Aro garaikidea 2

HIPI GELA – LAGUNTZA GELA
www.hipialtza.blogspot.com
www.margarigela.blogspot.com

15. ARO GARAIKIDEA
Historialariek bost arotan banatzen dute historia:

1. Historiaurrea

2. Antzinaroa

3. Erdi aroa

4. Aro modernoa

5. Aro garaikidea

1
Ingurune egokitzapena


Unitate honetan Aro garaikidea ikasiko dugu, hau da XIX eta XX
mendeak.

Laburpena:
 Aro garaikidean fabrika handiak sortu zituzten.
 Lantegi hauetan langile asko aritzen ziren.
 Langile bizi-baldintzak oso gogorrak ziren.

 Mende hauetan asmakizun eta aurkikuntza asko egin zituzten:
txertoak, elektrizitatea, telefonoa… Eta horri esker pertsonen
bizimodua hobetu egin zen.

Zure ustez, zein izan dira hiru asmakizun edo aurkikuntza hoberenak?

2


Argazki hau ikusita, zer esan dezakezu?

Txertoek zer aurrerapen ekarri zuten?

Komunikabideetan zer asmakizun daude? Zure ustez zein izan da
inportanteena?

3


Historiak zenbat arotan banatzen da?

Jarraian, “Fabrika handien sorrera” testua Kopiatu (195 or.):

4


XIX MENDEA

Aro garaikidea Frantziako Iraultzatik gaur egun arte doa.

FRANTZIAKO IRAULTZA

Frantziako Iraultzak aldaketa izugarria sortu zuen Europan.
Frantzian hasi zen baino gero Europako beste estatuetara zabaldu zen.
Monarkiaren eta bere boterearen kontra borrokatu ziren.
Herriak oso pobreak ziren, herrikoien eskubideak zapalduta zeuden eta
nekatuta zeuden injustizia handia zegoelako.

Honen ondorioz, ideia demokratikoak zabaldu ziren, nobleziaren
pribilegioak deuseztatu ziren, giza eskubideak azaldu ziren…

5


1.812. urtean Kadizen, Espainiako lehenengo konstituzioa sinatu zen.
Konstituzioan erregeen boterea mugatzen zen eta zenbait eskubide
onartzen ziren herritarrentzat.

KADIZKO KONSTITUZIOAN, 1.812. urtean

 Zer da KONSTITUZIOA? Hiztegia, erabili.

6


XIX. mendeko bizimodua
GIZARTEA:

XIX. mendeko gizartea hiru klasetan zegoen banatuta:

1. Goiko Klasea: aristokratak (nobleak) eta burgesak
(fabriken jabeak,merkatari handiak, bankariak).
2. Erdiko klasea: merkatari eta enpresari txikiak, lur-jabe
txikiak, medikuak, abokatuak, funtzionarioak…
3. Herri xehearen klaseak: baliabide ekonomiko gutxi
zutenak: nekazariak lurrik gabe, fabriketako langileak,
serbitzariak…

Langileen bizi-baldintzak gogorrak ziren:

 Hamabi orduko lanaldiak ziren
 Oso soldata baxua
 Bizilekuak desegokiak…

7


XIX. mendean INDUSTRIA IRAULTZA izan zen.
 Garraiobideetan aurrerapen handia gertatu zen
trenbidea sortu zenean.
 Fabrika handiak ereiki zituzten hirietan. Langile asko
aritzen ziren fabriketan eta makina asko zeuden.
 Ehungintza eta siderurgia garatu ziren gehien.
 Industriaguneak Katalunian, Madrilen eta Euskadin
zeuden.
 Energia-iturri berriak garatu ziren: elektrizitatea eta
petrolioa.
 Finantza erakundeak ere sortu ziren garai honetan.

8


Koloreztatu: Katalunia, Madril, Euskadi

 Nolakoak ziren langileen baldintzak XIX mendean?

 Nola zegoen banatuta XIX.mendearen gizartea?

 Aipatu industria iraultzaren hiru ezaugarri:

1. …………………………………………………………
2. …………………………………………………………
3. ………………………………………………………..

9


XX MENDEA
Trantsizioa eta demokrazia
xx. mendean, Espainia gobernatzeko mota ezberdinak izan
ziren : monarkia, diktadura, errepublika.

Mende honetan, 1936tik 1939 arte gerra zibila sortu zen :
Espania bi taldetan banatu zen : errepublikanoak eta
nazionalak .

Nazional taldeak gerra irabazi zuen eta Francoren diktadura
hasi zen : Konstituzioa desagertu, herritarren eskubideak
mugatu ziren, ez zeuden alderdi politikoak, ezta sindikatuak
ere… Oso urte txarrak bizi ziren, pobrezia alde batetik eta
errepresioa (ezin zuten bakoitzaren ideiak azaldu) beste
aldetik.

10


Trantsizioa Franco hil zenetik, 1.975etik, 1.982 urte
bitarteko garaia da.

Juan Carlos I.a errege izendatu zuten. Adolfo Suarez
gobernuko presidentea izan zen. Erreformak hasi ziren eta
lehenengo hauteskundeak izan ziren 1936. urteaz geroztik.
Alderdi politikoak eta sindikatuak onartu ziren.

Hauteskunde demokratikoak 1977ko ekainean izan ziren.

1978an, Konstituzioa onartu zen.

Espainiako gobernu mota monarkia parlamentaria da.

11


 Franco noiz hil zen?

 Trantsizioak noiztik nora iraun zuen?

 Noiz izan ziren lehenengo hauteskundeak?

 Nor izan zen lehenengo presidentea?

Zer esan nahi du gerra zibilak?

Azaldu zer den DIKTADURA:

Zer esan nahi du Transizioa?

Gerra zibila bukatu eta gero, noiz izan izan ziren lehenengo
hauteskunde demokratikoak?

Zer izena du Espainiako erregeak?

Eta oraingo presidentea?

Zein da Espainiako gobernu mota?
 Diktadura
 Errepublika
 Monarkia parlamentaria
12


ARTEA XX MENDEAN

 ARKITEKTURAN Antonio Gaudí nabarmendu zen:
eraikin modernistak egin zituen.

Ba al dakizu non dagoen Gaudiren aurreko lan hau?

13


PICASSO ETA GERNIKA:

Picassok lan hau margotu zuen: GERNIKA, gerraren
kontra.
Gerra zibilan, Gernikako bonbardaketa 1.937Ko apirilaren
26an izan zen.
Erasotzaileak “Kondor legioa, alemanak, eta Italiar
legionarioak izan ziren.

Espainiako Gerra Zibilak Euskal Herrian 1936 eta 1937 urteen artean iraun
zuen.

14


Non dago Gernika? Borobildu herria hurrengo mapa honetan:

Picassoren biografia interneten bilatu:

15


16

Aro garaikidea 2

Recommandé

Recommandé

Contenu connexe

Tendances

Tendances (20)

Similaire à Aro garaikidea 2

Similaire à Aro garaikidea 2 (20)

Plus de MargaGutierrez

Plus de MargaGutierrez (20)

Aro garaikidea 2