private

1. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
NILALAMAN Gamit ng Wika sa Lipunan
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN Nauunawaan ang mga konsepto, elementong kultural, kasaysayan, at gamit ng wika sa lipunang Pilipino.
PAMANTAYAN SA PAGGANAP
Nasusuri ang kalikasan, gamit, mga kaganapang pinagdaanan at pinagdaaanan ng Wikang Pambansa
ng Pilipinas
KASANAHANG PAMPAGKATUTO
1. Natutukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng napanood na palabas sa
telebisyon at pellikula (F11PD­1d­87)
2. Naipaliliwanag nang pasalita ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng mga pagbibigay
halimbawa (F11PS­Id­87)
DETALYADONG KASANAYANG
PAMPAGKATUTO
1. Matukoy ang iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng napanood na palabas sa
telebisyon at pellikula
2. Maipaliliwanag nang pasalita ang gamit ng wika sa lipunan sa pamamagitan ng mga pagbibigay
halimbawa
3. Makapagbibigay ng sariling halimbawa ng iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan.
PAMAMAHAGI NG ORAS 60 minuto
BALANGKAS:
1. PANIMULA: Isang araw, isang salita (5 minuto)
2. PAGGANYAK: Pagbasa ng mga Pahayag (10 minuto)
3. INSTRUKSYON: Pagpapakilala ng 6 na Gamit ng Wika (25 minuto)
4. PAGSASANAY: Panunuod ng mga piling palitan sa isang pelikula (10 minuto)
5. PAGPAPAYAMAN: Pagkilatis sa gamit ng wika sa A) Social Media B) Balitang Pantelebisyon (sa labas ng klase)
6. PAGTATAYA: Pagbibigay ng sariling halimbawa ng iba’t ibang gamit ng wika sa lipunan (10 minuto)
MGA KAGAMITAN LCD Projector, laptop
MGA REPERENSIYA
Ang Wika at Lipunan (Tiningnan noong Ika­4 ng Enero, 2016)
http://www.scribd.com/doc/61281040/6­Wika­at­Lipunan#scribd
Ang Tungkulin ng Wika (Tiningnan noong Ika­4 ng Enero, 2016)
http://www.slideshare.net/pesiaplaza6291/ang­tungkulin­ng­wika
Page 1​ of 12

2. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Heneral Luna (Tiningan noong Ika­15 ng Enero 2016
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU
PROCEDURE MEETING LEARNERS’ NEEDS
PANIMULA ​(Introduction) (5 Minuto)
1. Batiin at kamustahin ang mga mag­aaral.
2. Isulat sa pisara ang mga detalyadong kasanayang pampagkatuto (objectives)
3. Ipabasa ito sa mga mag­aaral. Tanungin kung malinaw ang mga ito.
4. Tawagin ang mag­aaral na naatasang magbahagi ng bagong salita para sa klase*
*​Isang araw, isang salita
Tungo sa pagpapalawak ng bokabolaryo,
ang bawat mag­aaral ay pipili ng isang
salita mula sa Wikang Filipino na nais
nilang ibahagi ang kahulugan sa kanilang
mga kamag­aral.
Habang nagbabahagi ang mag­aaral,
ihanda na ang mga gagamitin para sa
klase.
PAGGANYAK ​(Motivation) (10 minutes)
1. Ipabasa ang mga sumusunod na pahayag sa mga mag­aaral.
a) “Uuuy pare! Long­time­no­see. Maligayang kaarawan!”
b) “Bumangon ka na at mamalengke. Bumili ka ng buhay na manok para sa salusalo
mamaya.”
c) Paano magparehistro bilang botante para sa mga 1​st​
Time Voters?
Siguraduhing mayroon kang sapat na kwalipikasyon bago magparehistro (Pilipino, 18­taon
gulang o higit pa, kasalukuyang naninirahan sa Pilipinas ng isang taon o higit pa bago ang
araw ng eleksyon at naninirahan ng hindi bababa ng anim na buwan sa bayan o siyudad
kung saan siya boboto sa araw ng halalan)
Pumunta sa Lokal na COMELEC na malapit sa inyong lugar. Magdala ng 2 valid ID.
Paggamit ng Pisara o LCD
Maaring isulat ang mga pahayag sa
pisara. Kung mayroong LCD ang inyong
klase, masmainam na maghanap ng video
clips mula sa internet at ipapanuod sa mga
mag­aaral.
Page 2​ of 12

3. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Sagutan at ipasa ang application form (CEF­1A)
Pagdaanan ang proseso ng validation o ang pagkuha ng biometrics data (litrato, pirma, at
finger prints.
Itago ang ibibigay ng registration stub.
d) “Ang sa akin lang, hindi ako komportable na ​nagpopost ng litrato sa internet gamit ang
aking social media accounts tulad ng facebook at instagram.”
e) “Anu­anong elemento ang matatagpuan sa planetang Mars? Sapat ba ito para suportahan
ang buhay ng halaman?”
f) “Kamakailan, inilunsad ng pamahalaan ang P2P Bus System o Point­to­Point System na
may ruta mula sa SM North Edsa Quezon City – Glorietta, Makati City sa Kamaynilan.
Naglalayon itong maibsan ang matinding trapiko sa EDSA. Ang P2P bus system ay
nagsasakay at nagbaba lamang sa isang napiling bus stop.”
2. Ibigay at pasagutan ang sumusunod na palaisipan tungkol sa mga nabasang pahayag.
Ipasulat ang kanilang mga sagot sa kanilang kuwaderno:
a) Saang lugar maaring marinig ang mga pahayag na inyong binasa?
b) Sinu­sino ang maaring nagsasalita at maaring kinakausap sa mga pahayag na inyong
binasa?
c) Sa anong sitwasyon maaring maganap ang mga pahayag na inyong binasa?
3. Banggitin na ang talakayan ngayon ay tungkol sa iba’t ibang gamit ng wika sa Lipunan.
INSTRUKSYON ​(Instruction/Delivery) (25 minuto)
Page 3​ of 12

4. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
1. Katuloy ng pagganyak – hayaang ibahagi ng mga mag­aaral ang kanilang mga sagot sa
gawain kanilang katabi.
2. Tumawag ng ilang mag­aaral upang magbahagi sa buong klase ng kanilang sagot para sa
bawat pahayag.
3. Bilang pagpapalalim ng diskusyon, tanungin ang mga sumusunod:
a) Anu­ano ang inyong napansin tungkol sa Wika sa mga iba’t ibang pahayag? Tuwing
kalian natin ginagamit ang wika? Sinu­sino ang gumagamit ng wika?
Mga puntong nais bigyang diin:
­ Ang wika ay lagi nating ginagamit, sa lahat ng aspeto ng ating buhay.
­ May iba’t ibang rehistro ang wika depende sa sitwasyon at gamit.
4. Balikan muli ang mga pahayag na ginamit sa pagganyak. Tanungin sa mga mag­aaral kung
ano sa tingin nila ang layunin ng tagapagsalita sa bawat pahayag? Ano ang nais mangyari
ng tagapagsalita?
Pahayag Mga possibleng sagot ng mga Mag­aaral
A
­ Nangangamusta ang tagapagsalita.
­ Nais bumati ng tagapagsalita sa kanyang kaibigan.
B
­ Ang layunin ng tagapagsalita ay mag­utos sa kinakausap.
­ Nais tagapagsalita na bumangon ang kausap para makibili ng
manok para sa salusalo mamaya.
C
­ Ang pahayag ay nagbibigay ng instruksyon sa pagpaparehistro
sa COMELEC.
­ Ang pahayag ay nagsasabi kung ano ang dapat gawin upang
maging rehistradong botante sa COMELEC.
Rehistro ng Wika
Natalakay na ito sa nakaraang klase.
Pakikilahok ng mga mag­aaral
Hikayating makilahok ang bawat
mag­aaral. Kung sakaling nagkakahiyaan
pa ang mga mag­aaral, gamitin ang
stratehiyang “Think­Pair­Share” bago
tumawag ng magbabahagi ng sagot sa
buong klase.
Page 4​ of 12

5. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
D
­ Ang tagapagsalita ay nagpapahayag ng kanyang opinyon saa
paggamit ng social media.
­ Nais ng nagsasalita na ilahad ang kanyang saluobin tungkol sa
pagpopost ng litratro sa facebook at Instagram.
E
­ Gusto malaman ng nagtatanong kung anu­anong elemento ang
meron sa planetang Mars.
­ Ang pahayag ay naglalayong makakalap ng impormasyon tungkol
sa Mars.
F
­ Sa tingin ko parang news sa TV, radyo o dyaryo yung pahayag.
­ Ang pahayag ay nagbibigay ng ​update ​sa mga tao.
4. Pormal na ipakilala ang gamit ng Wika.
a) Ayon kay Michael A.K. Halliday, isang linggwistang Briton, may 6 na gamit ang wika sa
lipunan – instrumental, regulatoryo, interaskyonal, personal, hueristiko at representatibo.
INTERAKSYUNAL
Gamit ng wika upang mapanatili ang pakikipagkapwa­tao
Pasalita: pormulasyong panlipunan (Hal. Magandang Umaga!
Maligayang Kaarawan! Nakikiramay kami sa inyong pamilya.)
Pasulat: Liham pangkaibian
REGULATORYO
Gamit ng wika para kumontrol o gumabay sa kilos at asal ng
iba.
Pasalita: pagbibigay ng panuto, direksyon o paalala
Pasulat: resipe, mga batas
Mga terminolohiya
Sa puntong ito, malaki ang posibilidad na
hindi maisasagot ng mga mag­aaral ang
teknikal na terminolohiya.
Page 5​ of 12

6. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
INSTRUMENTAL
Gamit ng wika para may mangyari o may maganap na
bagay­bagay.
Pasalita: pag­uuots
Pasulat: liham­pangangalakal, mga liham na humihiling o
umoorder
PERSONAL
Gamit ng wika sa pagpapahayag ng sariling damdamin o
opinion.
Pasalit: pagtatapat ng damdamin ng isang tao
Pasulat: editoryal, liham sa patnugot
HUERISTIKO
Gamit ng wika bilang kagamitan sa pagkatuto ng mga
kaalaman at pag­unawa.
REPRESENTATIBO
Gamit ng wika sa pagpaparating ng kaalman tungkol sa
daigdig, pag­uulat ng mg pangyayari, paglalahad,
pagpapaliwanag ng mga pagkakaugnay­ugnay, paghahatid ng
mga mensahe, atbp.
5. Ipaliwanag kung ano ang gamit ng wika sa bawat pahayag na ginamit sa pagganyak.
a) Unang Pahayag​: “Uuuy pare! Long­time­no­see. Maligayang kaarawan!”
Tamang sagot (​Layunin): ​interaksiyonal​, patungkol sa pagpapanatili o pagpapatagtag ng
relasyon sa kapwa
Page 6​ of 12

7. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Paliwanag​: ​Ito ay isang pagbati sa pagitan ng magkaibigan batay sa salitang “pare.” Ang
wika ay ginagamit para mapanatili o mapatatag ang relasyon sa pagitan ng tapagagsalita
at kausap.
b) Ikalawang Pahayag: ​“Bumangon ka na at mamalengke. Bumili ka ng buhay na manok
para sa salusalo mamaya.”
Tamang sagot ​(Layunin): ​instrumental, ​ginagamit ang wika para may mangyari o
maganap ang bagay­bagay
Paliwanag: ​Ang pahayag ay isang utos …“bumangon ka na..bumili ka ng…” Ang wika ay
ginamit para utusan ang kausap na bumili ng manok para sa salu­salo mamaya.
c) Ikatlong Pahayag: ​Paano magparehistro bilang botante para sa mga 1​st​
Time Voters?
Siguraduhing mayroon kang sapat na kwalipikasyon bago magparehistro (Pilipino, 18­taon
gulang o higit pa, kasalukuyang naninirahan sa Pilipinas ng isang taon o higit pa bago ang
araw ng eleksyon at naninirahan ng hindi bababa ng anim na buwan sa bayan o siyudad
kung saan siya boboto sa araw ng halalan)
Tamang sagot ​(Layunin): ​regulatory, ​kumokontrol o gumagabay sa kilos at asal ng iba
Paliwanag: ​Ang pahayag ay sa pagitan ng pamahalaan at ng mga mamayan. Ang wika ay
ginamit para alalayan ang mga pangyayari, sa pagkakataong ito, ang pagpaparehistro sa
COMELEC.
d) Ika­apat na Pahayag: ​“Ang sa akin lang, hindi ako komportable na ​nagpopost ng litrato sa
internet gamit ang aking social media accounts tulad ng facebook at instagram.”
Tamang sagot ​(Layunin): ​personal, ​nagpapahayag ng sariling damdamin o opinion
Page 7​ of 12

8. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Paliwanag: ​Ang pahayag ay nagsasaad ng saluobin ng tagapagsalita. Ang wika ay ginamit
upang ipahayag ang katauhan ng isang tao .
e) Ika­anim na Pahayag: ​“Anu­anong elemento ang matatagpuan sa planetang Mars? Sapat
ba ito para suportahan ang buhay ng halaman?”
Tamang sagot ​(Layunin): ​heuristiko, ​naghahanap ng mga impormasyon o datos na
magpapayaman ng kaalaman
Paliwanag: ​Ang pahayag ay isang tanong. Ito ay maaring magsimula ng isang
pananaliksik upang mapalago pa ang kaalaman tungkol sa planetang Mars.
f) Ikapitong Pahayag: ​“Kamakailan, inilunsad ng pamahalaan ang P2P Bus System o
Point­to­Point System na may ruta mula sa SM North Edsa Quezon City – Glorietta,
Makati City sa Kamaynilan. Naglalayon itong maibsan ang matinding trapiko sa EDSA.
Ang P2P bus system ay nagsasakay at nagbaba lamang sa isang napiling bus stop.”
Tamang sagot ​(Layunin): ​Representasyunal, ​nagpaparating ng mga kaalaman sa daidig,
pag­uulat ng mga pangyayari
Paliwanag: ​Ang pahayag ay isang ulat patungkol sa bagong bus system na inilunsad sa
Kamaynilaan. Ginamit ang wika upang magbigay ng impormasyon
PAGSASANAY ​(Practice) (10 minuto)
1. Ipapanuod ang mga sumusunod na video clips sa mga mag­aaral.
2. Kilitasin at isipin kung anong gamit ng wika ang nasaksihan sa napanuod na video clip.
3. Isulat ang mga sagot sa papel/kuwaderno.
Alternatibong paraan:
Kung walang mga kagamitan para
magpapanuod ng video, maaring
a) Irecord o di kaya’y idownload ang
sound clip sa cellphone at iparinig
Page 8​ of 12

9. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
Mula sa pelikulang Heneral Luna,(2015)
Sa Direksyon ni Jerrold Tarog
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU
3:37 – 3:54 (Instrumental)
Heneral Luna: “Señor Presidente, walang pupuntahan ito. Habang nagtatalo tayo rito lalong
lumalakas ang puwersa ng mga Amerikano. Lusubin na natin sila habang kakaunti pa
lamang sila kahit na mamatay pa ang karamihan sa atin. Mapapalayas natin sila at
mapapasakamay natin ang Intramuros”
10:20 – 10:41(Representasyunal)
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU
Aguinaldo: “Mga ginoo pinaputukan ng mga Amerikano ang ating mga tauhan sa Sta.
Mesa.”
Mabini: “Nilusob na rin nila ang San Juan, Paco at Pandacan at iba pang karating bayan.
May kasunduan na rin sila ng mga Español sa luob ng Intramuros.”
1:25 – 1:40 (Interaksyunal)
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU
Joven: “General, Joven Hernando po [sabay pagkamay sa kausap]
Heneral Luna: “Joven, anak ka ng komandante. Ipagpaumanhin mo at pinaghintay kita.”
Joven: “Walang anuman po. Kinararangal kong makapanayam kayo.”’
51:57 – 52:10 (Personal)
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU
Heneral Luna: “Kung magiging isang bansa man tayo kailangan natin ng isang radikal na
pagbabago. Mga kapatid, mayroon tayong masmalaking kaaway kaysa mga Amerikano –
ang ating mga sarili.”
sa mga mag­aaral sa tulong ng
speakers
b) Isulat ang mga pahayag sa
kapirasong papel at ipasadula sa
ilang mag­aaral para panuorin at
pakinggan ng buong klase
c) Isulat ang mga pahayag sa pisara
at ipabasa ang mga pahayag sa
mga mag­aaral
Page 9​ of 12

10. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
5:57 – 6:10 (Heuristiko)
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU
Negosyante: “Paano ang aming mga negosyo? Kapag nakipaglaban kami, babagsak ang
ekonomiya.
Heneral Luna: “Paano namin mapapakain ang aming mga pamilya?
“Negosyo o kalayaan? Bayan o sarili? Mamili ka!”
30:32 – 30:38 (Regulatoryo)
https://www.youtube.com/watch?v=5gN­7XFLbxU
Sundalo: Arikulo Uno – ang hindi sumunod sa utos ng Punong Heneral ng Digmaan ay
tatanggalan ng ranggo…”
Page 10​ of 12

11. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
PAGPAPAYAMAN ​(Enrichment)
Papiliin ang mga mag­aaral sa mga sumusunod na pagpapayaman:
1. Gawain 1: Ang Wika at ang “FB”​: Para sa lahat ng gumagamit ng facebook
a) Tignan at basahin ang mga post ng iyong mga kaibigan (newsfeed.) Pansinin kung anong
gamit ng wika ang iyong nakikita sa iba’t ibang post. Base sa iyong obserbasyon, paano
ginagamit ng iyong mga kaibigan ang social media? Magbigay ng mga halimbawa bilang
suporta sa iyong sagot.
b) Tingnan at basahin ang iyong mga post sa facebook (sarili mong timeline). Pansinin kung
paano mo ginagamit ang wika. Base sa iyong obserbasyon, paano mo ginagamit ang
social media? Magbigay ng mga halimbawa bilang suporta sa iyong sagot.
c) Ipasa ang iyong gawain sa susunod na pagkikita.
2. ​Gawain 2: Mga Palabas sa telebisyon
a) Manuod ng isang buong news program sa telebisyon. Maari kang pumili ng kahit anong
estasyon o channel. Pagtuonan ng pansin ang iba’t ibang bahagi o ​segment. ​Tukuyin kung
anong gamit ng wika sa bawat ​segment​. Ipasa ang iyong gawain sa susunod na pagkikita.
SEGMENT
MGA PAHAYAG NG
REPORTER
GAMIT NG WIKA
Balitang internasiyonal
Balitang lokal
Balitang pampalakasan
Balitang pangnegosyo
Balitang pang­aliw
Page 11​ of 12

12. KOMUNIKASYON AT PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO
b) Sagutin at pagnilayan: Base sa iyong nasaksihan, anong gamit ng wika ang
pinakamadalas gamitin sa pag­uulat ng balita? Bakit?
PAGTATAYA ​(Evaluation) (10 minuto)
1. Sa loob ng 10 minuto, mag­isip at magbigay ng tigigisang halimbawa para sa 6 na gamit ng
wika sa lipunan. Isulat ang mga sagot sa papel.
Page 12​ of 12