Er is een nieuwe innovatiedynamiek aan het ontstaan waarin platformen een belangrijke rol spelen. Deze bieden nieuwe kansen maar ook uitdagingen voor organisaties. De presentatie geeft een korte introductie op het boek 'De kracht van platformen', dat in het najaar van 2014 verscheen.

1. De kracht van platformen
Nieuwe strategieën
voor innoveren in een
digitaliserende wereld
boekpresentatie
Maurits Kreijveld
1

2. Trends
• Globalisering
– specialisatie, consolidatie
• Digitalisering: ‘alles wordt LEGO’
– ICT, 3D-maken, DNA-technologie, crowdfunding, ...
• ‘Democratisering’
– sociale media, co-creatie, doehetzelf
• Maatschappelijke uitdagingen en transities
– sociale innovatie, duurzaamheid, zorg
2

3. Nieuwe dynamiek
• Innovatie steeds vaker cocreatie:
– genetwerkt
– in wisselende combinaties
– grote en kleine organisaties,
burgers, publiek-privaat
• Coördinatie:
– via gedeelde technologieën,
afspraken, standaarden,
overlegstructuren (governance), transacties
• Kortom: via platformen
3

4. Platformen
• Ecosystemen
van co-creërende spelers, groot en klein
• Veel en snelle innovaties: disruptief
• Elementen:
1. Technisch: gestandaardiseerde en modificeerbare
bouwstenen
2. Economisch: marktplaatsen
3. Sociaal: gedeelde cultuur en waarden, afspraken,
standaarden, governance
4

5. Architectuur
5
ontwikkelaars
gebruikers
dienstverleners
overheden, (grote) bedrijven, open source
platformproviders
stabiele onderlaag,
grote infrastructuur
dynamische,
innovatieve
bovenlaag
marktplaats,
uitwisseling,
evaluatie

6. Integratie
6

7. Dynamiek
• Samenwerken: (deels) openstellen van
producten of dienst: wat deel je wel/niet
• Verregaande integratie van producten en
diensten, nieuwe combinaties
• Snel uit te breiden: nieuwe markten betreden,
nieuwe concurrentie: convergentie van markten
• Directe interactie met de gebruiker
• Over grenzen van bestaande markten heen.
7

8. Overal platformen
• In opkomst in alle sectoren
ICT, maakindustrie, energie, logistiek, journalistiek en
uitgeverij, onderwijs, …
denk aan: Uber, Airbnb en .. IBM, Amazon
• Verschillende types:
– Consument
delen en uitwisselen, marktplaats, co-creëren
– Industrieel
technologie en standaarden, binnen bedrijven of
bedrijfstakken
– Publiek
wereldwijd, publiek-privaat, toegankelijk: bijv. internet 8

9. Appstores (h2)
“This deal is less about the devices themselves, and more about
the Windows Phone platform. In order to have any relevance in
this new era, Microsoft must develop a strong ecosystem - at 4%
market share, it still has a long way to go.”
Marktonderzoeksbureau Frost & Sullivan in reactie op de overname van Nokia door Microsoft , 4 sept
2013
• The winner takes it all?
• Amerikaanse ict-bedrijven zijn de winnaars van de
convergentiestrijd, dankzij nieuwe businessmodels en platform-
strategieën van gesloten tot open.
• Hun platformen worden steeds machtiger en breiden zich uit:
naar cloud-diensten, naar navigatie/automotive, gaming en
zorg/gezondheid. Zijn ze nog te stoppen?
9

10. Zorgplatformen (h3)
Versnippering van diensten en systemen belemmert innovaties
in de zorg
• Zorg: politieke verdeeldheid rond patiëntendossiers.
Sector is versnipperd. Er ontbreekt een
gemeenschappelijk platform voor uitwisseling data.
• Een Fins voorbeeld (Active Life Home) laat zien hoe een
platform tot stand gebracht kan worden rond zorg- en
domotica-diensten.
• Opkomst van sensoren in smartphones, armbanden en
Google-glasses zorgt voor nieuwe toetreders in de zorg.
10

11. Energiemeter
• De energiemarkt is volop in ontwikkeling.
• De overheid wil energietransitie begeleiden. Het kiest
voor een slimme energiemeter. Had ze niet beter kunnen
kiezen voor een energieplatform?
11

12. 3D-printing (h4)
3D printen is een potentiële ASML killer
• 3D-ontwerp en -maaktechnieken worden volwassen.
Digitalisering van de productieketen van ontwerp tot
eindgebruiker.
• Er vindt consolidatie en integratie plaats. Nieuwe
platformen zijn in opkomst, waarin spelers strategische
posities aan het innemen zijn (Stratasys, Autodesk, HP).
• Wat betekent dit voor de maakindustrie en de creatieve
industrie? Hoe kan NL economisch profiteren van de
ontwikkelingen?
12

13. Logistiek
• De organisatie van festival Lowlands is een knap staaltje
logistieke samenwerking die mogelijk is dankzij een
platform waarin alle leveranciers informatie uitwisselen
en hun inzet coördineren.
13

14. Crowdfunding (h5)
“Crowdfunding zal nooit een alternatief vormen voor
normale financiering”
ABN-AMRO-voorzitter Zalm, Volkskrant 16 nov 2013
• Platformen beginnen volwassen te worden en breiden
hun diensten uit: kwaliteitsbeoordeling, afhandeling
betaalverkeer, etc.
• Samenwerking met banken of ‘nieuwe banken’?
• Integratie met ‘makersbeweging’, sociale netwerksites
en financiële dienstverlening
• Toezicht op financiële markten worstelt met
nieuwkomers
14

15. Journalistiek
• Journalistiek is op zoek naar vernieuwing: er is (te)veel
aanbod en veel gratis content online. Hoe kunnen
kranten en tijdschriften overleven?
• Diverse uitgeefplatformen zijn in opkomst: Blendle,
Myjour, eLinea, De Corresponent, TPO Magazine.
• Wie profiteert: de platformprovider, de uitgever, de
journalist? Hoe kan de onafhankelijke
kwaliteitsjournalistiek behouden worden?
15

16. Landbouw (h6)
“Dat hobbykwekers nu nog in zo’n belangrijke mate de dienst uitmaken als 150 jaar
geleden … zegt veel over de introducties van innovaties…. De aardappel heeft
gewoon een frisse wind nodig in de veredeling. Dat zal de winstgevendheid voor
kweker en klant enorm verbeteren. Met moderne kweektechnieken gaan we de
huidige trends zeker doorbreken.”
directeur Von dem Bussche, CEO van de Duitse veredelaar KWS, 2013
• Genomicstechnieken brengen een nieuwe
innovatiecultuur binnen in de landbouw. Knippen en
plakken met genen in het lab in plaats van ambachtelijk
kruisen en hobbykweken. Er vindt specialisatie plaats en
verschuiving van macht in de keten.
• Spel van enkele grote wereldspelers in plaats van een
netwerk van vele kleintjes.
• Wat voor landbouw willen we in NL en met welk beleid of
aanpak realiseren we die?
• Wat voor platform hoort daar bij?
16

17. Innovatie strategieën
17
coöperatie-benadering,
open source
consortium-benadering
centralistisch, gesloten,
monopolistisch

18. Tien lessen
1. Open je product of dienst
2. Schaal op
3. Koester partners en ontwikkelaars
4. Snoei wanneer nodig
5. Toon leiderschap
6. Deel (binnen ecosysteem)
7. Koester gebruikers
8. Stimuleer gebruik (‘free to consumer’)
9. Cureer (kwaliteitsbewaking, reputatiemanagement)
10. Evolueer (open-gesloten)
18

19. Uitdagingen
• Concurrentie kan uit alle hoeken komen
• Monopolisering:
‘winner takes it all’, weinig ruimte voor nr. 2
• User lock in:
door integratie van producten en diensten
• Disruptief:
snel, nieuwe machtsverhoudingen, omzeilen van
bestaande regels en tradities, nieuwe logica
19

20. Lees meer in het boek!
20
Meer informatie,
achtergronden en
blogs via:
wisdomofthecrowd.nl
M. Kreijveld (2014). De kracht van platformen. Nieuwe strategieën voor innoveren
in een digitaliserende wereld. Deventer: Vakmedianet Management