Σχέδιο για σπουδαστές γραφιστικής

1. ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ Μ.ΚΟΥΡΤΗ / ΙΕΚ ΑΚΜΗ
ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΣΧΕΔΙΟ 04
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΒΕΛΟΝΑ
ΜΕΛΕΤΗ
ΟΡΙΖΟΝΤΙΩΝ, ΚΑΘΕΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΓΩΝΙΩΝ
ΑΞΟΝΩΝ
ΜΕΛΕΤΗ ΚΛΙΣΕΩΝ
ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ
ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΒΕΛΟΝΑΣ ΣΕ ΑΞΟΝΕΣ,
ΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟ ΜΕΤΡΗΜΑ ΜΕΣΩ
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΕΚ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ

2. οι υπολογισμοί αυτοί, αφορούν τις μετρήσεις των
σχέσεων: των σχημάτων (φόρμα), των μεγεθών, του φωτός, της σκιάς, και των τόνων. Για να χαρακτηρίσουμε τα
μεγέθη και τα σχήματα, δεν έχουμε παρά να ενσωματώσουμε τα αντικείμενα, μέσα σε αόρατα κουτιά και να
παρατηρήσουμε τι σχήμα έχουν. Έτσι, το να τα συγκρίνουμε μεταξύ τους είναι πλέον μια
πολύ εύκολη διαδικασία. Ουσιαστικά το ελεύθερο σχέδιο είναι μια συνεχής συγκριτική διαδικασία
υπολογισμού, των μεγεθών, των σχημάτων, των τόνων, των κλίσεων, κ.λ.π.
ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ Μ.ΚΟΥΡΤΗ / ΙΕΚ ΑΚΜΗ

3. Όταν καθόμαστε να σχεδιάσουμε, το φώς πρέπει να έρχεται πάντα από τα αριστερά για τους δεξιόχειρες και από τα δεξιά για
τους αριστερόχειρες, έτσι ώστε το χέρι να μην σκιάζει το χαρτί Ξεκινάμε σχεδιάζοντας τις μεγάλες φόρμες, τους μεγάλους
όγκους, τις μεγάλες ενότητες και τέλος τα εντονότερα και πιό εμφανή σχήματα. Όταν στην σύνθεσή μας υπάρχει φώς, θα
πρέπει να υπάρχει και στο σχέδιό μας. Οι σκιές αυτές, είναι πολύ αδύνατα φώτα Σχεδιάζουμε πάντα αυτό που βλέπουμε και
όχι αυτό που ξέρουμε
Αυτό που θα πρέπει να προσέχουμε πάντα, είναι να μην δίνουμε την αίσθηση στο θεατή, ότι το θέμα είναι πολύ μικρό για το
μέγεθος του χαρτιού, και το αντίστροφο, καθώς επίσης και η επιλογή της τοποθέτησης, η σύνθεση της εικόνας, πράγμα που
επιδρά καθοριστικά στο τελικό ζωγραφικό αποτέλεσμα. Αυτό που επιζητούμε, είναι να υποβάλλονται ιδέες και
συναισθήματα στο θεατή, που αφορούν το περιεχόμενο του εικαστικού έργου.
ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ Μ.ΚΟΥΡΤΗ / ΙΕΚ ΑΚΜΗ

4. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΛΙΣΕΩΝ (ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΛΙΣΕΙΣ)
Ότι σχεδιάζουμε, εξαρτάται από την θέση
του παρατηρητή, και σχετίζεται με το επίπεδο των ματιών του, δηλαδή τον εκάστοτε ορίζοντα. Ο υπολογισμός των κλίσεων
γίνεται με την νοητή οριζόντια και κάθετη γραμμή της βελόνας. Αυτό σημαίνει, ότι όταν θέλουμε να προσδιορίσουμε
θέσεις αντικειμένων στον χώρο, υπολογίζουμε τις κλήσεις των γραμμών ενός σχήματος, υπολογίζοντας την γωνία απόκλισης ή
σύμπτωσης, ώς προς τις νοητές οριζόντιες και κάθετες γραμμές.
ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ Μ.ΚΟΥΡΤΗ / ΙΕΚ ΑΚΜΗ

5. Άλλος ένας απλός τρόπος για να «μεταφέρουμε» τις κλήσεις των αντικειμένων, είναι οι εξής:
Τοποθετούμε το μολύβι ή την βελόνα μας, κατά τρόπο τέτοιο, ώστε να εφάπτεται νοητά στο αντικείμενο. Το χέρι μας είναι τεντωμένο, και η θέση
μας δεν αλλάζει για κανέναν λόγο. Χωρίς να αλλάξουμε την κλίση του χεριού μας, μεταφέρουμε τον άξονα στο χαρτί. Ο τρόπος αυτός είναι σαφώς
πιό δημιουργικός, και δίνει ένα απόλυτα εικαστικό αποτέλεσμα. Το ελεύθερο σχέδιο, είναι αποτέλεσμα της συνεχούς συγκριτικής
διαδικασίας, που απαιτεί παρατήρηση και σταθερότητα. Όταν ξεκινάμε να δουλεύουμε με άξονες, πάντοτε έχουμε στο νού μας ότι το
αρχικό αντικείμενο, είναι αυτό πού θα βοηθήσει, εάν και εφόσον είναι σωστά σχεδιασμένο, να επιτύχουμε την σωστή σχεδίαση και των υπολοίπων
της σύνθεσής μας. Η θέση και οι διαστάσεις, προκύπτουν από την συγκριτική διαδικασία.
ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ Μ.ΚΟΥΡΤΗ / ΙΕΚ ΑΚΜΗ

6. Οι άξονες
Για να επιλέξουμε μια ενδιαφέρουσα τοποθέτηση μιας σύνθεσης πρέπει να έχουμε
αντιληφθεί κάποιους άξονες που την διατρέχουν ώστε να σκεφτούμε πως θα τους
εκμεταλλευτούμε στο χαρτί.
ΟΙ άξονες είναι βασικές γραμμές σε κάθε σχέδιο που ορίζουν τις γενικές σχέσεις πάνω στις
οποίες οργανώνεται η σύνθεση. Αν και οι βασικότερες γραμμές στο σχέδιο δεν είναι
υποχρεωτικό ότι φαίνονται, δηλαδή ότι σχεδιάζονται στο χαρτί.
Συχνά τις τραβούμε νοερά και άλλες φορές τις σχεδιάζουμε αρχικά και μετά αφαιρούνται
ή αφομοιώνονται στο σχέδιο.
Οι άξονες ενοποιούν αντικείμενα, ορίζουν την επικοινωνία και την αντιστοιχία των λευκών,
γκρί και μαύρων περιοχών και βοηθούν την οργάνωση του σχεδίου. Καθορίζονται από το
ίδιο το θέμα και τις επιλογές που κάνουμε για να αναδείξουμε κάποιες σχεδιαστικές αξίες.
στην τοποθέτησή του στο χαρτί.
Η κατανόηση της λειτουργίας των αξόνων στηρίζεται στη βασική αρχή πως ένα σχέδιο
δεν απαρτίζεται από αντικείμενα αλλά είναι ένα σύνολο γραμμών και τόνων
που έχει το δικό του κέντρο βάρους και ισορροπίας σαν ολότητα.
Οι άξονες μπορούν να εκφράζουν απλές, γεωμετρικές σχέσεις όπως καθετότητα και
παραλληλία ή μπορεί να σχηματογραφούν μια συμμετρία που δεν γίνεται τόσο απλά και
άμεσα αντιληπτή όταν κοιτάμε ένα έργο. Κάθε έντονη γραμμή σε ένα σχέδιο γίνεται
αυτόματα άξονας γιατί είναι οπτικά πολύ ξεκάθαρο και έντονο στοιχείο.
ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ Μ.ΚΟΥΡΤΗ / ΙΕΚ ΑΚΜΗ

7. Όλες οι ευθείες που φέρνουμε κατά τις μετρήσεις, είναι απλά βοηθητικές και θα τις σβήσουμε αργότερα, όσο
προχωράμε στο σχεδιασμό. Το σχέδιο σε πολλά αντικείμενα θα πάρει την τελική του μορφή κατά το στάδιο της
φωτοσκίασης.
Ποτέ δεν είμαστε σίγουροι για ευθείες που φαίνονται να είναι οριζόντιες ή κάθετες. Τοποθετούμε τη βελόνα
πάντα στις ακμές. Τότε καταλαβαίνουμε εάν είναι οριζόντιες ή κάθετες. Κάνουμε δύο και τρεις φορές έλεγχο
για να είμαστε βέβαιοι ότι η κλίση που πήραμε είναι σωστή.
Όταν σε ένα από τα αντικείμενα της σύνθεσης επικρατεί η συμμετρία, χρησιμοποιούμε άξονες συμμετρίας π.χ. σ’
έναν κιβώτιο που είναι συμμετρικό.
ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ Μ.ΚΟΥΡΤΗ / ΙΕΚ ΑΚΜΗ

8. Η βελόνα σχεδίασης χρησιμοποιείται
ως μέσο μέτρησης αναλογιών
κι ως αλφάδι (κρατώντας την οριζόντια για να διαπιστώσουμε αν μια κλίση είναι οριζόντια ή για να
εντοπίσουμε τη διαφορά ύψους δύο σημείων),
σα βαρίδι (για να ελέγξουμε τις κάθετες γραμμές, τη μικρή απόκλιση από την κατακόρυφο)
και τη χρησιμοποιούμε ελεύθερα για να παίρνουμε κλίσεις που είτε υπάρχουν στο σχέδιο είτε τις υλοποιούμε
εμείς για να εξαρτήσουμε κάποια σημεία από κάποια άλλα που έχουμε ήδη βρει.
Αυτό το στάδιο είναι το πιο δύσκολο και το πιο καθοριστικό. Εφόσον οι μετρήσεις μας σταδιακά δημιουργούν
ένα σωστό σχέδιο, η ολοκλήρωση του σχεδίου γίνεται πιο εύκολη.
ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ Μ.ΚΟΥΡΤΗ / ΙΕΚ ΑΚΜΗ

9. ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ
ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΒΕΛΟΝΑΣ ΣΕ ΑΞΟΝΕΣ, ΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ
ΑΝΑΛΟΓΙΚΟ ΜΕΤΡΗΜΑ ΜΕΣΩ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΕΚ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ
ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ Μ.ΚΟΥΡΤΗ / ΙΕΚ ΑΚΜΗ

10. ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ Μ.ΚΟΥΡΤΗ / ΙΕΚ ΑΚΜΗ

11. ΣΥΝΟΨΗ
ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΜΕ ΒΕΛΟΝΑ
ΜΕΛΕΤΗ
ΟΡΙΖΟΝΤΙΩΝ, ΚΑΘΕΤΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΓΩΝΙΩΝ ΑΞΟΝΩΝ
ΜΕΛΕΤΗ ΚΛΙΣΕΩΝ
ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ
ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΒΕΛΟΝΑΣ ΣΕ ΑΞΟΝΕΣ, ΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟ ΜΕΤΡΗΜΑ
ΜΕΣΩ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΕΚ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ
ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ Μ.ΚΟΥΡΤΗ / ΙΕΚ ΑΚΜΗ