How people use to made bread in the past

1. Από το σιτάρι στο ψωμί στα παλαιά χρόνια
Σιτάρι ο ευλογημένος καρπός

2. ΤΟ ΟΡΓΩΜΑ
των χωραφιών
• Την Άνοιξη γινόταν το όργωμα
από δύο ζώα συνήθως μουλάρια.
• Τα ζώα έσερναν το αλέτρι που
ήταν ξύλινο. Μπροστά είχε ένα υνί
πού ήταν μεταλλικό για να είναι
σκληρό και μυτερό για να σκάβει
τη γη. Πίσω το αλέτρι είχε δύο
ξύλινα χερούλια που τα κρατούσε
ο γεωργός και έσπρωχνε και έτσι
το υνί όργωνε και αυλάκωνε τη γη.

3. Η ΣΠΟΡΑ
• Το Σεπτέμβριο μήνα καθάριζαν τα χωράφια από τα
αγκάθια και τα χόρτα και τα ετοίμαζαν για τη σπόρα.
Αρχικά προετοίμαζαν το σπόρο που θα
χρησιμοποιούσαν κασκινίζοντάς τον.
Έτσι φύτευαν. Από βραδύς έβαζαν μέσα στο σπόρο
που θα χρησιμοποιούσαν την άλλη μέρα, ρόδι και
σκόρδο, για να έχουν καλή σοδειά.
Το πρωί πάλι που ξεκινούσαν για το χωράφι στις
τρείς ή πέντε η ώρα αν συναντούσαν κάποιον στο
δρόμο δεν του μιλούσαν και συνέχιζαν την πορεία
τους.

4. Ο ΘΕΡΙΣΜΟΣ
• Ο θερισμός γινόταν σταδιακά. Ηδη από το Μάϊο μάζευαν τα σανά για τα ζώα. Όμως τον
Ιούνιο θέριζαν κυρίως το σιτάρι, γι’ αυτό και ο μήνας αυτός λέγεται από το λαό ‘’Θεριστής ‘’.
Πήγαιναν και θέριζαν όπως λέγανε ‘’δανεικά’’. Δηλαδή μαζεύονταν πολλοί μαζί συγγενείς ή
γείτονες και θέριζαν το σπόρο τη μια μέρα το χωράφι του ενός και την άλλη μέρα κάποιου άλλου.
• Οι γυναίκες θέριζαν και οι άντρες κουβαλούσαν τα δεμάτια. Ο θερισμός γινόταν με το
δρεπάνι. Με το ένα χέρι έπιαναν τα στάχυα(ένα χερόβολο) και με το άλλο χέρι με το δρεπάνι τα
έκοβαν και τα έβαζαν σε ένα σημείο.

5. ΑΛΩΝΙΣΜΑ
• Το αλώνισμα, όπως άλλωστε και όλες οι άλλες αγροτικές
εργασίες γινόταν πολύ νωρίς πριν τις πέντε το πρωί. Πρώτα
έπαιρναν τα δεμάτια τα έλυναν και τα σκορπούσαν μέσα στο
αλώνι. Μετά έβαζαν τα ζώα να τρέξουν για να σκορπίσουν τα
δεμάτια.
• Στη συνέχεια έδεναν στα ζώα τα ντουγένια. Τα ντουγένια
ήταν ξύλινες σανίδες που στο κάτω μέρος είχαν μετταλικές
λεπίδες για να κόβουν το σπόρο από το στέλεχος. Πάνω στα
ντουγένια στέκονταν άντρες μετά άλλαζαν και ανέβαιναν οι
γυναίκες και στη συνέχεια τα παιδιά ώστε να ξεκουράζονται.
Με το βάρος τους όμως πιεζόταν καλύτερα και ξεχώριζε ο
καρπός.
• Όταν τελείωνε το αλώνισμα μάζευαν το λιώμα, το άχυρο και
το σιτάρι και το ετοίμαζαν για το λίχνισμα.

6. ΤΟ ΛΙΧΝΙΣΜΑ
• Το τελευταίο στάδιο στη διαδικασία της σιγκομιδής του σιταριού και της μεταφοράς του στο σπίτι για
φύλαξη, ήταν το λίχνισμα. Περίμεναν στις δυο – τρείς το πρωί να αρχίσει να φυσάει. Τότε έπαιρναν μια
ποσότητα από το άλεσμα με την λιωπάτα και πετώντας το ψηλά με τη βοήθεια του αέρα γινόταν ο
διαχωρισμός σε άχυρο και καρπό.
• Στη συνέχεια αφού τελείωνε το λίχνισμα περνούσαν το σιτάρι από ένα μεγάλο κόσκινο το δρυμόνι για να
ξεκαθαρίσει το σιτάρι από τα υπολείματα του άχυρου. Μετά έβαζαν το σιτάρι σε σακιά και το μετέφεραν στο
σπίτι. Εκεί το διατηρούσαν μέσα στα σακιά ή μέσα σε ξύλινες αποθήκες και έπαιρναν από κει τη ποσότητα που
ήθελαν κάθε φορά. Τα άχυρα τα φύλαγαν στην αποθήκη μέσα στο στάβλο και αποτελούσαν την τροφή των
ζώων.
Δρυμόνι
Πιρούνα για το λίχνισμα

7. Αφού είχε γίνει ο διαχωρισμός, ο καρπός μεταφερόταν στον αλευρόμυλο για να αλεστεί και
να παραχθεί το αλεύρι.
Το επάγγελμα αυτό λεγόταν μυλωνάς και ήταν ιδιαίτερα σημαντικό επάγγελμα τα
παλαιοτέρα χρόνια. Μυλωνάδες λέγονταν αυτοί που εκμεταλλεύονταν τους μύλους και
άλεθαν τα σιτηρά, για να παράγουν αλεύρι, με το οποίο παρασκεύαζε το ψωμί της η
οικογένεια. Η δουλειά του μυλωνά ήταν μοναχική, σκληρή, επίπονη αλλά προσοδοφόρα.
Πλέον όλα είναι αυτοματοποιημένα και το επάγγελμα του μυλωνά δεν υπάρχει.
ΤΟ ΣΙΤΑΡΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΛΕΥΡΙ

8. ΤΟ ΨΩΜΙ
• Το παραδοσιακό ψωμί το έφτιαχναν με νερό και αλεύρι, και μέχρι να γίνει πηκτός χυλός τον άφηναν
κουκουλωμένο με μάλλινη κουβέρτα όλη τη νύχτα. Την άλλη μέρα ζύμωναν το ψωμί, το κουκούλωναν και
πάλι με την κουβέρτα και το άφηναν να φουσκώσει. Ύστερα κράταγαν πάλι ένα κομμάτι ζυμάρι, για να
κάνουν το ψωμί της επόμενης εβδομάδας
• Με το υπόλοιπο έπλαθαν 4-5 μεγάλα καρβέλια. Δίπλωναν με αλευρωμένες πετσέτες τα ψωμιά και σκέπαζαν
την πινακωτή με την κουβέρτα για να μην κρυώσει η ζύμη αλλά και για να φουσκώσει πιο γρήγορα. Όταν
φούσκωνε το ψωμί, έβγαζαν την πινακωτή και το πήγαιναν στον ξυλόφουρνο. Εκεί άναβαν τον φούρνο και
όταν πύρωνε, με ένα ξύλινο φτυάρι έβαζαν τα ψωμιά.
Πινακωτή

9. Ευχαριστώ!
Δανάη Πάλλα - Α4