Etika ne Biznes

1. Lënda mësimore: Bazat e Biznesit
Mësimdhënës: Doktorant, Sokol Domniku
Tema e ligjëratës: Etika në biznes

2. Etika në biznes
Përgjegjësia sociale –
Çështja etike - shikohet nga perspektiva e
konsumatorit ose konkurrentit
Varet nga kultura e një populli

3. Konflikti i interesit - nënkuptohet kur një person
duhet të zgjedh në mes të avancimit të interesave të
tij personal ose interesave të anëtareve të tjerë të
grupit.
Ryshfeti - konsiderohet konflikt i interesit pasi që
individi përfiton në llogari të organizatës ose
shoqërisë. (rasti në IBM)

4. Drejtësia dhe ndershmëria konsiderohen zemra e etikës biznesore dhe
ndërlidhen me vlerat e përgjithshme të vendimmarrësve.
Mosdëmtimi i punonjësve, konkurrentëve, etj.
Problem edhe jashtë botës së biznesit
Komunikimi – transmetimi korret i informatave
Kanë provuar të
kopjojnë
Nuk kanë provuar
Nuk I kanë gënjyer
I kanë gënjyer prindërit
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

5. Marrëdhëniet biznesore - kanë të bëjnë me sjelljen e
personave të involvuar në biznes, p.sh. Menaxherët
me punëtorë.
Plagjiati nënkupton rastin kur një individ ose një grup
shfrytëzojnë krijimtarinë e një individi ose një grupi
tjetër dhe e prezantojnë si krijimtari të tyre pa e
përmendur burimin e shfrytëzuar.

6. Vendimet etike në biznes kryesisht varen
nga dy faktorë kryesorë:
a) së pari nga standardet dhe vlerat morale të individit
b) së dyti nga influenca e menaxherëve dhe
bashkëpunëtorëve
Standardet dhe Sjellet dhe vendimet
Etike / Joetike
vlerat individuale
Influenca dhe e
menaxherëve

7. Kodi etik - është një set formal i rregullave
dhe standardeve që përshkruan se çfarë një
organizatë pret nga punonjësit e saj.
Marrëdhëniet me pronarët e biznesit
Marrëdhëniet me punëtorë
Marrëdhëniet me konsumatorë

8. Veprimet joetike në funksionin dhe aktivitetet e
kontabilitetit
Veprimet joetike në funksionin dhe aktivitetet e shitjes
dhe marketingut
Veprimet joetike në funksion dhe aktivitetet e prodhimit
Veprimet joetike në funksion dhe aktivitetet e burimeve
njerëzore

9. Vendos fjalën e duhur në fjalinë e poshtëshënuar:
Ofrimi i një produkti ekzistues në treg dhe duke proklamuar se
produkti është një krijimtari e ndërmarrjes
Dhënia e 1.000€ për punësim në një nga ndërmarrjet turistike
Punonjësit janë të obliguar që në orarin e punës të mos sjellin
kafshë me veti
Mohimi i pushimit shëndetësor të një pjese të punonjësve në
krahasim me një pjesë të punonjësve të tjerë

10. Domniku Sokol (2011): “Bazat e biznesit” –
(libër në përfundim)
Georges E. (1999): International Business
Ethics, ShBA
W. H. Shaw (2008): “Business Ethics” , ShBA