Op 9 november nam de cyclus ‘samenwerking’ een vliegende start met de infosessie ‘Maak werk van samenwerken’. Kon u er niet bij zijn? Of loopt u de presentatie van FVIB nog graag eens door? U kan ze hier bekijken.

1. 18 november 2011 Omdat uw expertise verder reikt 1

2. Maak werk van samenwerken
Infosessie KAVA
9 november 2011
Antwerpen

3. Starten = kiezen van organisatievorm
 Soloapotheek
 Samenwerken/associëren
18 november 2011 3

4. Samenwerkingsvormen in cijfers
(FVIB-enquête bij 810 vrije beroepers - 2006)
Solopraktijk: 35% Losse samenwerking: 18%
Verticale samenwerking: 23% Kostendeling: 3%
Integrale associatie: 21%
18 november 2011 4

5. Samenwerkingsvormen bij apothekers (cijfers KAVA)
Totaal
BVBA 108
Eenmans- 62
zaak
NV 22
18 november 2011 5

6. Keuze voor soloapotheek
JURIDISCHE VORM
Geen Wel
rechtspersoon rechtspersoon
Eenmans-
zaak EBVBA
18 november 2011 6

7. Voordelen soloapotheek
 Eigen baas
 Vrijheid
 Onafhankelijk
 Zelf beslissingen nemen – ondernemersschap
 Strategie
 …
18 november 2011 7

8. Beperkingen soloaptheek
 Economische beperkingen : dragen van risico’s,
kosten, investeringen…
 Beperkt antwoord op pieken en groei : geen tijd
meer voor nieuwe patiënten
 Beperkte vakinhoudelijke flexibiliteit : niet kunnen
specialiseren
 Beperkte leefwereld : geen directe sociale steun,
geen permanente mogelijkheid tot advies…
 !! Beperkte continuïteit : wat bij ziekte ?
Eindeloopbaanplanning ?
18 november 2011 8

9. Samenwerken : drempels en motieven
Mentale drempels Klassieke motieven
 Individualistisch beroep  Specialiseren
 Conflicten en mislukken  Steun van collega
 Vermenging beroep en  Sparen van kosten
privé
Nieuwe motieven
Praktische drempels  Strategische positie
 Tijdsdruk  Werkdruk
 Financiële rentabiliteit  Overdracht van praktijk
 Lacune aan informatie en
kennis over het hoe
18 november 2011 9

10. Keuze voor samenwerken : mogelijkheden
1. Wil ik op een structurele manier samenwerken?
2. Wil ik samen ondernemen met collega’s?
Verticale
Wel structureel Integrale
Samenwerking
delen van werk samenwerking
met zelfstandigen
Niet structureel Losse Kostendelende
delen van werk samenwerking samenwerking
Niet delen van Wel delen van
ondernemerschap ondernemerschap
18 november 2011 10

11. Losse samenwerking
 Kenmerk : geen structureel delen van werk, geen delen
van ondernemerschap
 Ad hoc
 Collegiale samenwerking zonder impact (juridisch,
financieel, structureel…)
 O.b.v. vertrouwen – professionele kameraden
 Voorbeeld:
 Advies
18 november 2011 11

12. Keuze voor samenwerken : mogelijkheden
1. Wil ik op een structurele manier samenwerken?
2. Wil ik samen ondernemen met collega’s?
Verticale
Wel structureel Integrale
Samenwerking
delen van werk samenwerking
met zelfstandigen
Niet structureel Losse Kostendelende
delen van werk samenwerking samenwerking
Niet delen van Wel delen van
ondernemerschap ondernemerschap
18 november 2011 12

13. Verticale samenwerking met zelfstandigen
 Omschr. :
 Gevestigde apotheker
 Aantrekken van collega’s als zelfstandige mdw’s
 ≠ aantrekken van bedienden
 Kenmerken
 Vakinhoudelijke ondersteuning
 Uiteenlopende carrièreperspectieven
 Voordelen
 Gevestigde apotheker: specialisatie, capaciteit, benutting
ruimte van de apotheek…
 Mdw: werkzekerheid, inkomenszekerheid, ervaring opdoen…
18 november 2011 13

14. Verticale samenwerking bis
 Nadelen
 Verticale verhouding
• Beheer apotheek  eindverantwoordelijkheid
• Verwachtingen mdw
 Juridische risico’s
• Schijnzelfstandigheid
18 november 2011 14

15. Keuze voor samenwerken : mogelijkheden
1. Wil ik op een structurele manier samenwerken?
2. Wil ik samen ondernemen met collega’s?
Verticale
Wel structureel Integrale
Samenwerking
delen van werk samenwerking
met zelfstandigen
Niet structureel Losse Kostendelende
delen van werk samenwerking samenwerking
Niet delen van Wel delen van
ondernemerschap ondernemerschap
18 november 2011 15

16. Kostendelende samenwerking
 Omschrijving : op duurzame wijze financiële voordelen
boeken door ≥ 2 apothekers
 Bv: 2 apothekers doen gezamenlijke aankopen van cosmetica
• Niet voor medicijnen!  Groothandel
 Bv: 2 apothekers verdelen de personeelskosten
 Kenmerken
 Instrumentele verhouding
 Ondersteunende activiteiten
 Onafhankelijk werken
 Nadelen
 Beperkte schaalvoordelen
 Geen deling ondernemersrisico’s
 Management en engagement
18 november 2011 16

17. Methoden voor kostendeling
17

18. Kostendeling in andere beroepsgroepen
 Multidisciplinaire groepspraktijk met
kinesitherapeut, psycholoog, diëtiste en logopediste
 Gemeenschappelijke kosten worden gedeeld
(huur, nutsvoorzieningen, marketing, …)
 Inkomsten worden door de individuen geïnd
 Meerwaarde door het doorverwijzen van patiënten
 Overleg
• Inhoudelijke toetsing
• Praktijkgerichte afspraken
18 november 2011 18

19. Kostendeling in andere beroepsgroepen
 Architectenbureau (3 architecten)
 Erelonen van alle architecten worden centraal geïnd
 Kosten worden door 3 gedeeld
 Urenlonen worden gefactureerd obv prestaties
 Meerwaarde door samenwerking voor grote
bouwprojecten, wedstrijden, specialisatie
 Vennootschap: CVBA
18 november 2011 19

20. Keuze voor samenwerken : mogelijkheden
1. Wil ik op een structurele manier samenwerken?
2. Wil ik samen ondernemen met collega’s?
Verticale
Wel structureel Integrale
Samenwerking
delen van werk samenwerking
met zelfstandigen
Niet structureel Losse Kostendelende
delen van werk samenwerking samenwerking
Niet delen van Wel delen van
ondernemerschap ondernemerschap
18 november 2011 20

21. Integrale samenwerking
 Meest intense vorm van samenwerken => 1+1 = 3
 Omschrijving : ≥ 2 titularis-eigenaars innen samen
inkomsten en verdelen kosten/baten
 Kenmerken
 Collegiale omgeving
 Ondersteunend en inhoudelijk
 Naar buiten treden als één apotheek
 Voordelen
 Centrale meerwaarde
 Specialisatie
 Beschikbaarheid
 Karakterieel
 Risico’s delen
18 november 2011 21

22. Integrale samenwerking bis
 Nadelen
 Vertrouwenskwestie
 Wat als het niet lukt?
18 november 2011 22

23. Integrale samenwerking in andere beroepsgroepen
 Associatie van advocaten
 Inkomsten komen allemaal in dezelfde pot
 Kosten worden afgetrokken
 Inkomsten worden verdeeld via verdeelsleutel
 Meerwaarde van samenwerking: specialisatie over de
verschillende rechtsdomeinen, continuïteit van de dossiers
 Vroeger 1 praktijkhouder met 2 zelfstandige medewerkers, nu 3
vennoten (ZM zijn ingestapt in de vennootschap)
18 november 2011 23

24. Integrale samenwerking in andere beroepsgroepen
 Associatie van notarissen
 Samenvoeging van 2 notariskantoren
 Waardering volgens wettelijke formule
 Nieuwe vennootschap opgericht, gezamenlijke locatie
 Gelijk aantal aandelen, gelijk aantal inkomsten
 Meerwaarde samenwerking: werkprivébalans, organisatorisch
beter notariaat, groei in aantal aktes
18 november 2011 24

25. Een voorbeeld uit de praktijk (Bollen)
18 november 2011 25

26. KOSTENDELEND INTEGRAAL
Samen beroep
Kosten delen
uitoefenen
VENNOOTSCHAP
ZONDER RECHTSPERSOON : maatschap
RECHTSPERSOON AANSPRAKELIJK : vof / cvoa
BEPERKT AANSPRAKELIJK : bvba / cvba / nv
18 november 2011 26

27. Vennootschapsvormen : keuze
 Welke is voor u meest geschikt ?
 Persoonlijke keuze
 Inbreng van kapitaal
 Aantal vennoten
 …
 Keuzevormen algemeen:
 Zonder rechtspersoonlijkheid: maatschap
 Met onvolkomen rechtspersoonlijkheid: VOF, Comm.
V, Comm. VA, CVOA
 Volkomen rechtspersoonlijkheid : NV, BVBA, CVBA
 Begeleiding via economisch of juridisch adviseur
is noodzakelijk
18 november 2011 27

28. Vennoten
 Prestaties en verplichtingen van vennoten
 Aanpak van intrede / uittrede in de associatie

29. Prestaties en verplichtingen van vennoten
 Prestaties
 Richtlijn over aantal werkuren & wacht
 Richtlijn over omzet
 Recht op afwezigheden
 Aantal dagen per jaar
 Wat bij uitzonderlijke vakanties (de wereldreis)
 Activiteiten buiten de praktijk
 Wat: Lesopdracht aan universiteit, mandaten voor het beroep…
 Financiële gevolgen (ook pensioenrechten)
 Permanente vorming
 Inspanningen
 Congressen: onder vakantieregeling? Onkosten?

30. Intrede
 Voorwaarden om associé te kunnen worden
 Ook kapitaalvennoten of managervennoten?
 Quid familieleden?
  Waarden en competenties (professional & ondernemer)
  Leeftijdsgrenzen (min aantal jaar ervaring, max
leeftijd…)
 Welke procedures moet men respecteren?
 Proefperiode?
 Welke meerderheid beslist over nieuwkomer?
(unanimiteit)
 Wijze van prijsbepaling en betalingsmethode
 Waardebepaling van de apotheek
 Gespreide betaling en systeem voor inkomensverdeling

31. Uittrede: aan elke vennootschap komt een eind
 Uitkopen van aandelen van pensioengerechtigde
 Overlijden: voortzettingsbeding
 Volledige overname
 Verkoop aandelen obv waardebepaling
 Huis
 Vestiging
 Exploitatie (meubilair, voorraad, personeel,…)
18 november 2011 31

32. Doemscenario's
= problemen die de continuïteit van de associatie ernstig in
gevaar kunnen brengen => maken van afspraken
 Uitstoten van vennoten
 Overdrachtsbeperking van aandelen
 (tijdelijke) Arbeidsongeschiktheid: inkomensgarantie
 Onbekwaamheid van de vennoot en ernstige deontologische
sancties t.o.v. een vennoot
 Concurrentieverbod van (ex-)vennoten t.o.v. de associatie
 Geschillenregeling (afkoeling, mediatie, arbitrage…)

33. Doemscenario’s
 Maken van afspraken ~ wettelijke beperkingen (aard
vennootschapsvorm)
 Inschrijven in overeenkomst van de associatie/huishoudelijk
reglement (kan al opgenomen zijn in statuten)

34. Financiële aspecten samenwerken (kort)
 Verdeling van kosten en inkomsten goed organiseren
 Vergoedingssystemen + delen winsten
 Vast bedrag
 Variabel (per uur/percentage/…)
 Bonussen
 Kostendeling
 Verdeelsleutels
 Volgens bruto-marge
 In het geval van intrede:
 Haalbaar maken voor beide partijen
 Waardebepaling : combinatie materiële en immateriële
• Huis/vestiging/exploitatie
18 november 2011 34

35. Organisatorische aspecten samenwerken
 Inhoudelijk organisatiemodel
 Kwaliteitshandboek My Quality Assistent (MQA)
 Management en beheer
 Inventariseren managementtaken
(personeel, communicatie…) cf. MQA
 Organisatieprincipes : taken verdelen ? Centralisatie?
 Bestuur en beleid
 Structuur (RvB, AV…)
 Vergadercultuur
 Beleidsplanning
18 november 2011 35

36. Organisatorische aspecten samenwerken bis
 Relatie en cultuur
 Menselijke problemen
 Communicatiestijlen
 Goed klimaat opbouwen
18 november 2011 36

37. Een voorbeeld uit de praktijk (Opsomer)
18 november 2011 37

38. Stappenplan voor duurzame samenwerking
1. ORIËNTATIE
Assessment
2. VOORBEREIDING
3. FORMALISATIE
Code voor
4. START
duurzame
samenwerking
5. EVALUATIE
18 november 2011 38

39. Assessment in oriëntatiefase
1. Eigen persoonlijkheid: teamplayer
 Rekening houden met anderen
 Rekenschap geven aan anderen
2. Gezamenlijke waarden en beroepsfilosofie
 Verenigbaarheid van doelen en karakters?
3. Meerwaarde van samenwerking
 Haalbaarheid: praktisch en economisch
 Complementariteit: kennisgebieden, patiënten, management
18 november 2011 39

40. Code voor duurzame samenwerking
1. Visie en strategisch plan van de associatie
 expliciteren van beroepswaarden en filosofie
 ‘reisroute’ voor middellange termijn
2. Competentieprofiel van de associé
 concretiseren van wederzijdse verwachtingen over het
professionele functioneren
(organisatorisch, sociaal, inhoudelijk)
 gebruik bij selectie
nieuwkomers, coaching, beoordeling
18 november 2011 40

41. Code voor duurzame samenwerking (vervolg)
3. Reglement van Interne Orde
 kwantitatieve prestatienormen
 systeem om kosten en inkomsten te delen
 methode van waardebepaling aandelen
 taak- en bevoegdheidsverdelingen, overleg
 Uitstap
 doemscenario’s (continuïteit van zorgen,
opzegtermijnen, uittredings- en overdrachtsvoorwaarden,
geschillenregeling, wat bij overlijden, langdurige ziekte,
beroepsonbekwaamheid…)
4. Jaarvergadering
 evaluatie en planning van alle facetten van de
samenwerking
18 november 2011 41

42. Apotheker(s) nemen apotheek over
 Waardebepaling van apotheek
 Aandelen worden overgekocht door
vennoten/apothekers
 Statuten worden aangepast
 Huishoudelijk reglement met afspraken
 Familiale overname
18 november 2011 42

43. Een voorbeeld uit de praktijk (Peeters)
18 november 2011 43

44. Fusie van apotheken
 Allen op dezelfde lijn?
 Qua toekomst beroep apotheker?
 Qua werkuitoefening?
 Qua inkomsten/kostenverdeling?
 Nieuwe structuur
18 november 2011 44

45. Instap in een apotheek
 Waardebepaling apotheek
 Overgedragen aandelen worden doorverkocht
18 november 2011 45

46. Associëren om te innoveren
18 november 2011 46