Filipino sa piling larang

2. Pagsulat ng
Talumpati

3. Ang pagtatalumpati ay isang proseso
ng pagpapahayag ng ideya o kaisipan sa
paraang pasalitang tumatalakay sa isang
partikular na paksa. Ito ay karaniwang
isinusulat upang bigkasin sa harap ng mga
tagapakinig. Ang isang talumpating isinulat
ay hindi magiging ganap na talumpati kung
ito ay hindi mabibigkas sa harap ng madla.

4. Mga Layunin ng Talumpati
1. Nagbibigay ng Impormasyon o
Kabatiran
2. Naghahatid ng Kasiyahan o Panlibang
3. Nanghihikayat
4. Talumpating Namamaalam
5. Nagbibigay ng Papuri, Pagkilalala o
Pagbibigay Pugay sa Isang Tao o
Samahan

5. Nagbibigay ng Impormasyon o
Kabatiran
Layunin ng talumpating ito
na ipabatid sa mga nakikinig ang
isang paksa o isyu sa malinaw at
maktotohanang paglalahad ng
datos. Hal. Ulat, Panayam

6. Naghahatid ng Kasiyahan o
Panlibang
Layunin ng talumpating ito na magbigay
kasiyahan sa mga nakikinig. Karaniwan itong
nilalahukan ng mga birong nakakatawa na may
kaugnayan sa paksang tinatalakay.
Halimbawa: Pagtitipong sosyal, punchline sa
comedy bar

7. Nanghihikayat
Pangunahing layunin ay hikayatin
ang mga nakikinig na tanggapin ang
paniniwala ng mananalumpati sa
pamamagitan ng pagbibigay-katwiran at
patunay.
Halimbawa: Sermon sa simbahan,
talumpati sa kongreso, talumpati sa
hukuman

8. Talumpating Namamaalam
Ginagamit ito kapag aalis na ang isang
tao sa isang lugar o posisyon sa trabaho.
Binabanggit niya ang mga karanasang
natutunan, mahahalagang tao na
nakasalamuha niya kaalinsabay ng
pasasalamat.

9. Nagbibigay ng Papuri, Pagkilalala o Pagbibigay
Pugay sa Isang Tao o Samahan
Magbigay ng pagkilala o pagpupugay sa isang
tao o isang samahan. Ito ay ginagamit din sa
pagtatalaga sa bagong hinirang na opisyal
Halimbawa: Paggawad ng Medalya o Sertipiko o
Valedictorian Speech

10. APAT NA URI
NG
TALUMPATI

11. 1. BIGLAANG TALUMPATI
(Impromptu)
Ang talumpating ito ay ibinibigay
nang biglaan o walang paghahanda.
Kaagad na ibinibigay ang paksa sa
oras ng pagsasalita.

12. 2. MALUWAG
(Extemporaneous)
Sa talumpating ito, nagbibigay ng
ilang minuto para sa pagbuo ng
ipahahayag na kaisipan batay sa
paksang ibinibigay bago ito
ipahayag.

13. 3. MANUSKRITO
Ang talumpating ito ay ginagamit sa
mga kumbensyon, seminar, o
programa sa pagsasaliksik kaya
pag-aaralan ito nang mabuti ang
kanyang sasabihin.

14. 4. SINAULONG TALUMPATI
Ito ay kagaya rin ng manuskrito sapagkat ito ay
mahusay ding pinag- aralan at hinabi nang
maayos bago bigkasin sa harap ng mga
tagapakinig. May oportunidad na magkaroon ng
pakikipag-ugnayan sa tagapakinig sapagkat
hindi binabasa ang ginawang manuskrito kundi
sinasaulo at binibigkas ng tagapagsalita.

15. MGA DAPAT ISAALANG –
ALANG SA PAGSULAT NG
TALUMPATI

16. 1. Uri ng Tagapakinig
Sa pagsulat ng isang mahusay na talumpati,
mahalagang magkaroon ng kabatiran ang
mananalumpati tungkol sa kaalaman,
pangangailangan, at interes ng kanyang tagapakinig.
Ayon kay Lorenzo, et al. sa kanilang aklat na Sining
ng Pakikipagtalastasang Panlipunan (2002), ang ilan
sa dapat mabatid ng mananalumpati sa kanyang
tagapakinig ay ang mga sumusunod:

17. 1. Ang edad o gulang ng mga makikinig
2. Ang bilang ng mga nakikinig
3. Kasarian
4. Edukasyon o antas sa lipunan
5. Mga saloobin at dati nang alam ng mga
nakikinig

18. 2. Tema o Paksang Tatalakayin
Ang isa pang pangunahing bagay na
dapat isaalang-alang sa pagsulat ng talumpati
ay ang tema o okasyon ng pagdiriwang o
pagtitipon ng pagtatalumpatian. Mahalagang
matiyak ang tema ng pagdiriwang upang ang
bubuuing talumpati ay may kinalaman sa
layunin ng pagtitipon

19. Mga hakbang na
maaaring isagawa
sa pagsusulat ng
talumpati:

20. a. Pananaliksik ng datos at mga
kaugnay na babasahin
Ito ay maaaring maisagawa sa pamamagitan
ng pagbabasa at pangangalap ng impormasyon
sa ensaklopedya, aklat, pahayagan, magasin at
dyornal. Mula rito maaaring kumuha ng
mahahalagang datos o kakailanganing
impormasyon tungkol sa paksa kasama ang
sanggunian.

21. b. Pagbuo ng Tesis
Ito ang pangunahing kaisipan sa paksang
tatalakayin. Ang nagsisilbing pangunahing ideya
kung ang layunin ng talumpati ay magbigay
kabatiran, ito naman ay magsisilbing
pangunahing argumento o posisyon kung ang
layunin ng talumpati ay manghihikayat, nagsisilbi
naman itong pokus sa paksang tatalakayin.

22. c. Pagtukoy ng mga Pangunahing
Kaisipan o Punto
Kapag may tiyak nang tesis para sa talumpati,
maaaari nang alamin ng mananalumpati ang
mga pangunahing punto na magsisilbing
batayan ng talumpati. Mahalagang mahimay
o matukoy ang mahahalagang detalyeng
bibigyang-pansin upang maging
komprehensibo ang susulatin at bibigkasing
talumpati.

23. 3. Hulwaran sa Pagbuo ng Talumpati
Ito ang gagamiting hulwaran o
balangkas sa pagbuo ng talumpati. Malaki ang
epekto ng paraan ng pagbabalangkas ng
nilalaman ng talumpati sa pag-unawa nito.
Mahalgang gumamit ng paraan o hulwarang
akma sa uri o katangian ng mga makikinig.
Ayon kina Casanova at Rubin (2001), may
tatlong hulwarang maaaring gamitin sa
pagbuo ng talumpati.

24. a. Kronolohikal na Hulwaran
Ang mga detalye o nilalaman
ng talumpati ay nakasalalay sa
pagkasunod-sunod ng pangyayari
sa panahon.

25. b. Topikal na Hulwaran
Ang paghahanay ng mga
materyales ng talumpati ay
nakabatay sa pangunahing paksa.
Mainam na gamitin ito upang buo at
malinaw na nauunawaan ng mga
nakikinig ang tinatalakay na paksa.

26. c. Hulwaran Problema Solusyon
Kalimitang nahahati sa dalawang
bahagi ang pagkakahabi ng
talumpati, gamit ang hulwarang
ito-ang paglalahad ng suliranin at
ang pagtalakay sa solusyon na
maaaring isagawa

27. D. Kasanayan sa Paghabi ng mga Bahagi
ng Talumpati
Ang paghahabi o pagsulat ng nilalaman ng
talumpati mula sa umpisa hanggang sa matapos ito
ay napakahalaga ring isaalang-alang upang higit na
maging mahusay, komprehensibo, at organisado ang
bibigkasing talumpati. Ayon kay Alcmitser P.
Tumangan, may akda ng Retorika sa Kolehiyo, ang
isang talumpati ay kailangang magtaglay ng tatlong
bahagi.

28. INTRODUKSYON

29. 1. Introduksyon
Ang pinakapanimula ng
talumpati. Ito ay naghahanda sa
mga nakikinig para sa nilalaman
ng talumpati kaya dapat angkop
ang pambungad sa katawan ng
talumpati.

30. Ang mahusay na panimula ay dapat:
a. Mapukaw ang kaisipan at damdamin ng mga
makikinig
b. Makuha ang kanilang interes at atensyon
c. Maihanda ang tagapakinig sa gaganaping
pagtalakay sa paksa
d. Maipaliwanag ang paksa
e. Mailahad ang balangkas ng paksang tatalakayin
f. Maihanda ang kanilang puso at isipan sa
mensahe

31. KATAWAN

32. 2. Diskusyon o Katawan
Dito tinalakay ang mahahalagang
punto o kaisipang nais ibahagi sa
mga nakikinig. Ito ang pinaka-
kaluluwa ng talumpati.

33. Mga katangiang dapat taglayin ng
katawan ng talumpati:
a. Kawastuan – Dapat na totoo at maipaliwanag nang
mabisa ang lahat na kailangang detalye upang
maipaliwanag ang paksa. Kailangan gumamit ng angkop na
wika at may kawastuhang pambalarila ang talumpati.
b. Kalinawan - kailangan maliwanag ang pagkakasulat at
pagkabigkas ng talumpati upang mauunawaan ng
nakikinig.

34. Mahalagang tandaan ang sumusunod:
1. Gumamit ng angkop na salitang mauunawaan ng mga
makikinig.
2. Umiwas sa madalas na paggamit ng mahahabang
hugnayang pangungusap.
3. Sikaping maging direkta sa pagsasalita at iwasan
magpalioy- ligoy sa pagpagpapahayag ng paksa.

35. 4. Gawing parang karaniwang pagsasalita ang pakikipag-
usap sa mga tagapakinig.
5. Gumamit ng mga halimbawa at patunay sa
pagpapaliwanag ng paksa.
6. Kaakit-akit- Gawing kawili-wili ang paglalahad sa
katwiran o paliwanag para sa paksa. Sikaping
makabuo ng nilalaman na kaugnay sa paksa at
gigising sa kaisipan at amdamin ng mga makikinig.

36. 3. Katapusan o konklusyon
Dito kalimitang nilalagom ang mga
patunay at argumentong inilahad sa
katawan ng talumpati. Ito ay kalimitang
maikli ngunit malaman. Maaaring ilagay
rito an pinakamatibay na paliwanag at
katwiran upang mapakilos ang mga tao
ayon sa layunin ng talumpati.

37. KATAPUSAN

39. PAGSUSURI:
1-5. Ibigay ang limang (5) layunin ng talumpati
6-9. Ibigay ang apat (4) na Uri ng Talumpati
10. Ito ay uri ng talumpati na nagbibigay ng ilang
minuto para sa pagbuo ng ipahahayag na kaisipan
batay sa paksang ibini-bigay bago ito ipahayag.

40. 11. Ang talumpating ito ay ginagamit sa mga
kumbensyon, seminar, o programa sa pagsasaliksik kaya
pag-aaralan ito nang mabuti ang kanyang sasabihin.
12. Ang talumpating ito ay ibinibigay nang biglaan o
walang paghahanda. Kaagad na ibinibigay ang paksa sa
oras ng pagsasalita.
13. Ang talumpatimg ito ay may oportunidad na
magkaroon ng pakikipag-ugnayan sa tagapakinig
sapagkat hindi binabasa ang ginawang manuskrito
kundi sinasaulo at binibigkas ng tagapagsalita

41. 14-16. Ibigay ang tatlong bahagi ng
talumpati
17-20. Ibigay ang layunin ng talumpati
ng mga sumusunod na halimbawa:
17. Kampanya
18. Valedictorian Speech
19. Pag-alis sa trabaho
20. Showtime

44. KASAGUTAN:
1. Nagbibigay ng Impormasyon o
Kabatiran
2. Naghahatid ng Kasiyahan o Panlibang
3. Nanghihikayat
4. Talumpating Namamaalam
5. Nagbibigay ng Papuri, Pagkilalala o
Pagbibigay Pugay sa Isang Tao o
Samahan
6. Biglaan (Impromptu)
7. Maluwag (Extemporaneous)
8. Manuskrito
9. Sinaulong Talumpati
10. Maluwag (Extemporaneous)
11. Manuskrito
12. Biglaan (Impromptu)
13. Sinaulong Talumpati
14. Introduksyon
15. Katawan
16. Katapusan o Konklusyon
17. Nanghihikayat
18. Nagbibigay ng Papuri
19. Talumpating
Namamaalam
20. Naghahatid ng Kasiyahan
o Panlibang

46. May sinusundang
pormula sa pagsusulat ng
talumpati. Isipin mo na
ang talumpati ay
paglalakbay paakyat at
pababa ng bundok.

47. PAGHAHANDA
Mahalaga ay mapukaw ang atensyon ng
tagapakinig sa unang pangungusap pa lang
nakuha mo na ang kanilang atensyon. Kaya sa
pagsulat ng introduksyon, kailangan silang ihanda
at isama sa paglalakbay. Kailangan nilang
malaman ang pupuntahan, kung interesante ba
ang paglalakbay, at kung bakit kailangan nilang
sumama.

48. PAG-UNLAD
Huwag iiwan o bibitawan ang tagapakinig sa
kalagitnaan ng paglalakbay. Sa pagsulat
siguradong nakatutok ang atensiyon nila. Lumikha
ka ng tensiyon, magkuwento, magbigay ng
halimbawa, gumamit ng mga tayutay at mga
talinghagang bkambibig. Sa paraang ito hindi aalis
ang tagapakinig.

49. KASUKDULAN
Ito ang pagkakataong narating na kasama
ang tagapakinig ang tuktok ng bundok. Sa
bahaging ito, inilalahad ang
pinakamahalagang mensahe ng talumpati.
Ito rin ang bahaging pinakamatindi ng
emosyon.

50. PAGBABA
Isa ito sa pinakamahirap na bahagi ng
pagsulat ng talumpati. Paano bai to tatapusin?
Maaaring ibuo ang mahahalagang puntong
tinalakay sa talumpti. Maaari ri naming mag-iwan
ng mga tanong. Ano mang paraan ang piliin sa
pagtatapos, kailangan mahuli ng konklusyon ang
diwa ng talumpati.