Oto propozycja uporządkowania nauk o języku w formie tabeli. Znajdziesz tu osiem ujęć języka i ponad 16 nauk lub nurtów badania języka. Potraktuj to jako przewodnik po lekturach podręczników i stron www o języku i językoznawstwie. Propozycje poprawek mile widziane - pod prezentacją jest miejsce na komentarze.

1. JAK
UJMUJEMY
JĘZYK
W
NAUKACH
O
NIM?
Konrad Juszczyk, jesień 2010
Wstęp do językoznawstwa VII
czwartek, 9 grudnia 2010 1

2. analiza strukturalizm socjo- etno-
korpusologia
dyskursu (semiotyka) lingwistyka lingwistyka
językoznawstwo
matematyczne, zbiór system tworzywo komunikacja
języki formalne, międzykulturowa
logika
tekstów znaków kultury
generatywizm
zbiór zdań język reguły komunikatywizm
i reguł gram. jako... użycia
statystyka
zjawisko sposób nadawanie pragma-
lingwistyka
fizyczne poznania znaczenia
fonetyka,
neuro- językoznawstwo psycho- psychologia
proksemika,
lingwistyka kognitywne lingwistyka komunikacji
kinezyka
czwartek, 9 grudnia 2010 2

3. SYSTEM
ZNAKÓW
Język
jest
instytucją
społeczną,
jest
to
skarb
złożony
Konrad Juszczyk, jesień 2010
Wstęp do językoznawstwa VII
dzięki
praktyce
mówienia
w
osobach
należących
do
tej
samej
społeczności,
przy
czym
system
gramatyczny
istnieje
potencjalnie
w
każdym
mózgu
lub
raczej
mózgach
ogółu
jednostek:
w
żadnej
z
nich
nie
jest
kompletny;
w
pełni
istnieje
tylko
w
zbiorowości!
język
wg
F.
de
Saussure
czwartek, 9 grudnia 2010 3

4. ZBIÓR
ZDAŃ
I
REGUŁ
GRAM.
Nieskończony
zbiór
zdań
[poprawnych
gramatycznie]
zbudowanych
ze
skończonego
zbioru
symboli
za
pomocą
Konrad Juszczyk, jesień 2010
Wstęp do językoznawstwa VII
skończonego
zbioru
reguł
(EJO:
270),
czyli
gramatyki,
która
jest:
Generatywna:
tworzymy
zdania
jakich
nie
słyszeliśmy
Wrodzona:
rodzimy
się
ze
zdolnością
nabycia
języka
Idealna:
posiadamy
ukrytą
wiedzę
językową
(kompetencja)
język
wg
Chomsky’ego
czwartek, 9 grudnia 2010 4

5. ZBIÓR
TEKSTÓW
Korpus
jest
zbiorem
reprezentatywnych
tekstów
danego
języka
w
formie
elektronicznej.
nagrywane
i
anotowane
(opisane)
rozmowy
Konrad Juszczyk, jesień 2010
Wstęp do językoznawstwa VII
zeskanowane
i
otagowane
(opisane)
pisma
Korpus
ukazuje
frekwencję
słów
w
tekstach
(model
języka),
korkondancję
-­‐
zestawienie
słów
o
określonym
znaczeniu,
w
różnych
kontekstach
czyli
wśród
innych
słów
w
tekście…
Korpusy
służą
m.in.
to
tworzenia
słowników
itd.
czwartek, 9 grudnia 2010 5

6. ZJAWISKO
FIZYCZNE
Komunikacja
to
układ
zachowań
zorientowanych
na
cel:
wykonania
czegoś
wspólnie
(współpraca,
joint
acUon)
Konrad Juszczyk, jesień 2010
Wstęp do językoznawstwa VII
zakomunikowania
czegoś,
czyli
przekazania
informacji
za
pomocą
ruchu,
gestu,
mowy,
tekstu,
komputerów...
Zjawiska
komunikacyjne
możemy
obserwować,
nagrywać,
analizować,
przekształcać,
powtarzać.
Fonetycy
nagrywają
i
analizują
mowę,
statystycy
zliczają
słowa
i
inne
jednostki,
komunikolodzy
opisują
nagrania.
czwartek, 9 grudnia 2010 6

7. SPOSÓB
POZNANIA
Język
jest
bezpośrednim
odbiciem
procesów
poznawczych,
Konrad Juszczyk, jesień 2010
Wstęp do językoznawstwa VII
które
zachodzą
w
umyśle
człowieka,
i
wobec
tego
stanowi
inherentny
element
ludzkiego
poznania.
Badanie
języka
sprowadza
się
zatem
do
badania
ogólnych
procesów
poznawczych.
(kognitywnych)
język
wg
kognitywistów
(Langacker
w
przekł.
Tabakowskiej)
czwartek, 9 grudnia 2010 7

8. TWORZYWO
KULTURY
Language
is
a
purely
human
and
non-­‐insMncMve
method
for
communicaMng
ideas,
emoMons
and
desires
by
means
of
voluntarily
produced
symbols.
(język
wg
Sapira
1921)
Konrad Juszczyk, jesień 2010
Wstęp do językoznawstwa VII
Typowo
ludzka
zdolność
(właściwość)
Symboliczna
funkcja
języka
(pojęcia,
emocje)
Przewodnik
po
rzeczywistości
społecznej
(socjolingwistyka)
Kulturotwórcza
funkcja
języka
(etnolingwistyka)
Hipoteza
Sapira-­‐Whorfa:
język
kształtuje
poznanie
czwartek, 9 grudnia 2010 8

9. REGUŁY
UŻYCIA
4.002.
Człowiek
ma
zdolność
budowania
języków,
które
pozwalają
wyrazić
każdy
sens
–
nie
mając
przy
tym
pojęcia,
co
i
jak
każde
słowo
oznacza.
–
Podobnie
Konrad Juszczyk, jesień 2010
Wstęp do językoznawstwa VII
m ó w i m y
n i e
w i e d z ą c ,
j a k
w y t w a r z a n e
s ą
poszczególne
głoski.
Język
potoczny
stanowi
część
organizmu
ludzkiego
i
jest
nie
mniej
niż
on
skomplikowany
niż
on
sam.
Wydobyć
logikę
języka
wprost
z
mowy
potocznej
jest
niepodobieństwem.
Traktat
filozoficzno-­‐logiczny
Ludwiga
Wi^gensteina
czwartek, 9 grudnia 2010 9

10. NADAWANIE
ZNACZENIA
Język
jako
jeden
ze
sposobów
komunikacji
służy
nadawaniu
znaczenia
naszym
przeżyciom
i
wyrażania
Konrad Juszczyk, jesień 2010
Wstęp do językoznawstwa VII
emocji
związanych
z
daną
interakcją
z
daną
osobą.
meaning
making:
wiązanie
doświadczeń
w
narrację
rozpoznawanie
intencji
dzięki
neuronom
lustrzanym
współbrzmienie
i
uwspólnianie,
skupianie
uwagi
Bruner,
Tomasello,
Lakoff,
Arbib,
Ramachandran,
Rogers
czwartek, 9 grudnia 2010 10