Hoe kan je een interlineair gebruiken in je Bijbelstudie? Is het interlineair beter dan je standaard vertaling? Wat zijn alle regels van het interlineair?
2. Vandaag
Deel 1 - Inleiding op het interlineair
• Korte herhaling
• Uitleg over interlineair en regels
• Misvattingen over het interlineair
• Hoe gebruik je het interlineair?
Deel 2 - Aan de slag met de app
Bijbelstudie met de NCV
3. Vorige keer
• De NCV sluit zoveel mogelijk interpretatie uit
Bijbelstudie met de NCV
4. Voorbeeld
De NBV vertaalt vlees in Romeinen met:
‘nageslacht’, ‘lichamelijk’, ‘sterveling’, ‘begrip’, ‘eigen wil’,
‘zondige wil’, ‘eigen natuur’, ‘menselijke natuur’, ‘afkomst’,
‘afstamt’, ‘natuurlijke afstamming’, ‘volksgenoten’, of laat
het woord helemaal weg.
Vorige keer
5. Vorige keer
• De NCV sluit zoveel mogelijk interpretatie uit
• Maar je kan ook te letterlijk vertalen
Bijbelstudie met de NCV
6. Problemen met vertalen
Vorige keer
Nederlands Engels
Een blad van een boom A leaf of a tree
Het blad van een zaag The blade of a saw
Een blad papier A sheet of paper
Een tijdscrift/blad A magazine
Keukenblad Kitchen top
...
7. Vorige keer
• De NCV sluit zoveel mogelijk interpretatie uit
• Maar je kan ook te letterlijk vertalen
• De NCV bevat dus ook interpretatie, wijkt soms af
Bijbelstudie met de NCV
8. Vorige keer
• De NCV sluit zoveel mogelijk interpretatie uit
• Maar je kan ook te letterlijk vertalen
• De NCV bevat dus ook interpretatie, wijkt soms af
• Elke vertaling heeft zijn eigen doel
Bijbelstudie met de NCV
9. Andere vertalingen
Je kunt vertalingen indelen op een schaal
Vorige keer
Makkelijk Moeilijk
Dicht bij de
grondtekst
Ver van de
grondtekst
BGT NBV NBG HSV SV NCV
10. Vorige keer
• De NCV sluit zoveel mogelijk interpretatie uit
• Maar je kan ook te letterlijk vertalen
• De NCV bevat dus ook interpretatie, wijkt soms af
• Elke vertaling heeft zijn eigen doel
• Probleem: heeft de lezer wel genoeg kennis?
Bijbelstudie met de NCV
11. Problemen met vertalen
Op menselijke wijze zeg ik dit, vanwege de zwakheid van jullie
vlees. (proeve van NCV)
Toekomst: voetnoten
op menselijke wijze - Paulus gebruikte in de vorige verzen
een menselijk beeld (slaaf zijn) om een geestelijke waarheid
uit te drukken.
de zwakheid van jullie vlees - Ons zwakke vlees mist de
geestelijke kracht om boodschap van Paulus, het evangelie,
echt te doorgronden. Zie onderwerp 'vlees'.
En commentaar natuurlijk
Vorige keer
15. Interlinear
Betekent 'tussen de regels'
Onder elk Grieks woord informatie over dat woord
Onmisbaar voor het maken van de vertaling
Bijbelstudie met de NCV
16. Interlinear
Betekent 'tussen de regels'
Onder elk Grieks woord informatie over dat woord
Onmisbaar voor het maken van de vertaling
Maar ook een hulpmiddel voor iedere gelovige
Bijbelstudie met de NCV
20. Grieks
• De eerste regel is de Griekse grondtekst
• Gebaseerd op de Concordante Griekse Tekst
Interlineair
21. Grieks
• De eerste regel is de Griekse grondtekst
• Gebaseerd op de Concordante Griekse Tekst
• Een gerestaureerde tekst, op basis van de oudste
handschriften
Interlineair
22.
23. Grieks
Op de website:
"Alle moderne vertalingen zijn gebaseerd op de
gereconstrueerde grondtekst in de wetenschappelijke
uitgave van Nestle-Aland, maar wijken ook altijd op een paar
plekken af waar ze denken dat een andere reconstructie
beter is. De NCV doet dit niet anders, maar wil hier volledig
transparant in zijn door dit vast te leggen in een uitgave van
de grondtekst, die dus vrijwel altijd overeenkomt met Nestle-
Aland, maar op enkele plekken zich juist aansluit bij kritiek
van enkele wetenschappers."
Interlineair
25. Grieks
• Transliteratie geeft uitspraak weer
• Verhoogde letters vormen met voorgaande letter een
enkele Griekse letter, behalve een h aan het begin.
• ē en ō zijn lange klinkers
Interlineair
26. Grieks
• Transliteratie geeft uitspraak weer
• Verhoogde letters vormen met voorgaande letter een
enkele Griekse letter, behalve een h aan het begin.
• ē en ō zijn lange klinkers
• Maar, uitspraak is zeer onzeker
Interlineair
29. Stamvorm
• Laat opbouw van het woord zien
• Bestaat uit drie delen
Interlineair
IN-WERKende-te-zijn
Deel in hoofdletters IN-WERK
Deel in gewone letters en
Deel in schuine letters de-te-zijn
32. Stamvorm
In hoofdletters: de Griekse elementen
energein komt van energeō
energeō is opgebouwd uit en- en -erg-, met de betekenis
IN en WERK, en leidt tot de stam IN-WERK
Interlineair
34. Stamvorm
In kleine letters: de woordenboekenvorm (lexeem)
energeō is een werkwoord, dus van IN-WERK moet nog
een werkwoord gemaakt worden: IN-WERKen.
Interlineair
35. Stamvorm
In schuine letters: de vervoegde vorm
energein is het hele werkwoord, in een vorm die in het
Grieks een voortgaande handeling uitdrukt. In het interlineair
wordt dit weergegeven met de vervoeging _ende-te-zijn
Interlineair
36. Stamvorm
In schuine letters: de vervoegde vorm
energein is het hele werkwoord, in een vorm die in het
Grieks een voortgaande handeling uitdrukt. In het interlineair
wordt dit weergegeven met de vervoeging _ende-te-zijn
Dit wordt dan: IN-WERKende-te-zijn
Interlineair
37. Stamvorm
• Laat opbouw van het woord zien
• Bestaat uit drie delen
Interlineair
IN-WERKende-te-zijn
Elementen IN-WERK
Woordenboekenvorm en
Vervoeging (en)de-te-zijn
41. Trefwoord
Waarom verschil met stamvorm?
Twee redenen:
1. Soms is iets een Griekse manier van zeggen
Interlineair
geōrgos
LAND-WERKer
boer
42. Trefwoord
Waarom verschil met stamvorm?
Twee redenen:
1. Soms is iets een Griekse manier van zeggen
2. Soms verandert de betekenis van een woord
Interlineair
kosmos
SYSTEEM
wereld
43. Trefwoord
Waarom verschil met stamvorm?
Twee redenen:
1. Soms is iets een Griekse manier van zeggen
2. Soms verandert de betekenis van een woord
Via Griekse filosofie verschoof betekenis van orde/systeem
naar wereld/universum
Interlineair
kosmos
SYSTEEM
wereld
44. Voorbeelden
Discussie 2Thes 2
2:1 Wij vragen jullie nu, broeders, met het oog op de
aanwezigheid van onze Heer Jezus Christus en onze
opzameling tot Hem, 2 dat jullie niet snel geschokt worden
in jullie denkzin (...) alsof de dag van de Heer tegenwoordig
is. 3 Laat niemand jullie misleiden, op geen enkele manier:
komt immers niet de afval eerst en wordt niet de mens van
de wetteloosheid onthuld, de zoon van de destructie,
Interlineair
apostasia
VANAF-STANDing
afval
aphistēmi
VANAF-STAAN
afstand nemen
46. Misvatting 1
De stamvorm is de letterlijkere, dus betere betekenis van
een woord
Nee, het geeft informatie over de opbouw van een woord.
Het trefwoord is zo gekozen dat het de betekenis het beste
weergeeft.
Interlineair
47. Stamvorm
Wat heb je dan aan de stamvorm, als het niet de beste
weergave van de betekenis is?
Interlineair
48. Stamvorm
Wat heb je dan aan de stamvorm, als het niet de beste
weergave van de betekenis is?
Geeft naast informatie over de opbouw soms een mooi
inzicht in achterliggende betekenis
Interlineair
khristos
geZALFde
Christus
49. Stamvorm
Wat heb je dan aan de stamvorm, als het niet de beste
weergave van de betekenis is?
Geeft naast informatie over de opbouw soms een mooi
inzicht in achterliggende betekenis
Woorden met hetzelfde element vormen woordfamilies
Interlineair
54. NCV
De uiteindelijke vertaling van het woord
Fil 2:13
want God is het, Die in jullie zowel het willen als het
werken✶ voor Zijn welbehagen bewerkt✶.
Interlineair
59. Parsing
Grammaticale code van de vorm
V-NIAN
Interlineair
V werkwoord
N zonder informatie over de tijd van de handeling
I voortgaande handeling
A onderwerp voert de handeling zelf uit (actief)
N onbepaalde wijs (infinitief)
62. Functie
want God is het,
Die in jullie ... bewerkt✶
zowel het willen als het werken✶ voor Zijn welbehagen
Interlineair
63. Functie
want God is het,
Die in jullie ... bewerkt✶
zowel het willen als het werken✶ voor Zijn welbehagen
Onderw.
Werkw. gez
Aanvulling ww gez.
Lijd vw.
Bijw. bep
Interlineair
64. Functie
want God is het,
Die in jullie ... bewerkt✶
zowel het willen als het werken✶ voor Zijn welbehagen
Onderw.
Werkw. gez
Aanvulling ww gez.
Lijd vw.
Bijw. bep
Interlineair
65. Functie
want God is het,
Die in jullie ... bewerkt✶
zowel het willen als het werken✶ voor Zijn welbehagen
Onderw.
Werkw. gez
Aanvulling ww gez.
Lijd vw.
Bijw. bep
Interlineair
66. Functie
In het begin was het Woord, en het Woord was tot God, en
God was het Woord.
Wat is hier het onderwerp? 'God' of 'het Woord'?
Interlineair
67. Functie
Geeft de functie aan die het woord in de zin vervuld
Deels te zien in het interlineair
Lagen zijn niet zichtbaar
Interlineair
69. Interlineair
Wat heb je aan het interlineair?
Het geeft snel veel informatie over een woord
Laat de opbouw van betekenis zien
Bijbelstudie met de NCV
72. energein
IN-WERKende-te-zijn
werkzaam zijnde te zijn
|werken✶
Interlineair
Opbouw uit elementen
Woordenboek vorm
Vervoeging
Keuze voor trefwoord
dat beste betekenis weergeeft
Toekomst: uitgelegd in lexicon
73. energein
IN-WERKende-te-zijn
werkzaam zijnde te zijn
|werken✶
Interlineair
Opbouw uit elementen
Woordenboek vorm
Vervoeging
Keuze voor trefwoord
dat beste betekenis weergeeft
Toekomst: uitgelegd in lexicon
Door context, functie, Griekse
manier van zeggen of het
Nederlands soms afwijken
Uitgelegd in vertaalkeuzes
Toekomst: voetnoten
74. ...
werkzaam zijnde te zijn
|werken✶
Uitleg van de tekst
Interlineair
Door context, functie, Griekse
manier van zeggen of het
Nederlands soms afwijken
Uitgelegd in vertaalkeuzes
Toekomst: voetnoten
Studie van context,
woordstudies, achtergrond,
gebruiken, andere teksten
etc.
In commentaar, voetnoten,
Bijbelstudies, preken etc.
78. Interlineair
Wat heb je aan het interlineair?
Het geeft snel veel informatie over een woord
Laat de opbouw van betekenis zien
Dit alles ook te vinden als je klikt op een woord
Bijbelstudie met de NCV
79. Misvatting 2
Je kan het interlineair 'lezen' als een betere vertaling
Bijbelstudie met de NCV
80. Misvatting 2
Je kan het interlineair 'lezen' als een betere vertaling
Interlineair is geeft informatie per woord, en is geen goede
Nederlandse zin
Bijbelstudie met de NCV