De presentatie die gegeven werd door Socius, steunpunt voor sociaal-cultureel werk op de vormingsdag rond 'innoverend beweging maken' van de Christelijke Arbeiders Beweging.

1. Sociaal-cultureel
volwassenenwerk in Beweging
, 6 oktober 2011
Marc Jans & Frank Cockx
www.socius.be

2. Inhoud
1 Innovatie
2 Innovatie en sociaal-cultureel volwassenenwerk
(SCvW)
3 Innoveren in een tijdsgewricht
4 Aandachtspunten voor Het Bewegingsproject
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

3. 1. Innovatie (1)
sociale innovatie
aanpak
proces
Anders werken
markt
bereik
product
aanbod
Object van innovatie
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

4. 1. Innovatie (2)
bestaand aanbod/ nieuw aanbod/
bestaande aanpak nieuwe aanpak
bestaand bereik marktpenetratie productontwikkeling
nieuw bereik marktontwikkeling diversificatie
Groeimatrix van Ansoff
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

5. 1. Innovatie (3)
verandering
tijd
ontwikkeling
Incrementele innovatie
innovatie
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

6. 2. Innovatie en SCvW (1)
praktijk - werk
methodiek
maatschappelijke
interventiestrategieën
democratisch
verandering
solidair
duurzaam
ideeën
missie interventies
Richting van innovatie
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

7. 2. Innovatieve en SCVW (2)
product
Sociaal-culturele organisaties die hun
proces
aanbod (product), hun aanpak
markt (proces) of hun doelbereik (markt)
of een combinatie van deze drie
Innovatieve sociaal- objecten van innovatie vernieuwen.
culturele organisaties
Doen ze dit binnen hun missie en in lijn met hun visie dan
spreken we over innovatieve sociaal-culturele
organisaties. Meer en beter doen van wat ze in wezen al
deden.
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

8. 2. Innovatieve en SCVW (3)
bestaand aanbod/ nieuw aanbod/
bestaande aanpak nieuwe aanpak
Pasar - GPS-afdeling (nieuwe
bestaand bereik vorm van verenigen in
afdelingsverband)
Ziekenzorg – Warme buurt
KAV- Zelf gestikt (social
(nieuw
media en naaicursus in
vrijwilligersengagement
nieuw bereik functie van doorstroom
(aanpak) in stedelijke
naar bestaande afdelingen)
omgeving (bereik))
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

9. 2. Innovatie en SCvW (4)
Innovatieve sociaal-culturele praktijken
praktijk
–
missie
ontwikkelen en hanteren nieuwe
werk
ideeën, sociaal-culturele
methodiek
interventiestrategieën en interventies
met het oog op een democratische,
Innovatieve sociaal- duurzame en solidaire samenleving.
culturele praktijken
Veranderende maatschappelijke omstandigheden dagen ook sociaal-
culturele praktijken en organisaties uit om nieuwe, nog ongekende en
onuitgegeven sociaal-culturele interventies en strategieën te
ontwikkelen. Dit is vaak uitdagend voor de eigen
uitgangspunten, missie en visie.
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

10. 2. Innovatie en SCvW (5)
Innovatieve sociaal-culturele praktijken - Voorbeelden uit
het bewegingsproject en depraktijkenbank van Socius
- KAV-project ‘Pak een stoel en zet u erbij’: drempels in bestaande werking en
bij mensen in armoede wegwerken met oog op een meer inclusieve werking.
- Wereldcafé Bonangana: een multiculturele ontmoetingsplek als basis voor
‘internationale’ gemeenschapsvorming
- Bewegingsproject – Bank: een bank voor een warme buurt
- KWB en Ziekenzorg (Sint-Baafs) – Feest van de solidariteit: op zoek naar een
nieuwe manier om solidariteit uit te drukken (samen vieren i.p.v. geld in te
zamelen)
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

11. 2. Innovatie en SCvW (6)
dubbele leerlus
niet geprogrammeerd
geprogrammeerd
transformeren vernieuwen
verbeteren ontwikkelen
enkele leerlus
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

12. 2. Innovatie en SCvW (7)
dubbele leerlus
Sociaal-culturele
innovatie
niet geprogrammeerd
geprogrammeerd
transformeren vernieuwen
Integrale
kwaliteitszorg
verbeteren ontwikkelen
enkele leerlus
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

13. 2. Innovatie en SCvW (8)
Sociaal-cultureel werk draagt ook bij tot
maatschappelijke veranderingen, tot transformatie
en vernieuwing van het samen leven. Dat noemen we
sociale innovatie. Sociale innovaties die steunen op
sociaal-culturele praktijken noemen we sociaal-
culturele innovaties. Sociaal-culturele innovaties zijn
meestal een werk van lange adem en komen vaak
achteraf, vanuit een historisch perspectief, voldoende
scherp aan het licht.
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

14. 2. Innovatie en SCvW (9)
Sociaal-culturele innovaties - Voorbeelden uit het
bewegingsproject en de praktijkenbank van Socius
- KAJ – interimactie: naar een arbeidsmarkt die op een correcte
wijze rekening houdt met laaggeschoolde jongeren
- KWB – samenaankoop (jaren 70): sociaal-culturele bijdragen aan
de ontwikkeling van een ondertussen ingeburgerde sociaal-
economische strategie om marktfalen sociaal te corrigeren
- KAV LETS-project: bijdrage aan het invoeren van alternatief
muntsysteem met kansen voor vrouwen met een laag inkomen.
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

15. 3. Innoveren in een tijdsgewricht (1)
Toenemende diversiteit in de Homogeen samengestelde
samenleving afdelingen en verenigingen
Individualisering Lidmaatschap op basis van
gedeelde waarden en
normen
En dan zijn er ook nog de technologische omwenteling,
milieurisico’s, globalisering, …
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

16. 3. Innoveren in een tijdsgewricht (1)
IC/ACV/ACW – Wereldcafé Bonangana
Toenemende diversiteit in de Homogeen samengestelde
samenleving een stoel en zet u erbij
KAV – Pak afdelingen en verenigingen
Individualisering Lidmaatschap op basis van
Pasar – GPS-afdeling gedeelde waarden en
normen
En dan zijn er ook nog de technologische
omwenteling, milieurisico’s, globalisering, …
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

17. 3. Innoveren in een tijdsgewricht (2)
“Als je hetzelfde blijft doen in veranderende
omstandigheden, krijg je andere resultaten. Als je
omgekeerd in veranderende omstandigheden dezelfde
resultaten wilt, dan zul je iets anders moeten doen dan
je deed.”
Hustinx, 2008
Zoektocht naar nieuwe vormen van verenigen en
beweging maken.
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

18. 3. Innoveren in een tijdsgewricht (2)
“Als je hetzelfde blijft doen in veranderende
omstandigheden, krijg je andere resultaten. Als je
omgekeerd in veranderende omstandigheden dezelfde
resultaten wilt, dan zul je iets anders moeten doen dan
je deed.”
KWB– sociale fotografie
Hustinx, 2008
Inspelen op groeiende beeldcultuur om
nieuwe maatschappelijk relevante banden
Zoektocht naar nieuwe vormen van verenigen
te smeden en
beweging–maken.
KAJ interimactie
Vertalen van missie naar hedendaagse
context
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

19. 3. Innoveren in een tijdsgewricht (3)
Tal van leerrijke praktijken, vaak kleinschalig en lokaal
verankerd (buurtinitiatieven zoals spinnen in de
straat, buurtfeesten, speelstraat, volkstuintjes,…)
Hoe kunnen we dergelijke particuliere successen verbinden
met een gemeenschap en een beweging op bovenlokaal
niveau?
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

20. 3. Innoveren in een tijdsgewricht (3)
Tal van leerrijke praktijken, vaak kleinschalig en lokaal
verankerd (buurtinitiatieven zoals spinnen in de straat,
buurtfeesten, speelstraat, volkstuintjes,…)
Hoe kunnen we dergelijke particuliere successen verbinden
met een gemeenschap en een beweging op bovenlokaal
niveau?
Bewegingsproject –
Kampenhout:
Bottom up groep verbinden
met organisatie
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

21. 4. Aandachtspunten (1)
dubbele leerlus
AANDACHTSPUNT 1
niet geprogrammeerd
geprogrammeerd
transformeren vernieuwen
Toeval en
alledaagse, een
fantastische bron
SCvW
voor vernieuwing
verbeteren ontwikkelen
enkele leerlus
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

22. 4. Aandachtspunten (1)
dubbele leerlus
AANDACHTSPUNT 1
niet geprogrammeerd
geprogrammeerd
transformeren vernieuwen
Bewegingsproject – Bank:
Toeval en
alledaagse, een
fantastische bron
SCvW Onvermoede mobilisatiekracht
van een bank
voor vernieuwing
verbeteren ontwikkelen
enkele leerlus
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

23. 4. Aandachtspunten (2)
Open innovatie
prescriptief
AANDACHTSPUNT 2
Technologis
Innoveren is een
kwestie van chduurzaamheidtransities
relevantie. Laat je
niet verleiden tot Descriptief
innoveren om te
innoveren.
economisch
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

24. 4. Aandachtspunten (2)
Open innovatie
prescriptief
AANDACHTSPUNT 2
Technologis
Innoveren is een
kwestie van
OKRA – OKRA-mobiel: speelt in op
chduurzaamheidtransities
relevantie. Laat je omwille van de
mobiliteitskwestie
niet verleiden tot en persoonlijke
maatschappelijke Descriptief
relavantie ervan.
innoveren om te
innoveren.
economisch
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

25. 4. Aandachtspunten (3)
AANDACHTSPUNT 3
verandering
Innoveren in een
tijdsgewricht
verloopt over een
hobbelig parcours
tijd
Incrementele innovatie
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

26. 4. Aandachtspunten (3)
OKRA: Okra-mobiel draagt bij tot
introduceren van STOP-principe, een
AANDACHTSPUNT 3 duurzame kijk op mobiliteit
verandering
Innoveren in een KAV – LETS en KWB - Samenaankoop
tijdsgewricht
verloopt over een Betrokkenheid van ACW-organisaties bij
hobbelig parcours de ontwikkeling van
samenlevingsopbouw en basiseducatie
tijd
Incrementele innovatie
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

27. 4. Aandachtspunten (4)
AANDACHTSPUNT 4
Zoek partners, werk
samen en deel
kennis
Verschillende schaalniveaus van een transitie volgens
Geels & Kemp (2000)
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

28. 4. Aandachtspunten (4)
Hoboken
Familiehulp tot 3 vrouwen in
van sectorverantwoordelijken van
Bewegingsproject Kom erbij :
AANDACHTSPUNT 4
Zoek partners, werk
samen en deel
kennis
Ziekenzorg – Warme buurt:
Partners in zorg, OCMW, stad
Verschillende schaalniveaus van een transitie volgens
Geels & Kemp (2000)
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

29. 4. Aandachtspunten (5)
dubbele leerlus
AANDACHTSPUNT 5
Sociaal-culturele
innovatie
niet geprogrammeerd
Durf ook radicaal zijn
geprogrammeerd
en je uitgangspunten
in vraag te stellen
enkele leerlus
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

30. 4. Aandachtspunten (5)
ACW – Pitstop Verkeersplatform:
Alternatief voor klassieke
adviesraden op lokaal niveau (4 E’s
dubbele leerlus
strategie:
AANDACHTSPUNT 5 engage, enable, encourage en
exemplify)
Sociaal-culturele
KAJ – interimactie:
innovatie
niet geprogrammeerd
Durf ook radicaal zijn Radicale keuze om te vertrekken van
geprogrammeerd
en je uitgangspunten leefwereld van laaggeschoolde
in vraag te stellen jongeren en niet van een KAJ-groep
enkele leerlus
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

31. 4. Aandachtspunten (6)
sociaal-culturele
marktbenadering
benadering
discours sociaal-cultureel economisch
AANDACHTSPUNT 6
maatschappelijke
finaliteit economische groei
meerwaarde
Kijk verder dan alleen
maar naar het belang drive missie en visie winst
van de eigen oriëntatie organisatie-extern organisatie-intern
organisatie
samenwerking partnerschappen tijdelijke allianties
relatie burger - samenleving consument - producent
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

32. 4. Aandachtspunten (7)
Waarderend kader met plaats, ruimte
AANDACHTSPUNT 7
en vertrouwen om te experimenteren
een waarderend
kader maakt kritisch-
reflexief sociaal-
cultureel werken
mogelijk
Kritisch-refexieve professionals
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx

33. 4. Aandachtspunten (7)
Waarderend kader met plaats, ruimte
AANDACHTSPUNT 7
en vertrouwen om te experimenteren
een waarderend
kader maakt kritisch-
reflexief sociaal-
cultureel werken
mogelijk
Kritisch-refexieve professionals
www.socius.be - Marc Jans & Frank Cockx