Tổ chức công tác kế toán tại các cơ sở y tế công lập tỉnh quảng ngãi.doc

Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
BÙI THỊ YẾN LINH
TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC
CƠ SỞ Y TẾ CÔNG LẬP TỈNH QUẢNG NGÃI
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
HÀ NỘI

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
BÙI THỊ YẾN LINH
TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC
CƠ SỞ Y TẾ CÔNG LẬP TỈNH QUẢNG NGÃI
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 62.34.30.01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS.TS. Phạm Văn Đăng
2. TS. Trần Văn Hợi

HÀ NỘI - 2014

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi.
Công trình này chưa từng được sử dụng cho việc nhận học vị nào.
Số liệu sử dụng trong luận án là chính xác, trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.
Luận án có kế thừa kết quả nghiên cứu của một số nghiên cứu khác dưới dạng
trích dẫn, nguồn gốc trích dẫn được liệt kê trong mục tài liệu tham khảo.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
DANH MỤC CÁC BẢNG
PHẦN MỞ ĐẦU.........................................................................................................i
1. Lý do chọn đề tài......................................................................................................i
2. Mục đích nghiên cứu luận án................................................................................ iii
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu luận án............................................................ iii
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn................................................................................iv
5. Phương pháp nghiên cứu........................................................................................iv
6. Tổng quan đề tài nghiên cứu............................................................................... viii
7. Kết cấu luận án.....................................................................................................xiv
CHƯƠNG 1: NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ
TOÁN TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP...........................................1
1. 1. Ý nghĩa, yêu cầu và nhiệm vụ của tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị
sự nghiệp công lập.....................................................................................................1
1.1.1. Ý nghĩa của tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập .........1
1.1.2. Yêu cầu, nguyên tắc và nhiệm vụ tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự
nghiệp công lập ...........................................................................................................4
1.2. Cơ sở chi phối đến tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công
lập..............................................................................................................................10
1.2.1. Đặc điểm, phân loại đơn vị sự nghiệp công lập..............................................11
1.2.2. Công tác quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập.........................17
1.2.3. Công nghệ thông tin và nhận thức về vai trò của công nghệ thông tin trong
quản lý.......................................................................................................................30
1.3. Nội dung tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập .........31
1.3.1. Tổ chức hệ thống chứng từ kế toán.................................................................32
1.3.2. Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán ................................................................35
1.3.3. Tổ chức vận dụng hệ thống sổ kế toán và hình thức kế toán..........................38
1.3.4. Tổ chức hệ thống báo cáo kế toán...................................................................41

1.3.5. Tổ chức phân tích thông tin kế toán................................................................44
1.3.6. Tổ chức công tác kiểm tra kế toán ..................................................................46
1.3.7. Tổ chức bộ máy kế toán..................................................................................49
1.3.8. Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán ........................55
1.4. Tình hình áp dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế ở một số nước trên thế
giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam ...........................................................57
1.4.1. Hệ thống chuẩn mực kế toán công quốc tế .....................................................57
1.4.2. Tình hình áp dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế ở một số nước trên thế
giới.............................................................................................................................59
1.4.3. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam................................................................62
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1........................................................................................66
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẠI CÁC
CƠ SỞ Y TẾ CÔNG LẬP TỈNH QUẢNG NGÃI................................................67
2.1. Tổng quan về hệ thống cơ sở y tế công lập tỉnh Quảng Ngãi.......................67
2.1.1. Hệ thống cơ sở y tế công lập tỉnh Quảng Ngãi ...............................................67
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của các cơ sở y tế công lập tỉnh Quảng Ngãi...............70
2.1.3. Đặc điểm tổ chức quản lý ở các cơ sở y tế công lập tỉnh Quảng Ngãi ...........73
2.1.4. Công tác quản lý tài chính tại các cơ sở y tế công lập tỉnh Quảng Ngãi ........75
2.2. Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các cơ sở y tế công lập tỉnh Quảng
Ngãi...........................................................................................................................87
2.2.1. Tổ chức hệ thống chứng từ kế toán................................................................88
2.2.2. Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán ................................................................96
2.2.3. Tổ chức vận dụng hệ thống sổ kế toán và hình thức kế toán........................103
2.2.4. Tổ chức hệ thống báo cáo kế toán.................................................................105
2.2.5. Tổ chức phân tích thông tin kế toán..............................................................107
2.2.6. Tổ chức công tác kiểm tra kế toán ................................................................108
2.2.7. Tổ chức bộ máy kế toán................................................................................109
2.2.8. Tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán ......................112
2.3. Đánh giá thực trạng về công tác quản lý tài chính và tổ chức công tác kế
toán tại các cơ sở y tế công lập tỉnh Quảng Ngãi ...............................................113

2.3.1. Đánh giá thực trạng về công tác quản lý tài chính tại các cơ sở y tế công lập
tỉnh Quảng Ngãi ......................................................................................................113
2.3.2. Đánh giá thực trạng tổ chức tổ chức công tác kế toán tại các cơ sở y tế công
lập tỉnh Quảng Ngãi ................................................................................................117
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2......................................................................................129
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN
TẠI CÁC CƠ SỞ Y TẾ CÔNG LẬP TỈNH QUẢNG NGÃI............................130
3.1. Định hướng phát triển ngành y tế đến năm 2020........................................130
3.1.1. Định hướng phát triển ngành y tế Việt Nam đến năm 2020 .........................130
3.1.2. Định hướng phát triển ngành y tế tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2020..............133
3.2. Quan điểm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các cơ sở y tế công lập
tỉnh Quảng Ngãi ....................................................................................................135
3.3. Giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các cơ sở y tế công lập
tỉnh Quảng Ngãi ....................................................................................................138
3.3.1. Giải pháp hoàn thiện tổ chức hệ thống chứng từ kế toán..............................138
3.3.2. Giải pháp hoàn thiện tổ chức hệ thống tài khoản kế toán.............................144
3.3.3. Giải pháp hoàn thiện tổ chức vận dụng hệ thống sổ kế toán và hình thức kế
toán..........................................................................................................................161
3.3.4. Giải pháp hoàn thiện tổ chức hệ thống báo cáo kế toán ...............................163
3.3.5. Giải pháp hoàn thiện tổ chức phân tích thông tin kế toán.............................171
3.3.6. Giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kiểm tra kế toán...............................179
3.3.7. Giải pháp hoàn thiện tổ chức ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế
toán..........................................................................................................................183
3.4. Điều kiện thực hiện các giải pháp trên.........................................................197
3.4.1. Về phía các cơ quan quản lý Nhà nước.........................................................198
3.4.2. Về phía UBND và các cơ quan quản lý của tỉnh Quảng Ngãi......................200
3.4.3. Về phía các cơ sở y tế công lập.....................................................................203
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................................205
KẾT LUẬN............................................................................................................206
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
KÝ HIỆU VIẾT TẮT
ATVSTP
TÊN VIẾT ĐẦY ĐỦ
An toàn vệ sinh thực phẩm
BHTN Bảo hiểm thất nghiệp
BHXH Bảo hiểm xã hội
BHYT Bảo hiểm y tế
BV Bệnh viện
CNTT Công nghệ thông tin
CSSK Chăm sóc sức khỏe
CSSKSS Chăm sóc sức khỏe sinh sản
CSYT Cơ sở y tế
GĐYK Giám định y khoa
HCSN Hành chính sự nghiệp
HCTH Hành chính tổng hợp
HSCC Hồi sức cấp cứu
KBNN Kho bạc nhà nước
KCB Khám chữa bệnh
KHTH Kế hoạch tổng hợp
KSNB Kiểm soát nội bộ
KTNB Kiểm toán nội bộ
NSNN Ngân sách nhà nước
TCKT Tài chính kế toán
TH – ĐY Tổng hợp - Đông y
TSCĐ Tài sản cố định
TT Trung tâm
YTCC Y tế công cộng
YTDP Y tế dự phòng
UBND Ủy ban nhân dân

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Trang
Sơ đồ 2.1- Mô hình tổ chức hệ thống cơ sở y tế công lập tỉnh Quảng Ngãi ............69
Sơ đồ 2.2- Mô hình tổ chức quản lý của các bệnh viện công lập và trung tâm y tế dự
phòng tỉnh Quảng Ngãi .............................................................................................74
Sơ đồ 2.3- Quy trình luân chuyển chứng từ ở các bệnh viện công lập và trung tâm y
tế dự phòng của tỉnh Quảng Ngãi .............................................................................89
Sơ đồ 2.4- Quy trình luân chuyển chứng từ thu viện phí tại một số bệnh viện công
lập tỉnh Quảng Ngãi ..................................................................................................93
Sơ đồ 2.5- Quy trình luân chuyển chứng từ về hoạt động dịch vụ tiêm phòng văcxin
tại trung tâm y tế dự phòng tỉnh, thành phố Quảng Ngãi..........................................95
Sơ đồ 3.1- Trình tự tổ chức phân tích tình hình tài chính.......................................179
Sơ đồ 3.2- Sơ đồ tích hợp các phân hệ ERP tại bệnh viện .....................................186
Sơ đồ 3.3- Mối quan hệ giữa các bộ phận trong phân hệ thu viện phí ...................193

DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 1.1: Tình hình áp dụng chuẩn mực kế toán công quốc tế của một số nước
trong Tổ chức phát triển hợp tác kinh tế (OECD).....................................................60
Bảng 2.1: Cơ cấu các nguồn thu của các bệnh viện công lập và trung tâm y tế dự
phòng của tỉnh Quảng ngãi .......................................................................................77
Bảng 2.2: Định mức phân bổ ngân sách cho sự nghiệp y tế ....................................78
Bảng 2.3: Số lượng nhân viên kế toán theo trình độ ở một số bệnh viện và trung
tâm y tế dự phòng ở tỉnh Quảng Ngãi tính đến năm 2012......................................111
Bảng 3.1: Bảng phân tích tình hình khai thác nguồn thu .......................................173
Bảng 3.2: Bảng phân tích tình hình thực hiện các chỉ tiêu dự toán........................175
Bảng 3.3: Bảng phân tích kết quả tài chính hoạt động sự nghiệp ..........................176
Bảng 3.4: Bảng tổng hợp các phân hệ, chức năng chính của phần mềm ERP tại các
bệnh viện công lập ..................................................................................................185

i
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sức khỏe là tài sản và là vốn quý nhất của mỗi người và của toàn xã hội. Bảo
vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân là nhu cầu thiết yếu của mỗi người dân
và của cả cộng đồng. Đầu tư cho hoạt động này là trực tiếp đảm bảo nguồn nhân lực
cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và là một trong những chính sách ưu
tiên hàng đầu của Đảng và Nhà nước (Nghị quyết 46/NQ-TW của Bộ Chính trị,
chiến lược về công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình
hình mới). Tham gia vào hoạt động bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân
dân có sự đóng góp của nhiều tổ chức, lực lượng xã hội và các tầng lớp nhân dân
như Nhà nước, các cơ sở khám, chữa bệnh, YTDP, dược, các tổ chức phi lợi nhuận,
người dân thụ hưởng… Trong đó các CSYT chính là bộ phận trung tâm trực tiếp
quyết định mức độ hiệu quả của công tác này. Chính vì vậy ở mọi quốc gia, hoạt
động của các CSYT luôn là vấn đề được quan tâm nhằm đem lại những đóng góp to
lớn cho sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.
Trong thời gian qua, cùng với tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh
Quảng Ngãi, ngành y tế đã đạt được những thành tựu trong việc chăm sóc, bảo vệ,
nâng cao sức khỏe cho nhân dân. Hệ thống y tế từ tỉnh đến cơ sở được kiện toàn một
bước, mạng lưới khám chữa bệnh đã được đầu tư nâng cấp và thực sự có những tiến
bộ mới. Hệ thống cung cấp các dịch vụ y tế được mở rộng, tỷ lệ người ốm được chăm
sóc y tế đã tăng lên. Công tác quản lý đã chấn chỉnh một bước, nâng cao trách nhiệm,
y đức của người thầy thuốc đối với bệnh nhân, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.
Tuy nhiên, công tác dự phòng và khám chữa bệnh cũng như công tác quản lý
tài chính trong lĩnh vực y tế ở tỉnh Quảng Ngãi trong những năm qua gặp không ít
khó khăn, bất cập. Chất lượng các dịch vụ y tế chưa đáp ứng nhu cầu ngày càng đa
dạng của nhân dân, nguồn nhân lực còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng; cơ
sở vật chất, trang thiết bị cho các CSYT công lập mặc dù đã và đang được đầu tư
xây dựng và mua sắm trang bị, nhưng chưa hoàn chỉnh và đồng bộ, còn lạc hậu,
chưa đủ khả năng giải quyết hết các bệnh thông thường và một số bệnh chuyên

ii
khoa đặc thù trên địa bàn. Công tác quản lý, huy động và sử dụng các nguồn tài
chính ở các CSYT công lập chưa đạt hiệu quả và chưa đúng mục đích. Rõ ràng, hệ
thống y tế Quảng Ngãi chưa thích ứng kịp thời với sự phát triển nhanh của nền kinh
tế - xã hội và sự phát sinh, biến đổi bất thường của bệnh tật trên địa bàn. Đây chính
là mối quan tâm, băn khoăn của người dân và các cấp chính quyền tỉnh Quảng Ngãi.
Để đáp ứng nhu cầu bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân với
chất lượng ngày càng cao, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội, đòi hỏi các CSYT
công lập cần tập trung củng cố và hoàn thiện cơ sở vật chất về phòng bệnh, khám
bệnh; sản xuất - cung ứng thuốc chữa bệnh và trang thiết bị y tế. Tăng cường đào tạo
và nâng cao chất lượng chuyên môn, y đức của đội ngũ cán bộ y tế. Tăng cường huy
động các nguồn thu, sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả các nguồn lực tài chính theo
hướng tự chủ, công khai, minh bạch.
Đầu tư tài chính và quản lý hoạt động tài chính là một trong những yếu tố
quyết định sự thành công hay thất bại của quản lý các CSYT công lập. Để tăng
cường quản lý và sử dụng các nguồn tài chính đúng mục đích, đạt hiệu quả cao, các
đơn vị có thể sử dụng nhiều công cụ khác nhau nhưng một trong những công cụ hữu
hiệu nhất là kế toán. Kế toán có vai trò rất quan trọng trong quản lý tài chính của
các đơn vị HCSN nói chung và các CSYT công lập nói riêng, là công cụ quan trọng
thực hiện quản lý, điều hành, kiểm tra, giám sát các hoạt động kinh tế trong các đơn vị.
Để phát huy vai trò quan trọng đó, vấn đề có tính chất quyết định là các đơn vị phải biết
tổ chức một cách khoa học và hợp lý công tác kế toán của đơn vị.
Chính vì thế, tổ chức công tác kế toán được hoàn thiện sẽ giúp cho việc quản
lý các nguồn thu và các nội dung chi của các đơn vị hiệu quả hơn. Cho đến nay, cả
trên phương diện lý thuyết và thực tiễn ở nước ta và tỉnh Quảng Ngãi, có rất ít công
trình nghiên cứu khoa học (nhất là ứng dụng) đề cập một cách toàn diện và cụ thể
về tổ chức công tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi để góp phần
nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài chính ngành y tế tỉnh những năm tới.
Bởi vậy việc nghiên cứu thực trạng và đề ra giải pháp hoàn thiện tổ chức
công tác kế toán trong các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi nhằm nâng cao hiệu

iii
quả quản lý tài chính của ngành y tế tỉnh là yêu cầu bức xúc, cả trong lý luận lẫn
thực tiễn hoạt động hiện tại và tương lai của các CSYT công lập. Nhằm đóng góp
thêm cơ sở khoa học và thực tiễn hoàn thiện công tác quản lý tài chính, tổ chức
công tác kế toán trong các CSYT công lập, tác giả chọn đề tài “Tổ chức công tác
kế toán tại các cơ sở y tế công lập tỉnh Quảng Ngãi”.
2. Mục đích nghiên cứu của luận án
Tổ chức công tác kế toán được coi như là một hệ thống các yếu tố cấu thành,
bao gồm tổ chức vận dụng các phương pháp kế toán để thu nhận, xử lý và cung cấp
các thông tin; tổ chức vận dụng chính sách, chế độ, thể lệ kinh tế tài chính, kế toán
vào đơn vị; tổ chức các nhân sự để thực hiện công việc kế toán nhằm đảm bảo cho
công tác kế toán phát huy hết vai trò, nhiệm vụ của mình, giúp công tác quản lý và
điều hành hoạt động của đơn vị có hiệu quả.
Một cách tổng quát, luận án làm rõ một số vấn đề về cơ sở khoa học của tổ
chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập cũng như phân tích các
nhân tố chi phối đến tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập;
luận án phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các CSYT công
lập tỉnh Quảng Ngãi thời gian qua và trên cơ sở đó, luận án đề xuất, gợi ý một số
giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh
Quảng Ngãi trong thời gian tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của Luận án
- Đối tượng nghiên cứu
Luận án nghiên cứu tổ chức công tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh
Quảng Ngãi, trong đó luận án tập trung nghiên cứu các bệnh viện công lập và trung
tâm YTDP tại tỉnh Quảng Ngãi. Với đối tượng này, luận án đi sâu nghiên cứu các
vấn đề lý luận cơ bản và tiến hành khảo sát thực trạng tổ chức công tác kế toán tại
các bệnh viện công lập và trung tâm YTDP, cùng với việc đề xuất các giải pháp
hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện công lập và trung tâm YTDP
của tỉnh Quảng Ngãi hiện nay.
- Phạm vi nghiên cứu

iv
Luận án tập trung nghiên cứu giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các
CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi. Cụ thể:
+ Về mặt nội dung: Luận án nghiên cứu những vấn đề liên quan đến tổ chức
công tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi (lý luận cơ bản về tổ chức
công tác kế toán, thực trạng tổ chức công tác kế toán và đề xuất các giải pháp hoàn
thiện tổ chức công tác kế toán).
+ Về mặt không gian: Luận án giới hạn nghiên cứu thực trạng tổ chức công
tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi, trong đó tập trung vào các bệnh
viện công lập và trung tâm YTDP tại tỉnh Quảng Ngãi.
+ Về mặt thời gian: Luận án tập trung nghiên cứu thực trạng tổ chức công
tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi trong giai đoạn từ năm 2007
đến hết năm 2012.
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
Luận án trình bày hệ thống hóa, toàn diện những vấn đề lý luận về tổ chức
công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập. Trong đó, Luận án đưa ra vấn
đề tổ chức công tác kế toán phải phù hợp với cơ chế tự chủ tài chính trong các đơn
vị sự nghiệp công lập.
Trên cơ sở khảo sát tình hình thực tế về công tác quản lý trực tiếp ở các
CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi trong những năm qua, Luận án mô tả và phân tích
thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi một
cách có hệ thống. Trên cơ sở đó, Luận án phân tích, đánh giá những kết quả và tồn
tại theo các nội dung trên. Luận án đưa ra những quan điểm định hướng và đề xuất
mô hình tổ chức công tác kế toán áp dụng trong các CSYT công lập tỉnh Quảng
Ngãi. Mô hình được xây dựng phù hợp với điều kiện luật pháp và những điều kiện
ràng buộc khác ở Việt Nam.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở phương pháp luận
Cơ sở phương pháp luận của đề tài luận án là phương pháp duy vật biện
chứng; trong đó dựa trên nền tảng nhận thức các vấn đề nghiên cứu từ cơ sở lý luận

v
đến hiện thực khách quan về tổ chức công tác kế toán của các CSYT công lập tỉnh
Quảng Ngãi.
Phương pháp luận duy vật biện chứng vận dụng bước đầu trong nghiên cứu
được dựa trên quá trình khảo sát các công trình nghiên cứu đã công bố có liên quan
đến tổ chức công tác kế toán nhằm tìm ra những vấn đề cần phải giải quyết về mặt lý
thuyết. Trên cơ sở đó, luận án đã phân tích và tổng kết những vấn đề nghiên cứu có
liên quan đến tổ chức công tác kế toán và xác định mục tiêu nghiên cứu của mình.
Cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng cũng được vận dụng thông qua
quá trình thu thập và xử lý dữ liệu. Quá trình khảo sát số liệu và dẫn chứng thực tế
được tiến hành thông qua việc điều tra, chọn mẫu và áp dụng phiếu khảo sát để thu
thập số liệu.Trong quá trình thu thập số liệu, các cơ sở dữ liệu được so sánh để tìm
ra giải pháp tốt nhất phản ánh được bản chất của vấn đề nghiên cứu. Nhờ đó, cũng
đã giảm thiểu được vai trò chủ quan của tác giả nhằm bảo đảm tính khách quan của
kết quả nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình tiến hành hoạt động của các đơn vị HCSN, trong đó có các
CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi chịu tác động rất nhiều các nhân tố khác nhau xuất
phát từ khách quan hay chủ quan xuất phát từ chính nội tại của các đơn vị. Do đó để
nghiên cứu về tổ chức công tác kế toán cần thiết phải kết hợp sử dụng nhiều phương
pháp nghiên cứu khác nhau để nhận biết được thực trạng tổ chức công tác kế toán
tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi. Luận án sử dụng các phương pháp nghiên
cứu cụ thể như sau:
Phương pháp thu thập dữ liệu và nghiên cứu tài liệu: Là một công việc rất
cần thiết cho bất kỳ hoạt động nghiên cứu khoa học nào, các nhà nghiên cứu khoa
học luôn đọc và tra cứu tài liệu có trước để làm nền tảng cho nghiên cứu khoa học
bởi đây là nguồn kiến thức quí giá được tích lũy qua quá trình nghiên cứu mang tính
lịch sử lâu dài. Các phương pháp sử dụng để thu thập tài liệu sử dụng trong công
trình luận án này là:

vi
+ Phương pháp điều tra, phỏng vấn: Được thực hiện để thu thập thông tin
trên các đối tượng cần lấy thông tin phục vụ quá trình nghiên cứu, thông tin tài liệu
thu thập được khi sử dụng phương pháp này là các tài liệu sơ cấp (tài liệu gốc)
mang tính chính xác cao.
Các bước tiến hành:
Bước 1: Xác định nguồn thông tin thu thập đối tượng điều tra, phỏng vấn;
Nguồn thu thập thông tin: Là các thông tin có liên quan tổ chức công tác kế
toán trong các đơn vị tiến hành khảo sát.
Đối tượng phỏng vấn đề cập ở trên là các cán bộ kế toán tại các đơn vị tiến
hành khảo sát.
Bước 2: Thiết lập các câu hỏi điều tra, phỏng vấn là những câu hỏi liên quan
đến vấn đề cần nghiên cứu tìm hiểu.
Bước 3: Tiến hành điều tra, phỏng vấn đối với kế toán trưởng và các cán bộ
kế toán tại các đơn vị tiến hành khảo sát. Các câu hỏi điều tra, phỏng vấn được sử
dụng trong quá trình thu thập thông tin.
Quá trình tiến hành điều tra trong vòng 6 tháng tại các đơn vị tiến hành khảo
sát. Tổng số bảng câu hỏi điều tra phát ra là 25, Kết quả thu được 25 bảng câu hỏi
đã trả lời với tỷ lệ phản hồi là 100%. Phiếu điều tra được phát đến từng cán bộ,
nhân viên như Kế toán trưởng, kế toán tổng hợp, kế toán thực hiện các phần hành
khác và một số nhân viên ngoài phòng kế toán. Bên cạnh việc phát phiếu điều tra
nghiên cứu sinh còn gặp gỡ, tiếp xúc, phỏng vấn Ban lãnh đạo các đơn vị tiến hành
khảo sát như Kế toán trưởng, Trưởng Phó phòng tài chính kế toán, Trưởng các
khoa, phòng ban bộ phận,…
Sau khi tiến hành phỏng vấn thu thập và tổng hợp dữ liệu từ các phiếu điều
tra [Phụ lục 02] để từ đó nhận định về tổ chức công tác kế toán tại các CSYT công
lập tỉnh Quảng Ngãi, từ các thông tin thu thập đó sẽ được sử dụng làm tài liệu để
thực hiện luận án này.
+ Phương pháp thu thập tài liệu: Phương pháp này dùng để thu thập các
thông tin về từng nội dung liên quan đến tổ chức công tác kế toán như các nhân tố

vii
về đặc điểm của các đơn vị sự nghiệp công lập, cơ chế quản lý tài chính, nguồn tài
chính đầu tư cho các đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó có các CSYT công lập tỉnh
Quảng Ngãi và sự ảnh hưởng của công nghệ thông tin đối với tổ chức công tác kế
toán trong đơn vị này.
Trong quá trình thu thập tài liệu và tìm hiểu thực tế đã giúp em nhận biết được
thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi, qua đó
phát hiện được hạn chế, tồn tại của tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị này.
Luận án đã tiến hành thu thập các tài liệu, số liệu tại các CSYT công lập tỉnh
Quảng Ngãi, trong đó tập trung chủ yếu vào các bệnh viện công lập và trung tâm
YTDP. Trên cơ sở các số liệu thu thập được, nghiên cứu sinh đã lựa chọn những số
liệu cần thiết, phù hợp để đưa vào sử dụng.
Để thực hiện được phương pháp này cần tổng hợp dữ liệu thứ cấp từ các
chứng từ và sổ kế toán, báo cáo kế toán có liên quan đến tổ chức công tác kế toán
tại các bệnh viện công lập và trung tâm YTDP. Việc áp dụng phương pháp này sẽ
nhằm phát hiện sự tác động của các nhân tố từ môi trường khách quan ảnh hưởng
đến hoạt động và tổ chức công tác kế toán của các bệnh viện công lập và trung tâm
YTDP tỉnh Quảng Ngãi.
+ Phương pháp quan sát thực tế: Đây là phương pháp rất sinh động và thực
tế vì qua phương pháp này tất cả các giác quan của người phỏng vấn đều được sử
dụng như mắt nhìn, tai nghe... qua đó các thông tin được ghi lại trong trí nhớ, qua
ghi chép, chụp lại một cách cụ thể, thực tế, phong phú và khách quan.
+ Phương pháp tổng hợp, phân tích dữ liệu: Dựa vào những thông tin, tài
liệu thu thập được qua các cuộc phỏng vấn, qua việc khảo sát tại các bệnh viện công
lập và trung tâm YTDP của tỉnh Quảng Ngãi, qua việc sưu tầm trên sách báo, tạp
chí, qua việc tìm kiếm trên các website,… các thông tin được lựa chọn, phân loại và
sắp xếp một cách có hệ thống, tác giả đã sử dụng phần mềm EXCEL để phân tích,
tính toán khoa học tỉ lệ phần trăm áp dụng hay không áp dụng ở từng nội dung, từng
phần hành. Kết quả của việc điều tra, phỏng vấn đã tổng hợp lại và phân tích, đánh
giá ở chương 2 của luận án.

viii
6. Tổng quan đề tài nghiên cứu
Đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học về chủ đề tài chính y tế và tổ
chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập nói chung và tại các CSYT
công lập nói riêng. Có thể tóm tắt các vấn đề nổi bật đã được đề cập trong một số
nghiên cứu tiêu biểu như sau:
6.1. Các công trình đã nghiên cứu ở ngoài nước
Trong các nghiên cứu trước đây về tổ chức công tác kế toán, các tác giả chủ
yếu đề cập đến nguyên lý và nguyên tắc chung về tổ chức công tác kế toán; đặc
điểm tổ chức công tác kế toán trong một số loại hình doanh nghiệp đặc thù. Riêng
lĩnh vực tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp, trên thế giới chỉ có
một số ít tác giả nghiên cứu. Ba trong số các tác giả đó là Earl R.Wilson, Leo
E.Hay, Susan C.Kattelus đã cùng tham gia một số công trình và viết cuốn sách nổi
tiếng với tiêu đề là “Kế toán Nhà nước và các tổ chức phi lợi nhuận” (Accounting
for Governmental and Nonpofit Entities). Đây có thể coi là một công trình nghiên
cứu khá công phu về các khía cạnh khác nhau hoạt động của các đơn vị HCSN nói
chung. Các nội dung nghiên cứu trong cuốn sách bao gồm các nguyên tắc kế toán
chung được chấp nhận, hướng dẫn cách thức ghi nhận các sự kiện, cách thức lập
báo cáo tài chính cuối kỳ. Nghiên cứu cũng đi sâu vào phân tích đặc thù hoạt động
của một số lĩnh vực sự nghiệp đặc thù như tổ chức kế toán trong các trường học,
bệnh viện, các đơn vị lực lượng vũ trang,…
Riêng trong lĩnh vực y tế, các tác giả Bruce R.Neumann, James D.Suver,
William N.Zelman đã tái bản nhiều lần nghiên cứu về “Quản lý tài chính - Khái niệm
và áp dụng vào cơ sở y tế” (Financial Management, Concepts and Applications for
Health Care Providers). Các nội dung chính của công trình này là môi trường y tế và
chức năng của quản lý tài chính; kế toán tài chính - ngôn ngữ của quản lý tài chính;
phân tích báo cáo tài chính; quản lý vốn, tài sản, công nợ trong các đơn vị; các nội
dung về kế toán quản trị như chi phí hành vi, lập dự toán, phân bổ chi phí, định giá, ra
quyết định đầu tư… Ngoài ra trong lĩnh vực này còn phải kể đến cuốn sách của tác
giả Louis C.Gapenski “Tài chính y tế - Giới thiệu về kế toán và quản lý tài chính”

ix
(Healthcare Finance - An introduction of Accounting and Financial Management).
Trong tài liệu này, tác giả đã phân tích môi trường tài chính của ngành y tế, hướng dẫn
về tổ chức kế toán trên cả hai nội dung kế toán tài chính và kế toán quản trị.
Bên cạnh những công trình nghiên cứu của các tác giả, tìm hiểu về tổ chức
công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp nói chung và các CSYT nói riêng cần
phải tìm hiểu các nguyên tắc kế toán chung được chấp nhận (Generally accounting
priciples - GAAP) áp dụng cho các bệnh viện và các tổ chức y tế khác do Hiệp hội
các Bệnh viện Hoa Kỳ (American Hospital Association - AHA), Hiệp hội Quản lý
Tài chính Y tế Hoa Kỳ (Healthcare Fianancial Management Association - HFMA)
và Viện Kế toán viên công chứng Hoa Kỳ (American Institute of Certified Public
Accountants - AICPA). Tuy nhiên nhìn chung các công trình nghiên cứu và tài liệu
này chủ yếu được thực hiện bởi các giáo sư của các trường Đại học Hoa Kỳ, do đó
có thể nghiên cứu của các tác giả là khá toàn diện trong điều kiện áp dụng tại các
CSYT của Mỹ và các nước phương Tây bởi Mỹ là quốc gia điển hình đại diện cho
các nước có hệ thống bệnh viện tư tự hạch toán.
6.2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước
Ở Việt Nam, trong những năm qua đã có một số công trình và đề tài nghiên
cứu của các tác giả như Luận án Tiến sĩ Kinh tế: “Các giải pháp tài chính thúc đẩy
phát triển sự nghiệp y tế ở Việt Nam” của Hoàng Thị Thúy Nguyệt (2006), Học
viện Tài chính; Luận án Tiến sĩ Kinh tế: “Giải pháp quản lý sử dụng các nguồn tài
chính tại các cơ sở khám chữa bệnh công lập do địa phương quản lý ở Việt Nam”
của Đỗ Thị Thu Trang (2010), Học viện Tài chính; các đề tài do Vụ HCSN - Bộ Tài
chính thực hiện: “Đổi mới cơ chế quản lý tài chính sự nghiệp y tế trong nền kinh tế
thị trường Việt Nam” năm 1996, “Đổi mới và hoàn thiện các giải pháp tài chính
nhằm thúc đẩy xã hội hóa trong lĩnh vực giáo dục, y tế” năm 2002; Và các tài liệu
hội thảo: “Bệnh viện tự chủ: thực trạng, hướng phát triển và bước đi” của Phan
Huy Dũng, Nguyễn Thị Kim Chúc hay “Nguồn tài chính y tế - Thực trạng, hiệu quả
sử dụng và những kiến nghị” của Phan Thị Cúc (2004). Các nghiên cứu này chỉ bàn
đến khía cạnh tài chính y tế và đứng trên quan điểm của các cơ quan quản lý Nhà

x
nước để đưa ra các giải pháp hoàn thiện hay chỉ tập trung nghiên cứu về thực trạng
và giải pháp quản lý tài chính y tế ở các bệnh viện công lập.
Riêng vấn đề tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị HCSN, Vụ Chế độ kế
toán - Bộ Tài chính đã ban hành chế độ cụ thể hướng dẫn thực hành kế toán ở các
đơn vị HCSN nói chung. Tuy nhiên cho đến nay, các quy định này được dùng
chung cho mọi đơn vị HCSN, không phân biệt lĩnh vực, không tính đến đặc thù của
từng ngành khác nhau. Trên thực tế nhận thức được sự khác biệt trong tổ chức hoạt
động của các ngành, lĩnh vực mà đã có tác giả nghiên cứu về tổ chức kế toán ở từng
loại hình đơn vị cụ thể. Một trong số đó là tác giả Trần Thị Hoa Thơm (2011), Học
viện Tài chính, với công trình Luận án Tiến sĩ Kinh tế “Sử dụng công cụ kế toán và
kiểm toán để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính ở các trường đại học công lập
Việt Nam”. Trong công trình này tác giả đã tập trung đi sâu nghiên cứu về thực trạng
sử dụng công cụ kế toán và kiểm toán vào công tác quản lý tài chính của các trường
đại học công lập Việt Nam. Từ đó đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả
quản lý tài chính của các trường đại học công lập Việt Nam thông qua việc sử dụng
công cụ kế toán và kiểm toán trong điều kiện khoán chi và chế độ tự chủ về tài chính.
Luận án Tiến sĩ Kinh tế “Tổ chức kế toán ở các trường Đại học trực thuộc
Bộ Giáo dục và Đào tạo” của tác giả Nguyễn Thị Minh Hường (2004), Trường Đại
học Kinh tế Quốc dân. Trong công trình này tác giả chỉ trình bày những vấn đề lý
luận cơ bản về tổ chức công tác kế toán nói chung áp dụng cho mọi đơn vị kế toán
mà không đi vào tìm hiểu tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp. Các
kiến nghị và giải pháp chủ yếu đề cập đến vấn đề quản lý tài chính chứ không đi sâu
vào việc hoàn thiện tổ chức công tác kế toán ở các trường đại học.
Luận án Tiến sĩ Kinh tế “Tổ chức hạch toán kế toán trong các cơ sở y tế với
việc tăng cường quản lý tài chính ngành y tế Việt Nam” của tác giả Lê Kim Ngọc
(2009), Trường Đại học Kinh tế Quốc dân. Trong công trình này tác giả đã tập trung
nghiên cứu sâu những vấn đề lý luận cơ bản về công tác quản lý tài chính và tổ chức
công tác kế toán ở các đơn vị sự nghiệp nói chung nhưng tác giả không phân tích
các nhân tố chi phối đến tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công

xi
lập. Các kiến nghị và giải pháp chủ yếu đề cập đến vấn đề công tác quản lý tài chính
và tổ chức công tác kế toán tại các bệnh viện đa khoa và chuyên khoa thuộc Bộ Y tế
và Sở Y tế quản lý.
Luận án Tiến sĩ Kinh tế “Hoàn thiện Tổ chức kế toán trong các bệnh viện
trực thuộc Bộ Y tế ở Việt Nam” của tác giả Lê Thị Thanh Hương (2012), Trường
Đại học Thương mại. Trong công trình này tác giả đã phân tích đặc điểm tổ chức
đơn vị sự nghiệp có thu công lập (so sánh với đơn vị sự nghiệp có thu ngoài công
lập, so sánh hoạt động dịch vụ trong đơn vị sự nghiệp có thu công lập và trong
doanh nghiệp) chi phối đến cơ chế quản lý tài chính và tổ chức công tác kế toán
trong loại hình đơn vị này. Luận án đã có tập trung phân tích, đánh giá thực tiễn và
đề xuất các giải pháp để hoàn thiện tổ chức kế toán đối với loại hình đơn vị sự
nghiệp có thu nói chung và các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế nói riêng.
Ngoài ra ở tỉnh Quảng Ngãi, trong những năm qua đã có một số công trình
nghiên cứu về tài chính y tế và tổ chức công tác kế toán ở các CSYT công lập tỉnh
Quảng Ngãi của các tác giả như Đoàn Thị Xuân Mỹ (2011), Trường Đại học Đà
Nẵng với Luận văn Thạc sỹ “Phát triển dịch vụ y tế ở các huyện miền núi tỉnh
Quảng Ngãi”. Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về
phát triển dịch vụ y tế và phân tích thực trạng, đánh giá những thành tựu và hạn chế
trong việc phát triển dịch vụ y tế tại các huyện miền núi của tỉnh Quảng Ngãi. Từ đó
Luận văn đã đưa ra một số giải pháp phát triển dịch vụ y tế ở các huyện miền của
tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2020.
Luận văn Thạc sỹ với đề tài “Tổ chức công tác kế toán thu, chi hoạt động
trong các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn Quảng Ngãi” (2007) của tác giả
Nguyễn Thị Thanh Vân - Học viện Tài chính. Trọng tâm của đề tài này là nghiên
cứu về tổ chức công tác kế toán thu, chi hoạt động trong các đơn vị sự nghiệp nói
chung của tỉnh. Đề tài đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận cơ bản về tổ chức kế toán
thu, chi hoạt động trong các đơn vị sự nghiệp công lập và đánh giá tình hình thực tế
về cơ chế quản lý tài chính cũng như công tác kế toán thu, chi hoạt động tại các đơn
vị sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi. Từ đó, đưa ra những giải pháp hoàn

xii
thiện khoa học, hợp lý và khả thi nhằm nâng cao công tác kế toán thu, chi hoạt động
tại các đơn vị sự nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi.
Tóm lại, dù có khá nhiều nghiên cứu về tài chính y tế và tổ chức công tác kế
toán tại các CSYT công lập Việt Nam với những đóng góp to lớn và có ý nghĩa
tham khảo quan trọng cho luận án trong quá trình thực hiện, tuy nhiên, những công
trình nghiên cứu này còn có hạn chế hay khoảng trống chưa được đề cập ở một số
khía cạnh sau:
Thứ nhất, lý luận về tổ chức công tác kế toán, mỗi một đề tài có những cách
tiếp cận, cách đặt vấn đề riêng, nhưng có điểm chung là chỉ tập trung nghiên cứu lý
luận về một số nội dung của tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công
lập nói chung. Trong khi đó, những lý luận cơ bản về những nội dung tổ chức công
tác kế toán cũng như việc phân tích các nhân tố chi phối đến tổ chức công tác ở các
đơn vị sự nghiệp công lập cũng vẫn chưa có một công trình nào trình bày một cách
hệ thống và toàn diện.
Thứ hai, các công trình nghiên cứu chỉ tập trung phân tích, đánh giá thực
trạng từ đó đưa ra các giải pháp để hoàn thiện về quản lý nguồn tài chính, cơ chế
quản lý tài chính và tổ chức công tác kế toán ở các CSYT công lập nói chung và các
bệnh viện công lập Việt Nam nói riêng. Đến nay, dường như chưa có một nghiên
cứu tổng hợp, phân tích đầy đủ về thực trạng và đưa ra giải pháp cụ thể về tổ chức
công tác kế toán tại các bệnh viện và trung tâm YTDP tuyến tỉnh, tuyến huyện ở Việt
Nam nói chung và ở tỉnh Quảng Ngãi nói riêng.
Thứ ba, các công trình chưa đưa ra các giải pháp cụ thể hoàn thiện việc tổ
chức công tác kế toán tại các CSYT công lập như xây dựng hệ thống tài khoản kế
toán theo bộ mã tài khoản để phục vụ cho việc cung cấp thông tin quản trị nội đơn vị và
cho việc sử dụng phần mềm kế toán trong toàn ngành y tế; xây dựng và hoàn thiện hệ
thống báo cáo kế toán; nâng cao chất lượng công tác kiểm tra kế toán tại các CSYT
công lập; cũng như việc phân tích thông tin kế toán và ứng dụng công nghệ thông
tin để quản lý toàn diện công tác quản lý tài chính và công tác kế toán ở các bệnh
viện công lập.

xiii
6.3. Những vấn đề luận án sẽ tập trung nghiên cứu, giải quyết
Hoàn thiện tổ chức công tác kế toán trong các CSYT công lập nói chung và
các CSYT công lập ở tỉnh Quảng Ngãi nói riêng là yêu cầu cấp thiết trong quá trình
chuyển sang cơ chế tự chủ tài chính. Đặc biệt đối với ngành y tế tỉnh Quảng Ngãi,
những phương hướng và giải pháp hoàn thiện phải phù hợp với các định hướng phát
triển hệ thống CSYT của Việt Nam và yêu cầu đồng thời đạt được hai mục tiêu lớn
là đảm bảo công bằng y tế và đảm bảo tính hiệu quả kinh tế. Xuất phát từ quá trình
tìm hiểu về đề tài nghiên cứu, Luận án sẽ tập trung nghiên cứu các vấn đề chính như
sau:
- Trình bày hệ thống và toàn diện về khái niệm, ý nghĩa và nhiệm vụ của tổ
chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập cũng như những nội dung
của tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập. Ngoài ra, luận án sẽ
phân tích các nhân tố chi phối đến tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp
công lập như đặc điểm của đơn vị sự nghiệp công lập, công tác quản lý tài chính của
đơn vị sự nghiệp công lập và sự ảnh hưởng của công nghệ thông tin đối với tổ chức
công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập;
- Trên cơ sở các tư liệu phong phú, đáng tin cậy có liên quan đến tổ chức
công tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi được thu thập từ các cơ
quan, đơn vị có trách nhiệm của tỉnh Quảng Ngãi, luận án đã khái quát, mô tả bức
tranh hiện thực về tổ chức công tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi.
Từ đó, luận án đã rút ra những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân ảnh hưởng
đến thực trạng, làm cơ sở thực tiễn quan trọng để xây dựng định hướng và đưa ra
các giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện tổ chức công tác kế toán ở các CSYT công
lập tỉnh Quảng Ngãi trong thời gian tới.
- Đề xuất những giải pháp có tính khả thi để hoàn thiện tổ chức công tác kế
toán tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi như:
Một là, hoàn thiện hệ thống chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán, hệ
thống sổ kế toán cũng như hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán và phân tích thông
tin kế toán tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi;

xiv
Hai là, hoàn thiện công tác kiểm tra kế toán, ứng dụng công nghệ thông tin vào
công tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh Quảng Ngãi nhằm tăng cường công tác
quản lý tài chính kế toán.
7. Kết cấu luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận và phụ lục, luận án gồm 207 trang. Luận án kết
cấu gồm 3 chương như sau:
- Chương 1: Những lý luận cơ bản về tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị
sự nghiệp công lập.
- Chương 2: Thực trạng tổ chức công tác kế toán tại các CSYT công lập tỉnh
Quảng Ngãi.
- Chương 3: Giải pháp hoàn thiện tổ chức công tác kế toán tại các CSYT công
lập tỉnh Quảng Ngãi.
Ba chương này có mối quan hệ logic để thực hiện mục tiêu nghiên cứu.

1
Chương 1
NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN
TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÔNG LẬP
1.1. Ý nghĩa, yêu cầu và nhiệm vụ của tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị
sự nghiệp công lập
1.1.1. Ý nghĩa của tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập
Trong điều kiện quản lý kinh tế hiện nay, các hoạt động tổ chức và quản lý
nền kinh tế quốc dân, tổ chức và quản lý các hoạt động kinh tế tài chính trong các
đơn vị muốn đạt hiệu quả cao, có được những quyết định đúng đắn, thúc đẩy sự
phát triển của nền kinh tế quốc dân và của từng đơn vị, cần thiết phải có những
thông tin về các hoạt động kinh tế tài chính một cách đầy đủ, kịp thời, chính xác và
có hệ thống. Những thông tin như vậy chỉ có thể có được thông qua kế toán. Thông
tin do kế toán cung cấp có độ tin cậy cao, mô tả được thực trạng hoạt động kinh tế
tài chính trong đơn vị, là một bộ phận cấu thành rất quan trọng trong hệ thống thông
tin kinh tế tài chính của đơn vị, giúp cho các cơ quan quản lý, các nhà kinh tế, các
nhà quản lý ở các đơn vị có cơ sở để hoạch định các chính sách, đường lối phát triển
kinh tế xã hội, phương hướng hoạt động của đơn vị phù hợp với phạm vi toàn xã
hội và trong từng đơn vị.
Như vậy, kế toán - một trong những công cụ quản lý có hiệu lực được sử
dụng trong các đơn vị để quản lý tài sản, quản lý quá trình tiếp nhận và sử dụng các
nguồn kinh phí. Song để kế toán thực sự trở thành công cụ quản lý đắc lực ở các
đơn vị sự nghiệp công lập, thì vấn đề tổ chức công tác kế toán hợp lý và khoa học là
một trong những tiền đề tiên quyết của các đơn vị.
Do đó để đạt được yêu cầu trên theo chúng tôi mỗi đơn vị sự nghiệp công lập
cần phải tổ chức công tác kế toán khoa học. Có nhiều quan điểm khác nhau về tổ
chức công tác kế toán như sau:
Theo Giáo trình Tổ chức công tác kế toán, trường Đại học Kinh tế Thành
phố Hồ Chí Minh thì “Tổ chức công tác kế toán là việc xác định những công việc,
những nội dung mà kế toán phải thực hiện hay phải tham mưu cho các bộ phận

2
phòng ban khác thực hiện, nhằm hình thành một hệ thống kế toán đáp ứng được các
yêu cầu của đơn vị” [92].
Theo Giáo trình Tổ chức công tác kế toán, Học viện Tài chính thì “Tổ chức
công tác kế toán là tổ chức việc thu nhận, hệ thống hóa và cung cấp thông tin về
hoạt động của đơn vị” [60].
Theo Giáo trình Nguyên lý kế toán, Học viện Tài chính thì “Tổ chức công
tác kế toán cần được hiểu như một hệ thống các yếu tố cấu thành gồm: tổ chức bộ
máy kế toán, tổ chức vận dụng các phương pháp kế toán, kỹ thuật hạch toán, tổ
chức vận dụng các chế độ, thể lệ kế toán… mối liên hệ và sự tác động giữa các yếu
tố đó với mục đích đảm bảo các điều kiện cho việc phát huy tối đa chức năng của
hệ thống các yếu tố đó” [58].
Như vậy theo chúng tôi, tổ chức công tác kế toán được coi như là một hệ
thống các yếu tố cấu thành, bao gồm tổ chức vận dụng các phương pháp kế toán để
thu nhận, xử lý, phân tích, kiểm tra và cung cấp các thông tin; tổ chức vận dụng
chính sách, chế độ, thể lệ kinh tế tài chính, kế toán vào đơn vị; tổ chức các nhân sự
để thực hiện công việc kế toán nhằm đảm bảo cho công tác kế toán phát huy hết vai
trò, nhiệm vụ của mình, giúp công tác quản lý và điều hành hoạt động của đơn vị có
hiệu quả.
Do đó, tổ chức công tác kế toán thực chất là tổ chức thu nhận, xử lý và cung
cấp thông tin kế toán trên cơ sở hiểu biết về kế toán, các qui định của pháp luật kế
toán, pháp luật khác có liên quan, qui mô, đặc điểm và yêu cầu quản lý của đơn vị
kế toán.
Khác với các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, các đơn vị sự nghiệp công
lập được Nhà nước giao nhiệm vụ theo chức năng quản lý ngành và được phân cấp
quản lý theo các đơn vị dự toán cấp 1, cấp 2, cấp 3. Các đơn vị sự nghiệp công lập
được trang trải chi phí bằng nguồn vốn cấp phát của NSNN, nguồn thu sự nghiệp và
các hoạt động dịch vụ. Mọi khoản thu, chi ở đơn vị này đều phải được lập dự toán
một cách có cơ sở khoa học. Vì vậy, với quan điểm trên chúng tôi cho rằng tổ chức
công tác kế toán khoa học và hợp lý sẽ đảm bảo kế toán thực hiện tốt vai trò và nhiệm

3
vụ của mình trong đơn vị và thỏa mãn tốt được thông tin kinh tế tài chính của đơn vị
cho các đối tượng quan tâm. Do đó, theo chúng tôi việc tổ chức tốt công tác kế toán
trong các đơn vị sự nghiệp công lập sẽ mang lại các ý nghĩa cụ thể sau:
Thứ nhất, tổ chức công tác kế toán khoa học sẽ đảm bảo cung cấp chính xác,
kịp thời và đầy đủ các thông tin kinh tế, tài chính của đơn vị cho các đối tượng quan
tâm giúp họ đưa ra các quyết định đúng đắn, kịp thời.
Thông tin đầu ra của kế toán cung cấp là sản phẩm của quy trình kế toán
hoặc từng giai đoạn quy trình, từng trung tâm của quy trình hoạt động của đơn vị.
Chất lượng thông tin kế toán cung cấp sẽ chi phối và quyết định tính đúng đắn, phù
hợp, chất lượng, hiệu quả và hiệu suất trong các quyết định của nhà quản lý,…
Trong khi đó, thông tin kế toán cung cấp có kịp thời, chính xác và có chất lượng
hay không lại phụ thuộc chủ yếu vào việc tổ chức vận dụng các phương pháp kế
toán để thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin; tổ chức vận dụng các chính sách chế
độ kinh tế tài chính và kế toán của Nhà nước; tổ chức bộ máy kế toán với các nhân
viên kế toán có tri thức, có tư duy về kinh tế tài chính kế toán và được bố trí đúng vị
trí công việc.
Thứ hai, tổ chức công tác kế toán khoa học sẽ đảm bảo ghi chép, theo dõi,
phản ánh và giám sát chặt chẽ các loại tài sản, nguồn kinh phí của đơn vị, giúp cho
việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, nguồn kinh phí trong các đơn vị.
Quá trình thu nhận, ghi chép, xử lý và cung cấp thông tin trong các đơn vị sự
nghiệp công lập cần phải được thực hiện trên cơ sở của tổ chức bộ máy kế toán với
những nhân viên kế toán có chuyên môn về kế toán, tài chính và được phân công,
phân nhiệm cụ thể đảm bảo công tác kế toán có hiệu quả. Hoạt động của các đơn vị
sự nghiệp công lập phải tuân thủ các chính sách, chế độ về kinh tế tài chính của Nhà
nước; tổ chức công tác kế toán đòi hỏi các nhân viên kế toán sử dụng hệ thống
phương pháp kế toán là một trong những yếu tố quan trọng có tính quyết định và là
trung tâm của mối quan hệ biện chứng giữa các yếu tố cấu thành của tổ chức công
tác kế toán. Vì vậy, các đơn vị sự nghiệp công lập sử dụng kế toán là một công cụ
quản lý kinh tế tài chính cần phải tổ chức vận dụng các chính sách, chế độ, thể lệ về

4
kinh tế tài chính nhằm thu nhận, ghi chép và phản ánh đầy đủ, chính xác mọi sự
biến động của các loại đối tượng kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập.
Thứ ba, tổ chức công tác kế toán khoa học sẽ giúp cho kế toán thực hiện tốt
yêu cầu, chức năng và nhiệm vụ của mình trong hệ thống các công cụ quản lý.
Tổ chức công tác kế toán trong các đơn vị sự nghiệp công lập là việc tổ chức
thực hiện những nội dung kế toán trong đơn vị và thiết lập mối quan hệ giữa các
yếu tố cấu thành nhằm đạt được sản phẩm cuối cùng là thông tin cung cấp trên các
báo cáo kế toán có chất lượng và đáng tin cậy cho nhà quản lý và các đối tượng sử
dụng. Tổ chức công tác kế toán cần phải vận dụng có hiệu quả các chính sách, chế
độ, thể lệ về kinh tế tài chính của Nhà nước và thực hiện công bố thông tin bằng các
báo cáo tài chính theo quy định của pháp luật.
Thứ tư, tổ chức công tác kế toán khoa học sẽ giúp cho đơn vị sự nghiệp công
lập có được bộ máy kế toán gọn nhẹ, hoạt động hiệu quả, nâng cao hiệu suất và hiệu
quả hoạt động của bộ máy kế toán. Nếu khối lượng công việc kế toán lớn mà tổ
chức một bộ máy kế toán cồng kềnh, làm việc kém hiệu quả sẽ nảy sinh các vấn đề
như công việc không trôi chảy, thiếu tính đồng bộ do nhiều bộ phận có tác nghiệp
chồng chéo, phân định chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận không rõ ràng; thời
gian hạch toán và thanh quyết toán chậm so với quy định do phải qua nhiều bộ phận
trung gian,…
Như vậy tổ chức công tác kế toán có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quản
lý ở các đơn vị sự nghiệp công lập. Chính vì vậy trong điều kiện hiện nay, một yêu
cầu đặt ra với tổ chức công tác kế toán là phải không ngừng đổi mới và hoàn thiện
nhằm đáp ứng nhu cầu quản lý của bản thân đơn vị cũng như phù hợp với các
chính, chế độ, thể lệ về kinh tế, tài chính của Nhà nước. Để phát huy tốt nhất vai trò,
ý nghĩa của tổ chức công tác kế toán, các đơn vị sự nghiệp công lập cần phải tuân thủ
đầy đủ các yêu cầu cơ bản và thực hiện tốt nhiệm vụ về tổ chức công tác kế toán.
1.1.2. Yêu cầu, nguyên tắc và nhiệm vụ tổ chức công tác kế toán tại các
đơn vị sự nghiệp công lập
1.1.2.1. Yêu cầu và nguyên tắc của tổ chức công tác kế toán

5
Tổ chức công tác kế toán có chất lượng, hiệu quả là cơ sở để kế toán cung
cấp thông tin kịp thời, đầy đủ, trung thực, hợp lý về tình hình tài sản, công nợ,
nguồn kinh phí, tình hình và kết quả hoạt động kinh tế, tài chính của đơn vị kế toán,
phù hợp với qui định pháp luật kế toán hiện hành và các qui định khác của pháp luật
khác có liên quan; cung cấp đầy đủ, kịp thời, minh bạch, phục vụ cho việc ra các
quyết định kinh tế của nhà quản trị bên trong và những cá nhân, tổ chức bên ngoài
có liên quan.
Tính hiệu lực, hiệu quả của các quyết định kinh tế phụ thuộc chủ yếu vào
chất lượng thông tin kế toán. Để giảm thiểu sai lầm trong việc ra quyết định, yêu
cầu chung của người sử dụng thông tin kế toán là thông tin phải kịp thời, phản ảnh
trung thực, hợp lý về tình hình tài sản, công nợ, nguồn kinh phí, tình hình và kết quả
hoạt động kinh tế, tài chính của đơn vị kế toán. Tuy nhiên, trong thực tế với những
nguyên nhân chủ quan, khách quan khác nhau như sự yếu kém về năng lực chuyên
môn, do sự hạn chế hiểu biết về pháp luật, sự mới mẽ và phức tạp của các giao dịch,
sự mâu thuẫn về lợi ích nhóm,… thông tin do kế toán cung cấp luôn có khả năng
tồn tại những sai phạm với các mức độ khác nhau. Vì vậy, theo chúng tôi để đảm
bảo thông tin kế toán cung cấp đầy đủ, kịp thời, minh bạch, rõ ràng, đáng tin cậy, tổ
chức công tác kế toán cần phải đáp ứng các yêu cầu sau:
Thứ nhất, tổ chức công tác kế toán phải đảm bảo yêu cầu khoa học và hợp
lý, trên cơ sở chấp hành đúng các nguyên tắc tổ chức và phù hợp với các chính
sách, chế độ, thể lệ quy chế tài chính kế toán hiện hành.
Bất kỳ công việc tổ chức nào trước hết phải thể hiện được tính khoa học và
hợp lý, bởi vì công việc tổ chức là yếu tố quyết định đến chất lượng và hiệu quả của
công tác. Do đó, công tác kế toán phải tuân thủ theo những nguyên tắc, chính sách,
chế độ, thể lệ, quy chế về kinh tế, tài chính, kế toán,… Vì thế, tổ chức công tác kế
toán ở đơn vị sự nghiệp công lập không chỉ cần tính khoa học, hợp lý mà còn phải
dựa trên cơ sở chấp hành đúng các quy định có tính nguyên tắc, các chính sách, chế
độ hiện hành liên quan của Nhà nước.
Thứ hai, tổ chức công tác kế toán ở đơn vị phải đảm bảo phù hợp với đặc

6
điểm tổ chức quản lý, quy mô và địa bàn hoạt động của đơn vị.
Mỗi đơn vị có đặc điểm, điều kiện thực tế khác nhau về tổ chức hoạt động, tổ
chức quản lý, quy mô và trình độ quản lý,… Do vậy, tổ chức công tác kế toán ở đơn
vị sự nghiệp công lập muốn phát huy tốt tác dụng thì phải được tổ chức phù hợp với
điều kiện thực tế của đơn vị.
Thứ ba, tổ chức công tác kế toán ở đơn vị phải phù hợp với biên chế đội ngũ
và khả năng trình độ của đội ngũ cán bộ nhân viên kế toán hiện có.
Mỗi đơn vị sự nghiệp công lập có đội ngũ kế toán với trình độ chuyên môn
nghiệp vụ, sử dụng thiết bị phương tiện kỹ thuật tin học… có thể khác nhau. Do
vậy, các đơn vị muốn tổ chức công tác kế toán hợp lý và có hiệu quả thì khi tổ chức
công tác kế toán cần đảm bảo tính phù hợp với đội ngũ, trình độ của họ thì những
người làm kế toán mới đủ khả năng, điều kiện để hoàn thành nhiệm vụ công việc kế
toán được giao.
Thứ tư, tổ chức công tác kế toán phải đảm bảo thực hiện đầy đủ chức năng
nhiệm vụ kế toán trong đơn vị, thu nhận, xử lý, kiểm tra và cung cấp thông tin kế
toán đáp ứng yêu cầu quản lý, quản trị của đơn vị.
Sản phẩm cuối cùng của kế toán là cung cấp được các báo cáo kế toán (thông
tin kế toán) cần thiết cho các đối tượng sử dụng thông tin. Những thông tin đó xuất
phát từ yêu cầu quản lý, quản trị đơn vị và của các đối tượng sử dụng thông tin kế
toán. Do vậy, khi tiến hành tổ chức công tác kế toán ở đơn vị cần lưu ý đến yêu cầu
quản lý, quản trị của các đối tượng đó để thiết kế hệ thống thu nhận và cung cấp
thông tin phải có hiệu quả và hữu ích.
Thứ năm, tổ chức công tác kế toán phải đảm bảo được những yêu cầu của
thông tin kế toán và tiết kiệm chi phí hạch toán.
Kế toán là công cụ quản lý, mà mục đích của quản lý là hiệu quả và tiết
kiệm, đồng thời kế toán là công việc, là hoạt động của một tổ chức/bộ phận của đơn
vị cũng chi phí rất nhiều cho công việc này. Do vậy, khi tổ chức công tác kế toán ở
đơn vị cũng quan tâm đến vấn đề hiệu quả và tiết kiệm chi phí hạch toán, cần phải
tính toán, xem xét đến tính hợp lý giữa chi phí hạch toán với kết quả/hiệu quả/tính

7
kinh tế của công tác kế toán mang lại.
Xuất phát từ các yêu cầu trên, theo chúng tôi để tổ chức công tác kế toán
khoa học cần phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản sau:
Thứ nhất, tổ chức công tác trong đơn vị phải đảm bảo tuân thủ các quy định
của pháp luật về kế toán.
Nhằm tạo ra môi trường pháp lý cho hoạt động của kế toán, mỗi quốc gia sẽ
ban hành một hệ thống các quy định pháp luật cho hoạt động của kế toán. Vì vậy,
để đảm bảo tuân thủ luật pháp tổ chức công tác kế toán phải đảm bảo tuân thủ các
quy định về pháp luật kế toán của từng quốc gia mà đơn vị đang hoạt động.
Tại Việt Nam hiện nay, hầu hết các quy định về kế toán đều được thực hiện
bằng các quy định của Pháp luật, vì vậy việc tổ chức công tác phải tuân thủ Luật Kế
toán, chế độ kế toán và các quy định pháp luật có liên quan khác.
Thứ hai, tổ chức công tác kế toán phải đảm bảo nguyên tắc thống nhất.
Tổ chức công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập phải đảm bảo sự
thống nhất giữa các bộ phận kế toán trong đơn vị, giữa đơn vị chính với các đơn vị
thành viên và các đơn vị nội bộ.
Tổ chức công tác kế toán trong đơn vị phải đảm bảo sự thống nhất giữa kế
toán và các bộ phận quản lý khác trong đơn vị. Kế toán là một trong các công cụ
quản lý thuộc hệ thống các công cụ quản lý chung của toàn đơn vị. Vì vậy, để phát
huy hết vai trò và nhiệm vụ của kế toán trong hệ thống quản lý chung khi tổ chức
công tác kế toán phải chú ý đến mối quan hệ của kế toán với các bộ phận quản lý
khác nhằm đảm bảo tính thống nhất trong xử lý, cung cấp thông tin, kiểm soát, điều
hành các hoạt động của đơn vị.
Tổ chức công tác kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập cũng phải đảm bảo
sự thống nhất giữa các nội dung của công tác kế toán, đảm bảo sự thống nhất giữa
đối tượng, phương pháp, hình thức tổ chức bộ máy kế toán của đơn vị.
Thứ ba, tổ chức công tác kế toán phải đảm bảo nguyên tắc phù hợp với đặc
thù của các đơn vị sự nghiệp công lập.
Tổ chức công tác kế toán phải đảm bảo phù hợp với đặc điểm hoạt động, đặc

8
điểm tổ chức quản lý của đơn vị.
Tổ chức công tác kế toán cũng phải phù hợp với yêu cầu, trình độ quản lý,
phù hợp với trình độ của nhân viên kế toán trong đơn vị.
Tổ chức công tác kế toán cũng phải phù hợp với trình độ trang bị các thiết bị,
phương tiện tính toán và các trang thiết bị khác phục vụ cho công tác kế toán và
công tác quản lý chung trong toàn đơn vị.
Thứ tư, tổ chức công tác kế toán phải đảm bảo nguyên tắc tiết kiệm và hiệu quả.
Theo chúng tôi những nguyên tắc này phải được thực hiện một cách đồng bộ
trong tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập.
1.1.2.2. Nhiệm vụ của tổ chức công tác kế toán
Kế toán là công cụ quan trọng để quản lý kinh tế, tài chính ở đơn vị sự
nghiệp công lập. Tổ chức công tác kế toán khoa học và hợp lý là điều kiện cần thiết
để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ và vai trò của kế toán, đảm bảo được chất
lượng và hiệu quả của công tác kế toán ở đơn vị sự nghiệp công lập. Bên cạnh đó,
tổ chức khoa học, hợp lý công tác kế toán còn tiết kiệm được chi phí cho công tác
kế toán.
Là một trong các công cụ quản lý quan trọng của đơn vị sự nghiệp công lập,
do vậy theo chúng tôi những nhiệm vụ chính của tổ chức công tác kế toán trong đơn
vị sự nghiệp công lập bao gồm:
Một là, tổ chức hợp lý bộ máy kế toán ở đơn vị phù hợp với đặc điểm, điều
kiện tổ chức hoạt động, tổ chức quản lý và phân cấp quản lý tài chính ở đơn vị, đảm
bảo đủ số lượng, có chất lượng, đảm bảo hoàn thành mọi nội dung công việc kế
toán của đơn vị với chi phí tiết kiệm nhất. Thực hiện kế hoạch hóa công tác kế toán,
có sự phân công, phân nhiệm rõ ràng cho từng nhân viên kế toán. Xác định được mối
quan hệ công việc giữa bộ phận kế toán với các bộ phận quản lý khác trong đơn vị.
Tổ chức công tác kế toán khoa học, hợp lý là một trong những tiền đề quan
trọng để kế toán thực hiện tốt vai trò của mình trong công tác quản lý. Kế toán là
khoa học quản lý, nó có tính khoa học, đồng thời nó phải được ứng dụng phù hợp
với điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng đơn vị thì mới phát huy được vai trò tích

9
cực của chúng. Mặt khác, công tác kế toán phải do một bộ máy với nhiều người,
nhiều khâu đảm nhận, do vậy theo chúng tôi, khi tổ chức công tác kế toán, phải đề
cập đến tổ chức bộ máy kế toán, phải có kế hoạch cụ thể theo thời gian, phân công,
phân nhiệm cụ thể cho từng bộ phận, từng cán bộ, nhân viên kế toán thì mới đảm
bảo chất lượng và hiệu quả.
Hai là, xác định rõ mối quan hệ giữa các bộ phận trong bộ máy kế toán với các
bộ phận quản lý khác trong đơn vị về các công việc liên quan đến công tác kế toán và
thu nhận, cung cấp thông tin kinh tế, tài chính liên quan cho các nhà quản lý.
Thực tế để cung cấp thông tin phục vụ đáp ứng yêu cầu các ngành quản lý,
quản trị trong đơn vị, đòi hỏi có sự liên quan và phối kết hợp giữa các bộ phận chức
năng trong toàn đơn vị. Mỗi bộ phận có nhiệm vụ riêng, tuy nhiên, chúng có liên
quan và có mối quan hệ tạo thành bộ máy quản lý toàn đơn vị. Do vậy, khi tổ chức
bộ máy kế toán cần xác định rõ nhiệm vụ và mối quan hệ về cung cấp thông tin giữa
bộ phận kế toán với các bộ phận chức năng liên quan trong toàn đơn vị.
Ba là, tổ chức vận dụng chế độ kế toán, thông lệ kế toán, Luật kế toán đã ban
hành và được thừa nhận với việc lựa chọn một hình thức kế toán phù hợp với điều
kiện cụ thể của đơn vị.
Việc tổ chức công tác kế toán ở đơn vị sự nghiệp công lập có nhiệm vụ tổ
chức thực hiện các phương pháp kế toán, tổ chức thực hiện và vận dụng các nguyên
tắc kế toán, Luật Kế toán, chế độ kế toán quy định vào đơn vị cho đúng và phù hợp
để thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin kế toán đáp ứng yêu cầu quản lý đơn vị,
đảm bảo cho kế toán thực hiện tốt nhiệm vụ của mình. Việc lựa chọn một hình thức
kế toán phù hợp với điều kiện cụ thể của đơn vị cũng là một trong các nhiệm vụ của
tổ chức công tác kế toán, nhằm giúp đơn vị tổ chức thu nhận, xử lý và cung cấp
thông tin phù hợp và hiệu quả nhất.
Bốn là, tổ chức áp dụng những thành tựu khoa học kỹ thuật, khoa học quản
lý; từng bước trang bị và sử dụng các phương tiện kỹ thuật tính toán, hiện đại. Tổ
chức bồi dưỡng nâng cao trình độ quản lý, trình độ nghiệp vụ cho cán bộ kế toán.
Tổ chức phổ biến hướng dẫn các chế độ thể lệ về tài chính kế toán cho công chức

10
viên chức trong đơn vị. Tổ chức kiểm tra kế toán trong nội bộ.
Trong điều kiện hiện nay, khoa học kỹ thuật thông tin phát triển rất nhanh và
tin học đã xâm nhập sâu vào khoa học quản lý, trở thành một yếu tố và phương tiện
quan trọng, không thể thiếu. Do đó, theo chúng tôi khi tổ chức công tác kế toán ở
đơn vị sự nghiệp công lập cần quán triệt nhiệm vụ ứng dụng những thành tựu khoa
học tiên tiến, hiện đại, sử dụng các chương trình phần mềm, trang thiết bị kỹ thuật hỗ
trợ tính toán, thiết lập hệ thống thông tin, khai thác và lưu trữ thông tin cho hiệu quả.
Mặt khác, kế toán là khoa học quản lý, nó luôn có sự cải tiến và hoàn thiện
cùng với sự thay đổi cơ chế chính sách kinh tế, tài chính theo từng giai đoạn và thời
kỳ, do vậy, người làm kế toán cần có sự hiểu biết, cập nhật kiến thức, cơ chế, chính
sách, chế độ mới, cũng như các lĩnh vực khoa học kỹ thuật liên quan khác. Bên
cạnh đó, việc tổ chức công tác kế toán cũng cần quan tâm đến việc bồi dưỡng
nghiệp vụ chuyên môn, cập nhật kiến thức mới về khoa học kỹ thuật liên quan cho
cán bộ, nhân viên kế toán.
Đồng thời, quá trình hoạt động của đơn vị chính là quá trình thực hiện các
chính sách, chế độ quản lý kinh tế, tài chính của Nhà nước. Kế toán với tư cách là
công cụ phục vụ quản lý kinh tế, tài chính của đơn vị, do vậy, để thực hiện tốt các
chính sách, chế độ của Nhà nước, khi tổ chức công tác kế toán ở đơn vị phải thực
hiện nhiệm vụ phổ biến, hướng dẫn và kiểm tra quá trình chấp hành chính sách, chế
độ quản lý kinh tế, tài chính ở đơn vị, nhằm đưa công tác kế toán và công tác quản
lý của đơn vị vào nề nếp.
Những nhiệm vụ trên, theo chúng tôi phải được triển khai đồng bộ mới có
thể phát huy được tốt các nội dung của tổ chức công tác kế toán.
1.2. Cơ sở chi phối đến tổ chức công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công
lập
Trong quá trình đơn vị sự nghiệp công lập tồn tại và hoạt động, hệ thống kế
toán có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều nhân tố khác nhau, khi những nhân tố này thay
đổi, hệ thống kế toán có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng hay có thể dẫn đến việc
phải tái tổ chức công tác kế toán.

11
Tổ chức công tác kế toán để đạt được các mục tiêu và thỏa mãn các yêu cầu
trên, theo chúng tôi khi tiến hành tổ chức công tác kế toán, các đơn vị sự nghiệp
công lập cần quan tâm đến các nhân tố ảnh hưởng sau:
1.2.1. Đặc điểm, phân loại đơn vị sự nghiệp công lập
Đặc điểm của đơn vị sự nghiệp công lập chi phối đến cơ chế quản lý tài
chính của các đơn vị, do đó sẽ ảnh hưởng đến việc tổ chức quản lý hoạt động của
đơn vị cũng như ảnh hưởng đến tổ chức công tác kế toán của các đơn vị sự nghiệp
công lập.
Ở mọi quốc gia, Nhà nước luôn đóng vai trò quan trọng trong tổ chức, quản lý
và điều hành các mặt của đời sống kinh tế - xã hội. Không thể có sự phát triển kinh tế -
xã hội và bền vững mà không có một Nhà nước hoạt động có hiệu quả. Nhà nước xây
dựng và ban hành thể chế, tạo ra hành lang pháp lý và các chế độ, chính sách cho kinh
tế - xã hội phát triển; Bộ máy quyền lực Nhà nước khi thực thi chức năng quản lý của
mình phải xác định quyền lực Nhà nước là tập trung và thống nhất, sự phân công và
phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan Nhà nước trong thực hiện ba quyền “lập pháp, hành
pháp và tư pháp”. Trong đó, Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan
hành chính Nhà nước cao nhất. Chính phủ và bộ máy hành chính Nhà nước là hệ thống
các cơ quan hành pháp, thống nhất quản lý việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, kinh tế,
văn hóa, xã hội, quốc phòng an ninh và đối ngoại theo đúng chức năng, thẩm quyền
theo luật định. Chính phủ có quyền hành rộng rãi và thực sự làm chủ quyền hành pháp
trên toàn lãnh thổ quốc gia và chịu trách nhiệm trước nhân dân, đã hình thành nên các
đơn vị sự nghiệp để thực thi quyền hành pháp của mình.
Trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, cụm từ “đơn vị
HCSN” được hiểu là từ gọi tắt cho các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, các
đoàn thể, hội quần chúng. Trong quá trình đẩy mạnh cải cách hành chính, đổi mới
tổ chức và hoạt động của Chính phủ, các cơ quan Nhà nước xác định rõ phạm vi và
nội dung quản lý của mình về kinh tế, xã hội, phù hợp với yêu cầu phát triển. Đã
tách bạch rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn giữa cơ quan hành chính và đơn vị sự
nghiệp. Vì vậy, hiện nay đơn vị sự nghiệp công lập thường được định nghĩa khá

12
giống nhau như:
Theo Giáo trình Tài chính công của Trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ
Chí Minh năm 2005 thì:
Đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức thuộc sở hữu Nhà nước, hoạt động cơ
bản của nó là cung cấp các loại hàng hóa, dịch vụ công cho xã hội trong các lĩnh
vực: kinh tế, giáo dục, y tế, văn hóa, thể dục, thể thao,…[70].
Theo Giáo trình Quản lý tài chính công của Học viện Tài chính năm 2007 thì:
Đơn vị sự nghiệp công lập là những đơn vị do Nhà nước thành lập hoạt động
công lập thực hiện cung cấp các dịch vụ xã hội công cộng và các dịch vụ nhằm duy
trì sự hoạt động bình thường của các ngành kinh tế quốc dân. Các đơn vị này hoạt
động trong các lĩnh vực: Y tế, giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ và môi trường,
văn học nghệ thuật, thể dục thể thao, sự nghiệp kinh tế, dịch vụ việc làm,…[56].
Theo chế độ kế toán HCSN năm 2006 thì đơn vị sự nghiệp công lập là: Đơn
vị do Nhà nước quyết định thành lập nhằm thực hiện một nhiệm vụ chuyên môn
nhất định hay quản lý Nhà nước về một lĩnh vực nào đó, hoạt động bằng nguồn kinh
phí NSNN cấp, cấp trên cấp toàn bộ hoặc cấp một phần kinh phí và các nguồn khác
đảm bảo theo nguyên tắc không bồi hoàn trực tiếp nhằm thực hiện nhiệm vụ của
Đảng và Nhà nước giao cho từng giai đoạn [8].
Như vậy theo chúng tôi, các đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức do cơ quan
có thẩm quyền của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội thành lập
theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ công, phục vụ
quản lý nhà nước. Nguồn tài chính để đảm bảo hoạt động do NSNN cấp hoặc có
nguồn gốc từ ngân sách. Các hoạt động này có giá trị tinh thần vô hạn, chủ yếu
được tổ chức để phục vụ xã hội, do đó chi phí chi ra không được trả lại trực tiếp
bằng hiệu quả kinh tế nào đó mà được thể hiện bằng hiệu quả xã hội nhằm đạt được
các mục tiêu kinh tế vĩ mô.
Do đó, đặc điểm hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công là rất đa dạng, bắt
nguồn từ nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và vai trò của Nhà nước trong nền kinh
tế thị trường. Tuy nhiên, các đơn vị sự nghiệp công lập dù hoạt động ở các lĩnh vực

13
khác nhau nhưng đều mang những đặc điểm cơ bản như sau:
Thứ nhất, mục đích hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập là không vì
lợi nhuận, chủ yếu phục vụ lợi ích cộng đồng.
Trong nền kinh tế, các sản phẩm, dịch vụ do đơn vị sự nghiệp công lập tạo ra
đều có thể trở thành hàng hóa cung ứng cho mọi thành phần trong xã hội. Việc cung
ứng các hàng hóa này cho thị trường chủ yếu không vì mục đích lợi nhuận như hoạt
động sản xuất kinh doanh. Nhà nước tổ chức, duy trì và tài trợ cho các hoạt động sự
nghiệp để cung cấp những sản phẩm, dịch vụ cho thị trường trước hết nhằm thực
hiện vai trò của Nhà nước trong việc phân phối lại thu nhập và thực hiện các chính
sách phúc lợi công cộng khi can thiệp vào thị trường. Nhờ đó sẽ hỗ trợ cho các
ngành, các lĩnh vực kinh tế - xã hội hoạt động bình thường, nâng cao dân trí, bồi
dưỡng nhân tài, đảm bảo nguồn nhân lực, thúc đẩy hoạt động kinh tế - xã hội phát
triển và ngày càng đạt hiệu quả cao hơn, đảm bảo và không ngừng nâng cao đời sống,
sức khỏe, văn hóa, tinh thần của nhân dân.
Thứ hai, sản phẩm của các đơn vị sự nghiệp công lập là sản phẩm mang lại lợi
ích chung có tính bền vững, lâu dài cho xã hội.
Sản phẩm, dịch vụ do hoạt động sự nghiệp công lập tạo ra chủ yếu là những
sản phẩm, dịch vụ có giá trị về sức khỏe, tri thức, văn hóa, đạo đức, xã hội,… Đây là
những sản phẩm vô hình và có thể dùng chung cho nhiều người, cho nhiều đối tượng
trên phạm vi rộng.
Mặt khác sản phẩm của các hoạt động sự nghiệp công lập chủ yếu là các
“hàng hóa công cộng” phục vụ trực tiếp hoặc gián tiếp trong quá trình tái sản xuất xã
hội. Hàng hoá công cộng có hai đặc tính cơ bản là không có tính cạnh tranh (non-
rival) và không loại trừ (non-excludable). Nói cách khác, đó là những hàng hóa mà
nếu có một người tiêu dùng một hàng hóa thì trong cùng một lúc không làm cho
người khác phải ngừng tiêu dùng hàng hóa đó và tiêu dùng của người này không loại
trừ việc tiêu dùng của người khác.
Nhờ việc sử dụng những “hàng hóa công cộng” do hoạt động sự nghiệp công
lập tạo ra làm cho quá trình sản xuất của cải vật chất được thuận lợi và ngày càng đạt

14
hiệu quả cao. Vì vậy, hoạt động sự nghiệp luôn gắn bó hữu cơ và tác động tích cực
đến quá trình tái sản xuất xã hội.
Thứ ba, hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập luôn gắn liền và bị chi
phối bởi các chương trình phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước.
Với chức năng của mình, Chính phủ luôn tổ chức, duy trì và đảm bảo hoạt
động sự nghiệp để thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội. Để thực hiện
những mục tiêu kinh tế - xã hội nhất định, Chính phủ tổ chức thực hiện các chương
trình mục tiêu quốc gia như chương trình chăm sóc sức khỏe cộng đồng, chương
trình dân số kế hoạch hóa gia đình, chương trình xóa mù chữ,… Những chương
trình mục tiêu quốc gia này chỉ có Nhà nước, với vai trò của mình mới có thể thực
hiện một cách triệt để và có hiệu quả, nếu để tư nhân thực hiện, mục tiêu lợi nhuận
sẽ lấn chiếm mục tiêu xã hội và dẫn đến hạn chế việc tiêu dùng sản phẩm hoạt động
sự nghiệp, từ đó kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội.
Ngoài ra, để đảm bảo hiệu quả quản lý nhà nước thì cần có sự phân loại các
đơn vị sự nghiệp công lập. Tùy thuộc quan điểm, cách tiếp cận hoặc do các yêu cầu
của quản lý nhà nước,… mà các đơn vị sự nghiệp công lập được phân chia theo các
tiêu thức khác nhau. Các cách phân loại tuy khác nhau về hình thức, đôi khi không
có ranh giới rạch ròi song tựu trung lại đều nhằm mục đích nâng cao hiệu quả quản
lý nhà nước đối với các đơn vị sự nghiệp công lập trên cơ sở nghiên cứu, phân tích,
đánh giá đưa ra các định hướng, mục tiêu phát triển của mỗi loại hình đơn vị phù
hợp với từng thời kỳ.
Theo tính chất công cộng hay cá nhân của dịch vụ cung cấp thì đơn vị sự
nghiệp công lập bao gồm đơn vị sự nghiệp cung cấp dịch vụ công cộng thuần túy và
đơn vị sự nghiệp cung cấp các dịch vụ công cộng có tính chất cá nhân.
Theo chủ thể quản lý thì đơn vị sự nghiệp công lập được phân thành:
- Đơn vị sự nghiệp công lập do Trung ương quản lý, bao gồm: Đài truyền
hình Việt Nam, các bệnh viện, trường học do Trung ương quản lý,…;
- Đơn vị sự nghiệp công lập do địa phương quản lý, bao gồm: Đài truyền
hình tỉnh, thành phố, các bệnh viện, trường học do địa phương quản lý,…;

15
Theo quan điểm về thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính
đối với các đơn vị sự nghiệp công lập tại Nghị định 43/2006/CP ngày 25/4/2006 của
Chính phủ, các đơn vị sự nghiệp công lập bao gồm:
- Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm toàn bộ chi phí hoạt động
thường xuyên (gọi tắt là đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm chi phí hoạt động) là các đơn
vị có nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp luôn ổn định nên bảo đảm được toàn bộ chi
phí hoạt động thường xuyên. NSNN không phải cấp kinh phí cho hoạt động thường
xuyên của đơn vị.
- Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động
thường xuyên, phần còn lại được NSNN cấp (gọi tắt là đơn vị sự nghiệp tự bảo đảm
một phần chi phí hoạt động). Đây là những đơn vị có nguồn thu từ hoạt động sự
nghiệp nhưng chưa tự trang trải toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên, NSNN
phải cấp một phần chi phí hoạt động thường xuyên của đơn vị.
- Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp thấp, đơn vị sự nghiệp không có nguồn thu,
kinh phí hoạt động thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ do NSNN bảo đảm toàn
bộ kinh phí hoạt động (gọi tắt là đơn vị sự nghiệp do NSNN bảo đảm toàn bộ chi
phí hoạt động).
Tuy nhiên, theo Nghị định 85/2012/CP ngày 15/10/2012 của Chính phủ về
cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp y tế và giá dịch vụ
khám bệnh, chữa bệnh của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập, các đơn vị sự
nghiệp y tế công lập bao gồm:
- Nhóm 1: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm được toàn bộ kinh phí
kinh phí hoạt động thường xuyên và kinh phí đầu tư phát triển.
- Nhóm 2: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm được toàn bộ kinh phí
hoạt động thường xuyên.
- Nhóm 3: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm một phần kinh phí hoạt
động thường xuyên.
- Nhóm 4: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp thấp hoặc không có nguồn thu,
kinh phí hoạt động thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ được giao do NSNN

16
bảo đảm toàn bộ.
Theo quan điểm trên tiêu chí để phân loại đơn vị sự nghiệp công lập là mức
độ tự đảm bảo chi phí hoạt động thường xuyên của đơn vị sự nghiệp, được xác định
bằng công thức sau:
Mức tự bảo đảm chi phí Tổng số nguồn thu sự nghiệp
hoạt động thường xuyên = ------------------------------------------- x 100 %
của đơn vị (%) Tổng số chi hoạt động thường xuyên
Tổng nguồn thu sự nghiệp và tổng số chi hoạt động thường xuyên tính theo
dự toán thu, chi của năm đầu thời kỳ ổn định.
Theo lĩnh vực hoạt động thì đơn vị sự nghiệp công lập được chia thành:
- Đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực giáo dục đào tạo bao
gồm các cơ sở giáo dục công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân như các trường
mầm non, tiểu học, trung học, các trung tâm kỹ thuật tổng hợp hướng nghiệp,
trường trung học chuyên nghiệp, trường cao đẳng, đại học, học viện,…
- Đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực văn hóa thông tin nghệ
thuật bao gồm các đoàn nghệ thuật, nhà văn hóa thông tin, bảo tàng, trung tâm
thông tin triển lãm, thư viện công cộng, đài phát thanh, truyền hình,…
- Đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực thể dục thể thao bao
gồm trung tâm huấn luyện thể dục thể thao, các câu lạc bộ thể dục thể thao,…
- Đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực kinh tế bao gồm các
viện tư vấn, thiết kế, quy hoạch đô thị, nông thôn; các trung tâm nghiên cứu khoa
học và ứng dụng về nông, lâm, ngư nghiệp, giao thông, công nghiệp, địa chính,…
- Đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực y tế bao gồm các cơ sở
khám chữa bệnh như các bệnh viện, phòng khám, trung tâm y tế thuộc các Bộ,
ngành và địa phương; cơ sở khám chữa bệnh thuộc các viện nghiên cứu, trường đào
tạo y dược; các cơ sở điều dưỡng, phục hồi chức năng, các trung tâm truyền thông
giáo dục sức khỏe,…
Tóm lại, đặc điểm, lĩnh vực hoạt động, tính chất hoạt động và mục đích hoạt
động của các đơn vị sự nghiệp công lập được xem là một trong những nhân tố ảnh

Tổ chức công tác kế toán tại các cơ sở y tế công lập tỉnh quảng ngãi.doc

Tổ chức công tác kế toán tại các cơ sở y tế công lập tỉnh quảng ngãi.doc

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Similaire à Tổ chức công tác kế toán tại các cơ sở y tế công lập tỉnh quảng ngãi.doc

Similaire à Tổ chức công tác kế toán tại các cơ sở y tế công lập tỉnh quảng ngãi.doc (18)

Plus de Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 😊 Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149

Plus de Dịch vụ viết thuê đề tài trọn gói 😊 Liên hệ ZALO/TELE: 0973.287.149 (20)

Dernier

Dernier (20)

Tổ chức công tác kế toán tại các cơ sở y tế công lập tỉnh quảng ngãi.doc