1. 3. ETIKA E BIZNESIT
Kush është përgjegjës për të vepruar në mënyrë etike?
Ju jeni përgjegjës.
Ju jeni përgjegjës. Nuk është përgjegjëse ndërmarrja, nuk është vetëm pronari i biznesit. Nuk është vetëm
menaxheri i juaj. Përgjegjës është çdo person. Përfundimisht, secili nga ne është përgjegjës për aksionet që
përfshijnë dhe kanë të bëjnë me etikën në biznes, me veprimet e mira dhe të këqija në biznes.
Te menaxhosh një biznes me sukses, nuk do të thotë vetëm të arrish qëllimin final – Fitimin.
Është zgjedhja e rrugës më të përshtatshme pa cenuar interesat e shoqërisë dhe pa shkelur normat dhe
rregullat e vendosura, dhe përgjegjësit ndaj të tjerëve. Ti përmbahet të ashtuquajturës “Etike menaxheriale”
Për një vendim që kërkohet, ekzistojnë disa alternative me rezultate të ndryshme. Marrësi i vendimeve duhet të
krahasoj alternativat, të peshoj anët pozitive dhe negative të tyre, që të zgjedhe atë që dëshiron.
Rritja e interesit për etiken ne vitet e fundit – rezultat i rritjes se përgjegjësisë për ruajtjen e mjedisit, përveç atyre
si:
- Fuqisë punëtore,
- Klientëve,
- Konkurrenteve,
- Furnitorëve,
- Qeverise.
Si të hyjmë në fushën e rregullave të etikes?
Shtroni pyetjen e para:
A do te ishte e drejte të behej kjo?
Është kjo e ndershme?
Vështirësitë lindin në përgjigjën e këtyre pyetjeve në nocionin “i drejtë” dhe “i ndershëm” sepse nuk janë absolut
dhe ka marrëveshje universale për to.
Etika ne biznes nuk janë të lidhura vetëm problemet qendrore, globale apo bizneset e mëdha por edhe në jetën e
përditshme.
Shembulli hipotetik: Dyqani i veshjeve “Andi”
Aftësia për të perceptuar etiken e një vendimi është e kufizuar, përderisa nuk i dimë pasojat që do të ketë në të
ardhmen.
Ç`është etika menaxheriale?
Janë të gjitha standardet e sjelljes apo gjykimi moral që menagjeri duhet të përdor gjate drejtimit të biznesit:
- Normat dhe vlerat e përgjithshme të shoqërisë,
- Eksperienca
- Arsimi,
- Feja
- Ndërveprimi ndërmjet personave
Page 1 of 2

2. Sipas Archie B. Caroll, (studiues në fushën e përgjegjësisë sociale) menaxheri normalisht karakterizohet nga tri
nivele të gjykimit moral apo etik:
1. Menaxhimi imoral
Mungese e parimeve etike, veprim në mënyrë aktive në kundërshtim me sjelljen
etike, si preokupim për përfitimet e kompanisë suksesin me çdo kusht.
Karakteristik në vendet e Evropës Lindore dhe juglindore dhe në vendin tonë.
2. Menaxhimi amoral
Nuk është as imoral por as edhe moral. Më tepër injoron dhe është i
pakujdesshëm ndaj konsideratave etike.
Ekzistojnë 2 tipe të menaxhimit amoral:
- i qëllimshëm;
(nuk marrin parasysh konsideratat etike në vendimet dhe
veprimet e tyre sepse konsiderojnë se këto standarde etike
nuk mund të shërbejnë për fushat tjera të jetës e jo në
biznes).
- i paqëllimshëm
(nuk i mendojnë qeshjet etike në bizneset e tyre sepse janë
të pakujdesshëm apo të pandjeshëm ndaj aspekteve
morale të vendimeve dhe të veprimeve të tyre. Ndjekin
fitimin si një synim dhe i kushtojnë pak rëndësi impaktit të
sjelljes së tyre mbi të tjerët).
3. Menaxhimi moral
Përpiqet të veproj në përputhje me parimet etike. Suksesin në biznes e shohin
duke vepruar brenda parametrave të standardeve etike, idealeve të drejtësisë
dhe ndershmërisë.
Parimet etike nga të cilat duhet të udhëhiqen menaxheret:
- Binduni tregut
- Tregoni të vërtetën
- Tregoni respekt për njerëzit
- Përmbajini rregullit të artë
- Mbi të gjitha mos bëni keq
- Praktikoni pjesëmarrjen jo paternalizmin
- Veproni gjithmonë kur keni përgjegjësi dhe mundësi
Page 2 of 2