Projekt Lenda:Kimi Klasa: XI

1. Projekt
Lenda:Kimi
Klasa:XIc
Tema:Roli i omega 3 dhe omega 6 ne sistemin e
qarkullimit te gjakut.

2. Objektivat
Nxenesi duhet:
-Te njihet me strukturat dhe ndertimin e omega 3
dhe omega 6.
-Te analizoje perfitimet mjekesore qe kane
omega 3 dhe 6 ne sistemin e qarkullimit te
gjakut.
-Te njihet me perfitimet e tjera mjekesore qe
kane omega 3 dhe 6 ne organizmin tone.
-Te njihet me produktet qe permbajne omega 3
he 6 dhe rendesine e konsumimit te tyre.

3. C’fare jane Omega 3 dhe Omega 6?
•Omega-3, (acidi alfa linolenik) me permbajtje te larte ne EPA dhe DHA eshte padyshim acidi
yndyror me i rendesishem per organizmin tone duke luajtur nje sere funksionesh.
Omega-3 luan nje rol te rendesishem ne rregullimin e nivelit te kolesterolit, duke evituar rritjen
e tij dhe formimin e pllakave arteriale. Gjithashtu eshte e rendesishme kunder inflamacioneve si
reumatizma, artriti dhe c’rregullime te ndryshme te traktit tretes.
•Omega-6, (acidi linoleik) nese konsumohet ne dieten tende duke mos e shoqeruar me Omega-
3 mund te provokoje inflamacione. Eshte i rendesishem nje balancim ne konsumimin e ketyre
dy acideve yndyrore. Omega-6 ka funksione shume te rendesishme ne sistemin hormonal dhe
mund te transformohet lehtesisht ne acid gama-linoleik dhe acid arakidonik, te dy shume te
nevojshem ne lidhje me probleme dermatologjike, vecanerisht ne raste te lekures se thate ose
reaksioneve alergjike si psoriaza.
Ku gjenden Omega-3-6?
Te dyja Omega-3 dhe Omega-6 jane nutrient thelbesor per elasticitetin e membranave qelizore.
Nese organizmi ka mungese te ketyre acideve yndyrore do te perdore te tjere me pak te
pershtatshem per ndertimin e qelizave, duke sjelle si pasoje qeliza me membrana qelizore me
pak elastike dhe me pak funksionale, duke reduktuar mireqenien tone. Acidet yndyrore jo te
saturuara Omega 3-6 luajne nje sere funksionesh ne organizem dhe marrja e tyre sigurisht
eshte shume perfituese per shendetin tone. Nje konsum i duhur dhe i rregullt i Omega 3-6
ndihmon ne kontrollin e nivelit te kolesterolit LDL ne organizem dhe, ndihmon ne ruajtjen e
peshes.

5. Strukturat

6. Ka 3 lloje te acideve yndyrore te
Omega 3
EPA
Ky lloj Omega 3 gjendet kryesisht ne : peshk , ushqime te pasuruara si
psh disa marka te vezeve , leng portokalli etj. Mund te blihen edhe ne
farmaci keto suplemente te EPA. Ky lloj omega 3 ( EPA) ndihmon per te
pakesuar proceset inflamative te trupit.
DHA
Gjendet ne : peshk , ushqime te pasuruara si psh disa marka te vezeve ,
leng portokalli , tek disa alga etj. Omega 3 ( DHA ) eshte thelbesor per
shendetin dhe funksionin e trurit.
ALA
Kjo forme e Omega 3 eshte me shumice tek arrat , vaji i sojes , vaji i
fares se lirit , vaji i kanoles , vaji i ullirit etj. Trupi yne e konverton ALA
ne format e saj me aktive si EPA dhe DHA por ne sasi mjaf te vogel.

8. Perfitimet mjekesore te omega 3 dhe omega 6 ne
sistemin e qarkullimit te gjakut
•Ulin nivelin e lartë të triglicerideve në gjak
Marrja e suplementeve me vaj peshku me permbajtje Omega 3 ndikon drejtperdrejte ne uljen e
sasise se triglicerideve ne gjak. Duke ndikuar ne reduktimin e sasise se triglicerideve behet e
mundur menjanimi i nje faktori madhor ne semundjet kardiake.DHA ndikon tek trigliceridet.
Trigliceridet janë njohur si fakor rreziku i pavarur për sëmundjet ishemike të zemrës dhe vdekjen
kardio vaskulare .EPA dhe DHA janë substanca me efekt të fuqishëm kur administrohen në
pacientët me hipertrigliceridemi. Efekti është dozë-vartës. Ekzistojnë një numër i madh faktesh
të cilat tregojnë që n-3 PUFA zvogëlon përqëndrimin plazmatik të triglicerideve nëpërmjet
zvogëlimit të prodhimit endogjen të lipoproteinës me densitet shumë të ulët. Zvogëlimi
postprandial i përqëndrimit plazmatik të triglicerideve nga n-3 PUFA pjesërisht mund të
shpjegojë pse marrja e n-3 PUFA ka një lidhje të anasjelltë me vdekjen kardiovaskulare . Veprimi
është i lidhur direkt me nivelin plazmatik fillestar të triglicerideve(26). Vecanërisht në pacientët
me nivele shumë të larta të triglicerideve, përfitimet janë lehtësisht të dukshme
•Veti antiaritmike
Efekti antiaritmik i PUFA vjen si pasojë e aftësisë së tyre për të modifikuar vetitë
elektrofiziologjike të qelizave kardiake (kardiocytes) . Është parë eksperimentalisht se ato janë të
afta të ndikojnë si mbi potencialin e membranës në prehje apo gjatë diastolës ashtu edhe mbi
zgjatjen e periudhës refraktare . Në këtë mënyrë, ata ndërhyjnë në përcjellshmërinë e kanaleve
jonike në sarkolemë dhe veprojnë duke stabilizuar elektrikisht cdo qelizë të muskulit kardiak.
Efekti antiaritmik i PUFA mendohet të jetë përgjegjës për uljen domethënëse të vdekjes së
papritur, e parë kjo në shumë prova klinike me Omega-3.

9. •Kane veti antiinflamatore
Qelizat inflamatore kanë veprime të shumëfishta kur rrethojnë
qelizat e muskulaturës së lëmuar. Në stadet e hërshme të
aterogjenezes ato prodhojne citokinat dhe faktorin e rritjes të cilat
tërheqin qelizat e muskulaturës së lëmuar duke stimuluar kështu
proliferimin e tyre. Më vonë, ato prodhojnë citokinat të cilat
frenojnë prodhimin e matriksit dhe induktojnë vdekjen (apoptosis)
e qelizave të muskulaturës së lëmuar, ndërsa në të njëjtën kohë
shkatërrojnë matriksin e kapsulës fibroze .
Omega-3 dhe omega-6 PUFA janë të përfshira edhe në
homeostazën e vazave të gjakut. Ndërkohë që PUFA prej familjes
omega-3 rezultojnë në prostaglandina që zvogëlojnë përgjigjen
inflamatore, PUFA nga familja omega-6 kanë efekt të kundërt. Pra,
Omega-3 dhe omega-6 PUFA janë të afta të ndikojnë në procesin
inflamator . Ato konkurojnë për të njëjtën enzimë. Rritja në dietë e
njërës prej tyre, ul metabolizmin e tjetrës.

10. •Ulin frekuencen kardiake.
Konsumimi i PUFA shoqërohet gjithashtu edhe me ulje të frekuencës kardiake.
Në eksperimentet kros-seksional në 9758 burra pa sëmundje koronare , u vu re
një ulje domethënëse e frekuencës kardiake në lidhje me konsumin e PUFA.
Midis konsumatorëve të vajit të peshkut të cilët hanin peshk më shumë se
2 herë në javë u vu re një ulje e frekuencës kardiake me 2,4 rrahjë në minutë
në krahasim me ata të cilët nuk konsumonin peshk. Serisht, efekti duket të jetë
dozë-vartës .

12. •Ulin presionin e gjakut
Vaji i peshkut mund të japë një ulje të lehtë të presionit të gjakut (0,18,34,35).
Ky efekt është dozë-vartës. Megjithëse modest, ky fakt mund të ndihmojë ne
zvogëlimin e ndodhive klinike.

13. Perfitime te tjera mjekesore
•Artriti reumatoid
Nje numer studimesh kane theksuar se suplementet e Omega 3 dhe konkretisht EPA+DHA
reduktojne ndjeshem ngurtesimin dhe proceset inflamatore te ligamenteve .
•Depresioni
Sipas disa studimeve te kryera ,popullatat qe konsumojne me shume prodhime deti te
cilat kane nivele te larta te Omega 3 kane predispozite me te ulet per tu prekur nga
depresioni. Vete Omega 3 ka veti te ndihmoje ne uljen e simptomave depresive te
crregullimit bipolar.
•Astma
Nje diete e larte me Omega 3 ose suplementet e saj ul inflamimin ,nje proces ky tek
astma. Mendohet se konsumimi i sasive te nevojshme te suplementeve te Omega 3
zvogelon perdorimin e medikamenteve qe perdoren per trajtimin e kesaj semundjeje.
•ADHD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder )
Omega 3 mund te zvogeloje simptomat e ADHD ne disa femije dhe te permiresoje
funksionin e tyre njohes.
•Shendeti gjate shtatzanise.
DHA eshte e rendesishme per zhvillimin vizual dhe neurologjik te foshnjes. Megjithate kur
bie fjala per zhvillimin e femijes ende te palindur ,cdo informacion duhet marre me shume
rezerva pasi edhe studimet jane ende ne numer te paket te rasteve.

14. •Semundja e Alzheimer dhe demenca.
Sipas studimeve me te fundit DHA ka nje veprim pozitiv mbi humbjen graduale
te kujteses dhe demencen. Veprimi i saj shihet gjithnje e me pozitiv nga
kerkuesit e kasaj fushe sepse ne pothuajse te gjitha rastet e perdorimit te
Omega 3 jane vene re ndyshime te matshme.
Zemra dhe truri jane gjithashu subjekte te perfitimit te efekteve te omega 3.
Goditjet ne tru ose zemer mund te reduktohen nqs mbahet nen kontroll
arterioskleroza dhe faktore te tjere ne te cilet Omega 3 ka nje rol permiresues.
Nje preparat mjaft i njohur eshte LOVAZA qe permban nje kombinim te EPA
dhe DHA.
•Suplementët Omega – 3 mund të ndihmojnë duhanpirësit që të heqin dorë
nga ky ves.
Duhanpirësit të cilëve iu dha çdo ditë kapsula omega – 3 përgjatë 1 muaji, ulën
dozën e konsumit të duhanit me 11 përqind. Pirja e duhanit ul nivelin e acideve
yndyrore në tru, esenciale sidomos atë të omega – 3. Mungesa e omega – 3
dëmton strukturën qelizave nervore dhe ndërpret komunikimin midis nervave
në disa pjesë të trurit ku bëjnë pjesë ndjesia e kënaqësisë dhe
sadisfaksionit.Sipas shkencëtarëve këto pjesë të trurit janë esenciale në
vendimmarrje dhe shumtë të rëndësishme sa i përket varësisë, ndaj mungesa e
Omega – 3 bën që trupi ta ketë të vështirë që t’i rezistojë dëshirës për një
tjetër cigare.

15. Cilat produkte ushqimore jane burim i omega 3 dhe
omega 6?
Te pasur me Omega-3-6-9 jane peshqit me yndyre si salmoni,
sardelet, koce, vaj peshku Krill, arrat, farat e linit, farat e lulediellit,
farat e kungullit, farat e susamit, vaj i ullirit, avokado.
• Vaji Krill eshte nje burim Omega-3 me biodisponibiliet te madh ne krahasim me burime te tjera natyrore te
Omega-3, dhe eshte shume i vecante fale karakteristikes se fosfolipideve qe e bejne kete vaj unik.
Ndryshe nga vaji i peshkut ose vaji i linit, te cilat jane te ndertuara ne trigliceride qe transformohen ne melci ne
fosfolipide, vaji Krill mund te perdoret direkt ne organizem pa qene i nevojshem transformimi.
Si burim natyror i Omega-3, vaji Krill ndihmon vecanerisht ne raste te nivelit te larte te kolesterolit, duke ndihmuar
ne uljen e kolesterolit dhe si pasoje ne reduktimin e rrezikut te arteriosklerozes dhe probleme te lidhura me te.
Fosfolipidet e vajit Krill jane shume te ngjashme me fosfolipidet e trurit tone. Keto luajne nje rol kyc ne rrjetin e
nervave dhe te qelizave te trurit. Fosfolipidet ndihmojne ne formimin e neurotransmetueseve dhe sigurojne
fleksibilitet te membranave qelizore. Fosfolipidet e vajit Krill fale ngjashmerise se struktures biokimike me fosfolipidet
e trurit, jane te konsideruar nje burim ushqimor per trurin dhe nervat dhe mund te perdoren ne menyre optimale
prej organizmit tone.
Vaji Krill, ashtu sikurse te gjitha acidet yndyrore Omega-3 mund te perdoret ne raste te proceseve inflamatore.
Permban shume antioksidante, vecanerisht astaxantina, nje antioksidant shume aktiv qe i jep ngjyren e
kuqe. Astaxantina neutralizon radikalet e lire dhe luan nje rol te fuqishem ne mbrojten e qelizave. Astaxantina eshte
100 here me e fuqishme se betakarotene ose vitamina E. Ne studime mbi antioksidanet eshte treguar qe eshte 1000
here me efektive se vitamina C.
Eshte shume e rendesishme per organizmin nje diete e shendetshme dhe e ekuilibruar me acidet yndyrore te
saturuara dhe ato jo te saturuara. Duhet ndjekur nje plan ushqimor i pasur me peshk, perime, vaji ulliri, farat e
permendura me siper dhe, sa me pak yndyre te monosaturuar. Ne vendin tone konsumimi i peshkut me yndyre eshte
shume i ulet. Si suplement ushqimor vaji Krill mund te merret ne forme te rregullt duke te falur keshtu nje stil jetese
te shendetshme dhe aktive.

16. •Vaji i Peshkut
Në organizmin tonë ndihmon shumë edhe
vaji i peshkut, i cili është një produkt ushqimor
që kuron disa nga sëmundjet, të cilat jo rrallë
herë sjellin edhe vdekjen. Vetitë e tij është shumë
e vështirë t'i gjesh në produkte të tjera ushqimore.
Acidet yndyrore Omega -3 që ndodhen në vaj,
të cilat ndihmojnë në parandalimin e sëmundjeve
të zemrës duke ulur rrezikun e forcimit të enëve
të gjakut dhe nivelin e triglicerideve.
Vaji i peshkut minimizon infeksionin e kyçeve dhe
degjenerimin makular ( sëmundje e syve). Është shumë
i dobishëm sepse ekuilibron acidin yndyror omega -3 me
atë omega-6.
Kapsulat e vajit të peshkut nuk përmbajnë sodium. Ai është një produkt i sigurt për të gjithë përfshirë
këtu dhe gratë shtatzëna, duke i mbajtur sa më larg sëmundjes së Alzheimerit dhe depresionit.
Vaji i peshkut është një produkt i cili ka një rol të rëndësishëm në mbarëvajtjen e shëndetit të
organizmi tonë. Por, së fundi një shqyrtim i hulumtimeve sugjeron se vaji i peshkut mund të mbroj
edhe ndaj një vrasësi tjetër: kanceri i gjirit. Studiuesit Kinez kanë shikuar në mbi 21 studime dhe kanë
gjetur se një përdorim i lartë i vajit të peshkut, jo domosdoshmërisht vet peshku, dukej se ishte i lidhur
me rrezik më të ulët të kancerit të gjirit më vonë gjatë jetës. Në mënyrë specifike ata zbuluar se
konsumi i lartë i acideve yndyrore që gjenden në vaj peshku ishte i lidhur (asociuar) me 14 përqind
zvogëlim të rrezikut të kancerit të gjirit tek gratë post-menopauze.