beeldbank is een representatief beeld van de geschiedenis van Universiteit
Twente weergeven. Een belangrijk doel daarnaast is de interactiviteit tussen gebruikers
bevorderen.

Web 1.0
Toen de Sovjet Unie in 1957 de Spoetnik 1 lanceerde, werd het Amerika duidelijk dat ze niet
zo machtig en sterk waren als ze dachten. Als tegenreactie richtte Amerika een
onderzoeksbureau op dat nieuwe technologie moest ontwikkelen.

Een van de projecten van het onderzoeksbureau was het ontwikkelen van een veilige
manier om te communiceren met universiteiten die voor het bureau aan het werk waren. Er
werd een computernetwerk bedacht dat stabiel en niet afluisterbaar was. In 1969 was het
eerste internet een feit. Op dat moment was het nog maar heel klein, een netwerkje dat
twee universiteiten met elkaar verbond.

 Langzaamaan werden steeds meer netwerken aangesloten op het internet. Door in 1982 op
een nieuwe techniek over te stappen werd het internet geschikt om op grote schaal gebruikt
te worden. Het grote publiek ontdekte het internet in de jaren ’90. In 1996 was het internet
bij een meerderheid van de wereldbevolking een bekend en veelgebruikt medium.

Langzaam aan is het web van informatief medium veranderd in een platform voor
communities, samenwerking, communicatie en het delen van informatie. Bron: Wever, W., (2006)
& Kessels, R. (2009) en Beld van den B. (2010)



Web 2.0
“Web 2.0 staat voor de grote verandering waarbij internet zich steeds meer ontwikkelt van
een verzameling van losstaande websites tot een totaal platform met interactieve
webtoepassingen waar consumenten in control zijn” Bron: Janssen, F. (2005)

Interactie is in opkomst en bijna een must. Je mening gevraagd of ongevraagd geven is de
normaalste zaak van de wereld. Delen en waarderen zijn kernwoorden. Keerzijde van web
2.0 is “ verwikipedialisering van het nieuws” Aldus Rob Wijnberg. Iedereen is zijn eigen
reporter; burgerjournalistiek ten top! Dit noemt men ookwel User Generated Content.

Het (social) tagging van content doet zijn intrede. Door middel van social tagging kunnen
gebruikers zelf tags aan beelden toevoegen, zodat ze op deze manier content kunnen
vinden. Dit wordt ook wel Folksonomy genoemd. Sites als Flickr, Delicous, Digg, Facebook,
Hyves, LinkedIn en Twitter komen als paddenstoelen uit de grond zetten. Allemaal hebben
ze een tag en/of interactie mogelijkheid. Bron: Wijnberg, R. (2010) & Davis, H. (2005)

Een definitie over web 2.0 van Seth Godin: “mensen op een nieuwe manier online laten
laten samenwerken en informatie laten delen”. Kernwoorden van web 2.0 zijn onder
andere: Zakelijke platforms, Sociale platforms en tagging. Bron: Janssen, F. (2007) & NRC Handelsblad (2005)


                                                                                                               7
Web 3.0
Men noemt web 3.0 ook wel het semantisch web: de uitwerking en visie is afkomstig van
Tim Berners Lee, directeur van W3C, een organisatie voor onder andere webrichtlijnen.
“ People keep asking what Web 3.0 is. I think maybe when you've got an overlay of scalable
vector graphics - everything rippling and folding and looking misty — on Web 2.0 and access
to a semantic Web integrated across a huge space of data, you'll have access to an
unbelievable data resource..."Bron: Berners- Lee, T. (2006) & Kessels, R. (2009)

Niet alleen computers met een modem zijn verbonden met het internet maar ook laptops,
mobieltjes, tablets en andere apparaten met draadloos internet (WiFi). Meer en meer
applicaties komen er om snel informatie te zoeken/vinden. Gebruikersgemak staat voorop.
‘De pc denkt met u mee’ zou als slogan gebruikt kunnen worden.


Web 4.0
Bij web 4.0 komen alle technieken van web 1.0, 2.0 en 3.0 bij elkaar. Een voorbeeld van Seth
Godin (voormalige vice president direct marketing van Yahoo!): “Ik ben te laat voor een
diner. Mijn GPS telefoon weet dit omdat het mijn agenda heeft en mijn locatie, en de
verkeersinformatie kan weergeven. De vertraging wordt vervolgens automatisch gemeld aan
degenen die op mij wachten”. Bron: Seth Godin (2007)




                                                                                           8
Definities web 2.0
Als we kijken naar web 2.0, zien we dat het een breed begrip is. Het principe van
crowdsourcing (meer mensen weten meer, wijsheid van de `crowd`) vraagt aan het publiek
om adviezen, aanvullingen, verbeteringen en/ of deze doorvoeren naar datzelfde publiek.
Goeroe Jeff Howe zegt in Wired het volgende over crowdsourcing: ‘Crowdsourcing is the act
of taking a job traditionally performed by a designated agent (usually an employee) and
outsourcing it to an undefined, generally large group of people in the form of an open call’.
Bron: scope (2009) & managementsite.nl (2008)



Ook een belangrijk aspect van web 2.0 is User Generated Content; de gebruiker (een
professional of een amateur) die aan een online medium een bijdrage levert. Met andere
woorden zorgen gebruikers zelf voor de content.Limonard, S. (2005)
Mensen kunnen met elkaar in contact komen, met andere woorden: het interactieve aspect
is bij web 2.0 ook erg belangrijk. We kunnen het begrip web 2.0 grofweg in een aantal
categorieën opdelen:
Mensen kunnen met elkaar in contact komen via Social networking. Hoewel social
networking in persoon mogelijk is, het meest populair is het online. Dit is omdat er op het
internet miljoenen mensen zitten, dus veel meer dan een mens in het ‘echte’ leven kent, die
anderen graag willen ontmoeten. Naast dit voordeel, is het ook een voordeel dat de
diversiteit heel groot is. Je kunt uit Nederland ‘vrienden’ worden met iemand uit de
Verenigde Staten. Met social networking kunnen gebruikers een publiek profiel creëren op
het web en delen. Gebruikers kunnen ook zien welke “vrienden” ze delen met andere
“vrienden”. Voorbeelden van social networks zijn Facebook, Hyves, Linked in en My space.
Bron: Brown, K. (2010) & Boyd, D. M., Ellison, N.B. (2007) & Janssen, F. (2005)



Mensen die interesses hebben en deze willen delen met soortgelijken, kunnen terecht in een
online community, ook wel Friend networking genoemd. Een online community bestaat uit
een groep mensen die dezelfde interesses deelt. Voorbeelden hiervan zijn NING of Last.fm.
Ook fora (plekken voor discussies over bepaalde onderwerpen) kunnen we in deze categorie
laten vallen. Een forum hangt vaak aan een website dat over een bepaald thema gaat)
kunnen we hiertoe rekenen. Broekman, L. (2007) & Marketingfacts (2007)

Ook samenwerking wordt mogelijk gemaakt met web 2.0, genoemd Social collaboration. Dit
is het online samenwerken tussen verschillende personen. Social collaboration is een
combinatie van community en samenwerking en kan alleen voorkomen als de componenten
“communicatie, delen en netwerken” inbegrepen zijn. Als er 1 van deze componenten
wegvalt, is het geen social collaboration meer. Bron: Groupsite (2009)

Een functionaliteit die dicht bij social collaboration ligt, is Sharing. Dit is het online delen van
bijvoorbeeld foto´s en video´s. Een voorbeeld van een fotosharing community is Flickr. Een
account op Flickr biedt de gebruiker de mogelijkheid om foto(series) te uploaden en aan
andere gebruikers te laten zien. Een tweede voorbeeld van een fotosharing community is
Zoom.nl. Deze community heeft behoorlijk wat web2.0-features geïntegreerd in de
beeldbank.




                                                                                                   9
Voorbeelden hiervan zijn het toevoegen van comments, het beoordelen van foto´s ( rating),
het delen met sociale netwerken (sharing), gebruikers zelf tags laten toevoegen, zodat ze op
deze manier content kunnen vinden (social) tagging, Facebook ‘vind ik leuk’-buttons, fan
worden van de foto en vrienden worden met de fotograaf. “Voor deze functies is gekozen,
omdat Zoomers (leden van Zoom.nl) hierdoor gemakkelijk kunnen zoeken, vinden, uploaden
en delen. Daarnaast is de onderlinge feedback tussen Zoomers essentieel voor Zoom.nl”,
aldus Nikki van der Velden, medewerkster van Zoom.nl.
Er wordt ook informatie gedeeld op het web als men een weblog schrijft. Via een weblog
kan men zijn/ haar mening naar buiten brengen en is het ontstaan van discussies mogelijk
doordat lezers kunnen reageren. De publicaties kunnen zowel zakelijk- als persoonlijk zijn.
Bron: Flickr (2010) & Beld van den B. (2007) & Zoom.nl (2010) & Mathes,A. (2004) & Iskold, A. (2006)



Door middel van Social Bookmarking kunnen online favorieten worden gedeeld. Andere
gebruikers kunnen in jouw favorieten kijken, maar andersom kun je zelf ook in de favorieten
van andere mensen kijken. Deze vorm van web 2.0 ligt dus dicht bij sharing. Doordat op
social bookmarking websites allerlei mensen bij andere mensen in de favorietenlijst kunnen
kijken, wordt al snel duidelijk welke websites veel gelezen worden en dus als interessant
beschouwd kunnen worden.Een ander voordeel van social bookmarking is dat je favoriete
websites online staan. Waar ook ter wereld heb je dus altijd je favorietenlijst bij de hand.
Bekende social bookmarking websites zijn StumbleUpon en Delicious.
Bron: Frankwatching (2010) & Kerkhof, S. & Bron Janssen, F. (2005) & Delicious (2010)



Door middel van Online storage kunnen gebruikers hun bestanden op internet opslaan. Dit
is omdat ze hun bestanden niet op de harde schijf van hun pc willen hebben of omdat ze een
back up van de bestanden willen maken.Doordat bestanden online kunnen worden
opgeslagen, kunnen ze gedeeld worden met collega’s of anderen. Dit wordt sharing- centric
genoemd. Het voor jezelf online opslaan van bestanden wordt storage- centric genoemd.
Een web 2.0 functie die hierin zit is RSS-feeds ( het op de hoogte houden van nieuws
omtrent een bepaalde website. Een belangrijke speler in het aanbieden hiervan is
Omnidrive. Deze heeft een functionaliteit waarbij abonnementen voor RSS-bijlagen
toegestaan zijn. Bron: Janssen, F. ( 2006) & Janssen F. (2006)

Een aantal web2.0 websites:
   • Facebook: internationale online community waar gebruikers een profiel kunnen
       aanmaken en met andere gebruikers kunnen communiceren, gamen en sharen
   •
       Hyves: Nederlands online sociaal netwerk waar gebruikers contact met elkaar
       kunnen onderhouden en nieuwe ‘vrienden’ kunnen vinden Bron: Computeridee (2010)
   • LinkedIn: Globaal social netwerk waar professionals in contact kunnen komen met
       andere professionals uit hun vakgebied Bron: Wat is linked in (2010)
   • MySpace: Vergelijkbaar met Hyves, maar dan internationaal. MySpace wordt veel
       gebruikt door bands om hun muziek te promoten, omdat er een muziekspeler in een
       MySpace-pagina geïmplementeerd kan worden
   • Delicious en StumbleUpon: Social bookmarking websites Meerbeek, van, K. (2007)
   • Twitter: Online tool waarbij berichtjes van max.140 tekens verstuurd kunnen
       worden. Jouw volgers kunnen deze berichtjes (tweets) lezen en erop reageren. Snelle
       1-op-1-communicatietool Bron: Twitterinfo (2009)
   • LastFM: social music listening websites. De gebruiker kan muziek opzoeken en zo zelf
       een afspeellijst samenstellen. LastFM zoekt hier bijpassende muziek bij. LastFM is
       ook een manier om mensen met een overeenkomende muzieksmaak te ontmoeten
                                                                                          10
Beeldbanken
Er zijn in Nederland al een aantal beeldbanken gemaakt. Als we naar een aantal
beeldbanken kijken, zoals het Gemeentearchief van Rotterdam (Gemeentearchief
Rotterdam, 2008), Hof van Twente (Hof van Twente, 2008) of Het Nederlands fotomuseum
in Rotterdam, zien we dat dit behoorlijk statische beeldbanken zijn; bezoekers kunnen zelf
niets toevoegen of delen.
Bij de beeldbanken van Deventer in beeld (Stads Atheneum Bibliotheek, 2008), WO2 of het
Nationaal Archief kunnen mensen reageren als ze zich aanmelden.
Bron: Hof van Twente (2008) & Bron: Gemeentearchief Rotterdam (2008) &



Flickr
Flickr is een voorbeeld van een photosharing community. Via een Yahoo e-mailadres kan
men lid worden van Flickr. Via de website is het mogelijk om foto’s te uploaden, editten,
organiseren, delen, geolocatie toe te voegen en posters/kaarten/foto’s te bestellen.
Daarnaast is het ook mogelijk om bij andere accounts te kijken en tags en commentaar toe
te voegen. Zoals eerder genoemd, heet dit ook wel Folksonomy; voor de gebruikers, door de
gebruikers gecreëerd. Flickr noemt zichzelf: `the best online photo management and sharing
application in the world`. Bron: Flickr (2010) & Davis, H. (2005) & Bron: Mathes,A. (2004)

Zoom
Het Nederlandse fotografietijdschrift Zoom.nl kan natuurlijk niet zonder beeldbank. Er is zelf
een hele community gebouwd waarin gebruikers zich tussen verschillende interessegroepen
kunnen bewegen. Daarnaast kunnen gebruikers vriendschappen sluiten met andere
Zoomers en zelfs fan van anders Zoomers worden.
In de community van Zoom.nl bevindt zich de Zoom Gallery. Deze geeft de foto’s weer die
door de redactie (Redactiekeuze) en andere Zoomers (Spotlight) als favoriet zijn benoemd.
Op deze foto’s, maar ook alle andere foto’s die de beeldbank bevat kan door Zoomers
feedback gegevens worden (comments).

Als Zoomer kun je je bij een bestaande groep aansluiten, of zelf een groep opstarten.
Groepen die je zelf hebt opgestart beheer je ook zelf en kun je publiek of besloten maken.
Alles deelnemers kunnen binnen een groep foto’s uploaden, discussies starten en blogs
schrijven.

De Zoom.nl community bevat ook een forum. Hier kan over fotografische technieken
gediscussieerd worden, camerafabrikanten, digitale video, zoom.nl en er is zelfs een offtopic
gedeelte.

Je kunt zelf kiezen hoe veel foto´s je in het overzicht wilt zien, dat is een instelling. Door te
werken met thumbnails, heb je de mogelijkheid om veel foto´s op 1 pagina tonen. De foto´s
tonen in een grotere thumbnail wanneer je met je muis erop gaat staan. Het overzicht is dus
erg belangrijk. Je moet er makkelijk doorheen kunnen bladeren. Door op de foto te klikken
kom je op de detailpagina waar je de reacties, rating, exif-info, maker etc vindt. Nog een klik
op de foto levert een schermvullende versie van het beeld op. Je kunt ook per categorie of
tag browsen.



                                                                                               11
Comments, rating, Facebook ‘vind ik leuk’-buttons, sharing, Vrienden worden, Fan worden,
social tagging. Zijn aanwezig in de beeldbank van Zoom.nl, want het is belangrijk dat
Zoomers makkelijk kunnen zoeken, vinden, uploaden en delen. Plus, onderlinge feedback is
essentieel voor Zoom.nl.

De website is continue in ontwikkeling. Belangrijk is dat de foto´s nog beter doorzoekbaar
worden, dus makkelijker te vinden. Door meer zoekopties in te bouwen en mensen de
mogelijkheid te geven op meer zaken te kunnen selecteren dan nu mogelijk is. Ook de
deelbaarheid (dus ook de zichtbaarheid van Zoom.nl) is een belangrijke functionaliteit die
meer aandacht krijgt de komende tijd.

Conclusie: Zoom.nl is een interactieve community die erg veel web2.0 functionaliteiten
herbergt. Omdat de feedback van Zoomers belangrijk is voor Zoom.nl wordt door
moderators de kwaliteit gewaarborgd. Velden van der N., (2010)

SAB Deventer
“ Deventer in beeld” is een van de twee de beeldbanken van Stadsatheneum bibliotheek
Deventer ( hierna te noemen: SAB). De beeldbank is zelf gebouwd en bestaat sinds 2002.
Deze keuze is gemaakt naar aanleiding van een eerder afgesloten contract dat ten einde liep.
De beeldbank is ingebed in de website van het SAB. “Officieel is het geen beeldbank, het is
gebaseerd op archiefsoftware van Atlantis. Dus eigenlijk bekijk je direct ons archief.” , aldus
de beheerder van de beeldbank, mevrouw Keen.

Hierbij moet worden aangetekend dat de website van Deventer in beeld binnenkort gaat
draaien op betaalde software. Reden voor deze keuze is het makkelijker onderhoud.
Daarnaast is de huidige software niet opensource. Deventer in beeld heeft gekozen om pas
te kunnen reageren op objecten nadat men is ingelogd. Dit is een ‘ hobbel’ die genomen
moet worden. “Maar”, geeft mevrouw Keen aan, “als ze commentaar willen geven dan
nemen ze die moeite ook”.

Er wordt door een moderator binnenkomende commentaren gelezen. Dit is afdoende
omdat er weinig e-mails binnenkomen. Opties als Twitter en andere 2.0 functies zijn razend
interessant maar hiervoor moet er wel opgepast worden; het is en blijft een bibliotheek en
archief. Een beeldbank is een visitekaartje.Bron: Keen, A. (2008) & Bron: SAB (2010)

Achteruitkijkspiegel
De Achteruitkijkspiegel is een voortvloeisel uit een samenwerking tussen Eluxis en Axis,
beide Enschedese bedrijven. De Achteruitkijkspiegel is een beeldbank die de geschiedenis
van Enschede weergeeft.De web2.0 functies die de Achteruitkijkspiegel bevat, zijn
comments, cherry picking, en de implementatie van Google Maps.

De comments van gebruikers worden in eerste instantie gecontroleerd doordat degene die
een comment wenst toe te voegen daarbij zijn naam, e-mailadres en een captcha-code moet
invoeren.
Cherry picking stelt de gebruiker in staat de zoekresultaten te specificeren, zodat de kans op
het exact vinden wat er gezocht wordt, wordt vergroot.



                                                                                             12
Google Maps is een interessante toevoeging aan deze beeldbank. Op de kaart zijn punaises
toegevoegd. Rode punaises geven content aan die door bedrijven is toegevoegd, blauwe
punaises geven content aan die door particulieren is toegevoegd. De punaises geven de
locaties weer waar historische gebeurtenissen hebben plaatsgevonden, waar beeldmateriaal
en achtergrond informatie van is.

Op de vraag aan Geert van de Molen, initiatiefnemer van de Achteruitkijkspiegel, waarom er
voor weinig web2.0 functionaliteit is gekozen, antwoordt hij: “Het kost heel veel tijd om alles
zelf te willen bouwen, daarom is er gekozen voor ‘een plaatje met een praatje’. (Nog) niet
ambitieuzer zijn dan een beeld met een verhaal erbij helpt om eerst een heel goed product
neer te zetten. Later kan altijd nog uitgebreid worden met andere functies.”
Een moderator achter een beeldbank is volgens Geert onmisbaar. Naast dat een moderator
de user generated content controleert op kwaliteit, kan een moderator ook de rol van
aanspreekpunt van de organisatie vervullen.

In de toekomst zijn er plannen om de Achteruitkijkspiegel meer ‘social’ te maken, maar dan
moet er wel een publiek voor zijn. Ook staat het op de planning om samen met de GIS-
specialist van Provincie Overijssel – Provincie Overijssel heeft onlangs de Achteruitkijkspiegel
van Eluxis overgenomen – de Google Maps kaart uit te breiden. Hierbij kan gedacht worden
aan het toevoegen van meerdere kaartlagen, bijvoorbeeld een laag uit het jaar 1900, een
laag uit het jaar 1910, 1920, enz. Ook kunnen er lijnen en vlakken aangegeven worden op de
kaart, bijvoorbeeld verdedigingslinies uit de oorlog.

De software achter de Achteruitkijkspiegel is door Eluxis en Axis gebouwd. Er zit een content
management systeem van B-Lex achter en voor het structureren van xml-schema’s en
metadata is EAD2002 gebruikt. Bron: Eluxis (2008) & Molen G. van der (2010)

National Geographic
Het internationale natuurtijdschrift National Geographic staat al sinds jaar en dag bekend
om zijn prachtige fotografie. Op de website van National Geographic is een community
gebouwd rondom deze foto’s.
De homepage van deze fotocommunity is opgebouwd uit verschillende aspecten:

•   Diavoorstelling van recentst toegevoegde foto’s
•   Top 3 toegevoegde foto’s van de week
•   Foto’s die geselecteerd zijn voor NG Magazine
•   De zes nieuwste foto’s
•   De zes nieuwste fotoseries
•   De vier laatste forumbijdragen
•   De vier laatste blogreacties
•   De rubriek ‘fotograaf’, waarin een fotograaf
    die regelmatig voor NG Magazine werkt verteld over een opmerkelijke foto of reportage
•   Fototips
•   De drie meest bekeken foto’s




                                                                                             13
Bij een foto in de community wordt de omschrijving weergegeven, de rubrieken waar de
foto aan toegekend de tags en wanneer de foto geplaatst is.Daarnaast wordt er informatie
over de fotograaf gegeven en de exif gegevens. Andere gebruikers van de community
kunnen de foto raten of er commentaar op geven. Bron: National Geographic Fotocommunity (2010)

Tweede Wereldoorlog
In de beeldbank van WO2, een samenwerking tussen een aantal instellingen die gevestigd is
in Amsterdam, kunnen gebruikers reacties aan beeldmateriaal toevoegen. Gebruikers
kunnen beelden met een hoge resolutie kopen voor 10 euro per afbeelding en beelden met
een kleine resolutie downloaden.
Ook hier is een moderator aanwezig: gebruikers moeten geslacht, naam, adres, postcode,
plaats, land en e-mail invullen om een reactie te kunnen plaatsen Bron: Beeldbank WO2 (2008)

Nationaal Archief
De beeldbank van het Nationaal Archief was in 2004 online. Gebruikers die commentaar
willen toevoegen, moeten hun naam en e-mail adres invullen. Diederick Kortlang, archivaris
bij het Nationaal Archief, bekijkt de commentaren en beoordeelt of ze kunnen worden
toegevoegd in de beeldbank, zodat ze voor iedereen zichtbaar worden. Volgens meneer
Kortlang is het vooral belangrijk dat het commentaar de beeldbank verrijkt. Dit is ook waar
hij de commentaren op beoordeelt. Een actieve moderator is dus essentieel. Mensen krijgen
graag een berichtje dat hun commentaar is geplaatst of een reactie door de moderator of
een andere gebruiker terug.

Er bleek toch dat er veel spam in de beeldbank binnenkwam, die meneer Kortlang weer uit
moest zoeken. Het Nationaal Archief heeft hierom een extra kwaliteitscontrole tegen spam
toegevoegd: de captcha. Mensen vullen een code in die voorgeschreven staat om te
voorkomen dat de spam bij de beeldbank binnenkomt. Dit is een test die kan beoordelen of
een reactie van een computer programma komt, of dat het een mens is die de reactie wil
toevoegen. Bron: Carnegie Mellon University (2009)

Van andere web 2.0 functies, als tagging zegt meneer Kortlang: “Mensen verzuipen in de
tags. Het zijn er vaak zoveel en soms ook onzinnige tags, dat mensen een overload krijgen
Daarom ben ik niet voor deze functie”.
Op de nieuwe website van het Nationaal Archief komt binnenkort de web 2.0 functie “delen
met sociale netwerken”. Ook heeft de vernieuwde website de functie “cherry picking”,
oftewel: Filteren. Bron: Kortlang, D. (2010)




                                                                                             14
Software
In dit hoofdstuk worden de verschillende softwareaanbieders nader bekeken. In bijlage B is
een overzicht van de mogelijkheden van de verschillende aanbieders weergegeven.

Mediafiler
Deze softwareaanbieder is gespecialiseerd in het leveren van beeldbank systemen aan
bedrijven een instellingen op het gebied van media”. De software van Mediafiler is een
applicatie die het archiveren van foto’s, video’s, audio, tekeningen en documenten in een
beeldbank mogelijk maakt. Mediafiler heeft een webbased systeem. Dit houdt in dat er geen
installatie van software vereist is. De aanbieder biedt het product aan in modules:
standaard, professioneel, corporate en enterprise. Bij Mediafiler is het mogelijk om te
beoordelen en reacties te plaatsen.
Voorbeelden beeldbanken die Mediafiler als software gebruiken zijn Nederlandse Gasunie,
Telegraaf Tijdschriften Groep, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Het Historisch
Beeldarchief. Bron: Mediafiler (2008)

Pictura
Pictura is een samenwerking van twee bedrijven die nauw met elkaar samenwerken: Pictura
Imaginis en Pictura Database Publishing. Hun doel is “ de erfgoedsector (archieven, musea,
bibliotheken, etc.) op een professionele manier haar collecties helpen ontsluiten”. Het hele
proces van de digitalisering kan door Pictura worden verzorgd. Ook Pictura biedt modules
aan die kunnen worden toegevoegd aan de standaard componenten van de software.
Pictura werkt volgens een kwaliteitsmanagementsysteem dat voldoet aan de eisen van de
norm ISO 9001:2000. Een nadeel van deze aanbieder is echter wel dat het beheer van de
beelden bij Pictura zelf ligt. Nog een nadeel is dat de UT per software update (om de 5 á 6
jaar) moet betalen.
Elk bestandsformaat kan in de beeldbank worden geïmplementeerd, vertelt Wim Karelsen,
medewerker Pictura.
Wat opvalt, is dat de meeste beeldbanken die deze aanbieder gebruiken, de web 2.0
functionaliteit “reacties plaatsen” hebben. Andere web 2.0 functionaliteiten kunnen echter
ook in de beeldbank worden geïmplementeerd.
Voorbeelden van beeldbanken die op deze software draaien, zijn Stadsarchief Amsterdam,
Universiteit van Gent, Gelderland in beeld, World Press Photo, Nationaal Archief en de
Beeldbank van Noord- Holland. Bron: Pictura Imaginis, Pictura Database Publishing (2010)

PicturePack
“Picture Pack is een krachtig pakket, ontworpen met het oog op grotere collecties en
professionele gebruikers”. Net als Mediafiler en Pictura is Picture Pack webbased software
dat opgebouwd is met modules die uit te breiden zijn met extra applicaties. Bij Picture Pack
draait de software bij de aanbieder zelf.
Bij deze aanbieder kunnen onder andere accounts van eindgebruikers worden bijgehouden
en gebruikersrechten worden toegewezen. De eindgebruiker kan beelden vinden,
downloaden en een contactsheet in PDF-formaat genereren.
Op de website van Picture Pack wordt aandacht besteed aan extra beeldbeveiliging: er kan
worden ingesteld wie wat mag zien en/ of downloaden. Gebruikers kunnen door middel van
een gebruikersnaam en wachtwoord inloggen.


                                                                                          15
Veel web 2.0 functionaliteiten, zoals tagging, sharing, comments, RSS, filters en rating, in de
beeldbank worden toegepast. Ook applicaties als google maps kunnen in de beeldbank
worden geïmplementeerd.
Voorbeelden van beeldbanken die voor deze aanbieder hebben gekozen zijn: Het ANP,
World Portraits, Voetbal International, ACI, en gemeente Arnhem. Bron: Picture Pack (2010).

Cordeo
Cordeo is de vierde potentiele aanbieder van de software voor de beeldbank. Dit is een
bedrijf dat de software XL- Doc aanbiedt. Cordeo is een organisatie voor document
management. Het bedrijf wil ¨documentcreatie efficiënter, consistenter en meer
inzichtelijker laten verlopen door de keten (creëer, beheer en bestel) te optimaliseren”.
Deze software biedt de gebruiker de mogelijkheid om materiaal uit de beeldbank te
bewerken en te gebruiken voor drukwerk en websites. Een beeldbank die met XL Docs
gebouwd is, kan vergeleken worden met een stockfoto website.
Ook XL- Doc is webbased en werkt met modules.
De zoekfunctie van deze aanbieder is gebaseerd op Google, waardoor de gebruikersinterface
bekend is. Bron: XL doc (2010)


Achteruitkijkspiegel
De web2.0 functies die de Achteruitkijkspiegel, een beeldbank die beheerd wordt door Eluxis
en Axis, bevat zijn onder andere comments, cherry picking, en de implementatie van Google
Maps. De provincie Overijssel heeft De Achteruitkijkspiegel onlangs overgenomen. Meneer
Geert van der Molen (oprichter van deze beeldbank) was enthousiast over de te bouwen
beeldbank van de Universiteit Twente. Voor een spotprijs zou deze door de
Achteruitkijkspiegel gebouwd kunnen worden.
Na overleg met George Versteeg (medewerker afdeling Strategische Communicatie, de
derde partij die betrokken is bij de keuze van de beeldbank) en anderen bleek dat software
van hen gebruikt wordt voor de huidige website. Deze is gebaseerd op webhair en gaat eruit.
Dit is dan ook de reden dat dit bedrijf niet in aanmerking komt voor de beeldbank.




                                                                                             16
Visies
Medewerkers

Een aantal medewerkers van Vrijhof Cultuurcentrum zijn geïnterviewd. Er is aan de
medewerkers gevraagd welke functionaliteiten ze graag in de beeldbank terugzien.
Als eerste werd in de interviews gevraagd wat de medewerkers weten van web 2.0. Deze
kennis blijkt erg verschillend te zijn. Er zijn medewerkers die niets weten over web 2.0 en er
zijn mensen die zich in het onderwerp verdiepen.

Voorbeelden van medewerkers van het laatste optie zijn Mark Weirath, coördinator
Culturele verenigingen en Tineke Grootenboer, hoofd podiumkunsten. Beiden vinden ze
tagging een interessant gegeven. Ze zijn echter huiverig voor social tagging. “Gebruikers
kunnen dan onzin tags toevoegen”, aldus Mark Weirath. Hij voelt er wel veel voor als er een
moderator achter zit die zowel commentaren (iets wat beide medewerkers ook belangrijk
vinden voor de beeldbank) als tags beheert en toevoegt. Beiden vinden ook het beoordelen
van kunsten een leuk gegeven. “Mensen kunnen op deze manier goed beoordeelde
kunstwerken makkelijk bekijken”, aldus Grootenboer. Al pratende ontstond het idee om per
categorie (bijvoorbeeld kunstwerken, foto’s of video’s) te bepalen welke applicaties worden
aangeboden. Zo leek Tineke Grootenboer het leuk als gebruikers bij kunstwerken een
kunstwerk kunnen raten en bij foto’s gebruikers commentaar kunnen toevoegen. Daarnaast
is het toevoegen van een community aan de beeldbank ter sprake geweest. Dit is een leuk
idee, maar dit kan beter in de toekomst onderzocht en toegepast worden.

Joke Sanchez, coordinatior van de cursussen en Monique Kolff, secretaresse gaven beiden
aan niets te weten van web 2.0. Na een korte uitleg over het fenomeen gaf Joke aan dat ze
het interactieve erg leuk vindt. “Hoe meer bekendheid, hoe beter”. Cultuur is volgens haar
namelijk een ondergeschoven kindje. Wel vindt ze dat er een moderator achter moet zitten
die tags en commentaren bekijkt en beoordeelt. Monique gaf aan dat ze voorzichtig met dit
soort functionaliteiten zou omgaan. De UT heeft wel een naam hoog te houden en kan niet
zomaar alles publiceren. Ze is bang dat mensen foto’s gaan gebruiken voor bijvoorbeeld
eigen artikelen. Na een uitleg dat er copyright op de foto’s zit, was ze er nog niet van
overtuigd om foto’s op internet te delen.

Hiska Bakker, coördinator beeldende kunsten, wil graag dat gebruikers elkaar kunnen
ontmoeten en de interactiviteit bevorderen in de beeldbank. Ze ziet daarom ook graag veel
web 2.0 functionaliteiten terug in de beeldbank. Een moderator is volgens haar wel een
goed idee.

Het hoofd van Vrijhof Cultuurcentrum, Hannah de Vries, vertelt dat er het liefst in één keer
een goede keuze gemaakt moet worden als het gaat om de functionaliteiten in de
beeldbank, dit omdat de UT een grote organisatie is en het toevoegen van functionaliteiten
in de beeldbank daarom minder gewenst is. Omdat web 2.0 volgens haar de toekomst heeft,
ziet ook zij graag veel web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank. Dit echter wel met een
moderator achter de beeldbank.



                                                                                            17
Studenten
Studenten van Universiteit Twente, de gebruikers van de beeldbank, zijn door middel van
enquêtes en interviews gevraagd welke functionaliteiten ze in de beeldbank willen hebben.
Hiervoor is eerst gevraagd hoe goed ze een aantal web 2.0 functionaliteiten kennen.

Hoe goed ken je de volgende web 2.0 functionaliteiten?
(13 personen hebben de enquête ingevuld waarvan 7 mannen en 6 vrouwen)




Welke web 2.0 functionaliteiten zie je graag terug in de toekomstige beeldbank?
(11 personen hebben de enquête ingevuld)




Web 2.0 functionaliteiten die studenten goed kennen zijn youtube, Facebook, Flickr en
Twitter. Delicious (social bookmarking), social tagging en RSS feeds kennen ze minder goed.
De studenten zien sharing, het geven van comments, rating en social tagging graag terug in
de beeldbank. Social bookmarking en RSS feeds zijn bij studenten minder gewild.
Een interessante opmerking van een Duitse studente was het combineren van de beeldbank
met de Duitse sociale netwerk “Studi VZ”. In 2008 is 11,5% van het totaal aantal studenten
dat aan de UT studeert buitenlands.Bron: Universiteit Twente (2010) Over deze optie kan de
UT dus nadenken.




                                                                                         18
Erik Oltmans- Adviseur
Erik Oltmans is een adviseur en werkt bij Thaesis, een strategisch adviesbureau. Deze
persoon is als professional gevraagd naar zijn mening over web 2.0 functionaliteiten in de
beeldbank.
Omdat een belangrijk doel van Vrijhof Cultuurcentrum ‘interactiviteit in de beeldbank
bevorderen’ is, adviseert hij om veel web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank te
implementeren. Functionaliteiten die hij noemt als Social tagging, RSS feeds, het geven van
comments en rating mogen er allemaal in. Erik Oltmans adviseert wel om de
functionaliteiten ‘strategisch’ neer te zetten,
. Een belangrijke doelgroep (naast studenten) is medewerkers. Deze zijn minder bekend met
web 2.0 functionaliteiten en willen ze soms zelfs niet eens gebruiken, aldus Oltmans. De
functionaliteiten moeten niet op een plaats op de website gezet worden waar gebruikers er
niet omheen kunnen.
Meneer Oltmans zoomt in op social tagging. Bij dit onderwerp komt het probleem naar
boven, dat ook bij het geven van comments een probleem is, dat gebruikers dus ook
foutieve tags of tags die verkeerd gespeld zijn kunnen toevoegen. Hierdoor ontstaat een brij
van tags, wat een overload kan veroorzaken. Op dit probleem geeft Erik Oltmans als
suggestie om een moderator de tags te laten controleren. Als dit geen mogelijkheid is,
zouden gebruikers elkaars tags ook kunnen controleren en foutieve tags of spelfouten
verwijderen.

Ook geeft Erik Oltmans mee om te kijken naar de nieuwe zoekmethode “Query by example”;
een nieuwe manier van zoeken, die beelden aan elkaar relateert. Dit in plaats van zoeken op
zoektermen. Dit is voor de UT interessant omdat dit een nieuwe methode van zoeken is en
de kennis hierover is in huis.
Een nadeel hiervan kan zijn dat de participatie van gebruikers hierdoor minder wordt,
omdat dit een voor hen onbekende zoekmethode is. Mensen zijn gewend om in zelfstandige
naamwoorden in Google te zoeken.
Nog een nadeel hiervan is dat de methode nog niet uitontwikkeld is en het beste kan
worden gezocht op overeenkomende kleuren. Vormen worden minder goed herkend en
gezichten van mensen helemaal niet, wat wel relevant is voor de beeldbank.




                                                                                          19
Conclusies

Naar aanleiding van het in dit rapport beschreven onderzoek en verschillende bronnen te
hebben geraadpleegd, zijn er een aantal conclusies te trekken.
De hoofdvraag van dit onderzoek is Welke web2.0 functionaliteiten zijn interessant voor de
te bouwen beeldbank van Universiteit Twente?

Verschillende functies
Na de verschillende web 2.0 functionaliteiten naast elkaar te hebben bekeken, interviews
met gebruikers en professionals te hebben gehouden en de functionaliteiten in een aantal
beeldbanken gezien te hebben, kan geconcludeerd worden dat het geven van comments,
RSS feeds, rating, social tagging en sharing in de beeldbank van de Universiteit Twente,
hierna te noemen UT, moeten worden toegepast.

Hoeveelheid functies
Een grote doelgroep van de beeldbank is de studenten van de UT. Deze zijn bekend met
nieuwe media en gebruiken dit in het dagelijks leven. Een belangrijk doel van de beeldbank
is interactiviteit bevorderen tussen de gebruikers. Hierom kan geconcludeerd worden dat de
UT zoveel mogelijk web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank moet toepassen.
Hierbij moet wel gelet worden op de plaatsing van de functionaliteiten. Dit omdat (oud-)
medewerkers naast studenten een belangrijke doelgroep is van de beeldbank. Deze mensen
zijn op leeftijd en minder bekend met het gebruik van web 2.0.

Kwaliteit
Er is in dit onderzoek gekeken naar de kwaliteit van de beeldbank. De UT heeft een naam
hoog te houden, dus heeft de organsiatie er niets aan als mensen foutieve of verkeerd
gespelde tags of comments zouden gaan plaatsen. Hier moet enige controle op zijn. Dit kan
door middel van een moderator die achter de beeldbank de comments en tags bekijkt en
beoordeelt. De comments en tags worden pas zichtbaar als de moderator ze heeft
goedgekeurd. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de beeldbank van het Nationaal Archief. Dit vergt
echter wel enige organisatie in de personele vorm.
Een andere oplossing kan zijn dat de gebruikers de tags en comments zelf beoordelen.
Hierdoor raken de gebruikers meer betrokken bij de beeldbank doordat zelf de kwaliteit
beoordelen en dit vergt minder logistieke problemen. Er kan nog wel een eventuele
moderator vanuit de UT worden ingezet. Doordat gebruikers zelf al tags en comments
beoordelen, vergt dit voor deze moderator minder tijd.

Softwareaanbieders
Er zijn vier softwareaanbieders besproken in dit rapport die software zouden kunnen leveren
voor de beeldbank; Picture Pack, Pictura, Mediafiler, Cordeo en de Achteruitkijkspiegel.
De website van Pictura is vrij transparant, maar informatie over modules en prijzen is niet
aanwezig. Voorbeelden van beeldbanken worden ruimschoots gegeven; ervaring heeft
Pictura ruim voldoende. Naar aanleiding van de presentatie van Wim Karelsen, medewerker
van Pictura, blijkt dat de software van Pictura IM niet ‘open’ genoeg is. Daarnaast staan alle
materialen bij Pictura op de server. De vraag is of de Universiteit Twente dit materiaal bij
een ander bedrijf wil hebben staan. Wat gebeurt er bij een eventueel faillissement van het


                                                                                           20
bedrijf? Daarnaast is er met enige regelmaat een kleine update voor de software. Deze
updates zijn gratis. Voor grote updates, die na verloop van tijd moet plaatsvinden, zal door
de UT betaald moeten worden. Pictura heeft volgens het onderzoek wel de meeste functies
in huis.
De website van Cordeo laat geen ervaring met beeldbanken zien. Het voordeel van Cordeo is
dat huisstijlen gemaakt kunnen worden. Het product, XLDoc werkt als een stockwebsite. De
vraag blijft of dit de bedoeling van een beeldbank is. Cordeo lijkt een tussenoplossing voor
zowel de beeldbank als voor de huisstijlen.
Mediafiler & Picturepack staan ongeveer op gelijke hoogte qua functionaliteiten. Picturepack
heeft op de website een functielijst wat de mogelijkheden zijn. Beide bedrijven werken met
modules. Beide partijen bieden webbased product(en) aan. Prijzen zijn niet bekend.
De beeldbank van de Achteruitkijkspiegel bevat een aantal web 2.0 functionaliteiten, zoals
comments, cherry picking en implementatie van Google maps.
De Achteruitkijkspiegel is een bedrijf dat software aan kan bieden tegen een redelijk lage
prijs. Wegens ervaringen met een partner van dit bedrijf in het verleden, is de UT niet
enthousiast om de samenwerking met deze aanbieder aan te gaan.

Zoektechnologie
In dit rapport is een nieuwe manier van zoeken besproken; ‘query by example’. Erik Oltmans,
adviseur van strategisch adviesbureau Thaesis, wees hierop. Ook deze nieuwe technologie
heeft voor- en nadelen.
Een voordeel voor de UT is dat het een nieuwe manier van zoeken is en de UT zich hiermee
kan profileren. Ook is de kennis over deze nieuwe zoektechnologie volgens Oltmans in huis.
Nadelen zijn echter dat deze methode nog niet uitgekristalliseerd is. Vooral het zoeken op
gezichten, een punt dat voor de UT behoorlijk relevant is in deze methode is nog een punt
dat verbeterd moet worden. Ook is er volgens Oltmans kans dat gebruikers de beeldbank
minder actief zullen gebruiken omdat ze niet bekend zijn met deze zoekmethode.
Daarom kan geconcludeerd worden dat de UT deze ontwikkeling het beste in de gaten kan
houden en zodra deze methode technisch haalbaar is, kan deze worden geïmplementeerd in
de beeldbank.




                                                                                         21
Aanbevelingen

Aan de hand van het onderzoek dat in dit rapport beschreven is, worden er een aantal
aanbevelingen aan de UT gegeven, met betrekking tot de implementatie van web 2.0
functionaliteiten in de beeldbank:

   1. Controleer tags en comments die door de gebruikers worden toegevoegd d.m.v. een
      moderator of laat deze controleren door andere gebruikers en een moderator.

   2. Implementeer zoveel mogelijk web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank vanwege
      het doel “interactiviteit bevorderen”. Functionaliteiten die sterk worden aangeraden
      zijn comments, sharing, social tagging, RSS en rating.

   3. Omdat de UT in technologie vaak een voorloper is en de kennis in huis aanwezig is,
      kan er gekeken worden naar de nieuwe manier van zoeken; query by example; het
      zoeken via beelden. De kans is aanwezig dat dit de betrokkenheid van gebruikers
      verlaagt, omdat ze deze manier van zoeken niet gewend zijn.
      Als de UT dit wil voor zijn, is het verstandig om de ‘oude’ manier van zoeken via
      zoektermen te gebruiken.
      De UT kan deze ontwikkeling en de gaten houden en op het moment dat het zoeken
      op gezichten goed is uitgewerkt, kan erover nagedacht worden om deze
      zoekmethode toe te passen in de beeldbank.

   4. Oud- medewerkers maken ook gebruik van de beeldbank. De meesten van hen zijn
      niet bekend met de web 2.0 functionaliteiten. Daarom wordt aanbevolen om de
      functionaliteiten op een strategische plek neer te zetten, zodat de gebruikers die
      geen behoefte hebben aan deze functionaliteiten de beeldbank kunnen bekijken
      zonder dat deze functionaliteiten in de weg staan.

   5. De softwareaanbieder die naar aanleiding van bovenstaande conclusies wordt
      aanbevolen is Achteruitkijkspiegel. Dit vanwege de prijs, functionaliteiten en het
      blijft op deze manier een Overijssels product.
      Echter, gezien de ervaringen in het verleden met een partner van dit bedrijf wordt de
      UT aanbevolen om te kiezen tussen Picture Pack of Mediafiler. Deze hebben beiden
      soortgelijke functionaliteiten. Er zal moeten worden gekeken naar de prijzen van
      deze aanbieders. Pictura wordt niet aanbevolen vanwege gebrek aan transparantie.
      XL Doc wordt niet aanbevolen door gebrek aan ervaring met het bouwen van
      beeldbanken en deze software is niet specifiek op beeldbanken gericht.




                                                                                           22
Literatuurlijst
Gebruikte literatuur

Onbekend, (2008) “ Crowdsourcing: kennis van de massa”, 12 mei 2010,
http://www.managementsite.nl

Bakker, H. (2010), Beeldende kunst, Universiteit Twente, Enschede

Beeldbank WO2 (2008) “Beeldbank WO2”, 12 mei 2010, http://www.beeldbankwo2.nl

Beld, B. van den (2007) “Tagging uitgelegd”, 28 april 2010, http://www.dutchcowboys.nl

Berners-Lee, Tim; Fischetti, Mark (1999). Weaving the Web. HarperSanFrancisco. chapter 12.
ISBN 9780062515872

Boyd, D. M., Ellison, N.B. (2007) “Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship”,
Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1) article 11, 19 mei 2010,
http://jcmc.indiana.edu

Broekman, L., (2007) “Het verschil tussen een netwerk en een community”, 18 mei 2010,
http://www.marketingfacts.nl

Brown, K., (2010) “What is social networking”, 19 mei 2010,
http://www.whatissocialnetworking.com

Carnegie Mellon University (2009) “Captcha: Telling Humans and Computers Apart
Automatically”, 31 mei 2010, http://www.captcha.net

Computeridee (2010), “Online vrienden maken via hyves”, 12 mei 2010, http://pc-en-
internet.infonu.nl

Davis, H. (2005) “Folksonomic Discovery”, 19 mei 2010, http://www.oreillynet.com

Delicious, (2010) “learn”, 18 mei 2010, http://delicious.com

Eluxis B.V., 2008, “Over deze site”, 20 mei 2010, http://www.achteruitkijkspiegel.nl

Flickr website, (2010) “ Tour”, 08 juni 2010, http://www.flickr.com

Frankwatching, (2010) “Community based werken leren in de praktijk”, 18 mei 2010,
http://www.frankwatching.com/

Grootenboer, T (2010), Podiumkunsten, Universiteit Twentem Enschede, 26 mei 2010

Groupsite (2009) “What is Social collaboration”, 19 mei 2010, http://www.groupsite.com


                                                                                             23
Iskold, A., Readwriteweb (2006) “Web photo sharing faceoff”, 18 mei 2010,
http://www.readwriteweb.com

Janssen, D. (2007), ”Zakelijke communicatie deel 2”, Wolters- Noordhoff: Groningen

Janssen, F. (2005) “Linkdossier: Social networking”, 3 mei 2010,
http://www.frankwatching.com

Janssen, F., (2005) “Social bookmarking (1): internet”, 3 mei 2010,
http://www.frankwatching.com

Janssen, F. (2007) “Tagging wordt steeds populairder”, 28 april 2010,
http://www.frankwatching.com

Janssen, F., (2005) “What’s up with web 2.0?”, 18 mei 2010, http://www.frankwatching.com

Janssen, F. (2006) “Web 2.0 in kaart gebracht”, 18 mei 2010, http://www.frankwatching.com

Janssen, F. (2006) “Web 2.0: online storage”, 9 juni 2010, http://www.frankwatching.com

Karelsen, W. (2010) medewerker Pictura, Pictura, Heiloo

Keen, A. (2010), beheerder beeldbank Stads Atheneum Bibliotheek Deventer, 01 juni 2010

Kerkhofs, S. (onbekend) “Social bookmarking: labeling artikelen”, 03 mei 2010,
http://www.social-media.nl

Kessels, R. (2009) “Web 3.0: een hype of een visie?”, 12 mei 2010, http://www.frankwatching.com
Kolff, M. (2010), secretariaat, Universiteit Twente, Enschede

Kortlang, D. (2010), moderator beeldbank, Nationaal Archief, Den Haag

Limonard,S., Frankwatching, (2005) “De waarde van User Generated Content”, 03 juni 2010,
http://www.frankwatching.com

Linked in (2010), “wat is linked in”, 12 mei 2010, http://www.watislinkedin.com/

Mathes, A., (2004) “Folksonomies”, 03 mei 2010, http://www.adammathes.com

Mediafiler (2008) “Mediafiler” 07 juni 2010, http://www.mediafiler.nl

Meerbeek, van, K. (2007), “Del.icio.us”, 03 juni 2010, www.23dingen.nl
Molen, G. van de (2010), initiatiefnemer Achteruitkijkspiegel, Enschede, 12 juni 2010

National Geographic (2010), “Fotocommunity”, 10 mei 2010
http://www.ngfotocommunity.net/



                                                                                                  24
NRC Handelsblad (2005) “De toekomst heet web 2.0”, 3 juni 2010,
http://www.nrc.nl/media/article1545768.ece/De_online_toekomst_heet_Web_2.0

Oltmans, E. (2010), adviseur, Thaesis, Utrecht, 09 juni 2010
Pictura, (2010) “Erfgoed beter beheerd”, http://www.pictura-im.nl/, bekeken: 20-05-2010

Picturepack (2010) “Collectiemanagement” , 08 juni 2010, http://www.picturepack.com/

Picturepack (2010) “Ons bedrijf” , 08 juni 2010, http://www.picturepack.com

Sanchez, J. (2010), Cursussen, Universiteit Twente, Enschede

Scope magazine (2009) “Crowdsourcing: de kracht van de massa” pg. 7 t/m 17, Eindhoven:
Technische Universiteit, 12 mei 2010, http://tinyurl.com/394krd8

Seth Godin (2007), “Web 4”, 03 mei 2010, http://sethgodin.typepad.com

Stads Atheneum Bibliotheek (2008) “Deventer in beeld”, 12 mei 2010,
http://www.deventerinbeeld.nl

Velden, N. van den (2010) interview over de beeldbank van Zoom.nl, Enschede, 01 juni 2010

Vries, de, H. (2010), Leidinggevende Vrijhof Cultuurcentrum, Universiteit Twente, Enschede

Universiteit Twente (2010), “Internationale studenten”, 10 juni 2010, http://www.utwente.nl

Twilt, Helma en Verschuren, Karin-Ruth, (2007) “Scriptiewijzer”, Stedelijk gymnasium Breda
pagina 12/13, 28 april 2010

Twitterinfo (2009), “Wat is Twitter, hoe werkt Twitter, 03 juni 2010, www.twitterinfo.nl

Wat is linked in (2010), “Linked in= zakelijke hyves?”, 03 juni 2010, www.watislinkedin.com

Weirath, M. (2010), medewerker culturele verenigingen, Universiteit Twente, Enschede, 26
mei 2010

Westerberg, H. (2010), medewerker beeldbank Gemeente Hellendoorn, Enschede, 17 mei
2010

Wever, W. (2006) “Hoe is het internet ontstaan?”, http://www.willemwever.nl, 10 mei 2010

Wijnberg, R., (2009) “Is er nog behoefte aan diepgang en inhoudelijk debat?” NRC
Handelsblad, Opinie & Debat,

XL doc (2010), “Over XL doc”, viewed 10 juni 2010, http://www.xldoc.nl

Zoom.nl, (2010) ‘ Zoom.nl Tour”, 08 juni 2010, http://zoom.nl


                                                                                           25
Gelezen literatuur

Anderson, P. (2007) “What is Web2.0? Ideas, technologies and implications for education”,
JISC Technology and Standards Watch”, 29 april 2010

Beld, B. van den (2007) “Tagging uitgelegd”, 28 april 2010, http://www.dutchcowboys.nl

Davis, H. (2005) “Folksonomic Discovery”, 19 mei 2010, http://www.oreillynet.com

Devedzic, V. & Gaševic D. (2009) “Web 2.0 en semantic web”, Springer: New York, pg. 25-54,
22 april 2010, http://www.springerlink.com

Digibewust, “tagging”, 29 april 2010, http://www.mijndigitalewereld.nl

Fontys Mediatheek, “De opkomst van sociale software”, 29 april 2010,
http://www.fontysmediatheek.nl

Furnas, G.W. et (2006) “Why do tagging systems work?”, Montréal, Québec: Panel, 10 mei
2010

Gameren van E., IK, zevende jaargang, nummer 5, (2008), 10 mei 2010,
http://tinyurl.com/3yubt46

Kennisland,(2008) “Inventarisatie social tagging:voor de ontsluiting van fotocollecties van
archieven”, 11 mei 2010, http://www.beeldenvoordetoekomst.nl

Klasnja Milicevic et al (2010) “Social tagging in recommender systems: a survey of the state-
of-the-art and possible extensions”, Springer Science+Business Media B.V., 12 mei 2010

Kruk, S.R., McDanliel, B. (2008) ”Semantic Digital Libraries”, Berlin: Springer Berlin
Heidelberg, pg. 41-54, 215-221, 06 mei 2010

Lytras, M.D, et al., (2009) “Web 2.0: The business model”, pg. 1-16, US: Springer US, 10 mei
2010

Marlow, C., et al., (2006) HT06, Tagging Paper, Taxonomy, Flickr, 11 mei 2010,
http://tiny.cc/buzut

McFadden, S. & Venker Weidenbenner, J. (2010) “Collaborative Tagging: Traditional
Cataloging Meets the ‘Wisdom of Crowds”, The Serials Librarian, 58: 1, pg. 55-60, 17 mei
2010, http://tinyurl.com/3a42fms

O’Reilly, T. (2005) “What Is Web 2.0: Design Patterns and Business Models for the Next
Generation of Software”, O’Reilly Media, Inc., 12 mei 2010

Pondres Social Marketing (2008) “Sociale media”, 28 april 2010 http://www.social-media.nl/



                                                                                              26
Slaghuis, L. (2009) “Semantic Web: hoe werkt het nou echt?”, 11 mei 2010,
http://www.frankwatching.com/archive/2009/02/18/semantic-web-hoe-werkt-het-nou-
echt/

Surowiecki, J. (2005) “The Wisdom of Crowds: Why the Many Are Smarter Than the Few and
How Collective Wisdom Shapes Business, Economies, Societies and Nations”, Anchor Books




                                                                                    27
Bijlage A: Studenten enquêtes
          Op 08 juni 2010 hebben 7 mannen en 6 vrouwen gereageerd op een online enquête via email. Twee mannen
          en 1 vrouw zijn face to face geïnterviewd. Deze resultaten zijn hier bij opgenomen. De uitslagen van dit
          onderzoek zijn hieronder te vinden. Hierbij moet ten kennen worden gegeven dat 1 slecht is en 5 zeer goed.

          Vraag: Hoe goed ken je de volgende web 2.0 functionaliteiten?
              Functionaliteit                              Waardering per student                           Totaal
              Facebook                 2   2    3     4    4     5    5 3     5       1      2      5   -   3,7
              Twitter                  2   2    2     3    3     4    4 4     5       5      1      1   1   2,8
              Delicious                1   1    1     1    1     1    1 1     2       3      1      1   5   1,5
              Youtube                  4   4    4     4    4     5    5 5     5       5      3      3   4   5,0
              Flickr                   2   2    3     3    3     3    4 4     4       5      1      1   3   3,5
              Social Tagging           1   1    1     1    1     1    2 3     3       -      1      1   5   2,1
              RSS Feeds                1   2    2     3    3     3    4 4     5       -      -      -   -   3,0



           Vraag: Welke van de volgende functionaliteiten zou je graag in de Beeldbank terugzien?
functionaliteit                                              Waardering per studenten                                Uitkomst
Comments toevoegen                                                                                                   Ja
Ratings beelden                                                                                                      Misschien
RSS Feeds                                                                                                            Ja
Sharing                                                                                                              Ja
Social tagging                                                                                                       Misschien
Social bookmarking                                                                                                   Misschien

                                    = ja                    = misschien              = nee




                                                                                                                     28
Bijlage B: Softwareaanbieders
De UT heeft vier softwareaanbieders op het oog als het gaat om de software die de te bouwen beeldbank gaat
dragen, te weten Mediafiler, Pictura, Picture Pack en XL Doc. Op basis van de websites van de drie aanbieders
en persoonlijk contact is de volgende tabel met functionaliteiten opgesteld:
                                                                                                      Achteruit
                                       Mediafiler       Pictura         PicturePack      Cordeo       kijkspiegel
                           Audio
     Automatische taalherkenning
                Beeldbeveiliging
                       Beeldsets
                         Boeken
                         Captcha
                   Cherry picking
                      Comments
                      Contactsheet
                    Documenten
                             Foto
                 Full Text Search
                 Fullscreen optie
            Gebruiksstatistieken
 Implementatie Google applicaties
        Implementatie MS Office
                         Inloggen
                          Kranten
   Lay-out aan huisstijl aanpassen
                        Lightboxes
              Meertalige interface
              Meertalige metadata
                          Modulair
                      Nieuwsbrief
                       Presentatie
                          Previews
                            Rating
                               RSS
                       Schaalbaar
                           Sharing
                             Tagging
                          Thesaurus
                       Trefwoorden
                               Video
                        Watermerk
                          Webbased
                            Zoomen
* De achteruitkijkspiegel biedt veel mogelijkheden qua functionaliteiten. Web 2.0 functionaliteiten kunnen
allemaal worden geïmplementeerd in de beeldbank. Als we kijken naar overige functionaliteiten, is het niet
duidelijk wat kan worden toegepast in de beeldbank. Er is veel mogelijk in overleg, aldus Geert van der Molen.



                                                                                                            29
Bijlage C: Zoekstrategie
                                      Internet                              Springerlink                           Lexis Nexis                 Catalogus UT                    Science Direct
                               Hits               Resultaat          Hits           Resultaat               Hits           Resultaat    Hits          Resultaat         Hits                Resultaat
Semantisc   Semantic   7.670.000          wat semantisch Web,     32772     Books (45)                  8            Geen documenten   96      Online resources (78),   10.9   Semantic web
h web       web                           Semantic Web,                     Book Chapters (19.373),                  gevonden                  Books (11),              75     (311), web service
                                          Tim Berners Lee                   Journal Articles (824),                                            Periodicals/Series              (274), computer
                                          Semantic Web,                     Reference Work Entries                                             (printed) (5),                  software (188),
                                          Semantic Web                      (302)                                                              Periodicals/Series              the oretical
                                          ontologies, Web 3.0                                                                                  (online) (2),                   computer (175)
                                          Semantic Web, rdf
                                          Semantic Web,w3c
                                          Semantic Web,
                                          social Semantic Web
            Semantis   381.000           Semantic web wat         29,358    Computer Science            9           Geen documenten    0       Your (combination of)    1      Semantic web
            ch                           Semantisch web, Tim                (25,476), Artificial                    gevonden                   search term(s) was
            web                          Berners Lee semantic               Intelligence (incl.                                                not found in the
                                         web , Semantic web                 Robotics)                                                          index.
                                         ontologies Web 3.0,                (19,159)Computer
                                         semantic web, rdf                  Communication
                                         Semantic web w3c                   Networks (18,692),
                                         semantic Web, semantic             Software Engineering
                                         web w3 org                         (18,122), Database
                                                                            Management (17,666),
                                                                            Data Encryption (16,651),
                                                                            Algorithm Analysis and
                                                                            Problem Complexity
                                                                            (16,485), Computation by
                                                                            Abstract Devices
                                                                            (16,467), Engineering
                                                                            (1,665), Information
                                                                            Systems Applications
                                                                            (incl.Internet) (1,128)




                                                                                                                                                                               30
Internet                                 Springerlink                            Lexis Nexis                     Catalogus UT                  Science Direct
                            Hits              Resultaat              Hits           Resultaat                Hits           Resultaat       Hits          Resultaat        Hits                Resultaat
Book      Bookmar   49.800.000        social bookmarking,         742       Book Chapters (316),         6            Ongeclassificeerde   -       Online resources (1)    350    Web (18),
marking   king                        addthis bookmark,                     Journal Articles (7)                      termen                                                      semantic web 914)
                                      Delicious bookmarks,                  Reference Work Entries                                                                                , internet (12),
                                      Facebook bookmark,                    (2)                                                                                                   software (12),
                                      Digg bookmark,                                                                                                                               social medium(10)
                                      Yahoo bookmarks,
                                      bookmark toolbar
          Online    1.290.            social bookmarking sites,   447       Computer Science (346),      4           Ongeclassificeerde    1       PRO web 2.0 Mashups:    260    Web (15),
          bookmar   000               delicious social                      Computer                                 termen                        remixing data and Web          semantic web (12),
          king                        bookmarking                           Communication                                                          services, Raymond Yee           internet (12),
                                                                            Networks (183), Artificial                                                                            software (9),
                                                                            Intelligence (incl.                                                                                   social medium(10)
                                                                            Robotics) (180), Database
                                                                            Management (174),
                                                                            Software Engineering
                                                                            (168) ,Data Encryption
                                                                            (159), Algorithm Analysis
                                                                            and Problem Complexity
                                                                            (152), Computation by
                                                                            Abstract Devices (149),
                                                                            Business and Economics
                                                                            (53), Humanities, Social
                                                                            Sciences and Law (49)




          Social    36.100.           -                           578                                    6           Ongeclassificeerde    1       Web 2.0; Mashups        175    Semantic web (13),
          bookmar   000                                                                                              termen (6)                    (World Wide Web);              web (13), internet
          king                                                                                                                                     Web site development;          (8),software (7),
                                                                                                                                                   Electronic books               website (7)




                                                                                                                                                                                  31
Internet                                 Springerlink                          Lexis Nexis                       Catalogus UT                    Science Direct
                                Hits                Resultaat            Hits           Resultaat              Hits           Resultaat         Hits           Resultaat         Hits                   Resultaa
Sociale    Sociale    439.                lijst sociale netwerken,    190       Book Chaters (89),          1590        NRC Handelsblad         12     sociale(3726),          11           Journal (11),
netwerke   netwerk    000                 populaire sociale ,                   Journal Articles (101).                 (413), De Volkskrant           netwerken(200)                       Journal of
n          en                             netwerken,                                                                    (390), Het Financieel                                               Aging Studies
                                          sociaal netwerk                                                               Dagblad (352),                                                      (2), Social
                                          opbouwen                                                                      Trouw (229), Het                                                    Networks (2),
                                                                                                                        Parool (112),                                                       Cities (1),
                                                                                                                        AD/Algemeen                                                         Computers &
                                                                                                                        Dagblad (52),                                                       Education (1),
                                                                                                                        Algemeen Dagblad                                                    History of
                                                                                                                        (42)                                                                European
                                                                                                                                                                                             Ideas (1)
           Social     75.600.000          hi5 social network,         12.960    Books (3), Book Chapters    93         NRC Handelsblad          9      Books (4)               139          Journal (131),
           networki                       orkut social network,                 (7491), Journal Articles               (62), Het Financieel            Online resources (4)                  Book (9),
           ng                             facebook social network,              (5353), Protocols (4),                 Dagblad (18), Trouw             Periodicals/Series                   Reference
                                          twitter social                        Reference Work Entries                 (6), De Volkskrant              (online) (1)                         Work (2)
                                          networking,                           (109)                                  (4), Het Parool (3)
                                          bebo social network,
                                          myspace social network,
                                          iphone social network,
                                          youtube social network,

           Social     73.100.             Social networks Elsevier,   101,558   Books (54), Book            78         - Het Financiële         52     Books (28)              1809        Journal (1725),
           networks   000                 linkedin social network,              Chapters (50433), Journal              Dagblad (36), NRC               Online resources (22)                Book (94),
                                          facebook social network,              Articles (49695),                      Handelsblad (13), De            Periodicals/Series                  Reference
                                          youtube social network,               Protocols (85), Reference              Volkskrant (11),                (online) (1)                        Work (50)
                                          twitter social                        Work Entries (1291)                    Trouw (10),                     Periodicals/Series
                                          networking, myspace                   Reference Works (1)                    AD/Algemeen                     (printed) (1)
                                          social networking                                                            Dagblad (6), Het
                                                                                                                       Parool (2)




                                                                                                                                                                                        32
Internet                                      Springerlink                          Lexis Nexis                      Catalogus UT                 Science Direct
                           Hits                 Resultaat                  Hits              Resultaat             Hits           Resultaat           Hits          Resultaat          Hits               Resultaat
            Social     1.290.000   Social bookmarking sites ,              3.04   Ongeclassificeerde termen (3)   3       NRC Handelsblad (2),        1      Pro Web 2.0 mashups :   2.262     Semantic web (40),
Tagging     tagging                delicious social bookmarking            0                                              Trouw (1)                          remixing data and Web              atlantic salmon
                                                                                                                                                             services/ auteur:                 (34),internet (20),
                                                                                                                                                             Raymond Yee                       internet (20),
                                                                                                                                                                                               web (19), marine
                                                                                                                                                                                               mammal (16)
            Tagging    13.900.     VLAN tagging, social tagging            3      Book Chapters (3,523)           18      NRC Handelsblad (8), Het    3      Online resources (2)    19270     Journal (17674),
                       000         mp3 tagging, tag , tag metadata,               Journal Articles (120)                  Financieele Dagblad (5),           Books (1)                         Book (2595),
                                   tag cloud, Flickr tags, graffiti tags          Reference Work Entries (42)             De Volkskrant (3), Het                                               Reference Work
                                                                                                                          Parool (1), Trouw (1)                                                (269)

Beeldbank   Beeldba    944.000     beeldbank veilig leren lezen, anp       0      - Bloodbank                     10      Het Parool (32), NRC        1      Beelddatabanken:                  Deltaic splay (1),
            nk                     beeldbank , beeldbank waasland,                                                        Handelsblad (24),Trouw             stilstaand beeld in               river rhine (1),
                                   beeldbank zeeland beeldbank                                                            (23),De Volkskrant (19),           beweging? / Babette               water level (1)
                                   fietsdrager, beeldbank                                                                 Het Financieel Dagblad             Aalberts
                                   geschiedenis,                                                                          (8), Algemeen Dagblad (1)
                                   beeldbank kleuters, beeldbank
                                   gemeentearchief
Folksono    Folksono   470.000     - ontology folksonomy                   369    Book Chaters (324), Journal     (2)     Ongeclassificeerde                 Folksonomies, Pro       88        Semantic web (20),
my          my                     - taxonomy folkxonomy                          Articles (29). Reference Work           termen                             Web 2.0 mashups :                 tag (6), business
                                   - tagging folksonomy                           Entries (6)                                                                remixing data and Web             metadata (5),
                                   - information retrieval                                                                                                   services/ auteur:                 academic library
                                   folksonomies                                                                                                              Raymond Yee                       (3)




                                                                                                                                                                                              33
Internet                                 Springerlink                          Lexis Nexis                      Catalogus UT                      Science Direct
                             Hits            Resultaat                Hits           Resultaat           Hits            Resultaat           Hits          Resultaat           Hits                  Resultaat
Web 2.0               414.000.         Geen thesaurustermen        42.067    Book Chapters (10.560)     203     Het Financieele Dagblad     45       Online resources (32)   48.484       Internet (251),
          Web 2.0     00                                                     Journal Articles (774)             (58), NRC Handelsblad                Books (13)                           software(241),
                                                                             Reference Work Entries             (58), Trouw (30), De                                                      delta (229),
                                                                             (57)                               Volkskrant (29), Het                                                      fatty acid (220),
                                                                                                                Parool (13), AD/Algemeen                                                  nterface (183)
                                                                                                                Dagblad (12), Algemeen
                                                                                                                Dagblad (3)

          Web 2.0     201.000.         Web 2.0 applicaties         30.738    Book Chapters (9.182)      4       Het Financieele Dagblad     8        Online resources (6)    26640       Journal (23526),
          applicati   000                                                    Journal Articles (747)             (2), Algemeen Dagblad                Books (2)                           Book (3638),
          ons                                                                Reference Work Entries             (1), NRC Handelsblad (1)                                                 Reference Work
                                                                             (56)                                                                                                        (202)
          Web 2.0     201.000.000      web 2.0 startups, web       22256     Book Chapters (13381),     2       NRC Handelsblad (1), Het    Geen     Your (combination       21171       Journal (18462),
          features                     2.0 wikis, web 2.0 flickr             Journal Articles (8509),           Financieele Dagblad (1)     hits     of) search term(s)                  Book (3208),
                                       web 2.0 api, web 2.0                  Protocols (225),                                                        was not found in the                Reference Work
                                       2009, web 2.0                         Reference Work Entries                                                  index.                              (168)
                                       bookmarks, web 2.0                    (141)
                                       ajax, web 2.0 features
                                       list
          Social      288.000.         sociale netwerken           142329    Filter: computer science   39      NRC Handelsblad (108),      50       Books (37)              (171.47     Child (1334),
          media       000              social media 2009                     Books (20)                         De Volkskrant (81), Het              Online resources (8)    9)          china (1175),
                                       social media Facebook                 Book Chapters (11,833)             Financieele Dagblad (79),            Periodicals/                        internet (1071),
                                                                             Journal Articles (7,969)           Trouw (48), Het Parool               series (online) (3)                  health care
                                                                             Journals (1)                       (34), Algemeen Dagblad               Periodicals/                        (878), woman
                                                                             Reference Work Entries             (26), AD/Algemeen                    series (printed) (1)                (865)
                                                                             (156)                              Dagblad (14)




                                                                                                                                                                                       34
Internet                                  Springerlink                           Lexis Nexis                        Catalogus UT                     Science Direct
                       Hits                 Resultaat                     Hits           Resultaat            Hits           Resultaat              Hits         Resultaat           Hits                 Resultaat
Web 3.0    Web 3.0   195.000.   Geen thesaurustermen                   26.123    Book Chapters (5.909)       43      Trouw (11), Het            -          Online resources (13)   33052        Journal (30616),
                     000                                                         Journal Articles (441)              Financieele Dagblad (7),              Books (1)                            Book (2897),
                                                                                 Reference Work Entries              NRC Handelsblad (5), De                                                    Reference Work
                                                                                 (22)                                Volkskrant (4),                                                            (250)
                                                                                                                     AD/Algemeen Dagblad (3),
                                                                                                                     Het Parool (3)
Web 4.0    Web 4.0   169.000.   Geen thesaurustermen                   24.113    Book Chapters (5.712),      3       AD/Algemeen Dagblad (1),   -          Online resources (1)    29971       Journal (27467),
                     000                                                         Journal Articles (439)              NRC Handelsblad (1), De               Books (1)                           Book (2955),
                                                                                 Reference Work Entries              Volkskrant (1)                                                            Reference Work
                                                                                 (6)                                                                                                           (226)
World      World     221.000.   world wide wiz web,                    49,330    Books (3), Book Chapters    287     NRC Handelsblad (74), De   57         Books (43)              75672       Journal (63654),
wide web   wide      000        invented world wide web, world                   (29300), Journal Articles           Volkskrant (72), Trouw                Online resources (8)                Book (13419),
           web                  wide web consortium, erfinder                    (19132), Journals (1),              (47), Het Financieele                 Periodicals/Series                  Reference Work
                                world wide web, world wide web                   Protocols (355),                    Dagblad (36), Het Parool              (online) (5)                        (1937)
                                foundation,                                      Reference Work Entries              (28), Algemeen Dagblad                Audio visual (1)
                                world wide web journal,                          (539)                               (25), AD/Algemeen
                                wide world of web design,historia                                                    Dagblad (5)
                                world wide web
Waardere   Ranking   242.000.   ranking google, ranking tennis,        49,079    Books (1), Book Chapters    1843    De Volkskrant (421),       19         Books (10)              63781       Journal (59014),
n                    000        poker ranking                                    (22869), Journal Articles           AD/Algemeen Dag                       Online resources (8)                Book (5734),
Sharing                         university ranking, pdc ranking, mba             (25635), Protocols (228),           blad (323), NRC                       Periodicals/Series                  Reference Work
                                ranking                                          Reference Work Entries              Handelsblad (263),                    (online) (1)                        (1024)
                                guild ranking, game ranking                      (346)                               Algemeen Dagblad (263),
                                                                                                                     Het Parool(232), Trouw
                                                                                                                     (226), Het Finan cieele
                                                                                                                     Dagblad (113)
           Rating    873.000.   - rating banken, vendor rating,        64,595    Books (5), Book Chapters    246     Het Financieele Dagblad    20         Books (14)              142115      Journal (130386),
                     000        jungle rating                                    (18607), Journal Articles           (87), NRC Handelsblad                 Online resources (6)                Book (13007),
                                movie rating, credit rating, moody's             (45402), Protocols (109),           (66),De Volkskrant                                                        Reference Work
                                rating                                           Reference Work Entries              (41),Trouw (18), Het                                                      (1694)
                                rating argenta, dci rating                       (472)                               Parool (15), Algemeen
                                                                                                                     Dagblad (14),AD Dagblad




                                                                                                                                                                                            35
sharing                    Internet                                Springerlink                          Lexis Nexis                         Catalogus UT                     Science Direct
                    Hits              Resultaat             Hits            Resultaat          Hits            Resultaat              Hits          Resultaat          Hits                 Resultaat
          289.00.             photo sharing, video       102.267   Filter: computer science   246     Het Financieele Dagblad     -          Books (66)              134956       Journal (120312),
          000                 sharing, air sharing                 Books (5)                          (87), NRC Handelsblad                  Online resources (34)                 Book (16913),
                              time sharing, image                  Book Chapters (24,842)             (66), De Volkskrant (41),              Periodicals/                         Reference Work
                              sharing, desktop sharing             Journal Articles (1,961)           Trouw (18), Het Parool                 series (online) (3)                  (2479)
                              document sharing, p2p                Reference Work Entries             (15), Algemeen Dagblad                 Periodicals/
                              sharing                              (194)                              (14), AD/Algemeen                      series (printed) (2)
                                                                                                      Dagblad (15)




                                                                                                                                                                              36
Bijlage D: mock-up




                     37
38
39

Contenu connexe

Similaire à Beeldbank UT en Social Media

Een semantisch Web voor archieven: bouw bruggen, geen muren
Een semantisch Web voor archieven:bouw bruggen, geen muren Een semantisch Web voor archieven:bouw bruggen, geen muren
Een semantisch Web voor archieven: bouw bruggen, geen muren Jacco van Ossenbruggen
 
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_EEN_BOTTOMUP_OPEN_DATA_INITIATIEF_VANUIT...
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_EEN_BOTTOMUP_OPEN_DATA_INITIATIEF_VANUIT...1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_EEN_BOTTOMUP_OPEN_DATA_INITIATIEF_VANUIT...
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_EEN_BOTTOMUP_OPEN_DATA_INITIATIEF_VANUIT...KVANdagen
 
Web 2 taalleraren cno
Web 2 taalleraren cnoWeb 2 taalleraren cno
Web 2 taalleraren cnogiedocusters
 
Introducing 3 d in education
Introducing 3 d in educationIntroducing 3 d in education
Introducing 3 d in educationTon Koenraad
 
Slides social software Fred Truyen
Slides social software Fred TruyenSlides social software Fred Truyen
Slides social software Fred TruyenFtruyen
 
Af presentatie-2nov2011-definitief
Af presentatie-2nov2011-definitiefAf presentatie-2nov2011-definitief
Af presentatie-2nov2011-definitiefMachteldsSlides
 
Web 2.0 voor Medische Bibliotheken : a workshop with some tools
Web 2.0 voor Medische Bibliotheken : a workshop with some toolsWeb 2.0 voor Medische Bibliotheken : a workshop with some tools
Web 2.0 voor Medische Bibliotheken : a workshop with some toolsGuus van den Brekel
 
Ocd masterclass 2014_terugkomdag_impactmeting
Ocd masterclass 2014_terugkomdag_impactmetingOcd masterclass 2014_terugkomdag_impactmeting
Ocd masterclass 2014_terugkomdag_impactmetingKennisland
 
Een kaleidoscoop aan kansen (web 2.0 voor het onderwijs)
Een kaleidoscoop aan kansen (web 2.0 voor het onderwijs)Een kaleidoscoop aan kansen (web 2.0 voor het onderwijs)
Een kaleidoscoop aan kansen (web 2.0 voor het onderwijs)Wytze Koopal
 
Open Educational Resources en Web 2.0 tools binnen het taalonderwijs
Open Educational Resources en Web 2.0 tools binnen het taalonderwijsOpen Educational Resources en Web 2.0 tools binnen het taalonderwijs
Open Educational Resources en Web 2.0 tools binnen het taalonderwijs Sake Jager
 
Crowdsourcing en cultureel erfgoed: kansen & uitdagingen
Crowdsourcing en cultureel erfgoed: kansen & uitdagingenCrowdsourcing en cultureel erfgoed: kansen & uitdagingen
Crowdsourcing en cultureel erfgoed: kansen & uitdagingenJohan Oomen
 
Bibliotheek20 Continued
Bibliotheek20 ContinuedBibliotheek20 Continued
Bibliotheek20 ContinuedJohan Mijs
 
Introductietothetboekenvak Digitalebibliotheek 20080516
Introductietothetboekenvak Digitalebibliotheek 20080516Introductietothetboekenvak Digitalebibliotheek 20080516
Introductietothetboekenvak Digitalebibliotheek 20080516Boek.be
 
Introductie tot het boekenvak: Digitale bibliotheek
Introductie tot het boekenvak: Digitale bibliotheekIntroductie tot het boekenvak: Digitale bibliotheek
Introductie tot het boekenvak: Digitale bibliotheekvcob
 
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_Open_cultuur_data
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_Open_cultuur_data1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_Open_cultuur_data
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_Open_cultuur_dataKVANdagen
 

Similaire à Beeldbank UT en Social Media (20)

Een semantisch Web voor archieven: bouw bruggen, geen muren
Een semantisch Web voor archieven:bouw bruggen, geen muren Een semantisch Web voor archieven:bouw bruggen, geen muren
Een semantisch Web voor archieven: bouw bruggen, geen muren
 
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_EEN_BOTTOMUP_OPEN_DATA_INITIATIEF_VANUIT...
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_EEN_BOTTOMUP_OPEN_DATA_INITIATIEF_VANUIT...1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_EEN_BOTTOMUP_OPEN_DATA_INITIATIEF_VANUIT...
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_EEN_BOTTOMUP_OPEN_DATA_INITIATIEF_VANUIT...
 
Bibliotheek 4.0
Bibliotheek 4.0Bibliotheek 4.0
Bibliotheek 4.0
 
Web 2 taalleraren cno
Web 2 taalleraren cnoWeb 2 taalleraren cno
Web 2 taalleraren cno
 
Open Cultuur Data - KVAN 2012
Open Cultuur Data - KVAN 2012Open Cultuur Data - KVAN 2012
Open Cultuur Data - KVAN 2012
 
Werken met een wiki
Werken met een wikiWerken met een wiki
Werken met een wiki
 
Introducing 3 d in education
Introducing 3 d in educationIntroducing 3 d in education
Introducing 3 d in education
 
Slides social software Fred Truyen
Slides social software Fred TruyenSlides social software Fred Truyen
Slides social software Fred Truyen
 
Flyer Links-Up Dutch
Flyer Links-Up DutchFlyer Links-Up Dutch
Flyer Links-Up Dutch
 
Af presentatie-2nov2011-definitief
Af presentatie-2nov2011-definitiefAf presentatie-2nov2011-definitief
Af presentatie-2nov2011-definitief
 
Web 2.0 voor Medische Bibliotheken : a workshop with some tools
Web 2.0 voor Medische Bibliotheken : a workshop with some toolsWeb 2.0 voor Medische Bibliotheken : a workshop with some tools
Web 2.0 voor Medische Bibliotheken : a workshop with some tools
 
Ocd masterclass 2014_terugkomdag_impactmeting
Ocd masterclass 2014_terugkomdag_impactmetingOcd masterclass 2014_terugkomdag_impactmeting
Ocd masterclass 2014_terugkomdag_impactmeting
 
Een kaleidoscoop aan kansen (web 2.0 voor het onderwijs)
Een kaleidoscoop aan kansen (web 2.0 voor het onderwijs)Een kaleidoscoop aan kansen (web 2.0 voor het onderwijs)
Een kaleidoscoop aan kansen (web 2.0 voor het onderwijs)
 
Open Educational Resources en Web 2.0 tools binnen het taalonderwijs
Open Educational Resources en Web 2.0 tools binnen het taalonderwijsOpen Educational Resources en Web 2.0 tools binnen het taalonderwijs
Open Educational Resources en Web 2.0 tools binnen het taalonderwijs
 
Bib20
Bib20Bib20
Bib20
 
Crowdsourcing en cultureel erfgoed: kansen & uitdagingen
Crowdsourcing en cultureel erfgoed: kansen & uitdagingenCrowdsourcing en cultureel erfgoed: kansen & uitdagingen
Crowdsourcing en cultureel erfgoed: kansen & uitdagingen
 
Bibliotheek20 Continued
Bibliotheek20 ContinuedBibliotheek20 Continued
Bibliotheek20 Continued
 
Introductietothetboekenvak Digitalebibliotheek 20080516
Introductietothetboekenvak Digitalebibliotheek 20080516Introductietothetboekenvak Digitalebibliotheek 20080516
Introductietothetboekenvak Digitalebibliotheek 20080516
 
Introductie tot het boekenvak: Digitale bibliotheek
Introductie tot het boekenvak: Digitale bibliotheekIntroductie tot het boekenvak: Digitale bibliotheek
Introductie tot het boekenvak: Digitale bibliotheek
 
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_Open_cultuur_data
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_Open_cultuur_data1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_Open_cultuur_data
1206_Timmermans_Baltussen_Brinkerink_Open_cultuur_data
 

Beeldbank UT en Social Media

  • 1. Adviesrapport Een onderzoek naar web 2.0 functionaliteiten in de te bouwen beeldbank van Universiteit Twente Ella van der Zwaag, Julia Meijvogel, Jacqueline Krans Juni 2010
  • 2. Inhoudsopgave INLEIDING 3 METHODE VAN ONDERZOEK 5 ZOEKMETHODES 5 ZOEKSTRATEGIE 5 RESULTATEN 7 DOEL BEELDBANK 7 WEB 1.0 7 WEB 2.0 7 WEB 3.0 8 WEB 4.0 8 DEFINITIES WEB 2.0 9 BEELDBANKEN 11 FLICKR 11 ZOOM 11 SAB DEVENTER 12 ACHTERUITKIJKSPIEGEL 12 NATIONAL GEOGRAPHIC 13 TWEEDE WERELDOORLOG 14 NATIONAAL ARCHIEF 14 SOFTWARE 15 MEDIAFILER 15 PICTURA 15 PICTUREPACK 15 CORDEO 16 ACHTERUITKIJKSPIEGEL 16 VISIES 17 MEDEWERKERS 17 STUDENTEN 18 ERIK OLTMANS- ADVISEUR 19 CONCLUSIES 20 AANBEVELINGEN 22 LITERATUURLIJST 23 GEBRUIKTE LITERATUUR 23 GELEZEN LITERATUUR 26 BIJLAGE A: STUDENTEN ENQUÊTES 28 BIJLAGE B: SOFTWAREAANBIEDERS 29 BIJLAGE C: ZOEKSTRATEGIE 30 2
  • 3. Inleiding In 2011 viert de Universiteit Twente haar vijftigjarig lustrum. Vrijhof Cultuurcentrum wil met het lustrum in het achterhoofd een beeldbank laten bouwen. Hierin wordt de geschiedenis van Universiteit Twente in beelden (zowel foto’s, video’s als affiches) weergegeven. Vrijhof Cultuurcentrum zal de pilot hiervoor vormen. Van 19 april 2010 tot en met 24 juni 2010 hebben de stagiaires Ella van der Zwaag, Jacqueline Krans en Julia Meijvogel stagelopen aan Universiteit Twente, afdeling Vrijhof Cultuurcentrum. De drie studenten zijn tweedejaarsstudenten van de opleiding Informatiedienstverlening- en management aan Saxion Hogescholen, te Deventer. Onze opdrachtgever is afdeling Bibliotheek en Archief, Universiteit Twente. De contactpersoon voor Saxion is mevrouw Joke Ter Hellen. Daarnaast is er ondersteunende begeleiding van medewerkers van Universiteit Twente. Praktijkbegeleiders vanuit de univeriteit zijn in een schema weergegeven: Naam Functie Gebied Lineke Klunder Coördinator Metadateren, Document Verwerking van B & A Informatietechnologie Hiska Bakker Coördinator Begeleider Vrijhof Cultuur Vrijhof Cultuur Centrum: erfgoed UT Joke ter Hellen Hoofd Praktijkbegeleider bedrijfsvoering Bibliotheek & Archief Tabel 1 begeleiding stagiaires De opdracht van de studenten in dit project bestaat uit twee componenten. Het eerste deel van de opdracht bestaat uit het digitaliseren van erfgoedmateriaal van de afdeling Vrijhof Cultuurcentrum. Dit houdt in het inventariseren, metadateren, scannen, opslaan en archiveren van beeldmateriaal dat Vrijhof Cultuurcentrum in haar bezit heeft. Daarnaast loopt een onderzoek naar web 2.0 functies voor de beeldbank. Er wordt een advies aan Bibliotheek & Archief gegeven over het implementeren van deze functies. Dat gebeurt in dit rapport. De centrale vraag die in dit onderzoek wordt gesteld is: Welke web2.0 functionaliteiten zijn interessant voor de te bouwen beeldbank van Universiteit Twente? De deelvragen die de centrale vraag helpen te beantwoorden, zijn: • Welke web2.0 functionaliteiten zijn er? • Welke beeldbanken maken gebruik van web2.0 functionaliteiten? • Welke web2.0 functionaliteiten worden toegepast door beeldbanken? • Waarom worden interactieve functionaliteiten toegepast? • Wat zijn de voor- en nadelen van web2.0 functionaliteiten? In dit rapport worden de resultaten van het onderzoek weergegeven. Allereerst wordt er gekeken naar de groei die het internet heeft doorstaan; van web 1.0 (het ‘vroegere’ web) naar web 2.0 (het ‘recente’ web) naar web 3.0 en zelfs web 4.0 (het ‘toekomstige’ web). Definities van web 2.0 worden hierna verder uitgelegd. 3
  • 4. Verschillende instellingen die een beeldbank beheren, zijn geïnterviewd. Hiervan worden de resultaten weergegeven. Ook van andere instellingen die een beeldbank beheren, worden de resultaten weergegeven. Omdat er door Bibliotheek & Archief nog geen keuze is gemaakt tussen de verschillende softwareaanbieders van de beeldbank, worden deze ook uitgesplitst. Voor dit onderzoek zijn ook gebruikers; (oud-) medewerkers en (oud-) studenten geïnterviewd waarvan de resultaten in dit rapport zichtbaar worden gemaakt. Tot slot worden er conclusies en aanbevelingen aan Bibliotheek & Archief gegeven en wordt de literatuurlijst meegenomen. In de bijlagen vindt u een overzicht van de studentenenquêtes, een overzicht van de mogelijkheden van de softwareaanbieders, de zoekstrategie die is gehanteerd tijdens het onderzoek en de uiteindelijke mock-up van de beeldbank. 4
  • 5. Methode van onderzoek In dit hoofdstuk worden de zoekmethode- en strategie beschreven en uitgelegd. Zoekmethodes De methoden die in dit onderzoek worden gebruikt om informatie te zoeken zijn de Systematische methode, Sneeuwbalmethode en Databestanden. De Systematische methode wordt gebruikt bij het zoeken in de tijdschriftencatalogus of systematische catalogus. Doordat voor dit onderzoek in de catalogus van de bibliotheek wordt gezocht, wordt deze methode gebruikt. Deze methode wordt vooral gebruikt bij Lexis Nexis, catalogus universiteitsbibliotheek. De Sneeuwbalmethode houdt in dat door middel van de artikelen/ tijdschriften van de literatuurlijst naar verdere relevante informatie wordt gezocht. Op deze manier wordt snel een grote hoeveelheid materiaal verkregen. Deze methode wordt vooral gebruikt bij internet research en verdere andere interessante artikelen waarnaar verwezen wordt. De zoekmethode van Databestanden wordt vanzelfsprekend gebruikt door research op internet, Lexis Nexis en de universiteitsbibliotheek. Zoekstrategie De trefwoorden die, naar aanleiding van een brainstorm, worden gebruikt om informatie over web 2.0 functionaliteiten te verkrijgen zijn: • Semantisch web • Tagging • Semantic web • Social tagging • Semantsich web • Tagging • Bookmarking • Beeldbank • Bookmarking • Beeldbank • Online bookmarking • Folksonomy • Social bookmarking • Folksonomie • Sociale netwerken • Folksonomy • Sociale netwerken • Social networking • Waarderen • Social networks • Ranking • Rating • Web 2.0 • Web • Social media • Web 2.0 • Social media • Web 2.0 applications • Web 2.0 features • Web 3.0 • World wide web 5
  • 6. Omdat er een grote kans is dat er buitenlandse bronnen gebruikt gaan worden, zullen de termen veelal in het Engels zijn. De volgende middelen/ media worden geraadpleegd: • Internet • Catalogus universiteitsbibliotheek Twente • Science direct • Springerlink Voor meer informatie over de zoekstrategie, zie bijlage D. Om in de stof ingelezen te raken, zijn een aantal bronnen bezocht, bekeken en gelezen. Deze zijn in de literatuurlijst te vinden onder het kopje ‘gelezen bronnen’. 6
  • 7. Resultaten Doel beeldbank Het doel van de beeldbank is een representatief beeld van de geschiedenis van Universiteit Twente weergeven. Een belangrijk doel daarnaast is de interactiviteit tussen gebruikers bevorderen. Web 1.0 Toen de Sovjet Unie in 1957 de Spoetnik 1 lanceerde, werd het Amerika duidelijk dat ze niet zo machtig en sterk waren als ze dachten. Als tegenreactie richtte Amerika een onderzoeksbureau op dat nieuwe technologie moest ontwikkelen. Een van de projecten van het onderzoeksbureau was het ontwikkelen van een veilige manier om te communiceren met universiteiten die voor het bureau aan het werk waren. Er werd een computernetwerk bedacht dat stabiel en niet afluisterbaar was. In 1969 was het eerste internet een feit. Op dat moment was het nog maar heel klein, een netwerkje dat twee universiteiten met elkaar verbond. Langzaamaan werden steeds meer netwerken aangesloten op het internet. Door in 1982 op een nieuwe techniek over te stappen werd het internet geschikt om op grote schaal gebruikt te worden. Het grote publiek ontdekte het internet in de jaren ’90. In 1996 was het internet bij een meerderheid van de wereldbevolking een bekend en veelgebruikt medium. Langzaam aan is het web van informatief medium veranderd in een platform voor communities, samenwerking, communicatie en het delen van informatie. Bron: Wever, W., (2006) & Kessels, R. (2009) en Beld van den B. (2010) Web 2.0 “Web 2.0 staat voor de grote verandering waarbij internet zich steeds meer ontwikkelt van een verzameling van losstaande websites tot een totaal platform met interactieve webtoepassingen waar consumenten in control zijn” Bron: Janssen, F. (2005) Interactie is in opkomst en bijna een must. Je mening gevraagd of ongevraagd geven is de normaalste zaak van de wereld. Delen en waarderen zijn kernwoorden. Keerzijde van web 2.0 is “ verwikipedialisering van het nieuws” Aldus Rob Wijnberg. Iedereen is zijn eigen reporter; burgerjournalistiek ten top! Dit noemt men ookwel User Generated Content. Het (social) tagging van content doet zijn intrede. Door middel van social tagging kunnen gebruikers zelf tags aan beelden toevoegen, zodat ze op deze manier content kunnen vinden. Dit wordt ook wel Folksonomy genoemd. Sites als Flickr, Delicous, Digg, Facebook, Hyves, LinkedIn en Twitter komen als paddenstoelen uit de grond zetten. Allemaal hebben ze een tag en/of interactie mogelijkheid. Bron: Wijnberg, R. (2010) & Davis, H. (2005) Een definitie over web 2.0 van Seth Godin: “mensen op een nieuwe manier online laten laten samenwerken en informatie laten delen”. Kernwoorden van web 2.0 zijn onder andere: Zakelijke platforms, Sociale platforms en tagging. Bron: Janssen, F. (2007) & NRC Handelsblad (2005) 7
  • 8. Web 3.0 Men noemt web 3.0 ook wel het semantisch web: de uitwerking en visie is afkomstig van Tim Berners Lee, directeur van W3C, een organisatie voor onder andere webrichtlijnen. “ People keep asking what Web 3.0 is. I think maybe when you've got an overlay of scalable vector graphics - everything rippling and folding and looking misty — on Web 2.0 and access to a semantic Web integrated across a huge space of data, you'll have access to an unbelievable data resource..."Bron: Berners- Lee, T. (2006) & Kessels, R. (2009) Niet alleen computers met een modem zijn verbonden met het internet maar ook laptops, mobieltjes, tablets en andere apparaten met draadloos internet (WiFi). Meer en meer applicaties komen er om snel informatie te zoeken/vinden. Gebruikersgemak staat voorop. ‘De pc denkt met u mee’ zou als slogan gebruikt kunnen worden. Web 4.0 Bij web 4.0 komen alle technieken van web 1.0, 2.0 en 3.0 bij elkaar. Een voorbeeld van Seth Godin (voormalige vice president direct marketing van Yahoo!): “Ik ben te laat voor een diner. Mijn GPS telefoon weet dit omdat het mijn agenda heeft en mijn locatie, en de verkeersinformatie kan weergeven. De vertraging wordt vervolgens automatisch gemeld aan degenen die op mij wachten”. Bron: Seth Godin (2007) 8
  • 9. Definities web 2.0 Als we kijken naar web 2.0, zien we dat het een breed begrip is. Het principe van crowdsourcing (meer mensen weten meer, wijsheid van de `crowd`) vraagt aan het publiek om adviezen, aanvullingen, verbeteringen en/ of deze doorvoeren naar datzelfde publiek. Goeroe Jeff Howe zegt in Wired het volgende over crowdsourcing: ‘Crowdsourcing is the act of taking a job traditionally performed by a designated agent (usually an employee) and outsourcing it to an undefined, generally large group of people in the form of an open call’. Bron: scope (2009) & managementsite.nl (2008) Ook een belangrijk aspect van web 2.0 is User Generated Content; de gebruiker (een professional of een amateur) die aan een online medium een bijdrage levert. Met andere woorden zorgen gebruikers zelf voor de content.Limonard, S. (2005) Mensen kunnen met elkaar in contact komen, met andere woorden: het interactieve aspect is bij web 2.0 ook erg belangrijk. We kunnen het begrip web 2.0 grofweg in een aantal categorieën opdelen: Mensen kunnen met elkaar in contact komen via Social networking. Hoewel social networking in persoon mogelijk is, het meest populair is het online. Dit is omdat er op het internet miljoenen mensen zitten, dus veel meer dan een mens in het ‘echte’ leven kent, die anderen graag willen ontmoeten. Naast dit voordeel, is het ook een voordeel dat de diversiteit heel groot is. Je kunt uit Nederland ‘vrienden’ worden met iemand uit de Verenigde Staten. Met social networking kunnen gebruikers een publiek profiel creëren op het web en delen. Gebruikers kunnen ook zien welke “vrienden” ze delen met andere “vrienden”. Voorbeelden van social networks zijn Facebook, Hyves, Linked in en My space. Bron: Brown, K. (2010) & Boyd, D. M., Ellison, N.B. (2007) & Janssen, F. (2005) Mensen die interesses hebben en deze willen delen met soortgelijken, kunnen terecht in een online community, ook wel Friend networking genoemd. Een online community bestaat uit een groep mensen die dezelfde interesses deelt. Voorbeelden hiervan zijn NING of Last.fm. Ook fora (plekken voor discussies over bepaalde onderwerpen) kunnen we in deze categorie laten vallen. Een forum hangt vaak aan een website dat over een bepaald thema gaat) kunnen we hiertoe rekenen. Broekman, L. (2007) & Marketingfacts (2007) Ook samenwerking wordt mogelijk gemaakt met web 2.0, genoemd Social collaboration. Dit is het online samenwerken tussen verschillende personen. Social collaboration is een combinatie van community en samenwerking en kan alleen voorkomen als de componenten “communicatie, delen en netwerken” inbegrepen zijn. Als er 1 van deze componenten wegvalt, is het geen social collaboration meer. Bron: Groupsite (2009) Een functionaliteit die dicht bij social collaboration ligt, is Sharing. Dit is het online delen van bijvoorbeeld foto´s en video´s. Een voorbeeld van een fotosharing community is Flickr. Een account op Flickr biedt de gebruiker de mogelijkheid om foto(series) te uploaden en aan andere gebruikers te laten zien. Een tweede voorbeeld van een fotosharing community is Zoom.nl. Deze community heeft behoorlijk wat web2.0-features geïntegreerd in de beeldbank. 9
  • 10. Voorbeelden hiervan zijn het toevoegen van comments, het beoordelen van foto´s ( rating), het delen met sociale netwerken (sharing), gebruikers zelf tags laten toevoegen, zodat ze op deze manier content kunnen vinden (social) tagging, Facebook ‘vind ik leuk’-buttons, fan worden van de foto en vrienden worden met de fotograaf. “Voor deze functies is gekozen, omdat Zoomers (leden van Zoom.nl) hierdoor gemakkelijk kunnen zoeken, vinden, uploaden en delen. Daarnaast is de onderlinge feedback tussen Zoomers essentieel voor Zoom.nl”, aldus Nikki van der Velden, medewerkster van Zoom.nl. Er wordt ook informatie gedeeld op het web als men een weblog schrijft. Via een weblog kan men zijn/ haar mening naar buiten brengen en is het ontstaan van discussies mogelijk doordat lezers kunnen reageren. De publicaties kunnen zowel zakelijk- als persoonlijk zijn. Bron: Flickr (2010) & Beld van den B. (2007) & Zoom.nl (2010) & Mathes,A. (2004) & Iskold, A. (2006) Door middel van Social Bookmarking kunnen online favorieten worden gedeeld. Andere gebruikers kunnen in jouw favorieten kijken, maar andersom kun je zelf ook in de favorieten van andere mensen kijken. Deze vorm van web 2.0 ligt dus dicht bij sharing. Doordat op social bookmarking websites allerlei mensen bij andere mensen in de favorietenlijst kunnen kijken, wordt al snel duidelijk welke websites veel gelezen worden en dus als interessant beschouwd kunnen worden.Een ander voordeel van social bookmarking is dat je favoriete websites online staan. Waar ook ter wereld heb je dus altijd je favorietenlijst bij de hand. Bekende social bookmarking websites zijn StumbleUpon en Delicious. Bron: Frankwatching (2010) & Kerkhof, S. & Bron Janssen, F. (2005) & Delicious (2010) Door middel van Online storage kunnen gebruikers hun bestanden op internet opslaan. Dit is omdat ze hun bestanden niet op de harde schijf van hun pc willen hebben of omdat ze een back up van de bestanden willen maken.Doordat bestanden online kunnen worden opgeslagen, kunnen ze gedeeld worden met collega’s of anderen. Dit wordt sharing- centric genoemd. Het voor jezelf online opslaan van bestanden wordt storage- centric genoemd. Een web 2.0 functie die hierin zit is RSS-feeds ( het op de hoogte houden van nieuws omtrent een bepaalde website. Een belangrijke speler in het aanbieden hiervan is Omnidrive. Deze heeft een functionaliteit waarbij abonnementen voor RSS-bijlagen toegestaan zijn. Bron: Janssen, F. ( 2006) & Janssen F. (2006) Een aantal web2.0 websites: • Facebook: internationale online community waar gebruikers een profiel kunnen aanmaken en met andere gebruikers kunnen communiceren, gamen en sharen • Hyves: Nederlands online sociaal netwerk waar gebruikers contact met elkaar kunnen onderhouden en nieuwe ‘vrienden’ kunnen vinden Bron: Computeridee (2010) • LinkedIn: Globaal social netwerk waar professionals in contact kunnen komen met andere professionals uit hun vakgebied Bron: Wat is linked in (2010) • MySpace: Vergelijkbaar met Hyves, maar dan internationaal. MySpace wordt veel gebruikt door bands om hun muziek te promoten, omdat er een muziekspeler in een MySpace-pagina geïmplementeerd kan worden • Delicious en StumbleUpon: Social bookmarking websites Meerbeek, van, K. (2007) • Twitter: Online tool waarbij berichtjes van max.140 tekens verstuurd kunnen worden. Jouw volgers kunnen deze berichtjes (tweets) lezen en erop reageren. Snelle 1-op-1-communicatietool Bron: Twitterinfo (2009) • LastFM: social music listening websites. De gebruiker kan muziek opzoeken en zo zelf een afspeellijst samenstellen. LastFM zoekt hier bijpassende muziek bij. LastFM is ook een manier om mensen met een overeenkomende muzieksmaak te ontmoeten 10
  • 11. Beeldbanken Er zijn in Nederland al een aantal beeldbanken gemaakt. Als we naar een aantal beeldbanken kijken, zoals het Gemeentearchief van Rotterdam (Gemeentearchief Rotterdam, 2008), Hof van Twente (Hof van Twente, 2008) of Het Nederlands fotomuseum in Rotterdam, zien we dat dit behoorlijk statische beeldbanken zijn; bezoekers kunnen zelf niets toevoegen of delen. Bij de beeldbanken van Deventer in beeld (Stads Atheneum Bibliotheek, 2008), WO2 of het Nationaal Archief kunnen mensen reageren als ze zich aanmelden. Bron: Hof van Twente (2008) & Bron: Gemeentearchief Rotterdam (2008) & Flickr Flickr is een voorbeeld van een photosharing community. Via een Yahoo e-mailadres kan men lid worden van Flickr. Via de website is het mogelijk om foto’s te uploaden, editten, organiseren, delen, geolocatie toe te voegen en posters/kaarten/foto’s te bestellen. Daarnaast is het ook mogelijk om bij andere accounts te kijken en tags en commentaar toe te voegen. Zoals eerder genoemd, heet dit ook wel Folksonomy; voor de gebruikers, door de gebruikers gecreëerd. Flickr noemt zichzelf: `the best online photo management and sharing application in the world`. Bron: Flickr (2010) & Davis, H. (2005) & Bron: Mathes,A. (2004) Zoom Het Nederlandse fotografietijdschrift Zoom.nl kan natuurlijk niet zonder beeldbank. Er is zelf een hele community gebouwd waarin gebruikers zich tussen verschillende interessegroepen kunnen bewegen. Daarnaast kunnen gebruikers vriendschappen sluiten met andere Zoomers en zelfs fan van anders Zoomers worden. In de community van Zoom.nl bevindt zich de Zoom Gallery. Deze geeft de foto’s weer die door de redactie (Redactiekeuze) en andere Zoomers (Spotlight) als favoriet zijn benoemd. Op deze foto’s, maar ook alle andere foto’s die de beeldbank bevat kan door Zoomers feedback gegevens worden (comments). Als Zoomer kun je je bij een bestaande groep aansluiten, of zelf een groep opstarten. Groepen die je zelf hebt opgestart beheer je ook zelf en kun je publiek of besloten maken. Alles deelnemers kunnen binnen een groep foto’s uploaden, discussies starten en blogs schrijven. De Zoom.nl community bevat ook een forum. Hier kan over fotografische technieken gediscussieerd worden, camerafabrikanten, digitale video, zoom.nl en er is zelfs een offtopic gedeelte. Je kunt zelf kiezen hoe veel foto´s je in het overzicht wilt zien, dat is een instelling. Door te werken met thumbnails, heb je de mogelijkheid om veel foto´s op 1 pagina tonen. De foto´s tonen in een grotere thumbnail wanneer je met je muis erop gaat staan. Het overzicht is dus erg belangrijk. Je moet er makkelijk doorheen kunnen bladeren. Door op de foto te klikken kom je op de detailpagina waar je de reacties, rating, exif-info, maker etc vindt. Nog een klik op de foto levert een schermvullende versie van het beeld op. Je kunt ook per categorie of tag browsen. 11
  • 12. Comments, rating, Facebook ‘vind ik leuk’-buttons, sharing, Vrienden worden, Fan worden, social tagging. Zijn aanwezig in de beeldbank van Zoom.nl, want het is belangrijk dat Zoomers makkelijk kunnen zoeken, vinden, uploaden en delen. Plus, onderlinge feedback is essentieel voor Zoom.nl. De website is continue in ontwikkeling. Belangrijk is dat de foto´s nog beter doorzoekbaar worden, dus makkelijker te vinden. Door meer zoekopties in te bouwen en mensen de mogelijkheid te geven op meer zaken te kunnen selecteren dan nu mogelijk is. Ook de deelbaarheid (dus ook de zichtbaarheid van Zoom.nl) is een belangrijke functionaliteit die meer aandacht krijgt de komende tijd. Conclusie: Zoom.nl is een interactieve community die erg veel web2.0 functionaliteiten herbergt. Omdat de feedback van Zoomers belangrijk is voor Zoom.nl wordt door moderators de kwaliteit gewaarborgd. Velden van der N., (2010) SAB Deventer “ Deventer in beeld” is een van de twee de beeldbanken van Stadsatheneum bibliotheek Deventer ( hierna te noemen: SAB). De beeldbank is zelf gebouwd en bestaat sinds 2002. Deze keuze is gemaakt naar aanleiding van een eerder afgesloten contract dat ten einde liep. De beeldbank is ingebed in de website van het SAB. “Officieel is het geen beeldbank, het is gebaseerd op archiefsoftware van Atlantis. Dus eigenlijk bekijk je direct ons archief.” , aldus de beheerder van de beeldbank, mevrouw Keen. Hierbij moet worden aangetekend dat de website van Deventer in beeld binnenkort gaat draaien op betaalde software. Reden voor deze keuze is het makkelijker onderhoud. Daarnaast is de huidige software niet opensource. Deventer in beeld heeft gekozen om pas te kunnen reageren op objecten nadat men is ingelogd. Dit is een ‘ hobbel’ die genomen moet worden. “Maar”, geeft mevrouw Keen aan, “als ze commentaar willen geven dan nemen ze die moeite ook”. Er wordt door een moderator binnenkomende commentaren gelezen. Dit is afdoende omdat er weinig e-mails binnenkomen. Opties als Twitter en andere 2.0 functies zijn razend interessant maar hiervoor moet er wel opgepast worden; het is en blijft een bibliotheek en archief. Een beeldbank is een visitekaartje.Bron: Keen, A. (2008) & Bron: SAB (2010) Achteruitkijkspiegel De Achteruitkijkspiegel is een voortvloeisel uit een samenwerking tussen Eluxis en Axis, beide Enschedese bedrijven. De Achteruitkijkspiegel is een beeldbank die de geschiedenis van Enschede weergeeft.De web2.0 functies die de Achteruitkijkspiegel bevat, zijn comments, cherry picking, en de implementatie van Google Maps. De comments van gebruikers worden in eerste instantie gecontroleerd doordat degene die een comment wenst toe te voegen daarbij zijn naam, e-mailadres en een captcha-code moet invoeren. Cherry picking stelt de gebruiker in staat de zoekresultaten te specificeren, zodat de kans op het exact vinden wat er gezocht wordt, wordt vergroot. 12
  • 13. Google Maps is een interessante toevoeging aan deze beeldbank. Op de kaart zijn punaises toegevoegd. Rode punaises geven content aan die door bedrijven is toegevoegd, blauwe punaises geven content aan die door particulieren is toegevoegd. De punaises geven de locaties weer waar historische gebeurtenissen hebben plaatsgevonden, waar beeldmateriaal en achtergrond informatie van is. Op de vraag aan Geert van de Molen, initiatiefnemer van de Achteruitkijkspiegel, waarom er voor weinig web2.0 functionaliteit is gekozen, antwoordt hij: “Het kost heel veel tijd om alles zelf te willen bouwen, daarom is er gekozen voor ‘een plaatje met een praatje’. (Nog) niet ambitieuzer zijn dan een beeld met een verhaal erbij helpt om eerst een heel goed product neer te zetten. Later kan altijd nog uitgebreid worden met andere functies.” Een moderator achter een beeldbank is volgens Geert onmisbaar. Naast dat een moderator de user generated content controleert op kwaliteit, kan een moderator ook de rol van aanspreekpunt van de organisatie vervullen. In de toekomst zijn er plannen om de Achteruitkijkspiegel meer ‘social’ te maken, maar dan moet er wel een publiek voor zijn. Ook staat het op de planning om samen met de GIS- specialist van Provincie Overijssel – Provincie Overijssel heeft onlangs de Achteruitkijkspiegel van Eluxis overgenomen – de Google Maps kaart uit te breiden. Hierbij kan gedacht worden aan het toevoegen van meerdere kaartlagen, bijvoorbeeld een laag uit het jaar 1900, een laag uit het jaar 1910, 1920, enz. Ook kunnen er lijnen en vlakken aangegeven worden op de kaart, bijvoorbeeld verdedigingslinies uit de oorlog. De software achter de Achteruitkijkspiegel is door Eluxis en Axis gebouwd. Er zit een content management systeem van B-Lex achter en voor het structureren van xml-schema’s en metadata is EAD2002 gebruikt. Bron: Eluxis (2008) & Molen G. van der (2010) National Geographic Het internationale natuurtijdschrift National Geographic staat al sinds jaar en dag bekend om zijn prachtige fotografie. Op de website van National Geographic is een community gebouwd rondom deze foto’s. De homepage van deze fotocommunity is opgebouwd uit verschillende aspecten: • Diavoorstelling van recentst toegevoegde foto’s • Top 3 toegevoegde foto’s van de week • Foto’s die geselecteerd zijn voor NG Magazine • De zes nieuwste foto’s • De zes nieuwste fotoseries • De vier laatste forumbijdragen • De vier laatste blogreacties • De rubriek ‘fotograaf’, waarin een fotograaf die regelmatig voor NG Magazine werkt verteld over een opmerkelijke foto of reportage • Fototips • De drie meest bekeken foto’s 13
  • 14. Bij een foto in de community wordt de omschrijving weergegeven, de rubrieken waar de foto aan toegekend de tags en wanneer de foto geplaatst is.Daarnaast wordt er informatie over de fotograaf gegeven en de exif gegevens. Andere gebruikers van de community kunnen de foto raten of er commentaar op geven. Bron: National Geographic Fotocommunity (2010) Tweede Wereldoorlog In de beeldbank van WO2, een samenwerking tussen een aantal instellingen die gevestigd is in Amsterdam, kunnen gebruikers reacties aan beeldmateriaal toevoegen. Gebruikers kunnen beelden met een hoge resolutie kopen voor 10 euro per afbeelding en beelden met een kleine resolutie downloaden. Ook hier is een moderator aanwezig: gebruikers moeten geslacht, naam, adres, postcode, plaats, land en e-mail invullen om een reactie te kunnen plaatsen Bron: Beeldbank WO2 (2008) Nationaal Archief De beeldbank van het Nationaal Archief was in 2004 online. Gebruikers die commentaar willen toevoegen, moeten hun naam en e-mail adres invullen. Diederick Kortlang, archivaris bij het Nationaal Archief, bekijkt de commentaren en beoordeelt of ze kunnen worden toegevoegd in de beeldbank, zodat ze voor iedereen zichtbaar worden. Volgens meneer Kortlang is het vooral belangrijk dat het commentaar de beeldbank verrijkt. Dit is ook waar hij de commentaren op beoordeelt. Een actieve moderator is dus essentieel. Mensen krijgen graag een berichtje dat hun commentaar is geplaatst of een reactie door de moderator of een andere gebruiker terug. Er bleek toch dat er veel spam in de beeldbank binnenkwam, die meneer Kortlang weer uit moest zoeken. Het Nationaal Archief heeft hierom een extra kwaliteitscontrole tegen spam toegevoegd: de captcha. Mensen vullen een code in die voorgeschreven staat om te voorkomen dat de spam bij de beeldbank binnenkomt. Dit is een test die kan beoordelen of een reactie van een computer programma komt, of dat het een mens is die de reactie wil toevoegen. Bron: Carnegie Mellon University (2009) Van andere web 2.0 functies, als tagging zegt meneer Kortlang: “Mensen verzuipen in de tags. Het zijn er vaak zoveel en soms ook onzinnige tags, dat mensen een overload krijgen Daarom ben ik niet voor deze functie”. Op de nieuwe website van het Nationaal Archief komt binnenkort de web 2.0 functie “delen met sociale netwerken”. Ook heeft de vernieuwde website de functie “cherry picking”, oftewel: Filteren. Bron: Kortlang, D. (2010) 14
  • 15. Software In dit hoofdstuk worden de verschillende softwareaanbieders nader bekeken. In bijlage B is een overzicht van de mogelijkheden van de verschillende aanbieders weergegeven. Mediafiler Deze softwareaanbieder is gespecialiseerd in het leveren van beeldbank systemen aan bedrijven een instellingen op het gebied van media”. De software van Mediafiler is een applicatie die het archiveren van foto’s, video’s, audio, tekeningen en documenten in een beeldbank mogelijk maakt. Mediafiler heeft een webbased systeem. Dit houdt in dat er geen installatie van software vereist is. De aanbieder biedt het product aan in modules: standaard, professioneel, corporate en enterprise. Bij Mediafiler is het mogelijk om te beoordelen en reacties te plaatsen. Voorbeelden beeldbanken die Mediafiler als software gebruiken zijn Nederlandse Gasunie, Telegraaf Tijdschriften Groep, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Het Historisch Beeldarchief. Bron: Mediafiler (2008) Pictura Pictura is een samenwerking van twee bedrijven die nauw met elkaar samenwerken: Pictura Imaginis en Pictura Database Publishing. Hun doel is “ de erfgoedsector (archieven, musea, bibliotheken, etc.) op een professionele manier haar collecties helpen ontsluiten”. Het hele proces van de digitalisering kan door Pictura worden verzorgd. Ook Pictura biedt modules aan die kunnen worden toegevoegd aan de standaard componenten van de software. Pictura werkt volgens een kwaliteitsmanagementsysteem dat voldoet aan de eisen van de norm ISO 9001:2000. Een nadeel van deze aanbieder is echter wel dat het beheer van de beelden bij Pictura zelf ligt. Nog een nadeel is dat de UT per software update (om de 5 á 6 jaar) moet betalen. Elk bestandsformaat kan in de beeldbank worden geïmplementeerd, vertelt Wim Karelsen, medewerker Pictura. Wat opvalt, is dat de meeste beeldbanken die deze aanbieder gebruiken, de web 2.0 functionaliteit “reacties plaatsen” hebben. Andere web 2.0 functionaliteiten kunnen echter ook in de beeldbank worden geïmplementeerd. Voorbeelden van beeldbanken die op deze software draaien, zijn Stadsarchief Amsterdam, Universiteit van Gent, Gelderland in beeld, World Press Photo, Nationaal Archief en de Beeldbank van Noord- Holland. Bron: Pictura Imaginis, Pictura Database Publishing (2010) PicturePack “Picture Pack is een krachtig pakket, ontworpen met het oog op grotere collecties en professionele gebruikers”. Net als Mediafiler en Pictura is Picture Pack webbased software dat opgebouwd is met modules die uit te breiden zijn met extra applicaties. Bij Picture Pack draait de software bij de aanbieder zelf. Bij deze aanbieder kunnen onder andere accounts van eindgebruikers worden bijgehouden en gebruikersrechten worden toegewezen. De eindgebruiker kan beelden vinden, downloaden en een contactsheet in PDF-formaat genereren. Op de website van Picture Pack wordt aandacht besteed aan extra beeldbeveiliging: er kan worden ingesteld wie wat mag zien en/ of downloaden. Gebruikers kunnen door middel van een gebruikersnaam en wachtwoord inloggen. 15
  • 16. Veel web 2.0 functionaliteiten, zoals tagging, sharing, comments, RSS, filters en rating, in de beeldbank worden toegepast. Ook applicaties als google maps kunnen in de beeldbank worden geïmplementeerd. Voorbeelden van beeldbanken die voor deze aanbieder hebben gekozen zijn: Het ANP, World Portraits, Voetbal International, ACI, en gemeente Arnhem. Bron: Picture Pack (2010). Cordeo Cordeo is de vierde potentiele aanbieder van de software voor de beeldbank. Dit is een bedrijf dat de software XL- Doc aanbiedt. Cordeo is een organisatie voor document management. Het bedrijf wil ¨documentcreatie efficiënter, consistenter en meer inzichtelijker laten verlopen door de keten (creëer, beheer en bestel) te optimaliseren”. Deze software biedt de gebruiker de mogelijkheid om materiaal uit de beeldbank te bewerken en te gebruiken voor drukwerk en websites. Een beeldbank die met XL Docs gebouwd is, kan vergeleken worden met een stockfoto website. Ook XL- Doc is webbased en werkt met modules. De zoekfunctie van deze aanbieder is gebaseerd op Google, waardoor de gebruikersinterface bekend is. Bron: XL doc (2010) Achteruitkijkspiegel De web2.0 functies die de Achteruitkijkspiegel, een beeldbank die beheerd wordt door Eluxis en Axis, bevat zijn onder andere comments, cherry picking, en de implementatie van Google Maps. De provincie Overijssel heeft De Achteruitkijkspiegel onlangs overgenomen. Meneer Geert van der Molen (oprichter van deze beeldbank) was enthousiast over de te bouwen beeldbank van de Universiteit Twente. Voor een spotprijs zou deze door de Achteruitkijkspiegel gebouwd kunnen worden. Na overleg met George Versteeg (medewerker afdeling Strategische Communicatie, de derde partij die betrokken is bij de keuze van de beeldbank) en anderen bleek dat software van hen gebruikt wordt voor de huidige website. Deze is gebaseerd op webhair en gaat eruit. Dit is dan ook de reden dat dit bedrijf niet in aanmerking komt voor de beeldbank. 16
  • 17. Visies Medewerkers Een aantal medewerkers van Vrijhof Cultuurcentrum zijn geïnterviewd. Er is aan de medewerkers gevraagd welke functionaliteiten ze graag in de beeldbank terugzien. Als eerste werd in de interviews gevraagd wat de medewerkers weten van web 2.0. Deze kennis blijkt erg verschillend te zijn. Er zijn medewerkers die niets weten over web 2.0 en er zijn mensen die zich in het onderwerp verdiepen. Voorbeelden van medewerkers van het laatste optie zijn Mark Weirath, coördinator Culturele verenigingen en Tineke Grootenboer, hoofd podiumkunsten. Beiden vinden ze tagging een interessant gegeven. Ze zijn echter huiverig voor social tagging. “Gebruikers kunnen dan onzin tags toevoegen”, aldus Mark Weirath. Hij voelt er wel veel voor als er een moderator achter zit die zowel commentaren (iets wat beide medewerkers ook belangrijk vinden voor de beeldbank) als tags beheert en toevoegt. Beiden vinden ook het beoordelen van kunsten een leuk gegeven. “Mensen kunnen op deze manier goed beoordeelde kunstwerken makkelijk bekijken”, aldus Grootenboer. Al pratende ontstond het idee om per categorie (bijvoorbeeld kunstwerken, foto’s of video’s) te bepalen welke applicaties worden aangeboden. Zo leek Tineke Grootenboer het leuk als gebruikers bij kunstwerken een kunstwerk kunnen raten en bij foto’s gebruikers commentaar kunnen toevoegen. Daarnaast is het toevoegen van een community aan de beeldbank ter sprake geweest. Dit is een leuk idee, maar dit kan beter in de toekomst onderzocht en toegepast worden. Joke Sanchez, coordinatior van de cursussen en Monique Kolff, secretaresse gaven beiden aan niets te weten van web 2.0. Na een korte uitleg over het fenomeen gaf Joke aan dat ze het interactieve erg leuk vindt. “Hoe meer bekendheid, hoe beter”. Cultuur is volgens haar namelijk een ondergeschoven kindje. Wel vindt ze dat er een moderator achter moet zitten die tags en commentaren bekijkt en beoordeelt. Monique gaf aan dat ze voorzichtig met dit soort functionaliteiten zou omgaan. De UT heeft wel een naam hoog te houden en kan niet zomaar alles publiceren. Ze is bang dat mensen foto’s gaan gebruiken voor bijvoorbeeld eigen artikelen. Na een uitleg dat er copyright op de foto’s zit, was ze er nog niet van overtuigd om foto’s op internet te delen. Hiska Bakker, coördinator beeldende kunsten, wil graag dat gebruikers elkaar kunnen ontmoeten en de interactiviteit bevorderen in de beeldbank. Ze ziet daarom ook graag veel web 2.0 functionaliteiten terug in de beeldbank. Een moderator is volgens haar wel een goed idee. Het hoofd van Vrijhof Cultuurcentrum, Hannah de Vries, vertelt dat er het liefst in één keer een goede keuze gemaakt moet worden als het gaat om de functionaliteiten in de beeldbank, dit omdat de UT een grote organisatie is en het toevoegen van functionaliteiten in de beeldbank daarom minder gewenst is. Omdat web 2.0 volgens haar de toekomst heeft, ziet ook zij graag veel web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank. Dit echter wel met een moderator achter de beeldbank. 17
  • 18. Studenten Studenten van Universiteit Twente, de gebruikers van de beeldbank, zijn door middel van enquêtes en interviews gevraagd welke functionaliteiten ze in de beeldbank willen hebben. Hiervoor is eerst gevraagd hoe goed ze een aantal web 2.0 functionaliteiten kennen. Hoe goed ken je de volgende web 2.0 functionaliteiten? (13 personen hebben de enquête ingevuld waarvan 7 mannen en 6 vrouwen) Welke web 2.0 functionaliteiten zie je graag terug in de toekomstige beeldbank? (11 personen hebben de enquête ingevuld) Web 2.0 functionaliteiten die studenten goed kennen zijn youtube, Facebook, Flickr en Twitter. Delicious (social bookmarking), social tagging en RSS feeds kennen ze minder goed. De studenten zien sharing, het geven van comments, rating en social tagging graag terug in de beeldbank. Social bookmarking en RSS feeds zijn bij studenten minder gewild. Een interessante opmerking van een Duitse studente was het combineren van de beeldbank met de Duitse sociale netwerk “Studi VZ”. In 2008 is 11,5% van het totaal aantal studenten dat aan de UT studeert buitenlands.Bron: Universiteit Twente (2010) Over deze optie kan de UT dus nadenken. 18
  • 19. Erik Oltmans- Adviseur Erik Oltmans is een adviseur en werkt bij Thaesis, een strategisch adviesbureau. Deze persoon is als professional gevraagd naar zijn mening over web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank. Omdat een belangrijk doel van Vrijhof Cultuurcentrum ‘interactiviteit in de beeldbank bevorderen’ is, adviseert hij om veel web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank te implementeren. Functionaliteiten die hij noemt als Social tagging, RSS feeds, het geven van comments en rating mogen er allemaal in. Erik Oltmans adviseert wel om de functionaliteiten ‘strategisch’ neer te zetten, . Een belangrijke doelgroep (naast studenten) is medewerkers. Deze zijn minder bekend met web 2.0 functionaliteiten en willen ze soms zelfs niet eens gebruiken, aldus Oltmans. De functionaliteiten moeten niet op een plaats op de website gezet worden waar gebruikers er niet omheen kunnen. Meneer Oltmans zoomt in op social tagging. Bij dit onderwerp komt het probleem naar boven, dat ook bij het geven van comments een probleem is, dat gebruikers dus ook foutieve tags of tags die verkeerd gespeld zijn kunnen toevoegen. Hierdoor ontstaat een brij van tags, wat een overload kan veroorzaken. Op dit probleem geeft Erik Oltmans als suggestie om een moderator de tags te laten controleren. Als dit geen mogelijkheid is, zouden gebruikers elkaars tags ook kunnen controleren en foutieve tags of spelfouten verwijderen. Ook geeft Erik Oltmans mee om te kijken naar de nieuwe zoekmethode “Query by example”; een nieuwe manier van zoeken, die beelden aan elkaar relateert. Dit in plaats van zoeken op zoektermen. Dit is voor de UT interessant omdat dit een nieuwe methode van zoeken is en de kennis hierover is in huis. Een nadeel hiervan kan zijn dat de participatie van gebruikers hierdoor minder wordt, omdat dit een voor hen onbekende zoekmethode is. Mensen zijn gewend om in zelfstandige naamwoorden in Google te zoeken. Nog een nadeel hiervan is dat de methode nog niet uitontwikkeld is en het beste kan worden gezocht op overeenkomende kleuren. Vormen worden minder goed herkend en gezichten van mensen helemaal niet, wat wel relevant is voor de beeldbank. 19
  • 20. Conclusies Naar aanleiding van het in dit rapport beschreven onderzoek en verschillende bronnen te hebben geraadpleegd, zijn er een aantal conclusies te trekken. De hoofdvraag van dit onderzoek is Welke web2.0 functionaliteiten zijn interessant voor de te bouwen beeldbank van Universiteit Twente? Verschillende functies Na de verschillende web 2.0 functionaliteiten naast elkaar te hebben bekeken, interviews met gebruikers en professionals te hebben gehouden en de functionaliteiten in een aantal beeldbanken gezien te hebben, kan geconcludeerd worden dat het geven van comments, RSS feeds, rating, social tagging en sharing in de beeldbank van de Universiteit Twente, hierna te noemen UT, moeten worden toegepast. Hoeveelheid functies Een grote doelgroep van de beeldbank is de studenten van de UT. Deze zijn bekend met nieuwe media en gebruiken dit in het dagelijks leven. Een belangrijk doel van de beeldbank is interactiviteit bevorderen tussen de gebruikers. Hierom kan geconcludeerd worden dat de UT zoveel mogelijk web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank moet toepassen. Hierbij moet wel gelet worden op de plaatsing van de functionaliteiten. Dit omdat (oud-) medewerkers naast studenten een belangrijke doelgroep is van de beeldbank. Deze mensen zijn op leeftijd en minder bekend met het gebruik van web 2.0. Kwaliteit Er is in dit onderzoek gekeken naar de kwaliteit van de beeldbank. De UT heeft een naam hoog te houden, dus heeft de organsiatie er niets aan als mensen foutieve of verkeerd gespelde tags of comments zouden gaan plaatsen. Hier moet enige controle op zijn. Dit kan door middel van een moderator die achter de beeldbank de comments en tags bekijkt en beoordeelt. De comments en tags worden pas zichtbaar als de moderator ze heeft goedgekeurd. Dit gebeurt bijvoorbeeld in de beeldbank van het Nationaal Archief. Dit vergt echter wel enige organisatie in de personele vorm. Een andere oplossing kan zijn dat de gebruikers de tags en comments zelf beoordelen. Hierdoor raken de gebruikers meer betrokken bij de beeldbank doordat zelf de kwaliteit beoordelen en dit vergt minder logistieke problemen. Er kan nog wel een eventuele moderator vanuit de UT worden ingezet. Doordat gebruikers zelf al tags en comments beoordelen, vergt dit voor deze moderator minder tijd. Softwareaanbieders Er zijn vier softwareaanbieders besproken in dit rapport die software zouden kunnen leveren voor de beeldbank; Picture Pack, Pictura, Mediafiler, Cordeo en de Achteruitkijkspiegel. De website van Pictura is vrij transparant, maar informatie over modules en prijzen is niet aanwezig. Voorbeelden van beeldbanken worden ruimschoots gegeven; ervaring heeft Pictura ruim voldoende. Naar aanleiding van de presentatie van Wim Karelsen, medewerker van Pictura, blijkt dat de software van Pictura IM niet ‘open’ genoeg is. Daarnaast staan alle materialen bij Pictura op de server. De vraag is of de Universiteit Twente dit materiaal bij een ander bedrijf wil hebben staan. Wat gebeurt er bij een eventueel faillissement van het 20
  • 21. bedrijf? Daarnaast is er met enige regelmaat een kleine update voor de software. Deze updates zijn gratis. Voor grote updates, die na verloop van tijd moet plaatsvinden, zal door de UT betaald moeten worden. Pictura heeft volgens het onderzoek wel de meeste functies in huis. De website van Cordeo laat geen ervaring met beeldbanken zien. Het voordeel van Cordeo is dat huisstijlen gemaakt kunnen worden. Het product, XLDoc werkt als een stockwebsite. De vraag blijft of dit de bedoeling van een beeldbank is. Cordeo lijkt een tussenoplossing voor zowel de beeldbank als voor de huisstijlen. Mediafiler & Picturepack staan ongeveer op gelijke hoogte qua functionaliteiten. Picturepack heeft op de website een functielijst wat de mogelijkheden zijn. Beide bedrijven werken met modules. Beide partijen bieden webbased product(en) aan. Prijzen zijn niet bekend. De beeldbank van de Achteruitkijkspiegel bevat een aantal web 2.0 functionaliteiten, zoals comments, cherry picking en implementatie van Google maps. De Achteruitkijkspiegel is een bedrijf dat software aan kan bieden tegen een redelijk lage prijs. Wegens ervaringen met een partner van dit bedrijf in het verleden, is de UT niet enthousiast om de samenwerking met deze aanbieder aan te gaan. Zoektechnologie In dit rapport is een nieuwe manier van zoeken besproken; ‘query by example’. Erik Oltmans, adviseur van strategisch adviesbureau Thaesis, wees hierop. Ook deze nieuwe technologie heeft voor- en nadelen. Een voordeel voor de UT is dat het een nieuwe manier van zoeken is en de UT zich hiermee kan profileren. Ook is de kennis over deze nieuwe zoektechnologie volgens Oltmans in huis. Nadelen zijn echter dat deze methode nog niet uitgekristalliseerd is. Vooral het zoeken op gezichten, een punt dat voor de UT behoorlijk relevant is in deze methode is nog een punt dat verbeterd moet worden. Ook is er volgens Oltmans kans dat gebruikers de beeldbank minder actief zullen gebruiken omdat ze niet bekend zijn met deze zoekmethode. Daarom kan geconcludeerd worden dat de UT deze ontwikkeling het beste in de gaten kan houden en zodra deze methode technisch haalbaar is, kan deze worden geïmplementeerd in de beeldbank. 21
  • 22. Aanbevelingen Aan de hand van het onderzoek dat in dit rapport beschreven is, worden er een aantal aanbevelingen aan de UT gegeven, met betrekking tot de implementatie van web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank: 1. Controleer tags en comments die door de gebruikers worden toegevoegd d.m.v. een moderator of laat deze controleren door andere gebruikers en een moderator. 2. Implementeer zoveel mogelijk web 2.0 functionaliteiten in de beeldbank vanwege het doel “interactiviteit bevorderen”. Functionaliteiten die sterk worden aangeraden zijn comments, sharing, social tagging, RSS en rating. 3. Omdat de UT in technologie vaak een voorloper is en de kennis in huis aanwezig is, kan er gekeken worden naar de nieuwe manier van zoeken; query by example; het zoeken via beelden. De kans is aanwezig dat dit de betrokkenheid van gebruikers verlaagt, omdat ze deze manier van zoeken niet gewend zijn. Als de UT dit wil voor zijn, is het verstandig om de ‘oude’ manier van zoeken via zoektermen te gebruiken. De UT kan deze ontwikkeling en de gaten houden en op het moment dat het zoeken op gezichten goed is uitgewerkt, kan erover nagedacht worden om deze zoekmethode toe te passen in de beeldbank. 4. Oud- medewerkers maken ook gebruik van de beeldbank. De meesten van hen zijn niet bekend met de web 2.0 functionaliteiten. Daarom wordt aanbevolen om de functionaliteiten op een strategische plek neer te zetten, zodat de gebruikers die geen behoefte hebben aan deze functionaliteiten de beeldbank kunnen bekijken zonder dat deze functionaliteiten in de weg staan. 5. De softwareaanbieder die naar aanleiding van bovenstaande conclusies wordt aanbevolen is Achteruitkijkspiegel. Dit vanwege de prijs, functionaliteiten en het blijft op deze manier een Overijssels product. Echter, gezien de ervaringen in het verleden met een partner van dit bedrijf wordt de UT aanbevolen om te kiezen tussen Picture Pack of Mediafiler. Deze hebben beiden soortgelijke functionaliteiten. Er zal moeten worden gekeken naar de prijzen van deze aanbieders. Pictura wordt niet aanbevolen vanwege gebrek aan transparantie. XL Doc wordt niet aanbevolen door gebrek aan ervaring met het bouwen van beeldbanken en deze software is niet specifiek op beeldbanken gericht. 22
  • 23. Literatuurlijst Gebruikte literatuur Onbekend, (2008) “ Crowdsourcing: kennis van de massa”, 12 mei 2010, http://www.managementsite.nl Bakker, H. (2010), Beeldende kunst, Universiteit Twente, Enschede Beeldbank WO2 (2008) “Beeldbank WO2”, 12 mei 2010, http://www.beeldbankwo2.nl Beld, B. van den (2007) “Tagging uitgelegd”, 28 april 2010, http://www.dutchcowboys.nl Berners-Lee, Tim; Fischetti, Mark (1999). Weaving the Web. HarperSanFrancisco. chapter 12. ISBN 9780062515872 Boyd, D. M., Ellison, N.B. (2007) “Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship”, Journal of Computer-Mediated Communication, 13(1) article 11, 19 mei 2010, http://jcmc.indiana.edu Broekman, L., (2007) “Het verschil tussen een netwerk en een community”, 18 mei 2010, http://www.marketingfacts.nl Brown, K., (2010) “What is social networking”, 19 mei 2010, http://www.whatissocialnetworking.com Carnegie Mellon University (2009) “Captcha: Telling Humans and Computers Apart Automatically”, 31 mei 2010, http://www.captcha.net Computeridee (2010), “Online vrienden maken via hyves”, 12 mei 2010, http://pc-en- internet.infonu.nl Davis, H. (2005) “Folksonomic Discovery”, 19 mei 2010, http://www.oreillynet.com Delicious, (2010) “learn”, 18 mei 2010, http://delicious.com Eluxis B.V., 2008, “Over deze site”, 20 mei 2010, http://www.achteruitkijkspiegel.nl Flickr website, (2010) “ Tour”, 08 juni 2010, http://www.flickr.com Frankwatching, (2010) “Community based werken leren in de praktijk”, 18 mei 2010, http://www.frankwatching.com/ Grootenboer, T (2010), Podiumkunsten, Universiteit Twentem Enschede, 26 mei 2010 Groupsite (2009) “What is Social collaboration”, 19 mei 2010, http://www.groupsite.com 23
  • 24. Iskold, A., Readwriteweb (2006) “Web photo sharing faceoff”, 18 mei 2010, http://www.readwriteweb.com Janssen, D. (2007), ”Zakelijke communicatie deel 2”, Wolters- Noordhoff: Groningen Janssen, F. (2005) “Linkdossier: Social networking”, 3 mei 2010, http://www.frankwatching.com Janssen, F., (2005) “Social bookmarking (1): internet”, 3 mei 2010, http://www.frankwatching.com Janssen, F. (2007) “Tagging wordt steeds populairder”, 28 april 2010, http://www.frankwatching.com Janssen, F., (2005) “What’s up with web 2.0?”, 18 mei 2010, http://www.frankwatching.com Janssen, F. (2006) “Web 2.0 in kaart gebracht”, 18 mei 2010, http://www.frankwatching.com Janssen, F. (2006) “Web 2.0: online storage”, 9 juni 2010, http://www.frankwatching.com Karelsen, W. (2010) medewerker Pictura, Pictura, Heiloo Keen, A. (2010), beheerder beeldbank Stads Atheneum Bibliotheek Deventer, 01 juni 2010 Kerkhofs, S. (onbekend) “Social bookmarking: labeling artikelen”, 03 mei 2010, http://www.social-media.nl Kessels, R. (2009) “Web 3.0: een hype of een visie?”, 12 mei 2010, http://www.frankwatching.com Kolff, M. (2010), secretariaat, Universiteit Twente, Enschede Kortlang, D. (2010), moderator beeldbank, Nationaal Archief, Den Haag Limonard,S., Frankwatching, (2005) “De waarde van User Generated Content”, 03 juni 2010, http://www.frankwatching.com Linked in (2010), “wat is linked in”, 12 mei 2010, http://www.watislinkedin.com/ Mathes, A., (2004) “Folksonomies”, 03 mei 2010, http://www.adammathes.com Mediafiler (2008) “Mediafiler” 07 juni 2010, http://www.mediafiler.nl Meerbeek, van, K. (2007), “Del.icio.us”, 03 juni 2010, www.23dingen.nl Molen, G. van de (2010), initiatiefnemer Achteruitkijkspiegel, Enschede, 12 juni 2010 National Geographic (2010), “Fotocommunity”, 10 mei 2010 http://www.ngfotocommunity.net/ 24
  • 25. NRC Handelsblad (2005) “De toekomst heet web 2.0”, 3 juni 2010, http://www.nrc.nl/media/article1545768.ece/De_online_toekomst_heet_Web_2.0 Oltmans, E. (2010), adviseur, Thaesis, Utrecht, 09 juni 2010 Pictura, (2010) “Erfgoed beter beheerd”, http://www.pictura-im.nl/, bekeken: 20-05-2010 Picturepack (2010) “Collectiemanagement” , 08 juni 2010, http://www.picturepack.com/ Picturepack (2010) “Ons bedrijf” , 08 juni 2010, http://www.picturepack.com Sanchez, J. (2010), Cursussen, Universiteit Twente, Enschede Scope magazine (2009) “Crowdsourcing: de kracht van de massa” pg. 7 t/m 17, Eindhoven: Technische Universiteit, 12 mei 2010, http://tinyurl.com/394krd8 Seth Godin (2007), “Web 4”, 03 mei 2010, http://sethgodin.typepad.com Stads Atheneum Bibliotheek (2008) “Deventer in beeld”, 12 mei 2010, http://www.deventerinbeeld.nl Velden, N. van den (2010) interview over de beeldbank van Zoom.nl, Enschede, 01 juni 2010 Vries, de, H. (2010), Leidinggevende Vrijhof Cultuurcentrum, Universiteit Twente, Enschede Universiteit Twente (2010), “Internationale studenten”, 10 juni 2010, http://www.utwente.nl Twilt, Helma en Verschuren, Karin-Ruth, (2007) “Scriptiewijzer”, Stedelijk gymnasium Breda pagina 12/13, 28 april 2010 Twitterinfo (2009), “Wat is Twitter, hoe werkt Twitter, 03 juni 2010, www.twitterinfo.nl Wat is linked in (2010), “Linked in= zakelijke hyves?”, 03 juni 2010, www.watislinkedin.com Weirath, M. (2010), medewerker culturele verenigingen, Universiteit Twente, Enschede, 26 mei 2010 Westerberg, H. (2010), medewerker beeldbank Gemeente Hellendoorn, Enschede, 17 mei 2010 Wever, W. (2006) “Hoe is het internet ontstaan?”, http://www.willemwever.nl, 10 mei 2010 Wijnberg, R., (2009) “Is er nog behoefte aan diepgang en inhoudelijk debat?” NRC Handelsblad, Opinie & Debat, XL doc (2010), “Over XL doc”, viewed 10 juni 2010, http://www.xldoc.nl Zoom.nl, (2010) ‘ Zoom.nl Tour”, 08 juni 2010, http://zoom.nl 25
  • 26. Gelezen literatuur Anderson, P. (2007) “What is Web2.0? Ideas, technologies and implications for education”, JISC Technology and Standards Watch”, 29 april 2010 Beld, B. van den (2007) “Tagging uitgelegd”, 28 april 2010, http://www.dutchcowboys.nl Davis, H. (2005) “Folksonomic Discovery”, 19 mei 2010, http://www.oreillynet.com Devedzic, V. & Gaševic D. (2009) “Web 2.0 en semantic web”, Springer: New York, pg. 25-54, 22 april 2010, http://www.springerlink.com Digibewust, “tagging”, 29 april 2010, http://www.mijndigitalewereld.nl Fontys Mediatheek, “De opkomst van sociale software”, 29 april 2010, http://www.fontysmediatheek.nl Furnas, G.W. et (2006) “Why do tagging systems work?”, Montréal, Québec: Panel, 10 mei 2010 Gameren van E., IK, zevende jaargang, nummer 5, (2008), 10 mei 2010, http://tinyurl.com/3yubt46 Kennisland,(2008) “Inventarisatie social tagging:voor de ontsluiting van fotocollecties van archieven”, 11 mei 2010, http://www.beeldenvoordetoekomst.nl Klasnja Milicevic et al (2010) “Social tagging in recommender systems: a survey of the state- of-the-art and possible extensions”, Springer Science+Business Media B.V., 12 mei 2010 Kruk, S.R., McDanliel, B. (2008) ”Semantic Digital Libraries”, Berlin: Springer Berlin Heidelberg, pg. 41-54, 215-221, 06 mei 2010 Lytras, M.D, et al., (2009) “Web 2.0: The business model”, pg. 1-16, US: Springer US, 10 mei 2010 Marlow, C., et al., (2006) HT06, Tagging Paper, Taxonomy, Flickr, 11 mei 2010, http://tiny.cc/buzut McFadden, S. & Venker Weidenbenner, J. (2010) “Collaborative Tagging: Traditional Cataloging Meets the ‘Wisdom of Crowds”, The Serials Librarian, 58: 1, pg. 55-60, 17 mei 2010, http://tinyurl.com/3a42fms O’Reilly, T. (2005) “What Is Web 2.0: Design Patterns and Business Models for the Next Generation of Software”, O’Reilly Media, Inc., 12 mei 2010 Pondres Social Marketing (2008) “Sociale media”, 28 april 2010 http://www.social-media.nl/ 26
  • 27. Slaghuis, L. (2009) “Semantic Web: hoe werkt het nou echt?”, 11 mei 2010, http://www.frankwatching.com/archive/2009/02/18/semantic-web-hoe-werkt-het-nou- echt/ Surowiecki, J. (2005) “The Wisdom of Crowds: Why the Many Are Smarter Than the Few and How Collective Wisdom Shapes Business, Economies, Societies and Nations”, Anchor Books 27
  • 28. Bijlage A: Studenten enquêtes Op 08 juni 2010 hebben 7 mannen en 6 vrouwen gereageerd op een online enquête via email. Twee mannen en 1 vrouw zijn face to face geïnterviewd. Deze resultaten zijn hier bij opgenomen. De uitslagen van dit onderzoek zijn hieronder te vinden. Hierbij moet ten kennen worden gegeven dat 1 slecht is en 5 zeer goed. Vraag: Hoe goed ken je de volgende web 2.0 functionaliteiten? Functionaliteit Waardering per student Totaal Facebook 2 2 3 4 4 5 5 3 5 1 2 5 - 3,7 Twitter 2 2 2 3 3 4 4 4 5 5 1 1 1 2,8 Delicious 1 1 1 1 1 1 1 1 2 3 1 1 5 1,5 Youtube 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 3 3 4 5,0 Flickr 2 2 3 3 3 3 4 4 4 5 1 1 3 3,5 Social Tagging 1 1 1 1 1 1 2 3 3 - 1 1 5 2,1 RSS Feeds 1 2 2 3 3 3 4 4 5 - - - - 3,0 Vraag: Welke van de volgende functionaliteiten zou je graag in de Beeldbank terugzien? functionaliteit Waardering per studenten Uitkomst Comments toevoegen Ja Ratings beelden Misschien RSS Feeds Ja Sharing Ja Social tagging Misschien Social bookmarking Misschien = ja = misschien = nee 28
  • 29. Bijlage B: Softwareaanbieders De UT heeft vier softwareaanbieders op het oog als het gaat om de software die de te bouwen beeldbank gaat dragen, te weten Mediafiler, Pictura, Picture Pack en XL Doc. Op basis van de websites van de drie aanbieders en persoonlijk contact is de volgende tabel met functionaliteiten opgesteld: Achteruit Mediafiler Pictura PicturePack Cordeo kijkspiegel Audio Automatische taalherkenning Beeldbeveiliging Beeldsets Boeken Captcha Cherry picking Comments Contactsheet Documenten Foto Full Text Search Fullscreen optie Gebruiksstatistieken Implementatie Google applicaties Implementatie MS Office Inloggen Kranten Lay-out aan huisstijl aanpassen Lightboxes Meertalige interface Meertalige metadata Modulair Nieuwsbrief Presentatie Previews Rating RSS Schaalbaar Sharing Tagging Thesaurus Trefwoorden Video Watermerk Webbased Zoomen * De achteruitkijkspiegel biedt veel mogelijkheden qua functionaliteiten. Web 2.0 functionaliteiten kunnen allemaal worden geïmplementeerd in de beeldbank. Als we kijken naar overige functionaliteiten, is het niet duidelijk wat kan worden toegepast in de beeldbank. Er is veel mogelijk in overleg, aldus Geert van der Molen. 29
  • 30. Bijlage C: Zoekstrategie Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Semantisc Semantic 7.670.000 wat semantisch Web, 32772 Books (45) 8 Geen documenten 96 Online resources (78), 10.9 Semantic web h web web Semantic Web, Book Chapters (19.373), gevonden Books (11), 75 (311), web service Tim Berners Lee Journal Articles (824), Periodicals/Series (274), computer Semantic Web, Reference Work Entries (printed) (5), software (188), Semantic Web (302) Periodicals/Series the oretical ontologies, Web 3.0 (online) (2), computer (175) Semantic Web, rdf Semantic Web,w3c Semantic Web, social Semantic Web Semantis 381.000 Semantic web wat 29,358 Computer Science 9 Geen documenten 0 Your (combination of) 1 Semantic web ch Semantisch web, Tim (25,476), Artificial gevonden search term(s) was web Berners Lee semantic Intelligence (incl. not found in the web , Semantic web Robotics) index. ontologies Web 3.0, (19,159)Computer semantic web, rdf Communication Semantic web w3c Networks (18,692), semantic Web, semantic Software Engineering web w3 org (18,122), Database Management (17,666), Data Encryption (16,651), Algorithm Analysis and Problem Complexity (16,485), Computation by Abstract Devices (16,467), Engineering (1,665), Information Systems Applications (incl.Internet) (1,128) 30
  • 31. Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Book Bookmar 49.800.000 social bookmarking, 742 Book Chapters (316), 6 Ongeclassificeerde - Online resources (1) 350 Web (18), marking king addthis bookmark, Journal Articles (7) termen semantic web 914) Delicious bookmarks, Reference Work Entries , internet (12), Facebook bookmark, (2) software (12), Digg bookmark, social medium(10) Yahoo bookmarks, bookmark toolbar Online 1.290. social bookmarking sites, 447 Computer Science (346), 4 Ongeclassificeerde 1 PRO web 2.0 Mashups: 260 Web (15), bookmar 000 delicious social Computer termen remixing data and Web semantic web (12), king bookmarking Communication services, Raymond Yee internet (12), Networks (183), Artificial software (9), Intelligence (incl. social medium(10) Robotics) (180), Database Management (174), Software Engineering (168) ,Data Encryption (159), Algorithm Analysis and Problem Complexity (152), Computation by Abstract Devices (149), Business and Economics (53), Humanities, Social Sciences and Law (49) Social 36.100. - 578 6 Ongeclassificeerde 1 Web 2.0; Mashups 175 Semantic web (13), bookmar 000 termen (6) (World Wide Web); web (13), internet king Web site development; (8),software (7), Electronic books website (7) 31
  • 32. Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaa Sociale Sociale 439. lijst sociale netwerken, 190 Book Chaters (89), 1590 NRC Handelsblad 12 sociale(3726), 11 Journal (11), netwerke netwerk 000 populaire sociale , Journal Articles (101). (413), De Volkskrant netwerken(200) Journal of n en netwerken, (390), Het Financieel Aging Studies sociaal netwerk Dagblad (352), (2), Social opbouwen Trouw (229), Het Networks (2), Parool (112), Cities (1), AD/Algemeen Computers & Dagblad (52), Education (1), Algemeen Dagblad History of (42) European Ideas (1) Social 75.600.000 hi5 social network, 12.960 Books (3), Book Chapters 93 NRC Handelsblad 9 Books (4) 139 Journal (131), networki orkut social network, (7491), Journal Articles (62), Het Financieel Online resources (4) Book (9), ng facebook social network, (5353), Protocols (4), Dagblad (18), Trouw Periodicals/Series Reference twitter social Reference Work Entries (6), De Volkskrant (online) (1) Work (2) networking, (109) (4), Het Parool (3) bebo social network, myspace social network, iphone social network, youtube social network, Social 73.100. Social networks Elsevier, 101,558 Books (54), Book 78 - Het Financiële 52 Books (28) 1809 Journal (1725), networks 000 linkedin social network, Chapters (50433), Journal Dagblad (36), NRC Online resources (22) Book (94), facebook social network, Articles (49695), Handelsblad (13), De Periodicals/Series Reference youtube social network, Protocols (85), Reference Volkskrant (11), (online) (1) Work (50) twitter social Work Entries (1291) Trouw (10), Periodicals/Series networking, myspace Reference Works (1) AD/Algemeen (printed) (1) social networking Dagblad (6), Het Parool (2) 32
  • 33. Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Social 1.290.000 Social bookmarking sites , 3.04 Ongeclassificeerde termen (3) 3 NRC Handelsblad (2), 1 Pro Web 2.0 mashups : 2.262 Semantic web (40), Tagging tagging delicious social bookmarking 0 Trouw (1) remixing data and Web atlantic salmon services/ auteur: (34),internet (20), Raymond Yee internet (20), web (19), marine mammal (16) Tagging 13.900. VLAN tagging, social tagging 3 Book Chapters (3,523) 18 NRC Handelsblad (8), Het 3 Online resources (2) 19270 Journal (17674), 000 mp3 tagging, tag , tag metadata, Journal Articles (120) Financieele Dagblad (5), Books (1) Book (2595), tag cloud, Flickr tags, graffiti tags Reference Work Entries (42) De Volkskrant (3), Het Reference Work Parool (1), Trouw (1) (269) Beeldbank Beeldba 944.000 beeldbank veilig leren lezen, anp 0 - Bloodbank 10 Het Parool (32), NRC 1 Beelddatabanken: Deltaic splay (1), nk beeldbank , beeldbank waasland, Handelsblad (24),Trouw stilstaand beeld in river rhine (1), beeldbank zeeland beeldbank (23),De Volkskrant (19), beweging? / Babette water level (1) fietsdrager, beeldbank Het Financieel Dagblad Aalberts geschiedenis, (8), Algemeen Dagblad (1) beeldbank kleuters, beeldbank gemeentearchief Folksono Folksono 470.000 - ontology folksonomy 369 Book Chaters (324), Journal (2) Ongeclassificeerde Folksonomies, Pro 88 Semantic web (20), my my - taxonomy folkxonomy Articles (29). Reference Work termen Web 2.0 mashups : tag (6), business - tagging folksonomy Entries (6) remixing data and Web metadata (5), - information retrieval services/ auteur: academic library folksonomies Raymond Yee (3) 33
  • 34. Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Web 2.0 414.000. Geen thesaurustermen 42.067 Book Chapters (10.560) 203 Het Financieele Dagblad 45 Online resources (32) 48.484 Internet (251), Web 2.0 00 Journal Articles (774) (58), NRC Handelsblad Books (13) software(241), Reference Work Entries (58), Trouw (30), De delta (229), (57) Volkskrant (29), Het fatty acid (220), Parool (13), AD/Algemeen nterface (183) Dagblad (12), Algemeen Dagblad (3) Web 2.0 201.000. Web 2.0 applicaties 30.738 Book Chapters (9.182) 4 Het Financieele Dagblad 8 Online resources (6) 26640 Journal (23526), applicati 000 Journal Articles (747) (2), Algemeen Dagblad Books (2) Book (3638), ons Reference Work Entries (1), NRC Handelsblad (1) Reference Work (56) (202) Web 2.0 201.000.000 web 2.0 startups, web 22256 Book Chapters (13381), 2 NRC Handelsblad (1), Het Geen Your (combination 21171 Journal (18462), features 2.0 wikis, web 2.0 flickr Journal Articles (8509), Financieele Dagblad (1) hits of) search term(s) Book (3208), web 2.0 api, web 2.0 Protocols (225), was not found in the Reference Work 2009, web 2.0 Reference Work Entries index. (168) bookmarks, web 2.0 (141) ajax, web 2.0 features list Social 288.000. sociale netwerken 142329 Filter: computer science 39 NRC Handelsblad (108), 50 Books (37) (171.47 Child (1334), media 000 social media 2009 Books (20) De Volkskrant (81), Het Online resources (8) 9) china (1175), social media Facebook Book Chapters (11,833) Financieele Dagblad (79), Periodicals/ internet (1071), Journal Articles (7,969) Trouw (48), Het Parool series (online) (3) health care Journals (1) (34), Algemeen Dagblad Periodicals/ (878), woman Reference Work Entries (26), AD/Algemeen series (printed) (1) (865) (156) Dagblad (14) 34
  • 35. Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Web 3.0 Web 3.0 195.000. Geen thesaurustermen 26.123 Book Chapters (5.909) 43 Trouw (11), Het - Online resources (13) 33052 Journal (30616), 000 Journal Articles (441) Financieele Dagblad (7), Books (1) Book (2897), Reference Work Entries NRC Handelsblad (5), De Reference Work (22) Volkskrant (4), (250) AD/Algemeen Dagblad (3), Het Parool (3) Web 4.0 Web 4.0 169.000. Geen thesaurustermen 24.113 Book Chapters (5.712), 3 AD/Algemeen Dagblad (1), - Online resources (1) 29971 Journal (27467), 000 Journal Articles (439) NRC Handelsblad (1), De Books (1) Book (2955), Reference Work Entries Volkskrant (1) Reference Work (6) (226) World World 221.000. world wide wiz web, 49,330 Books (3), Book Chapters 287 NRC Handelsblad (74), De 57 Books (43) 75672 Journal (63654), wide web wide 000 invented world wide web, world (29300), Journal Articles Volkskrant (72), Trouw Online resources (8) Book (13419), web wide web consortium, erfinder (19132), Journals (1), (47), Het Financieele Periodicals/Series Reference Work world wide web, world wide web Protocols (355), Dagblad (36), Het Parool (online) (5) (1937) foundation, Reference Work Entries (28), Algemeen Dagblad Audio visual (1) world wide web journal, (539) (25), AD/Algemeen wide world of web design,historia Dagblad (5) world wide web Waardere Ranking 242.000. ranking google, ranking tennis, 49,079 Books (1), Book Chapters 1843 De Volkskrant (421), 19 Books (10) 63781 Journal (59014), n 000 poker ranking (22869), Journal Articles AD/Algemeen Dag Online resources (8) Book (5734), Sharing university ranking, pdc ranking, mba (25635), Protocols (228), blad (323), NRC Periodicals/Series Reference Work ranking Reference Work Entries Handelsblad (263), (online) (1) (1024) guild ranking, game ranking (346) Algemeen Dagblad (263), Het Parool(232), Trouw (226), Het Finan cieele Dagblad (113) Rating 873.000. - rating banken, vendor rating, 64,595 Books (5), Book Chapters 246 Het Financieele Dagblad 20 Books (14) 142115 Journal (130386), 000 jungle rating (18607), Journal Articles (87), NRC Handelsblad Online resources (6) Book (13007), movie rating, credit rating, moody's (45402), Protocols (109), (66),De Volkskrant Reference Work rating Reference Work Entries (41),Trouw (18), Het (1694) rating argenta, dci rating (472) Parool (15), Algemeen Dagblad (14),AD Dagblad 35
  • 36. sharing Internet Springerlink Lexis Nexis Catalogus UT Science Direct Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat Hits Resultaat 289.00. photo sharing, video 102.267 Filter: computer science 246 Het Financieele Dagblad - Books (66) 134956 Journal (120312), 000 sharing, air sharing Books (5) (87), NRC Handelsblad Online resources (34) Book (16913), time sharing, image Book Chapters (24,842) (66), De Volkskrant (41), Periodicals/ Reference Work sharing, desktop sharing Journal Articles (1,961) Trouw (18), Het Parool series (online) (3) (2479) document sharing, p2p Reference Work Entries (15), Algemeen Dagblad Periodicals/ sharing (194) (14), AD/Algemeen series (printed) (2) Dagblad (15) 36
  • 38. 38
  • 39. 39