1. Met communicatie gedrag veranderen
Over weerstand, impulsen, en kritieke momenten.
@ReintJanRenes
Lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein
Hogeschool Utrecht
Universitair Hoofddocent Gezondheidscommunicatie
Wageningen Universiteit

2. Wondere wereld van gedrag

5. Goede voornemens?
•
•
•

6. U zult…
Met hetzelfde gemak…?

7. Wie wij zijn…
Met groter gemak…
Systeem 1 (impulsief)
Systeem 2 (reflectief)
Geïnspireerd op
Kahneman, 2011

8. Strijd en conflict…

9. Waar verlangen we naar?
•
•
•
Gemiddeld aantal aan eten en drinken gerelateerde
keuzes op een dag (Wansink & Sobal, 2007)?
• Wat we denken: 14.4
• Feitelijke aantal: 226.7
Veel (gedrags)keuzes vinden gedachteloos plaats.
Veel communicatie (in het publieke domein) richt zich
op gezond verstand.

10. Onze toekomstige ik…

11. Onze huidige ik…




Overschat zijn wilskracht en
mogelijkheden tot
zelfregulering.
Overschat ook zijn
capaciteiten met betrekking
tot zelfmonitoring.
Is onrealistisch optimistisch.
Is kortzichtig en zelfzuchtig.

12. Prescriptieve communicatie?
“Inner conflict is a frequent feature of
daily life” (Hoffman, et al., 2011, p.12)

13. Weerstand







Counter arguing
Attitude bolstering
Social validation
Assertions of confidence
Selective exposure
Negative affect
Source derogation

14. Weerstand

Counter arguing


Attitude bolstering


(„Hoezo racisme? Niks van gemerkt‟)
Negative affect


(„De VN doen me niks‟)
Selective exposure


(„Mijn Surinaamse buren vinden „t ook een leuk feest‟)
Assertions of confidence


(„Het hoort bij onze traditie‟)
Social validation


(„Hoe kan een oergezellig feest nu kwetsend zijn?‟)
(„Rot op met je VN‟)
Source derogation

(„De VN zijn niet eens in staat echte problemen op te lossen‟)

15. Massagetechniek

16. Omleidingstechniek
Om de weerstand heengaan en gebruik maken
van aanwezige emoties, impulsen, behoeften…





Gamification
Nudging
Priming
Storytelling
Afleiding

17. Maak van gewenst
gedrag, gemakkelijke gedrag…

18. Valt nog niet mee

19. Gerichte ‘gedragsveranderende’
interactieve communicatie

20. De dagelijkse realiteit…
Intenties/Voornemens
Intenties & Voornemens
Gedrag
Gedrag

21. Nu, relevant en op maat…
• Warmtekaart (Gent) > eigen stookgedrag vergelijken met
een norm (+ sociale vergelijking)
• groen/blauw is een laag verlies aan warmte
• rood-oranje is een grote verspilling.
• Feedback op het eigen gedrag maakt op persoonlijk niveau
urgentie van dakisolatie tastbaar.
• Gevoel van urgentie is goed moment om met
concreet, eenvoudig handelingsalternatief te komen
• gratis bouwadvies, een gratis energiescan en deelname aan een
groepsaankoop van dakisolatie

22. Maak het (nog) gemakkelijker…
Tegen kostprijs!
Van aangevraagde offertes
leidde 38% (Kingston) tot
een geïsoleerd dak.
We ruimen uw zolder op!
2x zoveel aangevraagde
offertes waarvan 82%
(Sutton) en 94% (Merton)
leidde tot geïsoleerd dak.
Behavioural Insights Team. (2011).

23. Effectieve feedback…

24. Zo dus niet…
‘Bushalte afval’ campagne:
‘This is the rubbish dropped around this bus stop’

25. Zo wel

26. Onze eigen ‘GedragsRotonde’…

27. Gedragsbeïnvloeding in het Publieke
Domein > Modellen en Instrumenten

van

naar

Beleidsdoel als
uitgangspunt

Gedragsverandering
als uitgangspunt

Idealistisch
(algemeen, abstract,
toekomst)

Realistisch
(specifiek, concreet,
nu)

Wat mensen (bewust)
zouden moeten doen.

Wat mensen (vaak
onbewust) doen.

28. Met communicatie gedrag veranderen
Over weerstand, impulsen, en kritieke momenten.
www.publab.hu.nl
@ReintJanRenes
Lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein
Hogeschool Utrecht
www.touchpoints-hu.nl
Universitair Hoofddocent Gezondheidscommunicatie
Wageningen Universiteit