John Fiske'in kitabını baz alarak hazırladığım sunum. Göstergebilim'e giriş, fotoğrafa göstergebilim bakışı

1. Göstergebilim ve Fotoğraf

2. Gösterge nedir ?
Gösterge= Gösteren
Gösterilen

3. GÖSTEREN - GÖSTERİLEN
• GÖSTEREN İŞİTSEL VEYA GÖRSEL BİR İMGEDİR
• GÖSTERİLEN İSE BİR KAVRAMDIR

4. O X

5. Göstergenin 3 türü
• Görüntüsel: Nesnesi görünür veya ses çıkarır; portre
fotoğrafı,harita, kişisel özellikler, doğa taklidi sesler...
• Belirtisel: Nesnesi ortadan kalkmıştır. Gösterge ile
nesnesi arasında doğrudan bağlantı vardır(iz); ateş-
duman, kurşun-delik, hapşırma- hastalık, vücut dili-
duygular...
• Sembol:Nesnenin yerine geçer; sözcükler, rakamlar,
semboller, renkli uyarı işaretleri...

6. Gösterge olarak Fotoğraf
• Bu pipodur. “Olay bilimsel açıdan bakıldığında
Fotoğraf’ın doğruluğu kanıtlama gücü,temsil
gücünün üzerine çıkar.”

7. Ne olduğunu biliyoruz ama yok!
• Bazen bir iz orada olmayan nesneyi temsil
eder.

8. Bu bir pipo değildir.
• Gösterenler gerçek nesneleri değil kavramları
gösterir.

9. Fotoğrafın teknik okunması
• Fotoğrafçının seçimleri anlamın
belirleyicilerindendir.
• Baskı yapılan materyal
• Işık değerleri
• Flaş
• Açı ve perspektif
• Kadraj • Süre ve diyafram

10. • Gösterenleri okumaya başladığımızda yani
zihinsel kavramlarla çakıştırdığımızda
“Gösterge” haline gelir.
• Gösterenle gösterilen arasında ilişki
kurulmasına “anlamlama” denir. Bir göstereni
gördüğümüz zaman onun ne anlama geldiği
zihnimizde oluşur.
• Gösterilenler bizim kültürel deneyimlerimizin
sonucudur.
• Göstergebilim anlamın oluşumunda “okur”a
önemli bir görev yükler

11. • ”Gösterilen” kavramlar kültürel bir bağlama
sahiptir. Kavramlar toplulukların ortak
paydaları sayılır, bireysel değildir.
• Bir çok yapıtın yan anlam anahtarı kendi içinde
saklıdır.Kolay çözümlenen bir yapıt bayağı, çok
zor çözümlenen bir yapıt ise sıkıcıdır. İyi yapıt
bu dengeyi en iyi koruyandır.
• Göstergebilim her şeyi söylemek yerine derin
anlam yapıları içinde her şeyin birbiriyle
bağıntılı olduğunu iddia eder.

12. • Anlamın sosyo-politik bir yanı vardır.
• Metin bitmemiş bir ürün olarak başka
metinlerle üretim ilişkisi içindedir.
• İzlenimcilere göre nesneler bize kendilerini
görülmek için sunmazlar, nesneler birbirleriyle
devamlı bir alışveriş içinde olduğundan
yakalanmaları güçtür.
• Kübistlere göre “nesne” çevresindeki tüm
noktalardan alınacak görüntülerin toplamıdır.

13. MİTLER
• Mitler, kodların ve kültürün meşrulaştırılması
işlevi görür.
• Fiske (1996, s. 118) erillik(güç), dişillik
(güzellik), mutluluk, sonsuz gençlik*, aşk*,
aile, (tanrının yerine)bilim, (kaybedensiz,
adil)başarı, (hep daha iyiye) gelişme ve
ilerleme gibi modern zamana ait kavramları
çağdaş mitler olarak saymıştır.

14. MİTLER
• Bir kültürün, gerçekliğin ya da doğanın
görünümlerini açıklamamızı sağlayan öyküdür.
• Yapısalcılık dünyanın ne olduğuyla değil,
insanların nasıl anlamlandırdığıyla ilgilenir.

15. KODLAR
• Kodlar içinde göstergelerin düzenlendiği
sistemlerdir.
• Kodlar kabul edilmiş kurallardır; hukuk
kodları, görgü kodları, futbol kodları...
• Konuşmada kullanılan dil belli bir kodlamadır,
aynı zamanda ses tonu, mimikler, jestler başka
iletişim ögesi olan kodlardır.
• Kodlara değer yargısı yükleyemeyiz, iyi veya
kötü değildir.

16. • Kod, bir kültürün veya alt-kültürün üyelerinin
paylaştığı anlamlandırma sistemidir.
• Kurgulama kodları yayıncılık kültürü tarafından
belirlenir.(Buscombe)
• Fotoğraf resim sanatının görsel ve estetik
kodlarının mirasını kullanır.
• Gerçeği algılayışımız kültüre ve dile özgüdür.
• U. Eco deneyim farklılığından kaynaklanan
okuma farklılığına “sapkın kodaçımı” der.

17. 3 anlam sistemi(Parkin)
• 1.Egemen sistem: Toplumdaki yeğlenen
okumadır.(öğrenci olayları)
• 2.İkincil sistem: Varolan egemen yapıyı
benimser ancak geliştirilmesi gereken eksik
yanlar olduğunu savunur.
• 3.Muhalif kod: (radikal sistem) Egemen
söylemi ve bunu üreten toplumsal değerleri
reddeder.

18. Anlamlandırma kodları
• Anlamlandırma kodları gösterge sistemleridir.
• Bu kodlar toplumsal ve iletişimsel bir işlevi
yerine getirir.
• Bu kodlar iletişim/medya kanallarıyla
yayılabilir.
• Saat zamanın kodlamasıdır.

19. KATEGORİLER
• Yapısalcılıkta anlam yaratmanın özü kavramsal
kategoriler inşa etmektir.
İkili kategoriler:
• İyi-kötü
• Işık-karanlık vb.
• Yapı zıtlıklar üzerine kurulur
• Söylenen kadar söylenmeyen de mesaj iletir.
• Yapısalcılıkta anlam yaratmanın özü ikili
kategoriler inşa etmektir.

20. • Insan beyni ikili karşıtlıklar üreterek çalışır.
ancak doğa böyle değildir. Doğada ışık ve
karanlıkarasında kesin bir çizgi yoktur.
Aydınlanma ve kararma devam eden bir
süreçtir.

21. • Mekan: Ev-köy-vahşi doğa
• Hayvanlar: Ev hayvanları-çiftlik hayvanları-
vahşi hayvanlar
• İnsanlar: Aile-komşu-yabancı
• Kategoriler arasında kalan nesneler fazlaca
anlam yüklüdür. Örn: evcil hayvanlara
benzeyen yabani hayvanlar.Evde yaşayan
zararlılar...üvey akrabalar...suçlular...

22. Sınır Ritüelleri
• Kategoriler arası geçiş için sınır ritüelleri
bulunur.
• Selamlaşma, vedalaşma
• Ölüm, yas
• Doğum, vaftiz, lohusalık arası dönemler
kategori dışıdır. bitenin izlerini taşırken
yaklaşan durumu haber verir. Değişime
yardımcı olur. “Gerçekliği” algılamamız için
kültürel süreçler üretilir.

23. Kod açımı
• Yukarı/ üst
• Bilinç, eğitim, sağlık,
ahlak, din, tanrı, yaşam,
kazanç, yükselme,
yönetme, iktidar, onur,
hız, aydınlık, gökyüzü...
• Aşağı/alt
• Cehalet, hastalık,
fakirlik, yozlaşma,
şeytan, ölüm, kayıp,
düşme, esaret,
güçsüzlük, yavaşlık,
karanlık, toprak...

24. DÜZ ANLAM- YAN ANLAM
• Fotoğraf makinesinin doğrultuğu nesnenin
film üzerinde yeniden üretimidir.
• Neyin fotoğraflandığı
• nesneldir
• Çerçeveye alınacak nesneler, odak, ışık açı gibi
seçimler
• Nasıl fotoğraflandığı
• özneldir.

25. DÜZ ANLAM YAN ANLAM
• Fotoğraf makinesinin
doğrultuğu nesnenin
film üzerinde yeniden
üretimidir.
• Neyin fotoğraflandığı
• nesneldir
• Çok-anlamlı değildir.
• Çerçeveye alınacak
nesneler, odak, ışık açı
gibi seçimler
• Nasıl fotoğraflandığı
• özneldir, okurun duygu
ve kültürel değerleriyle
oluşan etkileşimdir.
• Göstergeler çok-
anlamlıdır, kişiden kişiye
değişir.

26. Metafor(eğretileme)
• Edebi kullanımı yaygındır, görsel dilde nadiren
kullanılır (reklam)
• Benzerlik ve farklılığı eşanlı kullanır.
• İdeolojik olarak işler.
• Artık bırakır.
• Bilinmeyenin “anlamı” bilinenin “araçları”
aracılığıyla ortaya konur.
• Gündelik metaforlar dikkat çekmez, sinsidir.
Ancak anlayışımızı biçimlendirir, örn. “Vakit
nakittir.”

27. Metonimi (düzdeğişmece)
• Metafor nitelikleri bir gerçeklik düzleminden
diğerine yer değiştiriyorsa, metonimi aynı
düzlemdeki anlamları birbiriyle ilişkilendirir.
• Bir parça bütünü temsil eder.
• Gerçekliğin temsili metonomiyi gerektirir.
• Sorgulanmayan bir statüsü vardır.
• Metafor dikey, metonimi yataydır.
• Metonimik anlatımda bir parça kavramlar
zincirinin geri kalanını inşa etmemiz için bizi
uyarır.

28. İdeolojinin 3 temel tanımı
• Belirli bir sınıf ya da gruba ait inançlar sistemi
(Reymond Williams)
• Aldatıcı inançlar sistemi
• Anlam ve fikir üretiminin genel süreci

29. • En kapsamlı olan üçüncü tanımlamaya göre
ideoloji anlamın toplumsal üretimidir.
(Barthes)
• İdeoloji ikinci düzey (yan) anlamların
kaynağıdır.