2. TỔNG QUAN CHƢƠNG TRÌNH TIN HỌC 11
Kiến thức: Hiểu các Kĩ năng: Soạn được
khái niệm rẽ nhánh và Mục tiêu chương trình giải các bài
lặp trong lập trình; toán đơn giản áp dụng
Biết sử dụng các câu các loại cấu trúc điều
lệnh thực hiện rẽ nhánh khiển nêu trên. Phân
và lặp của Pascal; tích bài toán để chọn
Bước đầu hình thành kiểu cấu trúc điều khiển
khái niệm lập trình có TIN HỌC 11 phù hợp.
cấu trúc.
Chương I: Chương II: Chương III: Chương IV: Chương V: Chương VI:
Một số Chương Cấu trúc rẽ Kiểu dữ liệu Tệp và thao Chương
khái niệm trình đơn nhành và có cấu trúc tác với tệp trình con và
về lập giản lặp lập trình có
trình và cấu trúc
ngôn ngữ
lập trình
Bài 9: Cấu trúc rẽ nhánh Bài 10: Cấu trúc lặp
(1,0,0)
2
3. MỤC TIÊU BÀI DẠY
Kiến thức
Hiểu nhu cầu cần có cấu trúc rẽ nhánh trong biểu diễn thuật toán.
Hiểu và vận dụng được cấu trúc lệnh rẽ nhánh (dạng đủ và dạng thiếu)
trong biểu diễn thuật toán.
Hiểu câu lệnh ghép.
Kỹ năng
Sử dụng cấu trúc rẽ nhánh trong mô tả thuật toán của một số bài toán
đơn giản.
Viết được các câu lệnh rẽ nhánh dạng thiếu, dạng đủ và áp dụng để
thể hiện được thuật toán của một số bài toán đơn giản.
3
4. XÁC ĐỊNH ĐIỂM TRỌNG TÂM - ĐiỂM KHÓ
ĐIỂM TRỌNG TÂM ĐIỂM KHÓ
Hiểu nhu cầu cần có
cấu trúc rẽ nhánh trong Vận dụng sơ đồ khối để
biểu diễn thuật toán. mô tả cấu trúc rẽ nhánh.
Hiểu và vận dụng được Câu lệnh ghép.
cấu trúc lệnh rẽ nhánh Câu lệnh rẽ nhánh
(dạng đủ và dạng thiếu) dạng đủ lồng nhau.
trong biểu diễn thuật
toán.
Hiểu câu lệnh ghép.
4
5. Một số kiểu dữ liệu chuẩn.
Kiến thức
Cách khai báo biến, phép toán, biểu thức, câu
đã biết
lệnh gán, các thủ tục chuẩn vào ra đơn giản.
Biết soạn thảo một chương trình pascal đơn giản.
Biết, hiểu và vận dụng được cấu trúc lệnh rẽ
Kiến thức
nhánh (dạng đủ và dạng thiếu) để mô tả thuật
cần biết
toán của một số bài toán đơn giản.
Phương pháp: đặt vấn đề, diễn giảng, vấn đáp,
Phương thảo luận nhóm…
pháp, ph Phương tiện: Máy vi tính và máy chiếu, SGK,SGV.
ương tiện Giả định: lớp học có 6 tổ, mỗi tổ 2 bàn.
5
6. LỚP 11 – CHƢƠNG 3 – BÀI 9
Hoạt động 1
(5’) Hoạt động 2
Đặt vấn (15’)
đề, tìm hiểu Tìm hiểu câu
khái niệm rẽ lệnh if - then.
nhánh. Bài 9:
Cấu trúc rẽ
nhánh
Hoạt động 4
(20’) Hoạt động 3
Ví dụ tổng hợp (5’)
(hoạt động Tìm hiểu câu
nhóm), củng cố lệnh ghép.
bài.
6
8. Hoạt động 1: Dẫn dắt vào chƣơng 3 (5 phút)
Giáo viên
Nhắc lại sơ lƣợc chƣơng 2.
- Đưa ra ví dụ: nêu các bước để giải phương trình bậc hai: ax2 + bx + c = 0
(a<>0).
- Đặt vấn đề: với những kiến thức đã học, làm sao để chuyển ý tưởng thành câu
lệnh pascal.
- Bài học hôm nay sẽ giải quyết vấn đề này.
Tìm hiểu khái niệm rẽ nhánh.
- Đưa ra các tình huống mô tả cách diễn đạt nếu… thì và nếu…thì…,nếu không
thì…
- Trở lại bài toán giải phương trình bậc 2 đã nêu lúc đầu giờ, nhận xét: ta có thể
nhận thấy trong nhiều thuật toán, các thao tác tiếp theo sẽ phụ thuộc vào kết
quả nhận được từ các bước trước đó.
- Vì thế: mọi ngôn ngữ lập trình đều có các câu lệnh mô tả cấu trúc rẽ nhánh.
- Sơ đồ thể hiện cấu trúc rẽ nhánh.
Học sinh
- Chăm chú nghe giáo viên nhắc lại kiến thức đã học chương 2.
- Vận dụng kiến thức toán để giải ví dụ.
- Tìm cách chuyển ý tưởng bài toán 8thành câu lệnh pascal.
9. Hoạt động 2: câu lệnh rẽ nhánh (15 phút)
Giáo viên
Câu lệnh rẽ nhánh IF – THEN
- Dạng thiếu.
+ Đưa ra cú pháp, ý nghĩa. Nhắc lại thế nào là biểu thức logic.
+ Dựa vào cú pháp, ý nghĩa và sơ đồ cấu trúc rẽ nhánh -> Hãy vẽ lưu đồ cú
pháp của dạng thiếu.
+ Đưa ví dụ minh họa.
- Dạng đủ.
+ Đưa ra cú pháp, ý nghĩa.
+ Đưa ví dụ minh họa.
+ Lưu đồ cú pháp của dạng đủ.
Học sinh
- Chú ý nghe giảng, tham khảo SGK để trả lời các câu hỏi của giáo viên nêu.
9
10. Hoạt động 3: câu lệnh ghép(5 phút)
Giáo viên
- Trở lại bài toán giải phương trình bậc 2: ax2 + bx + c = 0 (a<>0).
Sau khi tính delta D = b2 – 4ac, ta sẽ phải xét D để tìm nghiệm.
Nếu D>=0 , ta sẽ tính rồi đưa ra các nghiệm.
Ngược lại, ta thông báo là phương trình vô nghiệm.
- Đặt vấn đề: Khi D>=0 ta cần làm những công việc gì?
- Theo cú pháp, sau một số từ khóa ( như then hoặc else) phải là một câu lệnh.
Nhưng trong ví dụ đang xét đòi hỏi nhiều lệnh để mô tả. Trong trường hợp
này, ngôn ngữ lập trình cho phép gộp một dãy câu lệnh thành một câu lệnh
ghép. Có dạng:
begin
< các câu lệnh> ;
end;
- Demo các câu lệnh cho trường hợp D>=0.
Học sinh
- Nghe giảng, suy nghĩ và trả lời câu hỏi của giáo viên.
10
11. Hoạt động 4: Ví dụ tổng hợp (20 phút)
Giáo viên
- Cho HS thời gian 7 phút để đọc 2 ví dụ ở mục 4 trong SGK tr.41 và làm bài tập
theo yêu cầu.
- Yêu cầu: mỗi nhóm sẽ giải lại ví dụ 1 (tức là bài giải phương trình bậc 2 đã
nêu ra ở đầu giờ), biện luận D với các trường hợp D<0, D=0, D>0. (5 phút), ghi
ra cặp giấy đôi.
- Hình thức đánh giá: sẽ thu kết quả của 2 tổ trả lời nhanh nhất, nếu đúng sẽ
cộng 1 điểm vào bài kiểm tra 1 tiết.
- Demo bài đúng nhất cho cả lớp xem trên máy.
Củng cố:
-Phân biệt câu lệnh rẽ nhánh dạng thiếu và dạng đủ.
- Ghi chú sử dụng câu lệnh ghép khi cần.
- Kiến thức bổ sung: mỗi ngôn ngữ lập trình có quy định cú pháp của dạng if
đầy đủ là khác nhau. Trong C/C++ nếu câu lệnh 1 không là câu lệnh ghép thì nó
phải được kết thúc bởi dấu chấm phẩy trước từ khóa else. Điều này trong pascal
lại là không hợp lệ. Cụ thể trong C/C++, dạng if đầy đủ là:
If < biểu thức >
câu lệnh 1; //nếu câu lệnh 1 là câu lệnh đơn
Else câu lệnh 2;
Học sinh
- Đọc SGK và trao đổi thảo luận để giải bài tập theo yêu cầu.
- Xem demo chương trình. Ghi nhớ dặn dò, củng cố.