13. b)Oferta e punës paraqet popullatën aktive të një vendi e cila është e aftë dhe dëshiron të punoj në punët që sjellin dobi (fitim). në thelb oferta e punës varet nga kontegjenti i punës (mosha 15-59 të femrat; 15-62 të meshkujt).
14. Oferta e punës varet nga faktorët të shumtë, por më kryesorët janë:
18. Numri i popullsisë së një vendi varet nga lëvizjet e natyrore (nataliteti, mortaliteti dhe shtimi natyror) dhe mekanike (migrimet, imigrimi etj) të popullsisë.
61. Pagesa të brendshme – të gjitha pagesat në valutë brenda një vendi pa marrë parasysh a janë persona fizik apo juridik të vendi apo të jashtëm.
62. Pagesa të jashtme - me botën Qarkullimi i këmbimit ndërkombëtarë, përkatësisht pagesat e transaksioneve ekonomike ndërmjet vendeve të ndryshme, të cilat munde të bëhen në tri forma kryesore: 1. Deviza të lira –konvertibile; 2. Deviza kliring; 3. Kompensim
64. Paraqet formën me të vjetër dhe me adekuate të sistemit të pagimit në marrëdhëniet ndërkombëtare ekonomike. Mundëson zgjedhjen më të mirë të partnereve në marrëdhëniet ekonomike.
66. Është forme e pagesës ndërmjet dy vendeve, për pagesat reciproke në marrëdhëniet e tyre ekonomike të cilat realizohen nëpërmjet të llogarisë kliring të hapura pran bankave qendrore apo institucioneve të tjera të autorizuara për këto shërbime.
67. Është marrëveshje e arritur paraprakisht ndërmjet vendeve. Kryesisht një vjeçare.
68. Të gjitha llojet e pagesave në mes të këtyre vendeve bëhen përmes kompensimit reciprok. Me bilancin përfundimtar bëhet realizimi i obligimeve, plus apo minus.
70. Është ndërrim i mallit në marrëdhëniet ekonomike ndërkombëtare, por nuk duhet të kuptohet si tramp. Partneret e dy vendeve mirën vesh të bëjnë shitblerjen e mallit, në vend se ta bëjnë kompensimin e shkëmbimit me valutë.
71. Duhet të kuptohet si shitblerje, njeri partner i shet, tjetri ia kthen për të njëjtën vlere një mall të llojit tjetër.
95. Kështu konsumatoret për të blere gjerat e nevojshme konsumuese duhet të kenë para të gatshme, kurse ndërmarrjet ekonomike që të paguajnë faktorët e prodhimit (punën, lëndën e parë etj.) po ashtu duhet të kenë të zotërim para të gatshme.
96. Njerëzit e mbajnë paranë për fuqinë e saj blerëse, për sasinë e të mirave që munde të blejnë me të.
99. Kërkesa reale për para paraqet fuqinë blerëse të parasë për të mira materiale. Me fjale të tjera, kërkesa reale e parasë paraqet raportin ndërmjet kërkesës nominale dhe nivelit të çmimeve.
100. Kërkesa për para, përkatësisht kërkesë e transaksioneve, varet nga tre faktorë kryesorë: 1. Lartësia e të ardhurave dhe niveli i GNP reale, 2. Niveli i çmimeve dhe 3. Lartësia e normës së interesit.
101. Lartësia e të ardhurave reale. Sasia e të ardhurave reale e përcakton edhe kërkesën për para, sepse nga sasia e tyre varet edhe mundësia për blerjen e të mirave materiale dhe të shërbimeve të ndryshme. Po ashtu, rritja e GNP, përkatësisht rritja e vëllimit dhe e strukturës së mallrave dhe e shërbimeve, rrit kërkesën për blerjen e tyre dhe njëherit rrit kërkesën ( sasinë) e parasë për kryerjen e transaksioneve të tyre.
102. Niveli i çmimeve. Ngritja e çmimeve drejtpërdrejt kushtëzon edhe ngritjen e sasisë nominale të parasë. Kështu, sa më i lartë të jetë niveli i çmimeve, aq më e madhe do të jetë kërkesa nominale për para, nëse dëshirohet të blihet një sasi e dhënë e të mirave. Nëse në vitin aktual, në krahasim me vitin paraprak, dyfishohet niveli i çmimeve, atëherë, për të blerë sasinë e njëjtë të të mirave, individi në vitin përkatës duhet të dyfishojë kërkesën nominale të parasë. P.sh, në qoftë se në vitin 2001 një pale këpuce kanë kushtuar 50$, një palë rroba 150$, shpenzimet e ushqimit në vit 1.500$ etj., për ti blerë të gjitha këto të mira gjatë vitit individit i është dashur të ketë një bilanc nominal të parasë 1.700$, ndërkaq, në qoftë se në vitin 2002 çmimi i këtyre artikujve është dyfishuar, atëherë individi për t’i blerë të gjitha këto të mira, i duhet të ketë një bilanc nominal të parasë 3.400$. Nga kjo nuk është vështirë të konstatohet se kërkesa për sasi nominale të parasë rritet në përpjesëtim me rritjen e nivelit të çmimeve me qëllim që të mbahet fuqia blerëse.
103. Lartësia e normës së interesit (kamatës). Po ashtu, kërkesa për para varet edhe nga lartësia e normës së interesit. Sa më e lartë të jetë norma e interesit, aq më pak do të mbahet para në dorë. Kur norma e interesit ritet, njerëzit i shmangen mbajtjes se parave ne dorë, duke deponuar ato ne banke, ose duke blere aksione, me q`rast do të sjellin dobi nga kapitali. Norma e lartë e interesit i destimulon njerëzit që të mbajnë para të gatshme në dorë. Më këtë rast njerëzit do të mbajnë para në dore vetëm në vlerën që ju nevojitet për ti përmbushur transaksionet financiare ditore, ose më së shumti javore. Në këtë mënyrë niveli i lartë i normës së interesit zvogëlon kërkesën për para të gatshme.
![Investimet<br />Investimet përfaqësojnë të mira materiale të cilat shfrytëzohen për zhvillimin e lëmenjve ekonomik dhe joekonomik.<br />Andaj, investimet si faktorë material zënë vend të konsiderueshëm në sigurimin e riprodhimit të zgjeruar.<br />Me fjale të tjera, investimet paraqesin të mira material të cilat në procesin e prodhimit shërbeje për rritjen e mjeteve prodhuese, të të mirave material të konsumit afatgjate dhe të rezervave (stoqeve).<br />Investimet janë pjesë e produktit shoqërorë apo të ardhurave kombëtare, të cilat mbeten pas plotësimit të konsumit individual apo shoqëror (shtetërorë) dhe e cila është përdor (në periudhën e kaluar) apo do të përdoret (në të ardhmen) për zhvillimin ekonomik apo shoqëror të vendit.<br />Me investime kuptojmë atë pjese të produktit shoqërorë (në bazën bruto) apo të ardhurave kombëtare (në bazën neto) që shërben për rikonstruimin, modernizimin apo zgjerimin e kapaciteteve ekzistuese dhe për ngritjen e kapaciteteve të reja.<br />Nga kjo del konstatimi se investimet paraqesin pjesën e produktit shoqëror apo të të ardhurave kombëtare të një periudhe të caktuar kohore gjate se cilës ajo nuk është shpenzuar.<br />Investimet e përgjithshme në kuadër të ekonomisë së një vendi mundë të jene:<br />,[object Object]](https://image.slidesharecdn.com/ligjerata-110501174221-phpapp01/85/Hyrje-ne-Ekonomi-Investimet-1-320.jpg)
