Rośliny bioenergetyczne uprawiane w Polsce _biomasa

2. Rośliny energetyczne uprawiane w
Polsce
 Krzewy i drzewa łatwo odrastające po ścięciu:
 Wierzba krzewiasta
 topola
 Byliny wieloletnie:
 ślazowiec pensylwański
 topinambur
 Wieloletnie trawy:
 miskant
 spartina preriowa
 palczatka Gerarda
 proso rózgowate

3. Wierzba Krzewiasta
 Na cele energetyczne najbardziej przydatny jest gatunek wierzby krzewiastej (Salix
viminalis L)
 Jest to roślina wieloletnia
 Przekrój krzaczasty i ilości pędów od kilku do kilkunastu

4. Wierzba Krzewiasta
Zalety wierzby:
 duże plony – roczne przyrost może wynosić 7-15 t/ha suchej masy drewna,
 długi okres użytkowania plantacji (15-20 lat)
 tanie sadzonki – zrzezy (sztobry)
Wady wierzby:
 wilgotność zbieranej biomasy poźną jesienią i zimą wynosi około 45-50%, co
zwiększa koszty transportu i zmniejsza wartość opałową
 trudna mechanizacja zbioru (w 3-letnim cyklu zbioru konieczne jest stosowanie
specjalnych maszyn),
 duże potrzeby wodne – wymaga gleb o wysokim (około 200cm) poziomie wody
gruntowej, ale nie zabagnionych,
 duże zagrożenie przez choroby i szkodniki

5. Topola biała
 Topola biała nie ma dużych wymagań glebowych i wodnych, szczególnie w
porównaniu do wierzby
 bardzo dobre przyrosty topola energetyczna osiąga na glebie klasy V, o podłożu
torfowym i piaszczystym, na polu bez melioracji
 Roczne przyrosty wysokości to 2,5-3 m, natomiast roczny przyrost masy
pojedynczego drzewka to ok. 3-3,5 kg
 zbiór biomasy przeprowadza się co 2-3 lata, przy średnicy pnia przy gruncie do 10 cm

6. Topola biała
 Do zbioru maszynowego topolę sadzi się identycznie jak wierzbę energetyczną
 Jak każdej uprawie również tej energetycznej zagrażają chwasty co jest jedynym
słabym punktem tej rośliny
 sadzenie topoli odbywa w rzędach podwójnych o rozstawie 80 cm, szerokość
międzyrzędzia pomiędzy dwoma rzędami podwójnymi wynosi 300 cm, a rozstaw
między roślinami w rzędzie – 75-80 cm

7. Topola biała

8. Ślazowiec Pensylwański
 Ślazowiec pensylwański nazywany jest rownież sidą od nazwy łacińskiej Sida
hermaphrodita
 Są to rośliny wieloletnie
 należy do roślin odpornych na mrozy i przymrozki oraz suszę
 Ma małe wymagania nawozowe i glebowe
 Spośród wszystkich roślin energetycznych najbardziej nadaje się do produkcji peletu
z uwagi na stosunkowo niską zawartość azotu, chloru, popiołu i metali ciężkich

9. Ślazowiec Pensylwański

10. Ślazowiec Pensylwański
Zalety ślazowca:
 zbior od poźnej jesieni do wiosny przy wilgotności biomasy 20-30 %,
 niska zawartość popiołu i składnikow mineralnych (N, K, Cl), stąd małe wynoszenie
składnikow nawozowych z plonem,
 możliwość wykorzystania do zbioru typowych maszyn rolniczych
(sieczkarniepolowe),
 możliwość uprawy na glebach słabszych
Wady ślazowca:
 niska zdolność kiełkowania nasion, spowodowana twardością okryw, wpływa na
 bardzo słabą polową zdolność wschodow, nie przekraczającą 30-40 %,
 duża podatność na choroby (korzeni i podstawy łodyg – fuzariozy, zgnilizny
twardzikowej oraz liści) powodowane przez grzyby: Colletotrichum, Phoma, Borytis

11. topinambur
 Słonecznik bulwiasty, topinambur, bulwa, bulwy(Helianthus tuberosus L.) – gatunek
rośliny z rodziny astrowatych pochodzący z Ameryki Północnej
 Słonecznik bulwiasty jest niewymagający i łatwy w uprawie
 Uprawy są wieloletnie, choć zwykle pola zajmowane są przez 2–3 lata
 Dłuższa uprawa w tym samym miejscu wiąże się ze zmniejszeniem wielkości plonów
 Plon bulw z 1 ha bywa wyższy w porównaniu do ziemniaków i wynosi zwykle 20–30
ton. Rekordowe zbiory wynoszące 150-160 t/ha
 Pędy nadziemne po wysuszeniu i rozdrobnieniu mogą być albo spalane bezpośrednio
w piecach, albo używane jako surowiec do wyrobu brykietów i granulatu (peletów )

12. topinambur
 Wymagania ma podobne do ziemniaków – najlepiej rośnie na glebie żyznej,
umiarkowanie wilgotnej, głębokiej i przewiewnej
 Bulwy zbiera się od jesieni do mrozów, ewentualnie wiosną
 Mimo że gatunek uprawiany jest głównie w strefie klimatu umiarkowanego,
wprowadzany jest także do upraw w strefie międzyzwrotnikowej, gdzie słabsze plony
rekompensowane są szybkim wzrostem w warunkach wyższych temperatur
 Ścięcie pędów w optymalnym dla pozyskania biomasy okresie, tuż przed kwitnieniem,
powoduje ograniczenie wzrostu bulw nawet o 40–60%
 Topinambur rośnie prawie na każdej glebie, jest też odporny na mróz i dość odporny
na suszę

13. topinambur

14. Miskant
 Miskanta to okazała trawa kępowa, pochodząca z Azji Południowo-Wschodnej,
która efektywnie wykorzystuje promieniowanie słoneczne, wodę i składniki
nawozowe
 Miskant w Europie uprawiany jest od około 50 lat, początkowo jako roślina
ozdobna, a od kilkunastu lat na plantacjach energetycznych
 Wytwarza grube sztywne, wypełnione gąbczastym rdzeniem źdźbła, o
wysokości 200-350 cm
 Nie ma dużych wymagań i dobrze rośnie wszędzie tam, gdzie udaje się
kukurydza (gleby średniozwięzłe, łatwo nagrzewające się)
 W rejonach Polski wschodniej zwłaszcza połnocno-wschodniej, uzasadniona
może być uprawa miskanta cukrowego, który jest odporniejszy na niskie
temperatury.

15. Miskant
Zalety miskanta
 duży potencjał plonowania (nawet do 20-25 t/ha): jako roślina o szlaku fotosyntezy
C4
 okres użytkowania planacji wynosi 15-20 lat;
 możliwość wykorzystania do mechanizacji zbioru typowego sprzętu rolniczego;
 dotychczas nie stwierdzono występowania na tej roślinie chorob lub szkodnikow;
 małe potrzeby nawozowe.
Wady miskanta
 w warunkach klimatycznych Polski nie wytwarza nasion zdolnych do kiełkowania –
 konieczna produkcja sadzonek,
 w pierwszym roku po osadzeniu zachodzi konieczność zabezpieczenia plantacji
przed
 wymarzaniem poprzez ściołkowanie pola słomą, liśćmi lub agrowłokniną,
 drogie sadzonki, nawet 12-16 tys. zł/ha

16. Miskant

17. spartina preriowa
 Spartina preriowa to okazała roślina wyrastającą do wysokości 2 m, tworząca
obszerne, luźne kępy gęsto pokryte długimi do 80 - 90 cm i szerokimi do 1,5 cm liśćmi
 W połowie lata pojawiają się palczasto - groniaste kwiatostany długości 30 cm
 Pędy generatywne są w środku puste
 Trwałość plantacji: 15 – 20
 Plon: 15 - 20 t s.m./ha/rok
 Wilgotność przy zbiorze: 15 - 30 % (zależy od terminu i warunków klimatycznych)

18. Zalety:
- Nie posiada dużych wymagań glebowych
-Wykorzystywana jako roślina przeciwerozyjna
- Wysoka odporność na większość patogenów
-Nie wymaga wysokiego nawożenia mineralnego
-Niska wilgotność po zebraniu z pola
Wady:
- Bardzo wysoki koszt zakupu sadzonek
- Wrażliwość na zachwaszczenie w pierwszym roku uprawy
- Możliwość uszkadzania kłączy podczas zbioru
- W okresie zimowym obniżenie plonu suchej masy w wyniku utraty liści
spartina preriowa

19. spartina preriowa

20. palczatka Gerarda
 Palczatka Gerarda to okazała trawa o sztywnych, wypełnionych rdzeniem źdźbłach
długości 1-2,5 m
 Rośnie w gęstych, szarozielonych kępach
 jej charakterystyczne kwiatostany typu wiechowatego złożone są z 2-3 palczasto
ułożonych kłosów
 Wymagania klimatyczno-glebowe traw wieloletnich nie są zbyt duże
 Rośliny te udają się nawet na glebach klasy V i VI oraz na nieużytkach
 Palczatka Gerarda (Andropogon gerardi). Ojczyzną tego gatunku są prerie
Ameryki Północnej. Jako gatunek ciepłolubny wegetację rozpoczyna dopiero w
maju, dając największe przyrosty biomasy

21. palczatka Gerarda

22. proso rózgowate
 Wieloletnia trawa ozdobna pochodząca z Ameryki Płn
 Dorasta do 110 cm wys. ma formę wyraźnie kaskadową
 Z kwiatostanem dorasta do 150 cm
 Liście dość szerokie , łukowate , początkowo zielone późnym latem przebarwiają się na
kolor ciemnoczerwony
 Kwiatostany od lipca do września w kolorze czerwonym
 Jako gatunek ciepłolubny wegetację rozpoczyna dopiero w maju, dając największe
przyrosty biomasy
 Wymaga gleby dość żyznej , przepuszczalnej , stanowisko słoneczne , osłonięte
 Trawa całkowicie mrozoodporna

23. proso rózgowate