Tijdens het afgelopen GroenDichterbij Event hebben Maarten Bosman (Ruimtelijk Plan) en ik de workshop Juridische Zaken bij groene burgerinitiatieven gegeven.

1. Aansprakelijkheid bij groene
burgerinitiatieven
GroenDichterbij Event
Amersfoort, 23 november 2013
Mark Verhijde & Maarten Bosman

3. Agenda
•
•
•
•
•
•
Welkom en kenismaken
Waar heb je mee te maken?
“Regel die burgerinitiatieven”, in vogelvlucht
Voorbeelden
Discussie
Afsluiting

4. Types en elementen

5. Voorbeeld – BBB Sluisdijk
•
•
•
•
Zelfbeheer openbare ruimte wijk Den Helder
Stichting sluit contract met gemeente
Werkzaamheden schoonmaken, groenbeheer
BBB Sluisdijk geeft vrijwilligers training en
begeleiding
• Veiligheid vrijwilligers belangrijk - zorgplicht

6. Types en elementen

7. Voorbeeld – Schoonmaakactie
jongeren in Enschede Zuid
•
•
•
•
Bladopruimen en veegactie van jongeren
Materiaal van gemeente (stadsdeel Zuid)
Begeleiding door Alifa – welzijnsorganisatie
Alifa aansprakelijk voor veiligheid veegactie

8. Types en elementen

9. Voorbeeld – Buurtmoestuin wijk MSP
Heerlen
• Woning gesloopt, terrein geschikt gemaakt
voor moestuin – schone grond garantie
• Ambtenaar organiseert bewoners voor
werkzaamheden in de moestuin
• Gemeente aansprakelijk voor veiligheid
bewoners bij activiteiten

10. Types en elementen

11. Voorbeeld – particulier speelgoed
• Bestaande speelplek met gemeentelijke
toestellen
• Bewoners plaatst particulier speelgoed erbij
• Gemeente aansprakelijk voor veiligheid
• Afstand speeltoestellen en eigen speelgoed

12. Types en elementen

13. Voorbeeld – Tomatenfabriek in de
Gruyterfabriek Den Bosch
• Tomatenkassen geplaatst door “bewoners” –
gebruikers Gruyterfabriek
• Initiatiefnemers aansprakelijk voor veiligheid
• Gruyterfabriek staat het toe, op eigen terrein

14. Types en elementen

15. Voorbeeld – ‘t Skelet Amersfoort
• Kunstwerk, om op te spelen
• Wet- en regelgeving Attractiebesluit (WAS)
gelden niet (kunstwerk)
• Bedoeld om kinderen te leren om te gaan met
risico’s – veilig leren spelen

17. Voorbeeld – Feestaardvarken Arnhem
• Kunstwerk, om op te spelen
• Wet- en regelgeving Attractiebesluit (WAS)
gelden niet (kunstwerk)
• Grondeigenaar is particulier (niet gemeente)
• Veiligheid spelen – soort en grootte kunstwerk
dwingt voorzichtigheid af bij kinderen / ouders

18. BZK onderzoek aansprakelijkheid
• Aansprakelijkheid belemmerend voor
burgerinitiatieven?
• Voor gemeenten, voor burgers?
• Hoe werkt risico’s, schade en aansprakelijkheid?
• Wat valt op, wat kan beter?
• Zijn er alternatieven?

19. Schade, aansprakelijkheid en risico
•
•
•
•
Iedereen draagt zijn eigen schade (in principe)
Aansprakelijk voor schade uit eigen handelen
Schade is betalen of verzekeren
Een ander stelt jou aansprakelijk voor schade
– Contractueel
– Wettelijk
• Risico’s op aansprakelijkheid belangrijk
• Aansprakelijkheid blijft, of je dat nu wilt of niet

20. Onderzoeksopzet / proces
• Inventarisatie Den Helder, Deventer, Venray
• Bijeenkomsten en werksessies
• Deskresearch en uitzoekvragen
• 5 typen burgerinitiatieven – 67 stuks
• 4 juridische strategieën en praktijksituaties

21. Types en elementen
Typen burgerinitiatieven
•
•
•
•
•
Zelfbeheer openbare ruimte (24%)
Spelen en speelvoorzieningen (12%)
Zelfbeheer voorzieningen (21%)
Tijdelijk gebruik van lege ruimte (16%)
Evenementen, festivals en feestjes (27%)

22. Types en elementen

23. Types en elementen

24. Types en elementen

25. Types en elementen

26. Types en elementen

27. Types en elementen

28. Types en elementen

29. Types en elementen

30. Schema

31. Strategieën gemeente

32. Risico’s

33. Belemmeringen
• Aansprakelijkheid geen belemmering gemeente
• Risico beheersing belangrijk
• Aansprakelijkheid geen belemmering burgers
• Juridische wereld en “geregel” wel belemmering

34. Acties

35. Wat kan helpen?
• Groen (61%) – eenvoudiger maken
• Oranje (24%) – regels oprekken, onderzoek
• Rood (15%) – maatwerk, professionaliseren

36. Vervolgstappen aanbevelingen
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Nieuwe contracten
Verkenning WAS
Veilige speelplekken
Pilot particulier speelgoed
Simpeler maken van tijdelijk gebruik
Minder vergunnen, meer melden

37. Vervolgstappen experimenten
7. Verordening burgerinitiatieven
8. Risicometer
9. Training en cursussen
10. Regelvrije zones (APV-vrij)
11. Proeftuin speelApp

38. Vragen

39. Mark Verhijde – Interim programmamanager
en adviseur stedelijke ontwikkeling
mark.verhijde@gmail.com
06-52653005
Maarten Bosman – adviseur stedelijke
ontwikkeling en planoloog
m.bosman@ruimtelijkplan.nl
06-16448119
LinkedIn-groep: burgerinitiatieven en juridische zaken