Contenu connexe Similaire à Ramiz zekaj zhvillimi i kultures islame gjate shekullit xx (20) Plus de Libra Islame (20) Ramiz zekaj zhvillimi i kultures islame gjate shekullit xx2. N ë e r të A ll-llah të Gjith mëh h
më
ut,
ë s irs mit, M ëh s
s irueit!
ΖΗςΙΛΛΙΜΙ Ι ΚΥΛΤΥΡ⊄Σ ΙΣΛΑΜΕ
ΤΕ ΣΗΘΙΠΤΑΡ⊄Τ ΓϑΑΤ⊄ ΣΗΕΚΥΛΛΙΤ ΞΞ
∆ρ. Ραµιζ Ζεκαϕ
Βοτυαρ νγα ΑΙΤΤΧ
Τ γϕιτηα τ δρεϕτατ ε κτιϕ λιβρι ι τακοϕν αυτοριτ δηε βοτυεσιτ
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
2
3. Παρατηνϕε............................................................................................................................................................... 8
Κρευ Ι......................................................................................................................................................................14
Πολιτικα Αντιφεταρε ∆ηε Πασοϕατ Ε Σαϕ Μβι Κυλτυρν Ισλαµε Γϕατ Σηεκ. Ξξ ......................................................14
Θνδριµι Ι Πολιτικαϖε Τ Ηυαϕα Νδαϕ ∩σητϕεσ Σηθιπταρε ...................................................................................16
Κονϖερτιµι Ι ∆ετψρυαρ Με ∆ηυν ..........................................................................................................................17
Σηπρονσιµι Ι Τοκαϖε Τ Σηθιπταρϖε...................................................................................................................21
Περσεκυτιµετ Ε Κλεριτ ∆ηε Σηκατρριµι Ι Ινστιτυχιονεϖε Τ Κυλτιτ Ισλαµ.......................................................... 27
Σινϕαλετ Ε Παρα Νδαϕ Ρρεζικυτ Κοµυνιστ.............................................................................................................29
Πρβαλλϕα Με Κοµυνιζµιν....................................................................................................................................32
Πυσητετι ∆ηε Λυφτα Ε Τιϕ Κυνδρ Φεσ ..................................................................................................................39
Ξηαµια Ε ∆υρρσιτ Παρα Πρισηϕεσ...........................................................................................................................40
Σητετζιµι Ι Προναϖε Φεταρε ................................................................................................................................42
Ρεαγιµετ Ε Κλεριτ .................................................................................................................................................46
ςαζηδον Λυφτα Κυνδρ Φεσ..................................................................................................................................49
Κρευ Ιι.................................................................................................................................................................... 53
Αρσιµι Ισλαµικ Σηθιπ Ν Τρεϖατ Σηθιπταρε ...........................................................................................................53
Αρσιµι Φιλλορ .......................................................................................................................................................... 53
Αρσιµι Ι Μεσµ Ισλαµικ........................................................................................................................................60
Μεδρεσετ Ν Μαθεδονι Βαριερ Κυνδρ Σηκοµβταριζιµιτ..............................................................................61
Μεδρεσεϕα Ε ∀Ισα Βευτ∀ Σηκυπ ..............................................................................................................................64
Μεδρεσετ Ε Κοσοϖσ ςατρα Τ Εδυκιµιτ Φεταρ Ε Κοµβταρ...............................................................................68
Μεδρεσεϕα Ε Υλτ ∀Αλαυδ−∆ιν∀ Πρισητιν...............................................................................................................70
Μεδρεσεϕα Ε Μεσµε ∀Αλαυδ−∆ιν∀ Πρισητιν ......................................................................................................... 72
Μεδρεσετ Βρενδα Σητετιτ Σηθιπταρ ......................................................................................................................78
Ρρϕετι Ι Μεδρεσεϖε Ν Τερριτοριν Ε Μβρετρισ Σηθιπταρε Ν ςιτετ ‘30 Τ......................................................... 79
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
3
4. Μεδρεσεϕα Ε Πργϕιτησηµε − Τιραν ......................................................................................................................90
Πλανι Μσιµορ Πρ Τρε ςϕεττ Ε Αρσιµιτ Φιλλορ .....................................................................................................92
Αρσιµι Ι Λαρτ Ισλαµικ Σηθιπταρ (Φακυλτετι Ι Στυδιµεϖε Ισλαµε − Πρισητιν)......................................................96
Νδρτεσατ Ε Κυλτιτ Ισλαµ ∆ηε Ρολι Ι Τ Ψρε
Ν Εδυκιµιν Φεταρ, Ετικ ∆ηε Κυτυρορ Τ Σηθιπταρϖε......................................................................................101
Ξηαµιτ Ε Παρα Ν Τροϕετ Τονα: ........................................................................................................................ 103
Ρολι Ι Ξηαµισ Ν Ασπεκτιν Σηπιρτρορ:.......................................................................................................... 107
Ρολι Σοχιαλ ∆ηε Σηοθρορ Ι Ξηαµισ................................................................................................................... 109
Ξηαµιτ Μ Τ Πρµενδυρα Ν Τερριτορετ
Σηθιπταρε Τ Τρασηγυαρα Νγα Ε Καλυαρα ∆ηε Ατο Τ Νδρτυαρα Ν Σηεκ. Ξξ ............................................... 113
Κρευ Ιιι ................................................................................................................................................................. 116
Σητψπι Περιοδικ Φεταρ Ισλαµ Σηθιπ Ι Σηεκυλλιτ Ξξ
Ν Τροϕετ Σηθιπταρε ∆ηε Ν ∆ιασπορ ................................................................................................................ 116
Σητψπι Ισλαµ Σηθιπ Ν Γϕψσµν Ε Παρ Τ Σηεκυλλιτ Ξξ..................................................................................... 117
Σητψπι Ισλαµ Ν Γϕυην Σηθιπε Πασ Λυφτσ Σ ∆ψτ Βοτρορε ...........................................................................125
Βοτιµε Τ Νδρψσηµε Με Καρακτερ Φεταρ Ισλαµ Ν Γϕυην Σηθιπε...................................................................137
Κυρ∋ανι Ν Γϕυην Σηθιπε....................................................................................................................................142
Πρκτηιµε Τ Πϕεσσηµε Τ Κυρ’ανιτ Βοτυαρ Ν Λιβρα Τ Νδρψσηµ ...............................................................145
Πρκτηιµε Τ Πϕεσσηµε Τ Κυρ’ανιτ Βοτυαρ Ν Περιοδικ Τ Κοησ ..............................................................147
Λεξυεσιτ Ε Κυρ’ανιτ Ν Τρεϖατ Σηθιπταρε (Κυρρατ − Ηαφιζτ)..............................................................................149
Ηαδιτηετ Ν Γϕυην Σηθιπε .................................................................................................................................152
Λετρσια ∆οκυµενταρε Σηθιπε Πρ Περσοναλιτετιν Ε Προφετιτ Τ Ισλαµιτ......................................................... 161
ϑετσηκριµετ Κυσητυαρ Περσοναλιτετιτ Τ Προφετιτ .......................................................................................... 168
Τραϕτιµετ Ε Βεσιµιτ Ισλαµ, Ι Περσοναλιτετεϖε ∆ηε Νδικιµι Ι Τψρε Ν Κυλτυρν Κοµβταρε Νπρµϕετ ςεπριµταριϖε Λαικε
Κρευ Ιϖ................................................................................................................................................................. 185
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
175
4
5. Φιγυρα Τ Σηθυαρα Ισλαµε ∆ηε Κοντριβυτι Ι Τψρε
Ν Εδυκιµιν Κυλτυρορ ∆ηε Σηπιρτρορ Τ Σηθιπταρϖε..................................................................................... 185
Πρσοναλιτετε Τ Κυλτυρσ Ισλαµε Θ Καν ϑετυαρ Ε Κοντριβυαρ Ν Φυνδ Τ Σηεκ.Ξιξ
− Γϕψσµα Ε Παρ Ε Σηεκ. Ξξ. ............................................................................................................................... 189
Σαιδ Ναϕδενι........................................................................................................................................................ 189
Ηοξη ςοκα Ι ∆ιβρσ........................................................................................................................................... 189
Ταηιρ Εφενδι Λλυκα Πισηταρ Ι Σηκολλιµιτ Σηθιπ Ν Κοσοϖ................................................................................ 191
Καδρι Γϕατα ...........................................................................................................................................................193
∆σηµορι Ι ∩σητϕεσ Κοµβταρε..........................................................................................................................193
Μυλλα Ισυφ Κραϕα (Κραϕ, 1849 − Σηκοδρ, 1912)..................................................................................................194
Ηαφιζ Αλι Ριζα Υλθινακυ.......................................................................................................................................197
Αυτορι Ι Μεϖλυδιτ Σηθιπ .......................................................................................................................................197
Ηαζιζ Λιλα. Μσυεσι Ι Γοστιϖαριτ ∆ηε Ι Στρυγσ....................................................................................................199
Ηοξη Μυγλιχα Μαρτιρι Ι Αρσιµιτ Σηθιπ ...............................................................................................................199
Ηοξη ςοκα Περσοναλιτετι Ι Σηθυαρ Ρεξηεπ ςοκα............................................................................................. 200
Καδρι Λυτφυλλα Πρισητινα, Λυφτταρ Πρ Βασηκιµιν Κοµβταρ.............................................................................203
ςιλδαν Φαικ ∆ιβρα Μροϕτσι Ι Αλφαβετιτ Σηθιπ .....................................................................................................204
Ηοξη Ηασαν ςογλι Γϕυην Σηθιπε ∆ο Τα Μβροϕµ Εδηε Με Γϕακ ...................................................................206
Ηαξηι Αλι Ελβασανιτ Πρφαθσυεσι Ι Υνιτετιτ Κοµβταρ .....................................................................................207
Θαµιλ Βαλα ∆ρεϕτορι Ι Παρ Ι Μεδρεσεσ (Τιραν)...............................................................................................209
Μεηµετ Ακιφ Ερσοϕ Περσοναλιτετ Σηθιπταρο Τυρκ ................................................................................................ 210
Ηαξηι ςεηβι ∆ιβρα (Αγολλι) Κοµεντατορι Μ Ι Μιρ Ι Κυρ’ανιτ Ν Γϕυην Σηθιπε............................................ 211
Σαλι Νιαζι ∆εδε Κρψεγϕψσηι Βοτρορ Ι Βεκτασηινϕϖε............................................................................................214
Μυλλα Ηασαν Μασυριχα Ηοξηα Ινοϖατορ ...............................................................................................................215
Ισµαιλ Νδροθι Νϕ ϑετ Κυσητυαρ Ισλαµιζµιτ ∆ηε ∩σητϕεσ Κοµβταρε.............................................................217
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
5
6. Ηαφιζ Ψµερ Σηεµσιυ Πρισητιν 1895 − Σαζλι 1945..............................................................................................219
Αριφ Σηαλα ςλλεζρ Μοσ Ε Βρακτισνι ∆ρενιχεν.....................................................................................................221
Βαβα Αλι Τοµορρι Νϕ Νγα ςικτιµατ Ε Κοµυνιζµιτ..........................................................................................222
Μα’ρυφ Αλ−Αρναυτι Σηκριµταρι Ι Σηθυαρ Αραβ Με Οριγϕιν Σηθιπταρε (1892−1948)..........................................223
Μυλλα Ιδριζ Γϕιλανι Υδηηεθσι Σηπιρτρορ, Πολιτικ Ε Υσηταρακ.........................................................................227
Ηαφιζ Ιβραηιµ ∆αλλιυτ Βυρρι Θ Νυκ Υ Μποσητ Νγα Περσεκυτιµετ....................................................................229
Ηαξηι Ηαφιζ Ισµετ ∆ιβρα Ι Αρρεστυαρ Πρ Βινδϕε Φεταρε ....................................................................................232
Αβδυληαθιµ Ηιθµετ ∆ογανι Πεδαγογυ Νγα Γοστιϖαρι ......................................................................................233
Ηαφιζ Αλι Κορα Ηοξηα Ι Πρνδϕεκυρ...................................................................................................................235
Περσοναλιτετε Τ Κυλτυρσ Ισλαµε Θ Καν
Υσητρυαρ Ακτιϖιτετιν Ε Τψρε Εδηε Ν Γϕψσµν Ε ∆ψτ Τ Σηεκ. Ξξ...................................................................237
Σαδικ Βεγα ∆ρεϕτορ Ι Ρεϖιστσ ∀Κυλτυρα Ισλαµε∀ ................................................................................................237
Φεριδ ςοκοπολα Πρφαθσυεσ Ι Μιστιιζµιτ Ισλαµ...............................................................................................239
Ηαξηι Ηαφιζ Μαηµυτ ∆ασηι Στυδϕυεσ Ι Απασιονυαρ ∆ηε Λιγϕρυεσ Ι Ρραλλ .......................................................240
Οσµαν Μυδερριζι Στυδιυσ Ι ςεπραϖε Λετραρε Με Αλφαβετ Αραβ ..........................................................................242
Ηαφιζ Αλι Κραϕα Τεολογυ Ι Λαρτ..........................................................................................................................243
Εσατ Μψφτια Περσονιφικιµι Ι Μοδεστισε...............................................................................................................244
Μυλλα Ρεξηεπι ∆ρενιχε 1905 − 1976...................................................................................................................246
Ηακι Σηαροφι ∆ρεϕτορ Ι Ρεϖιστσ ∀Ζανι Ι Ναλτ∀...................................................................................................247
ςεξηι Βυηαραϕα Οριεντολογυ Με ∆ιµενσιονε Τ Μδηα....................................................................................248
Σαλι Εφενδι Μψφτια. Τηεµελυεσι Ι Θενδρεσ Ισλαµικε Σηθιπταρο − Αµερικανε....................................................250
Ηαµιδ Γϕψλβεγαϕ ∆εµοκρατι Ι Πακορρυπτυαρ......................................................................................................252
Βιναζε Καχαβαι−∆αυτι Ηοξηα Ηανµι ................................................................................................................253
Μυλλα Ισµαιλι Ατδηεταρ ∆ηε Φεταρ Ι Πατρεµβυρ..................................................................................................254
ςεϕσελ Ξηελαδιν Γυτα Φε Ε Ατδηε ϑαν Τ Πανδαρα ...........................................................................................256
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
6
7. Μυλλα Ζεκ Βρδψνα Νϕ ϑετ Πρ Βεσιµιν Ισλαµ,
Αρσιµιµ Ν Γϕυην Αµταρε ∆ηε Κοµβιν Σηθιπταρ .........................................................................................258
Ηασαν Εφενδι Ναηι ∆ιϕεταρι, Μψδερριζι Γοϕµβλ............................................................................................259
Ηαξηι Ρασηιδ Εφενδι Οσµανι Μσυεσ Ε Προφεσορ Ι Νδερυαρ................................................................................261
Μυλλα Ηψσεν Λατιφι Τηεµελυεσ Ι Θενδρσ Σηθιπταρε Ισλαµε Ν Βρυκσελ............................................................262
Σηυαϕβ Μυηαρρεµ Αρναυτι Ηυλυµτυεσ Ι Νϕοηυρ Ι Λιβραϖε Τ Κυλτυρσ Ισλαµε..................................................263
Νασρυδ−∆ιν Αλβανι (Σηθιπταρι) Ηαδιτηολογυ Μ Ι Σηθυαρ Ι Κτιϕ Σηεκυλλι ........................................................266
Αβδυλκαδρ Αρναυτι Κολοσ Ι Κυλτυρσ ∆ηε ∆ιϕεϖε Ισλαµε...................................................................................269
Ηαξηι ςεηβι Συλεϕµαν Γαϖοι Στυδιυεσ Ι Απασιονυαρ ∆ηε Λιγϕρυεσ Ι Ρραλλ ...................................................270
Ηιλµι Μαλιθι (Σηεη Μαλα) Περσοναλιτετ Ι Σηθυαρ Φεταρ, Αρσιµορ ∆ηε Κοµβταρ ..............................................272
Ηαφιζ Σαβρι Κοι Πυντορι Ι Σηθυαρ Πρ Βεσιµιν Ισλαµ .....................................................................................274
Ιµαµ ςεηβι Ισµαιλι Περσοναλιτετ Ι Σηκενχσ Ισλαµε Ν Τ Γϕιτηα Μϕεδισετ Σηθιπταρε....................................277
Σηεριφ Αηµετι Πρκτηψεσι Ν Σηθιπε Ι Κυρ’ανιτ.................................................................................................279
Ηοξηαλλαρ ∆ηε Μσυεσ Νϕκοησισητ, Θ Προϖυαν Εδηε Βυργϕετ Ε Σερβιτ...................................................... 281
Ραµαδαν Γοϖορι (Μυλλα Ραµα) .......................................................................................................................... 281
Η. Ηαϕδαρ Εφ. ϑασηαρι...........................................................................................................................................282
Σαδρι Πρεστρεσηι ...................................................................................................................................................283
Ηαξηι Ηαφιζ ϑακυπ ∆υγαγϕινι.............................................................................................................................283
Συµµαρψ .............................................................................................................................................................284
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
7
8. ∀Να σηθιπταρτ, πρεϕ δο φεϕε θοφσηιµ, ϕεµι τ ταν ϖλλαζν γϕακυ δηε ϖλλαζν (ϖατανι) ατδηευ. ∆ο τ σηκοϕµ µβαρ ε
µιρ σηοθ µε σηοθ σι ϕεµι τυε σηκυε, δο τ πυνοϕµ σ βασηκυ πρ λυλζιµιν ε ατδηευτ τον δηε δο τα µβροϕµ ατ µε
γϕακυν τον.∀
Ηαφιζ Ιβραηιµ ∆αλλιυ
∀Κεµι τρι φε, πορ κεµι ϖετµ νϕ Ατδηε τ πρβασηκτ, νϕ γϕακ ϖλλαζρορ, νϕ γϕυη, νϕ διελλ ε νϕ Ζοτ. ∆ετψρ µβι
δετψρατ κεµι βασηκιµιν δηε µβροϕτϕεν ε ατδηευτ.∀
Μυλλα Ιδρισ Γϕιλανι
ΠΑΡΑΤΗ⊄ΝϑΕ
Στυδιµι µε τεµ ∀Ζηϖιλλιµι ι κυλτυρσ ισλαµε τε σηθιπταρτ γϕατ σηεκυλλιτ ΞΞ∀ πρφσηιν τρ ηαπσιρν ε
τροϕεϖε σηθιπταρε σι δηε διασπορν, δυκε κοντριβυαρ κσητυ ν νϕοηϕεν ε βοτσ ισλαµε σηθιπταρε. Νγα
πικπαµϕα κοηορε, στυδιµι ρροκ σηεκυλλιν ε φυνδιτ. Πορ, πρ ηιρ τ ϖαζηδιµσισ ε παραπρεγατιτϕεσ σ
λεξυεσιτ βηετ νϕ ϖσητριµ ρετροσπεκτιϖ, πορ γϕιτηµον πα πρετενδιµιν θ τ βϕ οβϕεκτ αναλιζε σηεκυϕτ
ε µπαρσηµ.
Πυνιµι σητ νϕ πρπϕεκϕε ε ανγαζηιµ σηυµϖϕεαρ ιντενσιϖ ηυλυµτιµεση ϕο ϖετµ ν αρκιϖατ δηε
βιβλιοτεκατ ε Ρεπυβλικσ σ Σηθιπρισ, πορ δηε ν ατο τ µεδρεσεϖε τ Πρισητινσ ε τ Γϕακοϖσ, ν
Ρεπυβλικν ε Κοσοϖσ, σι δηε ν βιβλιοτεκν ∀Ισ’ηακ Βευ∀ τ µεδρεσεσ σ Σηκυπιτ δηε ατ τ
Βασηκσισ Ισλαµε τ Ποδγοριχσ ν Ρεπυβλικεν ε Μαλιτ τ Ζι. Με αν λιδηϕεση τ νδρψσηµε, ϕαν
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
8
9. σηφρψτζυαρ εδηε βοτιµετ ε βρα νγα θενδρα Ισλαµε Σηθιπταρε ε Μιιγανιτ, σι δηε τ Νεω ϑερσεψτ ε τ
Νεω Ψορκυτ τ ΣΗΒΑ−σ.
Θ κψ στυδιµ τε βηεϕ σα µ ι πλοτ, σητ µβαϕτυρ λιδηϕε εδηε µε θενδρα τ τϕερα τ διασπορσ σηθιπταρε,
σι ατο τ Τοροντοσ (Καναδα), τ Βρυκσελιτ (Βελγϕικ) ετϕ., θ καν βρ βοτιµε τ κονσιδερυεσηµε, νδονσε
ϕο τ πλοτα πρ τεµν θ σητϕελλοηετ ν πυνιµιν τον. Πο ασητυ, ϕαν πασυρ παρασψση εδηε βοτιµε τ τϕερα
ν γϕυην σηθιπε τ ϖενδεϖε τ νδρψσηµε τ Λινδϕεσ.
Βιβλιογραφια πρ κτ τεµ σητ πργϕιτησισητ ε πασυρ. Αϕο πρφσηιν λιβρα, µονογραφι, πρµβλεδηϕε
στυδιµεση ετϕ., τ χιλατ καν τραϕτυαρ κραηασ τ τϕεραση, εδηε σητϕε απο ασπεκτε τ κυλτυρσ ισλαµε ν
πργϕιτησι δηε ασαϕ σηθιπταρε ν ϖεαντι. Ν κτ κυαδρ δο τ πρµενδιµ µατεριαλετ ε στυδϕυεσϖε σι: τ
∆ρ. Μυηαµετ Πιρρακυτ, ∆ρ. Ηακι Κασυµιτ, ∆ρ. ϑασηαρ Ρεξηεπαγιθιτ ετϕ., τ τεολογϖε δηε ηυλυµτυεσϖε
σι: Ηφζ. Ιβραηιµ ∆αλλιυ, Ηφζ. Αλι Κορα, Βαβα Αλι Τοµορρι, Ιλο Μιτκ Θαφζεζι, Ηακι Σηαροφι, Σηεριφ
Αηµετι, ςεηβι Ισµαιλι, ςεξηι ∆εµιραϕ ετϕ. Νϕκοησισητ κα εδηε αυτορ τ ηυαϕ θ καν πρεκυρ
προβλεµιν φεταρ ισλαµ ν τρεϖατ σηθιπταρε, σιθ ϕαν: ∆ρ. Βρανκο Βαβιθ, Βοζηινα Ιϖανοϖιθ, Ροβερτο
Μαροχο δελα Ροκα, Εδωιν Ε. ϑαχθυεσ ετϕ.
Πορ µε πρϕασητιµ τ νδονϕ κυµτεσε τ µβαϕτυρ ν νδονϕ τυβιµ τ στυδϕυεσϖε σηθιπταρ απο
νδρκοµβταρ, δηε τ νδονϕ αρτικυλλι βοτυαρ ν νδονϕ ρεϖιστ, δερι µε σοτ νυκ εκζιστον νδονϕ πυνιµ
απο µονογραφι ε πλοτ θ τ κετ βρ οβϕεκτ τ δρεϕτπρδρεϕτ κυλτυρν ισλαµε τε σηθιπταρτ. Πρϖε
κσαϕ, τραϕτεσατ ε µσιπρµε, πα µοηυαρ κοντριβυτιν ε τψρε (σιδοµοσ τ ∆ρ. Ηακι Κασυµιτ), καν νϕ σρ
µανγσιση τ καρακτεριτ νϕοησ ε µετοδολογϕικ, πορ θ νυκ ϕαν τ πακτα εδηε ατο θ καν νδικιµ τ
νϕανσηµ οσε πραγµατικ. Κϕο ε φυνδιτ µ τεπρ ρεφλεκτον τεκ αυτορτ ε ηυαϕ.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
9
10. Εδηε ν Ρεπυβλικν ε Σηθιπρισ πρ γϕατ σιστεµιτ σοχιαλιστ τοταλιταρ, κα πασυρ δισα βοτιµε κυσητυαρ φεσ
ν πργϕιτησι δηε ασαϕ ισλαµε ν ϖεαντι. Νδρ τ τϕερα πο τ πρµενδιµ: ∀Ατειζµι σηκενχορ∀, βοτιµ ι
Υνιϖερσιτετιτ τ Τιρανσ, (1986), ∀Ακυζοϕν φεν∀, βοτιµ ι Ινστιτυτιτ τ Λαρτ Πεδαγογϕικ τ Σηκοδρσ,
∀∩’σητ φεϕα∀, ∀Ποπυλλι µποσητ φεν∀ ετϕ, πορ τ γϕιτηα κτο πυνιµε ι πρσηκον ν βοσητ − δενιγριµι ι
φεσ, µοηιµι ι κυλτυρσ φεταρε, µαδϕε παραθιτϕα ε σαϕ σι αντικυλτυρ, θ ∀κα πασυρ πρ µισιον τ λεϕ ν
ερρσιρ ε παδιϕε ποπυλλιν, τ πρλιγϕ συνδιµιν ε κλασαϖε τ πασυρα∀ετϕ.
Εδηε νδονϕ βοτιµ µε πρετενδιµε στυδιµορε, σι αρτικυλλι ∀Λυφτα φρονταλε κυνδρ φεσ ν ϖιτετ 60∀ ι χιλι
νδονσε σϕελλ νϕ ινφορµιµ τ πασυρ φακτικ ε ϕεπ ταβλλο ηιστορικε πργϕιτησισητ ρεαλιστε, νυκ υ κα σηπτυαρ
πολιτιζιµεϖε ε δεφεκτεϖε τ τϕερα τ κοησ.
Ν ηαρτιµιν ε στυδιµιτ τον ϕεµι νισυρ νγα γρυµβυλλιµι, πρζγϕεδηϕα, κλασιφικιµι δηε σιστεµιµι ι
µατεριαλιτ φακτικ, µατερϕαλ κψ ι ϖϕελυρ νγα φονδετ αρκιϖορε δηε βιβλιοτεκαρε σι βρενδα, ασητυ δηε ϕασητ
τερριτοριτ σηθιπταρ.
Ματεριαλι σητ σιστεµυαρ σιπασ τεµαϖε: Πολιτικα αντιφεταρε σλλαϖο−κοµυνιστε, ινστιτυχιονετ τεολογϕικε δηε
ατο κυλτυρορε ισλαµικε, σητψπι, σι δηε πρσοναλιτετετ ε σηθυαρα τ κυλτυρσ.
Μβσητετϕα ν µετοδν ε αναλιζσ δηε τ σιντεζσ, κραηασ ασαϕ κραηασυεσε, κα µυνδσυαρ εϖιδεντιµιν ε
δυκυριϖε κυλτυρορε τ ρεϕα, τ πανϕοηυρα οσε τ κεθιντερπρετυαρα νγα πολιτιζιµι θ ι σητ βρ νγϕαρϕεϖε
ηιστορικε, προχεσεϖε κυλτυρορε. Κϕο µετοδ κα βρ τ µυνδυρ θ ζηϖιλλιµι ι κυλτυρσ ισλαµε τ σηιηετ ν
ηαρµονι µε ζηϖιλλιµιν κυλτυρορ, ετικ ε σοχιαλ τ κρεϕτ ποπυλλιτ σηθιπταρ.
Φυνκσιονετ ε ινστιτυχιονεϖε τεολογϕικε κυλτυρορε τ ισλαµιτ ν Σηθιπρι, φλυκσι ι µασµεδιασ ισλαµε,
κονχεπτοηεν ν φρψµν ε µιρκυπτιµιτ νδρκονφεσιοναλ (καρακτεριστικ πρ ϖενδιν τον), µε σψνιµιν ε
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
10
11. νϕ ηαρµονιε γϕιτηκοµβταρε, πορ, νϕηεραζι, ατο κονχεπτοηεν εδηε ν φρψµν ε µοσπαϕτιµιτ µε ιδετ
ατειστε δηε φρψµν αντιφεταρε ε ατ κοµυνιστε.
ςεµενδϕε ε ϖεαντ ι σητ κυσητυαρ πασθψριµιτ τ ρρολιτ τ θενδραϖε ισλαµικε τ διασπορσ σηθιπταρε ν
κονσολιδιµιν ε ϖετδιϕεσ κοµβταρε, κυνδρ ασιµιλιµιτ τ σαϕ.
Κυλτυρα ισλαµε τε σηθιπταρτ σι πϕεσ ε κυλτυρσ σ ποπυλλιτ σηθιπταρ πρ λεητσι σηικιµι σητ παρ ν
κατρ σεγµεντε, θ πασθψροϕν προβλεµετ δηε ζηϖιλλιµετ ε σαϕ ν περγϕιτησι δηε κονκρετισητ: Πολιτικα
αντιφεταρε σλλαϖο−κοµυνιστε δηε πασοϕατ ε σαϕ µβι κυλτυρν ισλαµε. Αρσιµι ισλαµικ ν τρεϖατ σηθιπταρε ν
τ γϕιτηα ηαλλκατ ε τιϕ. Σητψπι ισλαµικ σηθιπ (ϖεπρα, στυδιµε οριγϕιναλε ε τ πρκτηψερα), δηε ε κατρτα
περσοναλιτετετ ε κυλτυρσ ισλαµε.
Κτο πρβϕν κρερτ κρψεσορ τ πυνιµιτ, ι χιλι παραπριηετ νγα νϕ παρατηνϕε ηψρϕε µβι γϕενδϕεν ε
κυλτυρσ ισλαµε δερι ν φιλλιµ τ σηεκυλλιτ ΞΞ, πολιτικατ αντιφεταρε τ σλλαϖο κοµυνιζµιτ δηε πασοϕατ ε σαϕ
µβι κυλτυρν ισλαµε.
Ν κρευν ε παρ ϕεπετ νϕ ταβλλο ε πργϕιτησηµε λιδηυρ µε τ µβιϕετυαριτ ε δοκτρινσ ισλαµε δηε ρρολιν θ
αϕο πατι ν ρυαϕτϕεν ε ιδεντιτετιτ κοµβταρ. Κτυ σιδοµοσ ϖιηετ τηεκσι µβι πολιτικατ αντιφεταρε τ σλλαϖο−
κοµυνιζµιτ δηε πασοϕατ ε σαϕ µβι κυλτυρν ισλαµε, δυκε φιλλυαρ νγα φιλλιµι ι σηεκυλλιτ ε δερι τε ζηϖιλλιµι ι
νγϕαρϕεϖε ν ϖϕεττ ε φυνδιτ πασ ρινγϕαλλϕεσ σ ινστιτυχιονιτ τ βεσιµιτ ν ϖενδ.
Ν κρευν ε δψτ τραϕτοηετ αρσιµι ισλαµικ. Σψτηι ι παρ ι κτιϕ κρευ ι κυσητοηετ αρσιµιτ τ υλτ (Μεϕτεπεϖε) ν
τρεϖατ σηθιπταρε. Κυ τραϕτοηετ ρρϕετι, στρυκτυρα δηε αντ οργανιζατιϖε τ τιϕ. Πρσηκριµι ι αρσιµιτ φιλλορ
ισλαµικ, πρ µυνγεσ τ δηναση φακτικε, παραθετ ϖεσητιρσι τ µδηα. ϑαν σηφρψτζυαρ αρκιϖατ ε
µεσηιηατεϖε τ Κοσοϖσ, Μαθεδονισ ε Μαλιτ τ Ζι, πορ νυκ ϕαν πασθψρυαρ µεϕτεπετ ε ζονσ σ
∩αµρισ, κυ, σιπασ δσηµιϖε γοϕορε, κα πασυρ νϕ ρρϕετ τ φυθισηµ.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
11
12. Ν ϖαζηδιµ τ κτιϕ κρευ κεµι σητϕελλυαρ αρσιµιν ε µεσµ ισλαµ (Μεδρεσετ), σηπρνδαρϕεν ε τιϕ ν τροϕετ
τονα, δυκε υ νδαλυρ πρϖε εχυρισ ηιστορικε εδηε τε πλανετ ε προγραµετ µσιµορε τ τψρε. Γϕιτηασητυ
βηετ φϕαλ πρ τεκστετ ε πρδορυρα ν κτ ηαλλκ σηκολλε. Πρπϕεκϕε ϕαν βρ πρ τ αναλιζυαρ
πρµβαϕτϕεν ε τψρε. ∆οκυµενταχιονι πρ κτ ηαλλκ αρσιµι σητ εδηε µ ι πλοτ. Εχυρια ε κσαϕ ηαλλκε
τ αρσιµιτ κα πασυρ βατιχατ δηε ζβατιχατ ε ϖετα, θ ϕαν κυσητζυαρ, σιδοµοσ, νγα κτηεσατ ηιστορικε.
Νατψρισητ σηκολλατ ε µεσµε ισλαµε τ κτψρε ϖιτεϖε τ φυνδιτ γϕεϕν πασθψριµ µ τ γϕερ, σεπσε εδηε
µατεριαλι σητ µ ι πλοτ. Πρ τ δην νϕ ιδε µ τ θαρτ λιδηυρ µε στρυκτυρν, οργανιζιµιν δηε ρολιν ε
τψρε, ϕεµι νδαλυρ εδηε ν πρµβαϕτϕεν ε ρρεγυλλορεϖε δηε τ στατυτεϖε τ τψρε. Κτο σηκολλα νυκ καν
θεν ιδεντικε ν σηυµ ασπεκτε, πρανδαϕ νε ϕεµι νδαλυρ, σιπασ ραστιτ, ν µεδρεσετ ε Κοσοϖσ, ν ατο τ
Μαθεδονισ ετϕ.
Ν κτ κρε ν νϕ σψτη µ ϖετε κεµι τραϕτυαρ εδηε αρσιµιν ε λαρτ ισλαµικ. Φιζιονοµιν ε κτιϕ αρσιµι ε
κεµι πρσηκρυαρ δυκε µαρρ σι µοδελ σηκολλν ε λαρτ τ αρσιµιτ ν Πρισητιν. Ελεµεντε τ αρσιµιτ τ λαρτ
κα πασυρ εδηε µεδρεσεϕα ε πργϕιτησηµε ε Τιρανσ, γϕ θ ρεφλεκτοηετ ν προγραµιν ε σαϕ.
Νε κρευν ε τρετ τραϕτοηεν γϕερ βοτιµετ δηε σητψπι ισλαµικ σηθιπ ν τροϕετ δηε διασπορν σηθιπταρε. Πρ
κτ να σητ δασηυρ τ βϕµ νϕ πυν τ µυνδιµσηµε, σεπσε αι σητ ι σηπερνδαρ ν πεσ κοντινεντε:
ν Ευροπ, ν Αµερικ, ν Αζι, ν Αυστραλι δηε ν Αφρικ. Πρ λεητσι στυδιµι, ε παµ τ υδησ θ
βοτιµετ µε καρακτερ φεταρ ν σηθιπ τ∋ι γρυποϕµ µβι βαζν ε φιζιονοµισ θ καν ατο: οργανετ ε σητψπιτ
περιοδικ, τεκστετ µσιµορε πρ µσιµιν ε βεσιµιτ µψσλιµαν, πρκτηιµετ ε Κυρ’ανιτ ν γϕυηεν σηθιπε,
µεϖλυδετ ετϕ., δυκε δην κσητυ, πρ ηερ τ παρ, νϕ κλασιφικιµ ρραχιοναλ.
Ν κτ κρε, πρ ηερ τ παρ, αναλιζοηεν οργανε σητψπι ν µενψρ τ πλοτ. Πρ σιγυριµιν ε τψρε να σητ
δασηυρ νϕ πυν ε µαδηε. Σηυµιχα δρρµυεσε ε κτψρε οργανεϖε ϕαν κρεϕτσισητ τ πανϕοηυρα πρ
πυβλικυν σηθιπταρ, σι πρ σηεµβυλλ ∀Πρπϕεκϕα ϕον∀, θ δελ ν Νεω ϑερσψ , ∀∆ριτα ε Λαηορσ∀ ετϕ.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
12
13. Νϕ ϖενδ τ ρνδσισηµ ν κτ καπιτυλλ ζν εδηε πρκτηιµετ ε πϕεσσηµε τ Κυρ’ανιτ, τ Τεφσιριτ
(κοµεντεϖε) τ Κυρ’ανιτ, δηε, κραηασ τιϕ, εδηε τ ηαδιτηεϖε ν γϕυην σηθιπε. Γϕατ ηυλυµτιµιτ τ
πρκτηιµεϖε τ Κυρ’ανιτ ϕεµι νδεσηυρ εδηε µε δορσηκριµε τ περγατιτυρα νγα γρυπε τεολογση
σηθιπταρ, τ χιλτ καν νϕοηυρ µιρ τερµινολογϕιν φεταρε δηε κορρεσπονδενχατ ε τψρε ν γϕυην σηθιπε.
Κετυ ϕαν πρφσηιρ εδηε µεϖλυδετ, τ χιλατ, πρϖε ρνδσισ σ τψρε σι λετρσι φεταρε, παραθεσιν εδηε ϖλερα
τ ϖεαντα γϕυησορε, σεπσε ϕαν σηκρυαρ νγα αυτορ τ κραηιναϖε τ νδρψσηµε τ Σηθιπερισ: νγα
Σηκοδρα, Υλθινι, Κορα, Κοσοϖα, Τετοϖα, σι δηε νγα σηθιπταρτ ε διασπορσ ετϕ.
Ν κρευν ε κατρτ τραϕτοηεν περσοναλιτετετ ε κυλτυρσ ε φεσ ισλαµε, σι δηε νδιηµεσατ ε τψρε ν θσητϕεν
κοµβταρε. Κτο φιγυρα ϕαν κλερικ τ σηθυαρ, σι Ηφζ. Ισµετ ∆ιβρα, Ηαξηι Αλι Ελβασανι; πρσοναλιτετε τ
σηθυαρα ν λϖιζϕεν κοµβταρε, σι Ηοξηα Καδρι Πρισητινα, Ηαξηι ςεβι ∆ιβρα, Ισµαιλ Νδροθι ετϕ;
σηκριµταρ δηε πυβλιχιστ, σι Ηφζ Αλι Κορα, Σαδικ Βεγα; οριενταλιστ τ σηθυαρ, σι ςεξηι Βυηαραϕα;
υδηηεθσ σηπιρτρορ ε υσηταρακ, σι Μυλλα Ιδριζ Γϕιλανι; µιστικ δηε φιλοζοφ, σι Φεριτ ςοκοπολα, Βαβα
Αλι Τοµορρι; ηοξηαλλαρ νοϖατορ, σι Μυλλα Ηασαν Μασυριχα ετϕ. Ν ραδητ ε κτψρε πρσοναλιτετεϖε πατι
τ ατιλλ θ, µε πενδν ε τψρε τ φυθισηµε, παραλαϕµρυαν ρρεζικυν κοµυνιστ τρεερεκ σηεκυλλι µ παρ.
ϑαν τ νϕοηυρα παµφλετετ ε Ηφζ. Αλι Ταρϕεσ, Ηφζ. Αλι Κορσ ετϕ.
Μεσ κτψρε φιγυραϖε, κεµι τραϕτυαρ εδηε φιγυρατ ε φεµραϖε, σι σητ αϕο ε Ηοξηα Ηανµιτ. Γϕιτησεϕ κεµι
τραϕτυαρ ν κτ κρε δψζετ ε γϕασητ φιγυρα, ακτιϖιτετι ι τ χιλεϖε ρροκετ ν κυφιϕτ ε σηεκυλλιτ ΞΞ ε θ ϖϕεν
δερι ν διτετ τονα. ∆υκε πασυρ παρασψση βοτιµιν ε κτιϕ µατεριαλι, κεµι γϕετυρ εδηε πορτρετετ ε σηυµιχσ
πρεϕ τψρε.
Στυδιµι σητ ι παισυρ µε ρεφερενχα νγα λιτερατυρα ε σηφρψτζυαρ ν βιβλιοτεκα ε αρκιϖα τ νδρψσηµε.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
13
14. Ν πρφυνδιµ τ κσαϕ παρασητρεσε ε νδιεϕ πρ δετψρ τ σηπρεη µιρνϕοηϕεν τιµε, ν ραδη τ παρ, πρ
Ινστιτυτιν ε Ηιστορισ τ Ακαδεµισ σ Σηκενχαϖε τ Ρεπυβλικσ σ Σηθιπερισ, πρ νδιηµν ε δην,
δυκε µ ϖν ν δισποζιχιον µατεριαλετ αρκιϖορε τ τιϕ. Γϕιτηασητυ ε νδιεϕ πρ δετψρ τ φαλνδεροϕ
∆ρεϕτοριν ε Αρκιϖαϖε τ Σητετιτ τ Ρεπυβλικσ σ Σηθιπρισ δηε νϕεκοησισητ αρκιϖατ ε Μεσηιηατεϖε τ
Πρισητινσ, Σηκυπιτ, Ποδγοριχσ δηε τ µεδρεσεσ σ Σηκοδρσ, τ χιλτ µ καν ϖν ν δισποζιχιον
δοκυµεντε τ ρνδσισηµε λιδηυρ µε τεµν ε µσιπρµε.
Σηπρεη µιρνϕοηϕεν τιµε νδαϕ δρεϕτοριτ τ Ινστιτυτιτ τ Ηιστορισ Ασ.Προφ. Κασεµ Βιοκυτ σι δηε σταφιτ τ
δεπαρταµεντιτ τ σηεκ. ΞΞ πραν κτι ινστιτυτι πρ κονσυλτιµετ ε ϖψερα θ καµ βρ µε τα. Νϕκοησισητ ι
ϕαµ µιρνϕοησ εδηε υδηηεθσιτ σηκενχορ Προφ.∆ρ. Σηεφικ Οσµανιτ ι χιλι µ κα νδενϕυρ αφρ γϕατ τρ
κοησ θ καµ βρ κτ πυνιµ.
Πα πρετενδυαρ πρ νϕ σητεριµ τ κσαϕ τεµε, σηπρεσοϕµ σε κεµι βρ δικα τ µιρ πρ ατδηευν δηε
κυλτυρν τον κοµβταρε.
Αυτορι
ΚΡΕΥ Ι
ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΑΝΤΙΦΕΤΑΡΕ ∆ΗΕ ΠΑΣΟϑΑΤ
Ε ΣΑϑ ΜΒΙ ΚΥΛΤΥΡ⊄Ν ΙΣΛΑΜΕ ΓϑΑΤ⊄ ΣΗΕΚ. ΞΞ
Σηεκυλλι ΞΞ, πρ κυλτυρν σηθιπταρε ν πργϕιτησι ε ατ ισλαµε ν ϖεαντι, σηνον νϕ κτηεσ χιλσορε ν
τ γϕιτηα δρεϕτιµετ. ∆υκε θεν τρασηγιµταρε πρεϕ πεσ σηεκυϕση τ νϕ ϖεπριµταριε κυλτι δηε µβαρτσε ε
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
14
15. κυλτυρσ οριενταλε, αϕο τανι νδοδηετ παρα προβλεµεση ε ζηϖιλλιµεση τ τϕερα. Ισητε κϕο κοη θ βρι εδηε
νϕ ηερ ακτυαλε ιδετ ε Ηασαν Ταησινιτ, Ψµερ Πριζρενιτ, Αβδψλ ε Σαµι Φρασηριτ, Ρεξηεπ ∆εµιτ ετϕ. πρ
σηικιµιν ε ιντερεσαϖε τ κοµβιτ ν νϕ πριζµ τϕετρ.
Ηεθϕα ε Ηαλιφατιτ δηε πυσηιµι ι κτιϕ ινστιτυχιονι ισλαµικ πασ 13 σηεκυϕση, ε λα πα υδηηεθϕε θενδρορε
σηπιρτρορε εδηε ποπυλλατν σηθιπταρε. Κσητυ θ µε Σηπαλλϕεν ε Παϖαρσισ σ Σηθιπρισ δηε µε
κριϕιµιν ε σητετιτ σηθιπταρ, σαδοθ τ χυνγυαρ, οργανιζµατ φεταρε σι δηε ινστιτυχιονετ ε κυλτιτ δηε ατο
αρσιµορε ισλαµικε υ νδοδην παρα δετψραση σηυµ υργϕεντε δηε σηυµ τ ρνδσισηµε λιδηυρ µε τ
µβιϕετυαριτ ε δοκτρινσ σ τψρε δηε ρυαϕτϕεν ε ιδεντιτετιτ σηθιπταρ. Κσητυ Βεκτασηινϕτ µ 1922 υ βν τ
παϖαρυρ νγα Τυρθια. Νδρσα βασηκσια συνιτε ε χιλα κισητε νδρπρερ λιδηϕετ µε Σταµβολλιν θ µε 1921,
οργανιζοι κονγρεσιν ε σαϕ τ παρ µε 1923 δηε ζγϕοδηι µυφτιυν ε ϖετ µε σελι ν Τιραν, δηε Κσηιλλιν ε
Λαρτ τ Σηεριατιτ. Ν στατυτιν ε κτι κσηιλλι θ υ βοτυα µε 1925 τηυηετ: ∀Κρψεταρι ι Κσηιλλιτ τ Ναλτ τ
Σηεριατιτ πρφαθσον τρυπιν Μψσλιµαν ν Σηθιπνι µε τιτυλλιν ∀Μψφτι ι Πργϕιτησηµ∀.
Ν κτ κοη ν Σηθιπρι υ ζηϖιλλυα νϕ ϖεπριµταρι ισλαµε σηυµ ε µαδηε..., πρ ηερ τ παρ εδηε
Κυρ’ανι πρκτηεηετ ν γϕυην σηθιπε...Ν γυσητ τ ϖιτιτ 1929 ∀Ξηεµα−ατι Μψσλιµαν Σηθιπταρ∀ µβαϕτι
κονγρεσιν ε δψτ ν Τιραν. Ατηερ ν Σηθιπρι ισηιν 1048 ξηαµι ακτιϖε, ν τ χιλατ πυνονιν 1315
νπυνσ. Νϕ νυµρ ι ρινισ σηθιπταρε υ δργυα θ τ µσοϕν Ισλαµιν ϕασητ ϖενδιτ, σιδοµοσ ν Εγϕψπτ.
Υ τηεµελυα Κσηιλλι ι Λαρτ ι Βασηκσισ ν κρψε τ τ χιλιτ ισηιν εδηε κατρ µψφτινι τ τϕερα ( Σηκοδρσ,
Τιρανσ, Κορσ δηε Γϕιροκαστρσ). Ν ϖιτιν 1929 βεκτασηινϕτ ν Κορ µβαϕτν κονγρεσιν ε τρετ ν τ
χιλιν σηπαλλν παϖαρσιν ε τψρε σηπιρτρορε δηε αυτονοµιν ν συαζα τ Βασηκσισ Ισλαµε τ Σηθιπρισ.
Νγα κϕο δελ θαρτ σε ισλαµιζµι ν Σηθιπρι τρασηγοντε φορχα τ κυαλιφικυαρα ν φυσην τεολογϕικε σι δηε
ν ατ τ αδµινιστρατσ (µψφτιλερ, καδιλερ, γυϖερνατορ, πολιτικαν), θ ισηιν τ λιδηυρ νγυσητ µε ιδεν
ε παϖαρσισ δηε λιριµιτ κοµβταρ.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
15
16. Ν Σηθιπρι εδυκιµι φεταρ, µεγϕιτησε κυλτιϖοηεϕ, νυκ θε ι οργανιζυαρ ν νϕ σηκαλλ τ µεριτυαρ. Σηκολλατ
ε µεσµε, µεδρεσετ, θεν τ κυφιζυαρα. Ν φιλλιµ τ σηεκυλλιτ ΞΞ ν Σηθιπρι φιλλοι τ οργανιζοηεϕ αρσιµι
ι µεσµ ισλαµικ. Πο ασητυ φιλλοι τ οργανιζοηεϕ ν κτ σηκαλλ εδηε ν δισα θενδρα τ Κοσοϖσ δηε ν
Σηκυπ, νδρσα ν ∩αµρι υ πενγυα πλοτσισητ, σι δο τα σηοηιµ µ ποσητ. Μεγϕιτηατ, ποπυλλι ρυαϕτι µε
ξηελοζι βεσιµιν δηε υσητροι ρρεγυλλισητ ριτετ φεταρε. Βινδϕετ, κονχεπτετ, σηαρτετ υ τρασηγυαν ν βρεζατ ε
φυνδιτ εδηε ν ηεσητϕε. Ν ηεσητϕε πο ζηϖιλλοηεϕ νϕ λυφτ µε ατειζµιν, θ φιλλοι τ πρηαπεϕ ν Σηθιπρι,
σιδοµοσ ν κυαδριν ε πρηαπϕεσ σ ιδεϖε κοµυνιστε.
Θ⊄Ν∆ΡΙΜΙ Ι ΠΟΛΙΤΙΚΑςΕ Τ⊄ ΗΥΑϑΑ
Ν∆Αϑ ∩⊄ΣΗΤϑΕΣ ΣΗΘΙΠΤΑΡΕ
Ν φιλλιµ τ σηεκ. ΞΞ, νδρσα Περανδορια Οσµανε νυµροντε διττ ε φυνδιτ ν τερριτορετ ε Γαδισηυλλιτ
Βαλλκανικ τ συνδυαρα πρεϕ σαϕ, ϖετδιϕα κοµβταρε τε σηθιπταρτ ισητε νγριτυρ ν σηκαλλν µ τ λαρτ.
Σιτυατα ε ρε κρκοντε θ φορχατ ισλαµε τ νξιρρνιν ν παη εδηε νϕ ηερ ατο νενε κυρανορε δηε ατο
ηαδιτηε, θ εϖοκονιν δασηυριν πρ ατδηευν, σι βαρρικαδ κυνδρ πρετενδιµεϖε τερριτοριαλε τ γρεκϖε ν
ϕυγ δηε τ σλλαϖϖε ν ϖερι, κυνδρ πρετενδιµεϖε ιταλιανε πρ ζαπτιµιν ε νϕ πϕεσε τ βρεγδετιτ σηθιπταρ.
Πολιτικα ε σητετεϖε φθινϕε ρρεζικοντε ν τ δψ κραητ ποπυλλσιν σηθιπταρε, ν µνψρ τ ϖεαντ ατ
µψσλιµανε θ ισητε µ ε µαδηϕα ν νυµρ δυκε φιλλυαρ νγα Κοσοϖα, ν Πρεσηεϖ, Βυϕανοϖχ, Μεδϖεγϕ,
δερι ν Μαλ τ Ζι (Υλθιν, Τιϖαρ, ετϕ.), δηε ν ιση−ρεπυβλικν ϕυγοσλλαϖε τ Μαθενονισ (ν ∆ιβρ, Τετοϖ,
Κροϖ, Γοστιϖαρ, Κυµανοϖ ετϕ.) δηε ν ϖισετ ε ∩αµρισ, δερι ν Πρεϖεζ.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
16
17. Κϕο ποπυλλσι σηθιπταρε µψσλιµανε, νν λακµιν δηε ιντερεσετ ε κτψρε φορχαϖε, ρρεζικοηεϕ τ ηυµβτε
τεριτορετ, κοµβσιν δηε βασηκ µε τε βεσιµιν ε ϖετ.
∆ιπλοµαχια εϖροπιανε, ν µνψρ κρεϕτσισητ τ παδρεϕτ, ποπυλλσιν µψσλιµανε τ κτψρε τροϕεϖε, ε
κονσιδεροντε σι ποπυλλσι τυρκε δηε τροϕετ ε σαϕ σι πλακ πρ τ κναθυρ φθινϕτ. Κσητυ ν τρψεζατ ε κσαϕ
διπλοµαχιε τ δρεϕτατ ε ποπυλλατσ σηθιπταρε, πασ δο λυφτε τ ηυµβυρ νγα Τυρθια µβετεσηιν νπρ
κµβ. Κϕο βρι θ σηθιπταρτ τ νγριηεν ν κµβ πρ τ µβροϕτ τροϕετ ε τψρε, σι τρασηγιµταρ λεγϕιτιµ
τ τψρε, κα βρι θ ν βαλλιν ε λυφτσ τ ραδηιτεσηιν βρι νϕρι−τϕετριτ µψσλιµαν ε τ κρισητερ...∀Σηθιπταρτ,
θοφτ τ βεσιµιτ µυσλιµαν απο τ βεσιµιτ κατολικ (κριστιαν Ρ. Ζ.), νυκ µυνδ (δηε νυκ δυηετ) τ’ι
ννσητροηεν συνδιµιτ τ νδονϕ σητετι σλλαϖ (...)∀.
ΚΟΝςΕΡΤΙΜΙ Ι ∆ΕΤΨΡΥΑΡ ΜΕ ∆ΗΥΝ⊄
Μασακρατ ε υσητρυαρα ν µνψρ µασιϖε κυνδρ βανορϖε υλθινακ, τιϖαρασ, κοσοϖαρ, διβραν, αµ ετϕ.,
ι αφρυαν µψσλιµαντ σηθιπταρ µε βασηκατδηεταρτ ε τψρε ϖλλεζρ κατολικ ε ορτοδοκσ, µε τ χιλτ ι
βασηκονιν ιντερεσα τ πρβασηκτα ε κρψεσισητ: γϕυηα, γϕακυ ε τοκα.
Θνδριµι αντισηθιπταρ ι θεϖερισ σερβε, νδονσε πρπιθεϕ τ καµυφλοηεϕ, σηπρεηεϕ θαρτ εδηε ν
υδηζιµετ ε µινιστρισ σ ϕασητµε δργυαρ κονσυϕϖε σερβ, ν τ χιλατ τηεκσοηεϕ ϖεανρισητ
δοµοσδοσηµρια ε νδρηψρϕεσ σ µισιονερϖε σερβ τεκ αυτοριετετ τυρκε λιδηυρ µε αρµατιµιν ε πλοτ τ
σηθιπταρϖε.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
17
18. ςενδοσϕα ε αδµινιστρατσ υσηταρακε κισητε πρ θλλιµ, νγα νϕρα αν, σιγυριµιν ε σητετιτ σερβοµαλαζεζ,
κυρσε νγα ανα τϕετρ, δβιµιν ν µασ τ σηθιπταρϖε πρεϕ τροϕεϖε τ τψρε αυτοκτονε µε αν τ σητψπϕεσ σ
ϖαζηδυεσηµε δηε τ ζβατιµιτ τ µασακραϖε τ πργϕακσηµε µβι ποπυλλσιν ε παφαϕσηµε.
Πρεϕ σητψπιτ τ κοησ βηεϕ ε διτυρ σε ν Πονοσηεχ τ Ρεκσ σ Γϕακοϖσ, µαλαζεζτ καν µβψτυρ ε ϖραρ
165 ϖετα, ν µεσ τ χιλϖε γϕενδεσηιν εδηε γρα ε φµιϕ. Μαλαζεζτ, πασι ε καν µβαρυαρ κτ
ϖανδαλιζµ, ∀φαµιλϕετ θ καν µβετυρ τ σηκρετα ι καν πρζν ϕασητ κυφιριτ∀.
Με αν τ νδρριµιτ τ δετψρυαρ τ εµραϖε τ νϕερζϖε, τ ϖενδβανιµεϖε τ τψρε ε τ πρκατσισ φεταρε
δηε, δυκε πρδορυρ πρ κτ θλλιµ µϕετετ µ τ εγρα, πυσητυεσιτ σερβο−µαλαζεζ υ πρποθν θ τ
κριϕονιν νϕ γϕενδϕε τ παδυρυεσηµε πρ ποπυλλσιν σηθιπταρε. Ν ραδητ ε κτψρε πυσητυεσϖε
πρφσηιηεσηιν, πρϖε υσηταρϖε, εδηε νπυνσ χιϖιλ, ετνικ, ποπ ορτοδοκσ ε τ τϕερ. Τ γϕιτη σ
βασηκυ υ ϖυν ν λϖιζϕε δηε δυκε πρδορυρ τερροριν ∀ε δετψρονιν ποπυλλσιν σηθιπταρε τ ρρετηιτ τ Πεϕσ
ε τ Γϕακοϖσ τ καλοϕ ν φεν ορτοδοκσε, πρκατσισητ τ σλλαϖιζοηεϕ∀.
Σιπασ τ δηναϖε νγα βυριµετ αρκιϖορε, µε 10 µαρσ 1913, ν Λυγυν ε Βαρανιτ, 68 φαµιλϕε σηθιπταρε τ
κονφεσιονιτ µψσλιµαν υ κτηψεν ν φεν ορτοδοκσε. Νδρκαθ, ν φσηατρατ ε ρρετηιτ τ Πεϕσ: Βρεστ,
Νοϖοσελλ, Τρεβοϖι, ∆υβοϖ, ∆ρενοχ, Λλοθαν, Χαρραβρεγ, Λεσηαν, ∆ρεδηζ, Πετριθ, Ζαϕµοϖ, Πρελεπ,
ϑαβλλανιχ, Κρυσηεϖ, Ισνιθ, Στρελλχ, Ραυσηιθ, Γλλογϕαν ε Κριτιχ υ κονϖερτυα ν φεν ορτοδοκσε τρ
ποπυλλσια σηθιπταρε ε κονφεσιονιτ µψσλιµαν.
Φαµιλϕεϖε σηθιπταρε, ν ραδη τ παρ µεσηκυϕϖε, υ νδρροηεσηιν εµρατ µε χερεµονι νγα πριφτρινϕτ
ορτοδοκσ απο νγα ∀κυµβαρτ ε χακτυαρ πρεϕ υσητρισ µαλαζεζε∀. Κψ παγζιµ ι πργϕιτησηµ ι ποπυλλσισ
σηθιπταρε υ β κρψεσισητ ν Πλαϖ, Γυχι ε ϖισε τϕερα... Ν κτ προχεσ κονϖερτιµι Υκσηινι υ β ςυκασηιν,
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
18
19. Ραµα−Ραδε, Σελιµι−Σιµε, Ταηιρι−Τιηοµιρ, Ραµαδανι−Ραδιϖοϕ, Σαδικυ−∆ικα, Βαϕραµι−Βλλαγοϕ, Σηεφθετι−
Σηθεπαν, Μιλαιµι−Μιλλοραδ ετϕ. Κψ ακτ υ ρυαϕτ εδηε ν κνγτ ε ποδγοριτ.
Ποπυλλατα σηθιπταρε µψσλιµανε ε µβετυρ νν πυσητιµιν σερβοµαλαζεζ οσε ατ γρεκ, πασ Λυφτσ
Βαλλκανικε, υ πριϖυα νγα οργανιζιµι ι µτεϕσηµ αρσιµορ ι βεσιµιτ ν γϕυην σηθιπε δηε ινστιτυχιονετ
αρσιµορε−κυλτυρορε τ τιϕ. Περσοναλιτετε τ σηθυαρα τ κυλτυρσ ισλαµε σηθιπταρε, ηοξηαλλαρ τ πρµενδυρ,
ψλεµα τ διτυρ, αµ, κοσοϖαρ ε διβραν ετϕ., υ δετψρυαν τ µαρριν ρρυγν ε µργιµιτ οσε τ’ι
ννσητροηεν νδϕεκϕεϖε αντινϕερζορε: ϖρασϕεϖε, βυργιµεϖε, βαστισϕεϖε, δισκριµινιµεϖε, γραβιτϕεϖε ετϕ. Νϕ
πϕεσ τϕετρ υ δετψρυα τ κονϖερτοϕ.
Τερρορι µαλαζεζ µβι ποπυλλατν σηθιπταρε ν ∆υκαγϕιν ε σιδοµοσ ακτι ι δηυνσ, θ υ υσητρυα µβι
ποπυλλατν ε Λυγυτ τ Βαρανιτ πρ νδρριµιν ε φεσ, σ’ισητε τϕετρ ϖε νϕ πρπϕεκϕε πρ ρεαλιζιµιν ε
προγραµιτ σερβ σιπασ Ναερτανϕσ σ Γρασηανινιτ πρ σηκοµβταριζιµιν ε σηθιπταρϖε, πρκατσισητ πρ
κολονιζιµιν ε Κοσοϖσ. Κψ ακτ σι δηε κριµετ ε παπαρα τ Σαϖ Βαταρεσ ν ραϕονιν ε ∆υκαγϕινιτ, βν βυϕ
τ µαδηε ν θαρθετ νδρκοµβταρε. Σητψπι αυστρο−ηυνγαρεζ, αι ιταλιαν δηε τυρκ ι κυσητυαν ϖµενδϕε τ
µαδηε ακτεϖε µαλαζεζε ν ∆υκαγϕιν, σι δηε ρεζιστενχσ σ σηθιπταρϖε πρ τ µοσ ε νδρρυαρ φεν.
Νδρριµι ι φεσ νγα αϕο µψσλιµανε ν ορτοδοκσε σλλαϖε ννκυπτοντε σλλαϖιζιµιν ε πλοτ τ σηθιπταρϖε.
Ι βαλλαφαθυαρ µε πρεσιονιν νδρκοµβταρ, µβρετι ι Μαλιτ τ Ζι, Νικολλα Πετροϖιθ, µ ν φυνδ, υ δετψρυα
τα πρανοντε σε τρ αρσεναλι ι δηυνσ πρ κονϖερτιµιν ε δετψρυεσηµ τ σηθιπταρϖε ν φεν ορτοδοκσε
ισητε ινιχυαρ νγα ϖετ αι µε θλλιµ τ σηπρνγυλϕεσ σ πργϕιτησηµε τ σηθιπταρϖε νγα τοκατ ε οκυπυαρα
δηε πρεµτοι σε δο τ ϕεπτε υρδηρ θ ακσιονι ι ∀κονϖερτιµιτ τ σηθιπταρϖε ν φεν ορτοδοκσε τ
νδρπριτετ∀ δηε σε ∀ατρψρε θ τασηµ ϕαν παγζυαρ ορτοδοκσ δο τ’υ λεϕοηετ τ κτηεηεν ν φεν ε
µπαρσηµε∀.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
19
20. Λιδηυρ µε κτ, ϖιχεκονσυλλι αυστριακ ν Πριζρεν, Πεχελ, δο τ σηκρυαϕ σε ∀υ νδαλ νϕ αϖεντυρ ε
σηµτυαρ ε σλλαϖϖε πρ σηκοµβταριζιµιν φεταρ τ σηθιπταρϖε δηε πρ ασγϕσιµιν ε τψρε µε αν τ
σηπρνγυλϕεσ νγα τροϕετ ε τψρε στργϕψσηορε, θ ισητε εδηε πικσψνιµι ι σλλαϖϖε.
Ρεζυλτατ ι κτιϕ προχεσι σητ ραστι ι δψ φσηατραϖε ν ανν ε µαϕτ τ ρρυγσ, θ λιδη Πεϕν µε Ροζηαϕν
(Χιγα δηε Βρεστοϖικυ) ποπυλλσια ε τ χιλαϖε νδονσε ϕαν µε οριγϕιν σηθιπταρε, ι µβαϕν πρ ορτοδοκσ
σερβ.
Μιρπο, εδηε κτο ϖεπριµε απο σκενα τρισητυεσε τ σηοθρυαρα µε κριµε, θ ραν µβι σηθιπταρτ ε τ
γϕιτηα µοσηαϖε ε γϕινιϖε γϕατ φυνδιτ τ σηεκυλλιτ ΞΙΞ ε φιλλιµ τ σηεκυλλιτ ΞΞ, νυκ αρριτν τ τηψεϕν
θνδρεσν ε τψρε πρ τ µβαϕτυρ κοµβσιν ε φεν ε τψρε.
Κνγταρι ποπυλλορ ε πρσηκρυαν κσητυ κτ θνδρεσ:
Κρισι πυσηκα ε δαϕακυ,
ρρυγτ ε σηεηριτ ι µβυλοϕ γϕακυ.
Σαλι Βαϕρακταρι υ βρτετ,
Ου, βινι ϖλλαζν ν’σηαηαδετ,
εδηε νϕ γισητ ονε πρπϕετ
Ν δο φσηατ βυρρατ ϕαν βεσατυε
Με υ γρι ε µε υ χοπτυε,
Ε κυρρ φεν µοσ µε νδρρυε.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
20
21. Ν αναλετ σερβε ε µαλαζεζε τηυηετ σε: ∀Κισητε νγα σηθιπταρτ µυσλιµαν θ, ποσα κρψθζοηεσηιν,
ϖραπονιν ν νδονϕ λυµ δηε ι φρκονιν ατο πϕεσ τ τρυπιτ, τ χιλατ υα κισητε πρεκ Ποπι, δηε ι φρκονιν
αθ σηυµ µε ρρ γϕερσα τ∋υ διλτε γϕακυ.∀
ΣΗΠΡΟΝ⊄ΣΙΜΙ Ι ΤΟΚΑςΕ Τ⊄ ΣΗΘΙΠΤΑΡ⊄ςΕ
Φιλλιµι ι σηεκυλλιτ ΞΞ ι γϕετι σηθιπταρτ ν νϕ πραπαµβετϕε τ τηεκσυαρ ν τ γϕιτηα ασπεκτετ. Επιλογυ ι
τρακτατιτ τ φσηεητ τ Λονδρσ µ 1913 δηε ι τρακτατιτ τ παθσ τ ςερσαϕσ µ 1919 ι τηελλοϕ πασοϕατ πρ
κοµβιν σηθιπταρ. ∀Υσητριτ πυσητυεσε σερβε, µαλαζεζε, βυλλγαρε δηε γρεκε ν ϖισετ σηθιπταρε τ
πυσητυαρα γϕατ λυφτραϖε βαλλκανικε (1912−13) δηε γϕατ Λυφτσ σ Παρ Βοτρορε (1914−18) ρρνυαν ν
τηεµελ µ σε 800 λοκαλιτετε σηθιπταρε, ϖραν οσε ι ζηδυκν πργϕιτηµον ρρετη 350.000 σηθιπταρ δηε
νδοθν νγα ϖατρατ ετνικε µβι 500.000 τ τϕερ.
Νϕ γενοχιδ ι παπαρ εδηε ν µεσϕετ σητ υσητρυαρ µβι ποπυλλσιν σηθιπταρε, ν µνψρ τ ϖεαντ
νγα κισηα ορτοδοκσε σλλαϖε ε γρεκε πρ κονϖερτιµιν ε δετψρυαρ τ τψρε ν ορτοδοκσ. Πρ κτ δσηµον
εδηε στυδϕυεσϕα Εδιτ ∆υρηαµ: ∀Κισηα ορτοδοκσε (σηκρυαν αϕο) µε προγραµετ κυνδρ ιφυτϖε ν Ρυσι
δηε µε βµατ ε σαϕ ν Βαλλκαν, µβαν τανι ρεκορδ πρ µιζοριτ φεταρε∀. Με δηϕετρα ϕαν νδρτεσατ ε
κυλτιτ µψσλιµαν θ ϕαν σηκατρυυαρ ν τροϕετ σηθιπταρε τ µψσλιµανϖε τ Γρεθισ δηε τ ϑυγοσλλαϖισ.
Νϕ σεγµεντ τϕετρ ι πολιτικσ αντισηθιπταρε ε αντιισλαµε ι νδϕεκυρ νγα θαρθετ ϕυγοσλλαϖε δηε γρεκε σητ
δηε λικυιδιµι ι τροϕε−πασυριϖε τ ϖακφεϖε ισλαµε. Με φορµα τ νδρψσηµε, τ µασκυαρα ε τ δρεϕτπρδρεϕτα,
µε λιγϕε γϕοϕα πρ ζβατιµιν ε ρεφορµσ αγραρε, υ σηπρονσυαν σιπρφαθε τ τρα τοκε, θ ι πρκισνιν
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
21
22. ϖακφεϖε ισλαµε. Σηπρονσιµι ι τψρε φιλλοι θψση ν ϖιτιν 1919. ∆ισπονοηεν τ δηνα µβι κονφισκιµιν ε
τοκαϖε τ δισα ξηαµιϖε ν ρρετηιν ε Σηκυπιτ, τ τοκαϖε τ τεθεσ σ Τετοϖσ, τ µψφτνισ σ Πριζρενιτ, ∀τ
ϖαρρεζαϖε µψσλιµανε τ Σηκυπιτ, τ Τετοϖσ.., τ Καανικυτ, Κυµανοϖσ, Πρεσηεϖσ...∀.
Κτο τοκα, ν τ χιλατ υ ϖενδοσν κολον σερβ ε µαλαζεζ, πρβνιν σιπρφαθε τ κονσιδερυεσηµε.
Γϕιτηασητυ πασ ϖιτιτ 1918 υ σηπρονσυαν δηε καλυαν ν δυαρτ ε σητετιτ ϕυγοσλλαϖ εδηε τοκα τ ποπυλλσισ
ισλαµε θ αρριτν ν δηϕετρα µιϕρα ηα, βαρασ µε 3/4 ε τοκσ σ σηπρονσυαρ ν τ ασητυθυαϕτυρατ ∀ϖισε
τ ϕυγυτ∀.
∀Νγα σιπρφαθϕα ε σιπρπρµενδυρ, µβι 192000 ηα υ σηπρονσυαν ϖετµ ν Κοσοϖ, κυ ∀ρεφορµα γοδιτι
µβι 62000 φαµιλϕε, τοκα τ χιλατ καλυαν ν δυαρτ ε ελεµεντιτ ορτοδοκσ σλλαϖ, ϖενδασ οσε κολον...∀. Νϕλλοϕ
σι θεϖερια ε Βεογραδιτ, αϕο ε Ατηινσ, ν βασηκπυνιµ τ νγυσητ µε κισην γρεκε−ορτοδοκσε, οργανιζοι
σηπρνγυλϕετ ε δετψρυαρα τ ποπυλλσισ µψσλιµανε σηθιπταρε αµε δηε κονφισκοι τ τρα πασυριτ ε τψρε.
∀Υσητρια (γρεκε) ρρµβεντε γϕιτηκα γϕεντε τ σηθιπταρϖε µυσλιµαν. Σητπιτ ε κτψρε κυδο θ ισηιν, ι
πλακιτι δηε ι δογϕι...Φαλτορετ ε µυσλιµανϖε δηε ϖαρρετ ε σηθιπταρϖε...ι πρισην. ∩αµριτ δηε τρ
βανορτ ε τϕερ ισλαµ τ κραηιναϖε σηθιπταρε θ πατν φατιν ε ζι τ βινιν νν συνδιµιν ροβρυεσ τ
κρψθταρϖε ατηινο−φαναριτ, υ χιλσυαν σι ποπυλλατ ε δορσ σ δψτ (υλτ); σι τ τιλλ ατα υ ζηϖεσην
κρεϕτσισητ νγα δο ε δρεϕτ νϕερζορε δηε κοµβταρε...∀
Ν κτ µνψρ, θενδρα τ τρα τ βανυαρα, θ ισηιν τ παστρα ετνικισητ δηε νγα πικπαµϕα ε βεσιµιτ, υ
σηνδρρυαν ν θενδρα κυ µβιζοτροντε ποπυλλσια σλλαϖε δηε αϕο γρεκε. Μεθ Σηθιπρια ε κυφιϕϖε τ 1913−
σ κυφιζοηεϕ ν τ τρα αντ µε σηθιπταρ, Βεογραδι δηε Ατηινα υ τρεγυαν µϕαφτ ακτιϖε ν παστριµιν ετνικ
τ ζοναϖε κυφιταρε µε Σηθιπριν, σι δηε ν ρρυγ−καλιµετ κρψεσορε ηεκυρυδηορε δηε αυτοµοβιλιστικε.
ςετµ ν ζονν ε Ρραφσηιτ τ ∆υκαγϕινιτ, τ Φυση−Κοσοϖσ δηε τ ραϕονιτ τ Σηκυπιτ υ ϖενδοσν µε
θινδρα κολον σερβ ν µβι 120000 ηα τοκ. ∆ερι ∀ν νντορ τ ϖιτι 1937 ν ϖισετ ε θυαϕτυρα ∀ϑυζηνα
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
22
23. Σρβιϕα∀ υ σολλν 46 000 φαµιλϕε κολονιστε (σερβε) µε 5−7 ανταρ τ χιλϖε ιυ νδαν τοκατ σηθιπταρε∀. Κσαϕ
δυκυριε ι παραπριυ δοκυµεντι πραγµατικ ι ∆ρ. ςασο ∩υβριλλοϖιθιτ, παραθιτυρ µ 7 µαρσ 1937 ν Κλυβιν
Σερβ τ Κυλτυρσ ν Βεογραδ, µβι Σηπρνγυλϕεν ε Αρναυτϖε, κυ ν µνψρ αναλιτικε ζβρτηεν κτο
σψνιµε: κολονιζιµι ι κραηιναϖε ϕυγορε, µνψρα ε σηπρνγυλϕεσ, οργανιζιµι ι σηπρνγυλϕεϖε ν ρρετηινατ ε
∆ιβρσ, Πολλογυτ τ Ποσητµ ε τ Σιπρµ, µαλιτ τ Σηαρριτ, ∆ρενιχσ, Πεϕσ, Ιστογυτ, ςυιτερνιτ, Σταϖιχσ,
Λλαπιτ, Γραανιχσ, Νεροδοµϕεσ, Γϕακοϖσ, Ποδγοριτ, Γορσ, Ποδριµϕεσ, Γϕιλανιτ, Καανικυτ.
Ρρετηι
ϖραυ
βυργοσι
ρραηυ
δογϕι
πλακιτι
Πρισητινα δηε
Λλαπι
4600
3650
350
1340
2490
ςυιτερνα
2179
2940
215
1463
2431
Φεριζαϕ
1690
3400
190
720
960
Πεϕα
1560
3800
240
714
1970
836
2700
120
770
1562
Πριζρενι
Λυµα
δηε
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
23
24. Γϕιλανι
680
2400
220
450
630
Πρεσηεϖα
260
970
85
180
240
Μιτροϖιχα
133
1700
30
42
104
Γϕακοϖα
68
200
25
56
78
Γϕιτησεϕ
12346
22160
1635
6125
10515
Ταβελ θ πασθψρον ρεπρεσιονιν σερβ µβι ποπυλλατν ε Κοσοϖσ
∆υκε ε τραϕτυαρ κτ προβλεµ ∆ρ. ςασο ∩υβριλλοϖιθι (ιση Μινιστρ ι Θεϖερισ Φεδερατιϖε, ανταρ ι
Ακαδεµισ Σερβε τ Σηκενχαϖε δηε Αρτεϖε δηε, θ νγα ϖιτι 1970 δρεϕτορ ι Ινστιτυτιτ Βαλλκανολογϕικ τ
Βεογραδιτ δηε ανταρ κορρεσποδεντ ι Ακαδεµισ σ Σηκενχαϖε τ ιση ΒΣ), τηεκσοντε: Νγα ρρετηετ ε
µσιπρµ ∀ατο θ πρβϕν πψκν σηθιπταρε, πρ νε, ακτυαλισητ (ισητε ϖιτι 1937, σηνιµι ιµ Ρ.Ζ.) µ τ
ρνδσισηµε ϕαν: Πεϕα, Γϕακοϖα, Ποδριµϕα, Γορα (∆ραγασηι), Σηαρρι, Ποδγορα, Ιστογυ δηε ∆ρενιχα, ν
ϖερι τ Μαλιτ τ Σηαρριτ. Κτο ϕαν ρρετηε κυφιταρε δηε δυηεν σηπρνγυλυρ µε δο κυσητ. Ρρετηετ ν
τηλλσι τ Καανικυτ, Γϕιλανιτ, Γραανιχσ, Λλαπιτ, ςυιτερνιτ ετϕ, µυνδσισητ δυηεν δοβσυαρ, σιδοµοσ
αι ι Καανικυτ δηε ι Λλαπιτ, νδρσα τ τϕερατ δυηεν κολονιζυαρ γραδυαλισητ ε σιστεµατικισητ δηε κϕο δυηετ
τ ρεαλιζοηετ γϕατ δηϕετϖϕεαριτ.∀
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
24
25. Αι ϖαζηδον µε σητϕελλιµε σε σι δυηετ βρ ∀Ποπυλλιµι ι κραηιναϖε τ σηπρνγυλυρα∀, χιλα δο τ ϕετ
∀Τεκνικα ε κολονιζιµιτ∀, ∀Μϕετετ φινανχιαρε∀. Σηπενζιµετ πρ σηπρνγυλϕε ∆ρ. ςασο ∩υβριλλοϖιθ ι λλογαριτ
δερι ν 800 µιλιον διναρ. ∀Σηθιπταρτ ε σηπρνγυλυρ, (τηεκσον φονδαµενταλιστι σλλαϖ ∩υβριλλοϖιθ), δο τ
λν ϕο ϖετµ τοκν, πορ εδηε σητπιν ε ϖεγλατ ε πυνσ... Γϕατ κριϕιµιτ τ κολονιϖε τ ρεϕα, ατϕε κυ τα
λψπ νεϖοϕα, δυηετ τ πρδορετ φορχα υσηταρακε...∀ Τ γϕιτηα κτο αι ι θυαν ∀∆ετψρα στρατεγϕικε−υσηταρακε
δηε εκονοµικε∀.
Στρατεγϕια ε ∩υβριλλοϖιθιτ δηε ε ατψρε θ ε µβσητετν νυκ κα νεϖοϕ πρ κοµεντ, µβασι αϕο παραθετ φαρε
θαρτ σψνιµετ ασιµιλυεσε (ν µνψρν µ βαρβαρε) νδαϕ σηθιπταρϖε.
Προβλεµι ι σηπρνγυλϕεσ σ σηθιπταρϖε µψσλιµαν νγα ϑυγοσλλαϖια µβετι νϕ σψνιµ κονσταντ πρ
θεϖεριν ϕυγοσλλαϖε. Ν ϖαζηδιµ τ κσαϕ πολιτικε µ 1938 υ ηαρτυα Κονϖεντα Τυρκο−ϑυγοσλλαϖε, πρ
σηπρνγυλϕεν ε σηθιπταρϖε, ν βαζ τ σ χιλσ ∀Σητετασιτ ϕυγοσλλαϖ µε φε, κυλτυρ δηε πρκατσι
µψσλιµανε...∀(Νενι 1) γϕιτησεϕ 40000 φαµιλϕε (νενι 3), δετψροηεσηιν τ λινιν τροϕετ ε τψρε τ ραϕονιτ τ
Βανοϖινσ σ ςαρδαριτ, Βανοϖινσ σ Ζετσ, βανοϖινσ σ Μοραϖσ δηε τ εµιγρονιν δετψριµισητ ν
Τυρθι. Βρενδα γϕασητ ϖϕετση δυκε φιλλυαρ νγα µυαϕι κορρικ 1939, δο τ ρεαλιζοηεϕ περιοδικισητ δο ϖιτ,
νγα 1 µαϕι δερι µ 15 τετορ, εµιγριµι σι µ ποσητ: Γϕατ ϖιτιτ 1939 − 4.000 φαµιλϕε, 1940 − 6.000 φαµιλϕε,
1941 − 7.000 φαµιλϕε, 1942 − 7.000 φαµιλϕε, 1943 − 8.000 φαµιλϕε, 1944 − 8.000 φαµιλϕε.
Ν νενιν 6 τ κσαϕ κονϖεντε τηυηετ σηπρεηιµισητ: ∀ε γϕιτη πασυρια ε πατυνδσηµε ν φσηατ, ε χιλα υ
τακον σηπρνγυλσϖε, δο τ µβετετ προν ε Θεϖερισ ϑυγοσλλαϖε...∀ Πρ ιρονι, ν νενιν 12, πρχακτοηετ σε
κτα ννσητετασ ∀ηεθιν δορ νγα σητετσια ϕυγοσλλαϖε µε δσηιρ∀. Ν νενιν πασαρδησ λιγϕροηεϕ θ
∀Θεϖερια ϑυγοσλλαϖε µερρ πρσιπρ θ ατα τ’ι τρανσπορτοϕ γρατισ δερι ν λιµανιν ε βαρκιµιτ τ τψρε ν
Σελανικ∀ (Νενι 12).
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
25
26. Κϕο θε νϕ πολιτικ δισκριµινυεσε νδαϕ σηθιπταρϖε µψσλιµαν, θ σηοθροηεϕ µε νϕ δεµαγογϕι
µακιαϖελικε. Πρ ρεαλιζιµιν ε σαϕ, ϑυγοσλλαϖια ϖυρι τρ αρσεναλιν ε σαϕ προπαγανδιστικ θ κισητε ν
δισποζιχιον, τ σηοθρυαρ µε νϕ φονδ πρεϕ 800 µιλιον διναρση, θ πρφαθσοντε νϕ σηυµ τ µαδηε
πρ ϑυγοσλλαϖιν.
∀Με θλλιµ τ σηποπυλλιµιτ τ ∩αµρισ νγα σηθιπταρτ, θεϖερια Γρεκε ε ασαϕ κοηε, ν κυαδριν ε
κµβιµιτ µασιϖ τ ποπυλλσισ ρεσπεκτιϖε µε θεϖεριν τυρκε, ν ϖιτιν 1923 πρφσηιυ εδηε ελεµεντιν
σηθιπταρ µψσλιµαν. Πϕεσα ε µβετυρ ε ποπυλλσισ σηθιπταρε µψσλιµανε υ τραϕτυα σι ελεµεντ δεστρυκτιϖ.
Μαδϕε ν κοην ε δικτατυρσ φαµκεθε τ Ματακσαιτ αϕο ιυ ννσητρυα νϕ γενοχιδι τ ηαπυρ. Κρψθζατν
ε εγρ αντισηθιπταρε ν ∩αµρι ε νδρµορρι σ φυνδι γϕενεραλι Ζερϖα. Βιλανχι ι κριµεϖε σητ τραγϕεδι:
2300 τ ϖραρ, πρεϕ τ χιλϖε 350 ισηιν γρα. Υ δβυαν 18150 ϖετα, υ δογϕν δηε υ σηκατρρυαν 5350 σητπι
ετϕ. Κσητυ υ ζηδυκ πρανια ε σηθιπταρϖε µψσλιµαν ν ∩αµρι, γϕ θ πρβν νϕ κριµ ηιστορικ.∀
Ν µβαριµ τ Λυφτσ σ ∆ψτ Βοτρορε, ν νντορ 1944, ∆ρ. ςασο ∩υβριλλοϖιθι παραθιτι πρσρι παρα
υδηηεθϕεσ µ τ λαρτ τ ΛΑΝ∩ τ ϑυγοσλλαϖισ πλατφορµν ε ρε µβι ∀Προβλεµιν ε πακιχαϖε ν
ϑυγοσλλαϖιν ε ρε∀. Αι νισεϕ νγα παριµι σε ∀ϑυγοσλλαϖια Φεδερατιϖε ∆εµοκρατικε µυνδ τ κετ παθ δηε
νϕ ζηϖιλλιµ τ σιγυρτ ϖετµ ν θοφτ σε δο τ ϕετ ε παστρ ετνικισητ∀. Αι, δυκε ιυ ρεφερυ µετοδαϖε
ναζιστε τ σηπρνγυλϕεσ µε δηυν τ µασαϖε τ ποπυλλιτ, δεκλαροντε: ∀ςετ Ραϕηυ ι Τρετ κα νδϕεκυρ νϕ
πολιτικ βρυταλε κολονιζυεσε δυκε σηπρνγυλυρ µιλιονα ϖετ νγα νϕρι σκαϕ ι Εϖροπσ ν τϕετριν∀. Ν ϖιϕιµ
σητοντε: ∀Εδηε νε δο τ κεµι τ δρεϕτ τ κρκοϕµ νγα αλεαττ ταν θ δηε σητϕα ε πακιχαϖε τονα τ
ζγϕιδηετ ν κτ µνψρ, µε ανν ε σηπρνγυλϕεσ σ δετψρυαρ∀. ∀...νε, − δεκλαροντε ∩υβριλλοϖιθι, − δυηετ
θ µε δο µιµ τ µαρριµ ετνικισητ Βακν, Κοσοϖν δηε Μετοηιν, δυκε δβυαρ µε κτ ραστ θινδρα
µιϕρα ηυνγαρεζ δηε σηθιπταρ νγα σητετι ψν...∀. ∀Νδρσα ν Κοσοϖ δηε Μετοηι δυηετ τ νδρψσηοηετ
µε τηεµελ πρβρϕα ε τψρε ετνικε∀ δυκε λινυαρ τηιρρϕεν θ ∀Υσητρια γϕατ οπεραχιονεϖε τ λυφτσ δυηετ τ’ι
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
26
27. σπαστροϕ ν µνψρ τ πλανιφικυαρ ε πα µσηιρ πακιχατ κοµβταρε∀. Κτυ ε καν βυριµιν τρ ατο
µασακρα µασιϖε θ υ βν µβι ποπυλλσιν σηθιπταρε, κρψεσισητ µψσλιµανε.
Ν παµυνδσι πρ τα ρεαλιζυαρ πλοτσισητ κτ πλαν δϕαλλζορ ε αντιηυµαν πρ αρσψε τ θνδρεσσ σ
µασαϖε σηθιπταρε, ατα, ν µνψρα τ νδρψσηµε, υ ϖυν κυφιζιµε σηθιπταρϖε, δυκε µοσ ι λν τ
ζηϖιλλοϕν κυλτυρν ε τψρε, εκονοµιν ε τψρε, ινστιτυτετ ε τψρε ετϕ. Ελεµεντι φσηαταρ µψσλιµαν νυκ κισητε
ασνϕ πρκραηϕε. Αι γϕενδεϕ ι ϖετµ πρβαλλ φυρισ σερβε.
ΠΕΡΣΕΚΥΤΙΜΕΤ Ε ΚΛΕΡΙΤ ∆ΗΕ ΣΗΚΑΤ⊄ΡΡΙΜΙ
Ι ΙΝΣΤΙΤΥΧΙΟΝΕςΕ Τ⊄ ΚΥΛΤΙΤ ΙΣΛΑΜ
Νϕ φενοµεν ι τιλλ ι νγϕασηµ κισητε νδοδηυρ εδηε ν ζονν ε ∩αµρισ, µε αµριτ µψσλιµαν. Κισηα
γρεκε δηε αϕο σλλαϖε, πασι δσητυαν ν νδρµαρρϕετ ε τψρε πρ τ’ι κονϖερτυαρ µψσλιµαντ ν τ κρισητερ
ορτοδοκσ, σι εταπ ε παρ, δηε πασταϕ πρ τ’ι σηκοµβταριζυαρ ατα, σι εταπ ε δψτ, φιλλυαν πρπϕεκϕετ πρ τ
κοµπροµετυαρ δισα κατεγορι σοχιαλε σι: κλερικτ, ιφλιγαρτ, σητρεσατ ε πασυρα ν πργϕιτησι. Κσητυ θαρθετ
σερβε, σιδοµοσ γϕατ ϖιτεϖε 1919 − 1921, κισηιν νδρµαρρ νϕ ακσιον βαρβαρ, θ ν ποπυλλ υ θυαϕτ µε
εµριν ι φµιϕα τα τηιτη 24 ορ, δηε κυρ κα αρδηυρ πατρυλλα ε δψτ τ νϕϕτιν φµιϕ ε καν δρρµυαρ πρ
τοκ, ε καν µβψτυρ δηε ε καν ηεδηυρ ν ζϕαρρ∀.
Σι ρεζυλτατ ι µλλεφιτ ορτοδοκσ γρεκ εδηε ζρι ι αµϖε µψσλιµαν ν ∩αµρι υ σηυα. Ποτηυαϕσε ασνϕ
φαλτορε ισλαµε (ξηαµι) νυκ µβετι ν κµβ ν ∩αµρι. Ασνϕ κλερικ αµ νυκ πιπτιν. Γρεκτ ι ζγϕιδηνιν
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
27
28. ϖετ κλερικτ µψσλιµαν. ∩αµριτ µψσλιµαν υ σηπρνδαν ν Σηθιπρι, Τυρθι, ΣΗΒΑ, Εγϕιπτ ε ν δισα
ϖενδε ισλαµικε.
∆υκε βρ φϕαλ πρ ϖυαϕτϕετ δηε µϕεριµετ ε βασηκατδηεταρϖε τ ϖετ, νϕ δσηµιταρ ι κοησ, νδρ τ τϕερα
σηκρυαντε: ∀∩αµρια... πο λνγον νν νϕ συνδιµ τ ηυαϕ, ι χιλι ποπυλλσιν ε ατϕεσηµε πο ε µυνδον
τιρανισητ∀. Γενοχιδιν θ πσυαν αµριτ ε πρσηκρυαν ν µνψρ δραµατικε Εδιτ ∆υρηαµι. Κσητυ ν
∩αµρι φεϕα δηε κυλτυρα ισλαµικε φιλλοι τ ϖενιτεϕ, σεπσε θαρθετ ζψρταρε γρεκε µε αν ακτεση ε δεκρετεση τ
νδρψσηµε πενγυαν δο γϕ θ κισητε λιδηϕε µε κυλτυρν ισλαµε δηε νδργϕεγϕεν κοµβταρε σηθιπταρε.
Ν κτ µνψρ ισλαµιζµι σηθιπταρ υ γϕετ παρα δισα αρµιθϖε νϕκοησισητ: ν Σηθιπρι παρα κοµυνιζµιτ,
ν ϑυγοσλλαϖι παρα κοµυνιζµιτ δηε κισησ ορτοδοκσε σλλαϖε δηε ν Γρεθι (∩αµρι) παρα κισησ
ορτοδοκσε γρεκε, αρµικε τραδιχιοναλε ε σηθιπταρϖε, σι δηε πολιτικσ ϖοριο−επιροτε.
Ν ϑυγοσλλαϖι υ πρποθν τ’υ µβψλλιν γοϕν ηοξηαλλαρϖε. Ν µνψρ τ ϖεαντ ατα υ πρποθν τ
δεπρτονιν ν µεδρεσετ. Ηιστορια δσηµον πρ ϖεπριµε τ κσαϕ νατψρε. Με µετοδα νγα µ τ
νδρψσηµετ ατα υ πρποθν τ’ι λν µψσλιµαντ ν πραπαµβετϕε, δυκε υ µοηυαρ αρσιµιµιν, τ δρεϕτν ε
πυνσ, δυκε ι λν κσητυ λαργ κυλτυρσ δηε, δυκε ιυ σηµανγυρ ϖετδιϕεσ κοµβταρε. Ατα βν µοσ θ
δυκε σηφρψτζυαρ νϕ ρρετηαν σι πασοϕ ε κλεριτ τ παπργατιτυρ, τα κτηεϕν ποπυλλσιν µψσλιµανε ν νϕ
ποπυλλσι τηϕεσητ φανατικε, θ µυνδ τ ννσητροηεϕ σα µ λεητ.
Ξηαµια ΦΕΤ’ΗΙϑΕ ν Πριζρεν, ε νϕοηυρ ν ποπυλλ σι Ξηυµα Ξηαµια (ε νδρτυαρ µ 1445), ι σητ
ρρζυαρ µιναρεϕα µ 5.6.1923 δηε ν ϖενδ τ σαϕ ι σητ νγριτ κµβαναρα. Σοτ φυνκσιονον σι κιση
ορτοδοκσε σλλαϖε.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
28
29. ΣΙΝϑΑΛΕΤ Ε ΠΑΡΑ Ν∆Αϑ
ΡΡΕΖΙΚΥΤ ΚΟΜΥΝΙΣΤ
Πρϖε σηοϖινιζµιτ ορτοδοκσ φθινϕ φεϕα ε κυλτυρα ισλαµε υ πρβαλλν εδηε µε ιδεολογϕιν ε ρεγϕιµιτ
κοµυνιστ. Προπαγανδα ε κοµυνιζµιτ, φιλλιµισητ, πρϖε βολσηεϖιζµιτ τ παρτισ κοµυνιστε σψνοντε εδηε
γοδιτϕετ νδαϕ φεσ. Κϕο προπαγανδ αντιφεταρε υ ιντενσιφικυα σιδοµοσ ν ϖιτετ ’20 δηε ’30 τ σηεκυλλιτ
τον. Αϕο υ πρηαπ εδηε ν Σηθιπρι, κρψεσισητ νπρµϕετ πρηαπϕεσ σ ιδεϖε κοµυνιστε ε πρκτηιµιτ τ
λιτερατυρσ κοµυνιστε.
Κλερι µψσλιµαν σηθιπταρ µε Η. ςεηβι ∆ιβρν ν κρψε ε κυπτοι κτ σφιδ δηε υ σηπεϕτυα τ µαρρ µασα.
Αι ρεφορµοι µεδρεσετ, µιρατοι πϕεσµαρρϕεν ε γρυασ µψσλιµανε ν ϕετν σηοθρορε, δυκε δεκρετυαρ
ηεθϕεν ε περεσ, λεϕοι πρδοριµιν ε καπελεσ, οργανιζοι σητψπιν φεταρ ε τ τϕερα δηε ιυ κυνδρϖυα
ιδεολογϕισ κοµυνιστε. Αι κυπτοι ρολιν ε κυλτυρσ ισλαµε σι νδρλιδησε τ Σηθιπρισ µε περνδιµιν δηε
λινδϕεν, µαδϕε µε κυλτυρν µβαρ βοτρορε. Αι ε κυπτοι ποζιτν γϕεογραφικε, θ ζιντε Σηθιπρια ν κτ
πϕεσ τ Εϖροπσ δηε ρολιν θ δυηεϕ τ λοζτε. Αι νυκ ε πα προγρεσιν περνδιµορ σι δικα τ ηυαϕ, πορ πα
ν τ εδηε ατ πϕεσ θ ισητε νεγατιϖε, µοηυεσε, δεπρεσιϖε πρ σηοθριν ν πργϕιτησι.
Με Κρψεµψφτιυν ε παρ τ σηθιπταρϖε υ σολιδαριζυαν σηυµ πρφαθσυεσ τ ινετλιγϕενχιεσ Ισλαµε, σι θε
Ηαφιζ Ιβραηιµ ∆αλλιυ ετϕ. Κτα φεταρ ατδηεταρ τ φλακτ ε µσυαν ποπυλλιν σε σι δυηετ τ φλιϕοηετ πρ
κοµβιν. ∀Πατριοτιζµα (τηοσητε Ηαφιζ ∆αλλιυ) ασητ νϕ φϕαλ ε σηενϕτ θ πρφσηιν σηπιρτιν ε τ γϕιτη
ϖιρτυτεϖε νϕερζορε δηε κοµβταρε. Πρανδαϕ αι φατβαρδη θ χιλσοηετ µε φϕαλν πατριοτ, ασητ τεπρ ι
λαϖδρυεσηµ, κυδο δηε πρεϕ κυϕδοηιτ, ρρφεηετ µε γισητ∀. Πορ, δυηετ την γϕιτηασητυ σε νϕ πϕεσ ε
µιρ ε κλερικϖε, τ πακοµπλετυαρ νγα πικπαµϕα φιλοζοφικε ε τεολογϕικε, τ πραπαµβετυρ ν µενδιµε,
νυκ αρριτν τ’ι βϕν βαλλ οφενσιϖσ κοµυνιστε.
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
29
30. Ματεριαλετ θ βοτυαν Ηφζ. Αλι Κορα δηε Ηφζ. Αλι Ταρϕα κυνδρ κοµυνιζµιτ, νδονσε ϕαν µε ιντερεσ,
νυκ υ νγριτν ν νιϖελετ ε νϕ λυφτε τ παεπυρ, τ αργυµεντυαρ, σηκενχορε. Ν ∀Ζανι ι Ναλτ∀, γϕιτηνϕ ε
µ πακ βοτοηεσηιν αρτικυϕ τ κσαϕ νατψρε τεορικε. Λιδηϕετ θ υ κριϕυαν µε ϖενδε ισλαµικε σι µε Εγϕιπτιν,
Πακιστανιν, Σιριν ετϕ, νυκ υ νγριτν ν ατ νιϖελ θ κρκοντε κοηα. Πορ ε ρνδσισηµε σητ σε ϖεπρατ ε
Ηφζ. Ιβραηιµ ∆αλλιυτ, σι: ∀Τεφσιρι ι Κυρ’ανιτ∀ ε τ τϕερα, λυαϕτν νϕ ρολ τ ρνδσισηµ ν υσητριµιν ε
γϕυησ αµταρε πρ ρρϕεδηοϕ τ ζηϖιλλιµιτ τ κυλτυρσ ισλαµε ν µνψρ τ ϖεαντ ν τρεϖατ ε Κοσοϖσ.
Ν ϖιτιν 1934 Ηφζ. Αλι Κραϕα κισητε βοτυαρ µονογραφιν ε τιϕ ∀Α δυηετ φεϕα∀. Ν καπιτυλλιν ∀Ισλαµιζµι ε
ατειζµι∀ τ κτιϕ µατεριαλι, αυτορι, ι νισυρ νγα ποζιτα τεολογϕικε τεορικε, δεβατον µε ατειζµιν ε
προπαγανδυαρ νγα κοµυνισττ. Νδρ τ τϕερα σηκρυαν: ∀∩δο µψσλιµαν µ παρ σε δο γϕ βεσον σε
Ρροζυλλιµι σητ ϖεπρα ε νϕ Κριϕυεσι.
Πυσητιµι ι Σηθιπρισ νγα Ιταλια φασηιστε υ δηα σηκασ κοµυνιστϖε θ προπαγανδν ε τψρε τα
ιντενσιφικονιν ν κυαδριν ε Λυφτσ κυνδρ πυσητυεσϖε ναζιφασηιστ. Πρεµτιµετ ϕοσησε, νγα νϕρα αν,
σκαµϕα δηε παδιϕα, νγα ανα τϕετρ, δηε ν µνψρ τ ϖεαντ θνια ν κρψε τ Λυφτσ ε Π.Κ.ΣΗ., ι δηα νϕ
γοδιτϕε τ ρνδ φεσ ν πργϕιτησι δηε ν ϖεαντι ισλαµιζµιτ σι βεσιµ ι πϕεσσ µ τ µαδηε τ
σηθιπταρϖε. Ν Κοσοϖ σητϕα µβετι µ νδρψσηε. Κοσοϖαρτ ι µβαϕτν τ παλκυνδυρα λιδηϕετ µε
φεν.
Κοµυνιζµι φιλλοι τ δεπρτοϕ ν Σηθιπρι νπρµϕετ νϕ προπαγανδε τ οργανιζυαρ µιρ, νπρµϕετ
λιτερατυρσ θ ϖιντε κρψεσηισητ νγα ϕασητ, ε χιλα µοηοντε φεν, µοηοντε Ζοτιν, νπρµϕετ ιδεσ σ
βασηκιµιτ τ τ γϕιτη νϕερζϖε ν νϕ πυσητετ τ ϖετµ. Νϕ λιτερατυρ ε πασυρ ϖιντε νγα Κοµιντερνι,
νατψρισητ ε κοντρολλυαρ δηε ε πρπυνυαρ ν ΒΡΣΣ. Παρυλλατ θ πρµβανιν κτο µατεριαλε, ισηιν καθ
τρηεθσε σα φιλλυαν τ βϕν πρ ϖετε µϕαφτ τ ρινϕ τ σητρεσαϖε τ ϖαρφρα τ ποπυλλσισ. Πρεµτιµετ θ υ
βηεσηιν πρ τ αρδηµεν, πρ βοτν ε ρε πα κλασα ε πα σηφρψτζυεσ, πρ µιρθνιε τ τ γϕιτηϖε ϕοσην
Φονδαχιονι ι Ρινισ Ισλαµε — Χψριη
ωωω.ισλαµισχηεν.χη
ε−µαιλ: ινφο≅ισλαµισχηεν.χη
30