Opstart Testlab: belevingscentrum voor de zorgsector
Zorg Magazine editie ziekenhuizen mei 2013
1. Dossier: Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)
2013 | nr. 18
3 Vlaamse ministers promoten Belgische e-health 12
3 Indaver zet RMA om in energie 22
3 Samenwerking in de zorgsector 28
3 4e interactief congres Facility management 34
en verder
Verschijnt8xperjaar–nr.18–jaargang3/2013(maandmei)–18mei2013–BruggeX–P912873
HET ONAFHANKELIJK PROFESSIONEEL TIJDSCHRIFT VOOR DE ZIEKENHUIZEN
2. Voorziet u coaching voor uw medewerkers?
Of we nu in een woonzorgcentrum, een ziekenhuis, een kinderdagverblijf, in de thuiszorg
of in om het even welke dienstverlenende sector werken, zorg op maat van onze klanten
geven is niet altijd even evident.
Laat uw medewerkers niet onvoorbereid aan hun taak beginnen binnen uw zorgorganisatie,
kies voor coaching en vorming op maat.
aNKER-vzw is de betrouwbare partner voor:
„ Praktijkgerichte vormingen op maat van de zorgsector
„ Begeleiding bij optimalisatie van uw organisatie
„ Opmaken van uurroosters
„ Ondersteuning in verband met ‘zorg voor medewerkers’
„ Coaching in groep: ontwikkelingsgericht coachen en authentiek communiceren
„ Personal coaching voor hoofdverpleegkundigen, stafmedewerkers en directieleden
„ Coaching bij fusies en overnames
„ Teamcoaching
„ Workshop: Ontwikkelingsgericht coachen
„ ...
Anker Contact aanbod: www.anker-vzw.be, micheline@anker-vzw.be of via +32 475 21 05 84
4. INHOUD
3
Voorwoord
4
Nextel strikt Alcatel-Lucent country
manager Eric Brant
5
Korte berichten
6
Dossier: Leeftijdsgebonden macu-
ladegeneratie (LMD)
8
De optimalisatie van het beleid
aangaande de nieuwe anti-VEGF
behandeling in België
12
België partnerland op wereldbeurs
ConhIT
15
ZorgAndersTv:
reportages informatie
20
Orthopedische chirurgen simuleren
operaties in mobiele operatiezaal
22
Indaver zet RMA om inenergie –
zonder risico
25
Overlevingskans bij slokdarm- en
maagkanker stijgt door behandeling
in ‘ervaren’ ziekenhuis
28
Samenwerking in de zorgsector
34
4e interactief congres Facility
management in de zorg focust op
rationalisatie en kostenbeheersing
Op twee april nam Eric Brant het roer van Nextel in handen na
het vertrek van Bart Troubleyn. Hij wordt er algemeen direc-
teur van deze Belgische telecomleverancier die zowel kleine,
middelgrote als grote organisaties helpt om efficiënter en
professioneler te werken. Het bedrijf verzorgt een totaalaan-
bod waarbij telefonie, data security, applicaties en opera-
tordiensten worden geïntegreerd.
Eric Brant is een informaticus met een ruime ervaring bij MCC-
Compulec, Proximus, Skynet en Belgacom Enterprise. Sinds
2009 leidt hij als country manager de Belgisch-Luxemburgse
tak van Alcatel-Lucent. Nextel is voor Brant geen vreemde
omgeving: “Ik ken Nextel al jaren als een uitstekende partner
van Alcatel-Lucent. In die context heb ik ook altijd heel graag
met hen samengewerkt.”
Belgisch bedrijf
Nextel telt vandaag 150 medewerkers en boekte vorig jaar
een omzet van 30 miljoen euro. Brant: “Zo veel Belgische
bedrijven van dat formaat zijn er niet in onze sector. Het
strategische beslissingscentrum ligt hier in Wommelgem en
in Aartselaar bij moederbedrijf TelelinQ. Dat maakt dat ik
heel direct kan participeren in die beslissingen. Dat spreekt
me natuurlijk aan. Nextel groeit bovendien elk jaar – en dat
in crisistijd. Dat is geen toeval. Het zal er voor mij dus in de
eerste plaats op aankomen om verder te bouwen op alle kwa-
liteiten die we in huis hebben.”
Het bedrijf kende de afgelopen 12 jaar een gemiddelde jaar-
lijkse groei van 20%. De 150 medewerkers bedienen 7.750
klanten vanuit de vestigingen in Wommelgem, Wemmel,
Roeselare en Louvain-La-Neuve. Klanten van Nextel zijn o.a.
UZ Leuven, UZA, BKCP, Vlaamse Gemeenschap, Gemeente
Zwevegem, KULeuven, Accor Group en Techspace Aero. Meer
info op www.nextel.be.
“We focussen ons op de strategische
en operationele meerwaarde van onze oplossingen,
eerder dan de technologie op zich.”
Nextel strikt Alcatel-Lucent
country manager Eric Brant
ZORGmagazine4
HET ONAFHANKELIJK PROFESSIONEEL TIJDSCHRIFT VOOR DE ZORGSECTOR
5. KORTE
BERICHTEN
Artsensyndicaat overweegt staking
in ziekenhuizen
Het Directiecomité van de Belgische Vereniging van
Artsensyndicaten (BVAS) heeft op 10 april kennis
genomen van officieuze documenten waarin de
aangekondigde besparingen in de gezondheidszorg
en de plannen van de nieuwe ziekenhuisfinancierin-
gen worden aangekondigd. De besparingen op de
honoraria voor cardiologen en klinisch biologen zijn
voor BVAS niet alleen een aanfluiting van het Nati-
onaal Akkoord Artsen-Ziekenfondsen dat nog geen
drie maanden oud is. De aangekondigde financie-
ring van de ziekenhuizen per pathologie is voor hen
onaanvaardbaar.
“Het volstaat naar enkele buurlanden te kijken om
een goed beeld van de perverse effecten van een
forfaitfinanciering te krijgen. Zonder uitzondering
gaat een financiering per pathologie altijd ten koste
van de kwaliteit van de zorg” geeft het directieco-
mité van BVAS mee. “Ziekenhuizen zullen altijd voor
de goedkoopste geneesmiddelen en minder moder-
ne behandelingsmethodes kiezen. In landen waar
het forfait per pathologie werd ingevoerd, nam de
geneeskunde met twee snelheden de vlucht voor-
uit. De aangekondigde nieuwe financiering van de
ziekenhuizen zal dus zonder enige twijfel ten koste
gaan van de kwaliteit en de toegankelijkheid van de
zorg.”
Het Directiecomité van de BVAS polst zijn leden
welke acties in de nabije toekomst zijn aangewezen
om deze unilaterale, draconische maatregelen van
de regering op de rug van de patiënt in de kiem te
smoren. Georganiseerde artsenstakingen in de zie-
kenhuizen incluis.
Feestelijke terugblik op de carrière
van dr. Beaucourt
Op 17 april keken collega’s en prominenten terug op
de veelbesproken carrière van dr. Luc Beaucourt. Dit
op een feestelijke avond in het Eurocam Media Cen-
ter te Lint. Luc Beaucourt heeft 28 jaar in het UZA
gewerkt en was diensthoofd van de dienst spoedge-
vallen van 1993 tot 2011. Hij mag heel wat realisa-
ties op zijn palmares schrijven: de oprichting van de
MUG, zijn scholenvoordrachten rond verkeersslacht-
offers, het bieden van basisgezondheidszorg in My-
anmar, zijn spoed- interventies en de oprichting van
scholen en ziekenhuizen in landen die door rampen
werden getroffen. Velen kennen hem als ‘de man
van het terrein’ die meteen uitrukte als er ergens in
de wereld een grote natuurramp plaatsvond. Maar
ook dicht bij huis stond hij altijd paraat.
Ere-gouverneur van de provincie Antwerpen, Camil
le Paulus, keek terug op de bijdrage van dr. Luc
Beaucourt in de WODCA-acties en rampenplanning.
Prof. Dr. Philippe Joris ging dieper in op zijn carrière
in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen. Johnny
Van der Straeten, gedelegeerd bestuurder van het
UZA sloot de avond af met een woord van dank.
Prof. dr. Johan Kips beëindigt
mandaat als gedelegeerd bestuurder
UZ Leuven
Professor dr. Johan Kips, die het UZ Leuven geduren-
de de laatste zes jaren geleid heeft, heeft gevraagd
van zijn verantwoordelijkheden als gedelegeerd be-
stuurder te worden ontheven. Professor Kips blijft
wel als gewoon hoogleraar verbonden aan de facul-
teit geneeskunde van de KU Leuven.
Prof. dr. Johan Kips startte in 2005 zijn loopbaan
binnen UZ Leuven - KU Leuven als coördinator van
het Vlaams Ziekenhuisnetwerk. Tot 2001 was hij kli-
niekhoofd binnen de dienst Longziekten van het UZ
Gent. Van 2001 tot 2005 was Johan Kips achtereen-
volgens adviseur van Frank Vandenbroucke, minister
van Sociale Zaken, en van Rudy Demotte, minister
van Volksgezondheid en Sociale Zaken.
mei 2013 5
6. 6DOSSIER ZORGmagazine
“Hoe ouder men wordt,
hoe groter het risico op leeftijds
gebonden maculadegeneratie
(LMD).”
Verlies van gezichtsvermogen
kan voorkomen worden bij snelle
detectie en accurate behandeling
Dossier: Leeftijdsgebonden
maculadegeneratie (LMD)
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie
(LMD) is een aandoening die de ogen
treft en, zonder behandeling, snel kan
leiden tot verlies van het gezichtver-
mogen. LMD is de meest voorkomende
oorzaak van verlies van het gezichtver-
mogen bij 60-plussers in de geïndustri-
aliseerde landen (Arnold et al., 2000,
WHO, 2004 en Guymer, 2007) In België
lopen de incidentiecijfers op tot 5000
gevallen en intussen lijden er meer dan
30000 personen aan LMD.
Inleiding
LMD is een aandoening die een deel van het netvlies
achter in het oog aantast (de macula). De macula
zorgt ervoor dat mensen in het centrum van hun
gezichtsveld scherp kunnen
zien en dat ze bijvoorbeeld
kunnen lezen en gezichten
herkennen (Parmet et al.,
2006; NEI, 2007). Naarma-
te mensen ouder worden,
neemt de kans op het ontwikkelen van één van de
twee soorten maculadegeneratie toe. Het gaat con-
creet om een ‘droge’ en ‘natte vorm’. Bij droge LMD
wordt een deel van de macula dunner en raakt deze
beschadigd. Daardoor gaat het gezichtsvermogen
langzaam maar geleidelijk achteruit (NEI, 2007; MD
Foudation, 2008). Bij natte LMD groeien er nieuwe,
zwakke bloedvaatjes achter het netvlies. Deze ver-
oorzaken bloedingen en soms littekens (Parmet et
al. 2006). Natte LMD komt minder vaak voor, maar
leidt vaker tot ernstig verlies van het centrale zicht in
een gevorderd stadium (Arnold et al., 2000). Natte
LMD kan zich erg snel ontwikkelen maar gelukkig
kan het gezichtsvermogen, indien de aandoening
tijdig wordt gediagnosticeerd en behandeld, vaak
behouden worden en bij sommige mensen zelfs ver-
beteren.
Laattijdige vaststelling
LMD manifesteert zich vaak in één oog zonder dat
het opgemerkt wordt, omdat het andere, goede oog
dit compenseert. Vaak wordt het probleem pas dui-
delijk wanneer ook in het tweede oog symptomen
optreden (NEI, 2007). Vaak is het dan te laat om
het eerste oog te behandelen. Daarom is het voor
60-plussers zo belangrijk om jaarlijks een onderzoek
van het netvlies door een oogarts te laten uitvoeren.
Invloed op het leven
Zonder accurate behandeling zal LMD het leven van
patiënten sterk beïnvloeden. Sommige patiënten,
zeker bij ernstige gevallen van natte LMD, kunnen
zelfs hun onafhankelijkheid op korte tijd verliezen.
Toch zullen patiënten nooit helemaal blind worden,
bij de meeste patiënten blijft het nuttige, omliggen-
de gezichtsveld (het perifere zicht) intact (Arnold et
al., 2000) Een vroege behandeling kan het gezichts-
vermogen redden of zelfs verbeteren. Heel wat pa
Normaal zicht in vergelijking met het zicht bij een late diagnose
7. mei 2013 7 DOSSIER
tiënten, die vroeger niet konden behandeld worden,
kunnen sinds enkele jaren wel geholpen worden.
Voor de behandeling van maculadegeneratie of ma-
cula oedeem worden injecties in het glasvocht wor-
den intravitreale injecties gegeven met anti-VEGFs.
VEGFs (vasculaire endotheliale groeifactor) zijn
groeifactoren die abnormale groei van bloedvaten
en zwelling van de macula verrorzaken. Door te bin-
den aan VEGF, kunnen anti-VEGFs de activiteit hier-
van blokkeren en deze groei verhinderen.
De inspuitingen gebeuren onder steriele omstan-
digheden in de operatiekamer van een oogkliniek
of een ziekenhuis. Bij aanvang van een behandeling
worden er inspuitingen gegeven met een interval
van enkele weken. Tijdens het verdere verloop van de
behandeling wordt de patiënt frequent opgevolgd,
om te evalueren of bijkomende injecties noodzakelij-
ke zijn. De risico’s van de injecties zijn minimaal, tij-
dens de eerste week na de injectie wordt de patiënt
teruggezien door de arts om de oogdruk te meten
en te controleren of er zich geen infectie voordoet.,
patiënten moeten dus zich frequent begeven naar
het ziekenhuis.
Dit zorgt voor een toename van het aantal patiën-
ten in oogklinieken en oogafdelingen in hospitalen,
waardoor heel wat van deze oogklinieken genood-
zaakt worden een reorganisatie door te voeren.
Om meer inzicht te krijgen in hun behandelingspro-
ces en de impact van een dergelijke patiëntengroep
op het ziekenhuisgebeuren, werden in Vlaanderen
pilootprojecten opgezet met als doel de efficiëntie
én de patiënten tevredenheid te verbeteren in het
ziekenhuis.
Hoe beïnvloedt LMD het zicht?
De belangrijkste symptomen van LMD zijn:
➔ Vervormingen, waarbij rechte lijnen golvend
of gebogen lijken. De tegels in de badkamer
kunnen bijvoorbeeld golvend en niet meer
evenwijdig lijken.
➔ Problemen met lezen of andere activiteiten
waarbij een scherp gezichtsvermogen vereist is.
➔ Moeite hebben met het onderscheiden van
gezichten.
➔ Donkere vlekken of leemtes in het centrum
van het gezichtsveld.
➔ Behoefte aan meer licht, lichtschuwheid,
verminderd gezichtsvermogen in het donker
en slechte waarneming van kleuren.
Referenties
• Guymer RH. Managing neovascular age-related macular degeneration:
a step into the light. Med J Aust. 2007, 186, 276-7
• Arnold JJ, Sarks SH. Extracts from “clinical evidence”: age related
macular degeneration. BMJ. 2000, 321, 741-4.
• World Health Organization. Magnitude and causes of visual impairment.
Fact sheet 282. Available at: http://www.who.int/mediacentre/
factsheets/fs282/en/index.html
• National Eye Institute (US). Age related macular degeneration: what
you should know. Available at: www.nei.nih.gov
• Parmet S, Lynm C, Glass RM. JAMA patient page. Agerelated macular
degeneration. JAMA 2006, 295, 2438
• MD foundation fact sheet booklet. Available at www.mdfoundation.com
8. DOSSIER ZORGmagazine8
Drie jaar geleden, zorgde de anti-VEGF
therapie voor een ware revolutie in de
behandeling van leeftijdsgebonden nat-
te maculadegeneratie (LMD). Patiënten
die voordien niet konden behandeld wor-
den, kregen opnieuw
hoop en konden te-
recht bij oogartsen in
het ganse land. Zoals
reeds aangegeven in
het inleidende arti-
kel, is maculadegene-
ratie geen zeldzaam verschijnsel. Naar
schatting meer dan 44483 patiënten lij-
den aan deze aandoening en hun aantal
zal tegen 2025 verdubbelen (tot 81494).
Analyses tonen aan dat deze stijgende
prevalentie, in combinatie met de fre-
quente en intensieve behandelingen en
follow-up schema’s, zullen resulteren in
overbevolkte consultatieruimtes in onze
ziekenhuizen.
In dit artikel worden de resultaten voorgesteld van
een grootschalig onderzoeksproject naar het ma-
nagement op een dergelijke afdeling in België. We
nemen de dagelijkse werking onder de loep van de
oogkliniek van het A.Z. Monica te Deurne en focus-
sen ons specifiek op de anti-VEGF behandeling zoals
omschreven in voorgaand artikel.
Doelstellingen
• De identificatie van de hindernissen die een opti-
maal management in de weg staan bij de behan-
deling van patiënten met anti-VEGF (met intra-
vitreale injecties) en het voorstellen van praktijk
gerelateerde oplossingen.
Resultaten in België in 1,5 jaar
(gebaseerd op analyses uit 2008/2009 en 5 reviews
in 2010)
• De reductie van de wachttijden tijdens het injec-
tieproces met -29,6%
• Het verkorten van de totale injectietijd met gemid-
deld -35,5%
• Het verhogen van het aantal injecties per maand
met 21,3% (gebaseerd op cijfers van 5 ziekenhuizen)
• Het verhogen van klinische onderzoeken (in func-
tie van de therapie) met +502,3%
Methodiek
Q-PERIOR Consulting (Munchen, Duitsland) voerde
dit onderzoeksproject uit in opdracht van Novartis
en dit in 11 ziekenhuizen in 2008/2009. Q-PERIOR
selecteerde best-practices die verder geanalyseerd
werden uit meer dan 300 ziekenhuizen uit 17 landen.
Sascha Bayer, de internationale projectleider van Q-
PERIOR consulting, gaf mee dat: “De resultaten die
werden opgetekend in België zeker positief zijn ten
opzichte van andere landen’.
Good practice
Praktijkmanagement is veel meer dan het creëren
van een efficiënte service voor patiënten. Er zijn im-
mers diverse factoren die de prestaties van een een-
heid kunnen beïnvloeden.
“Het proces start met het in kaart brengen van de
wensen die bij de verschillende partijen zoals pati-
ënten, doorverwijzers en werknemers, leven.”, besluit
Michala Maly, project manager bij Q_PERIOR con-
sulting voor de Belgische markt.
Voorstelling van de onderzoeksresultaten van een
pilootproject dat de efficiëntie en de patiënten
tevredenheid wenst te verbeteren in een oogkliniek
De optimalisatie van het beleid
aangaande de nieuwe anti-VEGF
behandeling in België
Sascha Bayer: “Het is opvallend
in welke mate Belgische zieken
huizen bereid zijn om veran
deringsprocessen op te zetten
teneinde de patiëntentevreden
heid te verhogen.”
Case report:
A.Z. Monica Oogkliniek, Deurne
9. DOSSIERmei 2013 9
gebracht. Deze her-evaluatie was specifieke bedoeld
om na te gaan in welke mate de eerdere aanbevelin-
gen succesvol in de praktijk werden omgezet.
De beginsituatie in 2009
Zoals eerder vermeld, werd een eerste audit uitge-
voerd in het voorjaar van 2009. Tijdens het eerste be-
zoek aan de A.Z. Monica Oogkliniek werden volgende
zaken vastgesteld:
−− De meeste stappen in het diagnose-, behande-
lings- en opvolgingsproces werden uitgevoerd
door specialisten (met beperkte middelen voor
diagnosestelling)
−− Er werden lange wachttijden
opgetekend tijdens het onder-
zoeksproces
−− Two-stop clinic (dwz.: patiënten
moeten twee keer naar het zie-
kenhuis komen voor één behan-
deling, één keer voor de inspuiting en één keer voor
de controle 2 dagen erna)
−− Er waren geen personeelsleden aanwezig die spe-
cifiek de opdracht hadden zich te ontfermen over
patiënten met LMD (rechtstreeks aanspreekpunt)
−− Op de eenheid heerst een gezellige sfeer, met een
ruime wachtruimte waarbij de mogelijkheid is om
water te nuttigen en informatie te verkrijgen.
“Jezelf in vraag stellen als
organisatie is cruciaal om
de tevredenheid te verhogen
bij patiënten, doorverwij
zers én werknemers.”
A.Z. Monica Oogkliniek, Deurne
De A.Z. Monica oogkliniek
• Totaal aantal patiënten per jaar: 3650
• Jaarlijks aantal patiënten voor intravitreale injec-
ties: 1200
• Jaarlijks aantal uitgevoerde injecties: 1275
(in werkingsjaar 2010)
• Gemiddelde afstand te overbruggen door patiën-
ten voor hun behandeling: 30km
Als onderdeel van de “Practice Management”-pro-
ject, werden verschillende behandelingen met de an-
ti-VEGF therapie, geanalyseerd door twee Q_PERIOR
consultants in het voorjaar van 2009. Na de analyse
kreeg de oogkliniek een eindrapport waarin verschil-
lende maatregelen ter verbetering van de behande-
ling werden voorgesteld. De aanbevelingen hadden
een directe impact op factoren zoals efficiëntie en
de patiënten tevredenheid.
In samenwerking met een lokale partner, de Interna-
tional Nurse Company (onderdeel van Novellas Heal-
thcare), werden alle handelingen die gesteld werden
op de werkvloer op 11 en 12 oktober 2010 in kaart
10. ZORGmagazineDOSSIER 10
“Een retina coördinator kan
helpen om de informatie uit
wisseling tussen patiënten en de
equipe te vergemakkelijken en
te zorgen voor een efficiënte
planning.”
−− Organiseer teamvergaderingen op regelmatige
basis om informatie uit te wisselen en het proces
te bespreken.
−− Definieer individuele doelen alsook doelen voor de
ganse equipe en volg deze verder op.
−− Zorg voor meer informatie (over de ziekte en be-
handelingsvormen) voor patiënten in de wacht-
ruimtes om steeds terugkerende vragen van pati-
ënten te verminderen.
−− Verdeel stelselmatig tevredenheidsenquêtes bij de
patiënten en pols op deze manier naar feedback.
−− Train een LMD coördinator die verantwoordelijk
wordt voor alle patiënten met deze aandoening en
alsook kan dienen als rechtstreeks aanspreekpunt.
−− Zorg tot slot voor een “one-stop” service voor pa-
tiënten met een grote verplaatsingstijd (thuis –
ziekenhuis) en tracht de behoefte aan een tweede
bezoek te verminderen.
Project resultaten 2010
Op basis van deze aanbevelingen werden er tal van
veranderingen met succes geïmplementeerd, het zie-
kenhuis werkt vandaag efficiënter en effectiever. Dr
Coutteel licht toe: “Na de resultaten van 2009, heb-
ben we een aantal aanpassingen doorgevoerd op
basis van deze suggesties. De belangrijkstee veran-
dering was de aanstelling van een LMD coördinator.
Vandaag zijn onze afspraken beter georganiseerd,
werken wij efficiënter en worden onze patiënten be-
ter begeleid. Het volledige verbeteringsproces hielp
ons zelfs om het beheer van ons ziekenhuis te over-
tuigen om een tweede OCT toestel (Optical Coheren-
ce Tomography) aan te schaffen. “
Eén van de vaak terugkerende zaken is dat je alleen
kan managen wat je kunt meten. Op basis van de
meetbare parameters kunnen we vaststellen dat de
oogkliniek van het A.Z. Monica volgende aanbevelin-
gen omgezet heeft in de dagelijkse werking tenein-
de haar dienstverlening sterk te verbeteren: (1) een
meer gedetailleerde patiënten planning afgestemd
−− Er is een speciale eenheid voor Intravitreale injec-
ties.
−− Sterke teamgeest en motivatie bij het uitvoerend
personeel.
−− Lage betrokkenheid van de verwijzende partijen
−− Op de eenheid is er de mogelijkheid om een Flu-
orescein Angiography Eye Test (FFA) uit te voeren
alsook een Optical Coherence Tomography (OCT)
Dr Coutteel van AZ Monica licht toe: “Tijdens de da-
gelijkse activiteiten in onze oogkliniek ervaren we
een steeds toenemende werkdruk. We waren ons
ervan bewust dat een reor-
ganisatie aan de orde was.
Toen ons dit project met
Q-PERIOR Consulting werd
aangeboden, stonden we
hiervoor zeker open en wa-
ren we benieuwd naar hun
suggesties. Vanuit ons team
hadden we reeds de eerste
stappen gezet en enkele eigen ideeën ontwikkeld, we
hoopten dat Q-PERIOR deze ideeën kon bevestigen.
Tijdens dit proces ontvingen we meermaals de con-
sultants, de impact op de dagelijkse werking op onze
afdeling was beperkt, ze waren bijna onzichtbaar op
de werkvloer.”
Volgende aanbevelingen werden gegeven aan het
ziekenhuis door Q_PERIOR in 2009:
−− Intensifieer de samenwerking met de verwijzers
door regelmatig infosessie te organiseren.
−− Creëer een gestandaardiseerd verwijzingsformu-
lier met daarin correcte basisinformatie voor een
eerste visite.
−− Verbeter de onderzoeks- en behandelplanning
door gebruik te maken van voorspellende waarden
(gekende doorlooptijden, vaste follow-up momen-
ten,…) om variaties in het tijdschema te beperken
en af te stemmen op de aanwezige middelen (ap-
paratuur, personeel, kamers, tijd,…).
Figuur 1.
De vergelijking tussen het onderzoeksproces (diagnosestelling LMD) tussen 2009 en 2010 (inclusief de uitvoering van een Fluorescein Angiography Eye
Test (FFA) (publicatie met toelating van dr. Carine Coutteel)
11. DOSSIERmei 2013 11
dit resultaat te bereiken, werden tal van handelingen
op elkaar afgestemd. Zo krijgen patiënten hun kle-
ding nu al tijdens het dilatatie proces.
Tot slot kan gesteld worden dat de oogkliniek van
het A.Z. Monica te Deurne een zeer diepgaande ken-
nis heeft verworven rondom de processen die spelen
bij het onderzoek en de behandeling van patiën-
ten met LMD. Door gebruik te maken van gerichte
doelen, kon op korte tijd de patiënten tevredenheid
verhoogd worden. De positieve resultaten als gevolg
van dit verbeteringsproces geven ook aan dat an-
dere oogklinieken eveneens baat kunnen hebben bij
dergelijke aanpak.
Contact:
Pelleriaux Béatrice , Infirmière sociale, Field Project
Associate, beatrice.pelleriaux@telenet.be
Bernice Renier, Field Project Associate,
Bernice.renier@novellashealthcare.com
Q_Perior,
www.q-perior.com
BE1304097081 22/04/2013
op de aanwezige middelen, (2) de uitwerking van
one-stop mogelijkheden, (3) de parallellisatie van de
verschillende stappen in het behandelproces (OCT
versus dillatatietijd), (4) werken volgens het afspra-
kenschema en (5) de coördinatie van het volledige
proces door een retina coördinator.
“Veel oogspecialisten gaven aan dat het vooral de
gesprekken met de patiënt zijn, die vaak leiden tot
vertragingen. Toch blijft dit contact ook voor hen
primordiaal. We mogen dan ook niet vergeten dat
vele van deze patiënten die lijden aan deze chroni-
sche ziekte vaak een hogere leeftijd hebben en nood
hebben aan meer zorg. Er moet dan ook frequent en
intensief naar hen geluisterd worden en regelmatig
moet de uitleg over de behandeling of het proces
herhaald worden”, besluit Béatrice Pelleriaux, consul-
tant van Novellas Healthcare, die de centra die het
verbeteringstraject op basis van de aanbevelingen
van Q-PERIOR hebben geïmplementeerd, heeft be-
geleid.
Daarom krijgen patiënten ook een schriftelijk over-
zicht over de ontwikkeling en de implicaties van de
ziekte mee, maar vaak kunnen ze deze informatie
niet of onvoldoende lezen of begrijpen. De retina
coördinator is dan ook niet enkel de meest aange-
wezen persoon om te luisteren naar de patiënten,
deze coördinator kan zorgen voor een brug tussen de
patiënt en specialisten. Om dit te ondersteunen werd
intussen ook een Belgisch ‘netvlies coördinator net-
werk’ opgericht die op regelmatige basis kennis zal
uitwisselen en ervaringen van patiënten zal delen.
In de afgelopen 1,5 jaar werden de aanbevelingen
stelselmatig geïmplementeerd in de A.Z. Monica
Oogkliniek te Deurne. De meetbare resultaten wor-
den voorgesteld in de twee figuren. Zo werden er een
aantal taken gedelegeerd, zo wordt bijvoorbeeld het
onderzoek door middel van de Optical Coherence To-
mography of kortweg OCT, nu uitgevoerd door een
verpleegkundige en is de LMD coördinator is verant-
woordelijk voor het verstrekken van informatie aan
de patiënt alsook de afsprakenplanning. Hierdoor
kon een reductie van de totale duur van het vooraf-
gaande onderzoek (inclusief de Fluorescein Angio-
graphy Eye Test) bekomen worden van -38,3% of
-41 minuten.
“Een van de grootste impactfactoren is het opmaken
van een efficiënte en realistische afspraken plan-
ning. Om dit te realiseren moeten alle relevante
processtappen voor het onderzoek -en injectie pro-
ces zorgvuldig worden geanalyseerd (sequentie, pa-
rallellisatie, mogelijkheden en de duur inclusief het
voorbereidende werk). Dit rekening houdend met de
aanwezige middelen zoals personeel, kamers, appa-
ratuur,…” adviseerde Michala Maly.
Naast de reductie van het voorbereidende onder-
zoek, werd ook een tijdswinst bekomen in het eigen-
lijke injectie proces van -51 % of -27 minuten. Om
Figuur 2.
De vergelijking tussen het onderzoeksproces (diagnosestelling LMD) met opsplitsing
wachttijd, behandeling en proces) tussen 2009 en 2010 (inclusief de uitvoering van
een Fluorescein Angiography Eye Test (FFA)
(publicatie met toelating van dr. Carine Coutteel)
Referentie
• Practice Management fot the new treatment with anti-VEGF therapy in
Belgium, Profound results in Belgium on how to improve the efficiency
and patient satisfaction in your centre’ – Retina Coordinator Network
Belgium (2011)
12. ZORGmagazine12
Op dinsdag 9 april bezochten Vlaams mi-
nister-president Kris Peeters en Vlaams
minister van Welzijn Jo Vandeurzen de
wereldbeurs ConhIT in Berlijn. ConhIT
staat voor Connecting Healthcare IT
en is in 5 jaar tijd uitgegroeid tot de
belangrijkste vakbeurs in Europa voor
IT-toepassingen in de gezondheidszorg,
goed voor 270 exposanten en 5000 be-
zoekers. ZORG Magazine volgde in Ber-
lijn beide ministers op de voet.
E-health is een term die gebruikt wordt om het ge-
bruik van elektronische communicatie- en infor-
matietechnologie in de gezondheidszorg aan te
duiden. Van kantoortoepassingen tot elektronische
patiëntendossiers, van medische apparatuur
tot complexe ziekenhuisinformatiesystemen,... zon-
der IT redt men het in de gezondheidszorg al lang
niet meer. Artsen en verpleegkundigen komen dage-
lijks in contact met IT-toepassingen die de zorgverle-
ning bevorderen.
Oorspronkelijk werd IT vooral ingezet voor adminis-
tratieve toepassingen: het verzamelen en beheren
van patiënten- en behan-
delingsgegevens en de elek-
tronische overdracht van
facturatiegegevens aan de
ziekteverzekering. De mo-
gelijkheden zijn echter veel
breder en innovaties in de
sector zijn talrijk. Dankzij
IT-toepassingen zal niet alleen de kwaliteit van de
gezondheidszorg erop vooruit gaan, het gebruik van
IT kan ook leiden tot belangrijke besparingen in de
sector. In 2012 werden e-health-toepassingen ge-
bruikt om het goede verloop van meer dan 18 mil-
joen patiëntenbehandelingen in ongeveer 2.000 zie-
kenhuizen en 150.000 artsen- en tandartspraktijken
in Duitsland mogelijk te maken.
Geen wonder dat net in Duitsland een dergelijke we-
reldbeurs wordt georganiseerd. De Duitse e-Health-
industrie is immers goed voor ongeveer 30% van de
Europese markt en kent een snelle groei. Momenteel
is deze deelsector goed voor een marktwaarde van
circa 6,5 miljard euro. Experten verwachten dat de
sector de komende jaren met 10% per jaar zal groei-
en. Vooral in de telegeneeskunde wordt in Duitsland
alleen een grote groei van ongeveer 20% per jaar
verwacht. Een studie van Roland Berger Strategy
Consultants en het Zukunftsinstitut schat de omzet
in de e-health-sector in 2011 in Duitsland op 27,3
miljard euro en voorspelt dat dit cijfer zal stijgen tot
37,3 miljard in 2014. Een precieze schatting maken
is moeilijk. Analisten zijn het in ieder geval eens dat
de sector sterk zal groeien.
Continue verandering
De e-health sector is continu onderhevig aan veran-
deringen en nieuwe evoluties. Eén van deze trends
is de M-Health, of Mobile-Health. Met maar liefst
61 miljoen gsm-gebruikers in Duitsland is het dan
ook niet zo verwonderlijk dat IT-toepassingen in de
medische sector hun weg vinden naar de mobiele
wereld. Zo kunnen patiënten thuis informatie door-
geven (bijvoorbeeld parameters registreren) aan hun
arts. Een tweede geheel andere trend is de computer
geassisteerde chirurgie. Hierbij worden patiënten
mathematisch gemodelleerd en worden procedures
voor medische therapie- en operatieplanning onder-
zocht, ontwikkeld en gebruikt. Steeds vaker zien we
heuse multimedia terminals in ziekenhuiskamers op-
duiken. Naast meer comfort voor de patiënten, biedt
de integratie van deze terminals in het communica-
tienetwerk van de ziekenhuizen ook toepassingen
die het ziekenhuispersoneel ontlasten.
Grote spelers in de IT-industrie zetten steeds meer in
op de groeiende gezondheidssector. Zo investeerde
IBM ongeveer 100 miljoen dollar in het programma .
Microsoft sloot dan weer een samenwerking met het
Zwitserse Quali Medical voor de ontwikkeling van zie-
kenhuisinformatie –en beeldarchiveringssystemen.
Flanders Investment Trade
Zoals reeds aangegeven is België uitgeroepen tot
het officiële partnerland van de wereldbeurs Con-
hIT. Minister-president Peeters en minister Jo Van-
deurzen kwamen onze bedrijven, aanwezig op de
beurs, dan ook ondersteunen in hun internationale
plannen. De Vlaamse bedrijven worden er begeleid
Vlaamse ministers promoten
Belgische e-health in Duitsland
België partnerland
op wereldbeurs ConhIT
De Duitse e-healthindustrie is
goed voor ongeveer 30% van de
Europese markt en heeft een
marktwaarde van 6,5 miljard
euro.
13. mei 2013 13
door Flanders Investment Trade (FIT), het Vlaams
Agentschap voor Internationaal Ondernemen. Zij
werkten, onder leiding van CEO Claire Tillekaerts die
ook zelf de delegatie begeleidde, een intensief en
krachtig programma uit waarbij niet alleen de aan-
wezigheid op de vakbeurs centraal stond, maar ook
waardevolle, rechtstreekse contacten met tal van
Duitse ziekenhuizen en hun inkopers.
Minister-president Peeters was één van de keynote
speakers tijdens de officiële openingsceremonie. Hij
zette in naam van de drie regio’s en Agoria, de Bel-
gische evolutie inzake e-health in de verf en besteed-
de extra aandacht aan Flanders’ Care en Vitalink.
Hij gaf aan dat e-health de sterke veroudering van
onze populatie mee kan opvangen en dat innovatie
noodzakelijk is, mede door de eis van patiënten om
Minister-President Kris Peeters opent de ConhIT-vakbeurs in Berlijn.
Minister-President Peeters en Minister Vandeurzen worden door prof. Hetzer rondgeleid in het Deutsches Herzzentrum in Berlijn.
14. ZORGmagazine14
sneller een diagnose te krijgen. Internationale sa-
menwerking is een must aldus de minister-president,
die daarmee meteen de reden aanstipt om partner-
land te zijn op ConhIT. 25 Belgische bedrijven van
de naar schatting 120 bedrijven die actief zijn in het
domein e-Health zijn aanwezig. Agfa Healthcare be-
schikte over en eigen stand, de andere bedrijven wer-
den ondergebracht in het Belgische Paviljoen.
Na de openingsspeech trok het gezelschap naar het
Deutsches Herzzentrum in Berlijn. Het ziekenhuis
kent wereldfaam op het vlak van hart- thorax- en
vaatziekten alsook kunsthart-implantaties en trans-
plantaties. De delegatie werd er ontvangen door de
vermaarde professor Roland Hetzer die inzicht gaf in
het intern kwaliteitsbeleid, de certificering en accre-
ditatie van ziekenhuizen in Duitsland en het omgaan
met epidemiologische verschuivingen. U kan uitge-
breid kennis maken met dit hartcentrum en haar
verwezenlijkingen in een volgend nummer van ZORG
Magazine.
De markt verkennen
Na een politieke lunch met de deelstaatministers
voor gezondheid en economie, volgt een beursbe-
zoek aan de Belgische standhouders en een perscon-
ferentie. Op de beurs bezoeken ze de standen van de
21 Belgische deelnemers waaronder deze van Agfa
Healthcare. Ook wij bezochten de standen en spra-
ken met enkele Vlaamse ondernemers.
Koen De Roo van het Gentse bedrijf DocByte kwam
alvast met duidelijke doelstellingen naar Berlijn.
DocByte wil kennismaken met de Duitse markt maar
is ook op zoek naar een lokale partner die het bedrijf
in Duitsland kan vertegenwoordigen. Dit voor het
product EPA, een software pakket dat intussen toe is
aan haar derde versie en die het mogelijk maakt om
met één druk op de knop niet enkel de medische in-
formatie van een patiënt, maar ook administratieve
documenten naar boven te brengen.
Eric Lequenne vertegenwoordigd de jonge Leuvense
onderneming Essensium op ConhIT. Essensium is
een spin-off van het gekende Imec. Imec verricht on-
derzoek dat tot de wereldtop behoort in het domein
van nano-elektronica en nanotechnologie. “Essensi-
um heeft technologie ontwikkeld die organisaties in
staat stelt mensen en goederen te lokaliseren. Deze
technologie kan toegepast worden in ziekenhuizen,
maar evengoed in woonzorgcentra, serviceflats,…”
De toepassingen zijn dus veelvuldig. Essensium
hoopt via de vakbeurs ConhIT ook internationaal
voet aan de grond te krijgen.
De Belgische deelnemers hebben één zaak gemeen,
e-health, toch zijn de toepassingen die ze presente-
ren erg divers. Fifthplay, een dynamisch IT-bedrijf uit
Antwerpen, stelde in Berlijn technologie voor die het
toelaat om patiënten met chronische aandoeningen
van op afstand te volgen. “Patiënten met COPD, hart-
falen, hypertensie, diabetes, etc., rusten wij uit met
een reeks toestellen die rechtstreeks via het internet
kunnen communiceren met het medisch dossier van
de zorgverlener.” geeft Peter van Vooren van Fithplay
mee. De andere Vlaamse bedrijven die aanwezig wa-
ren op ConhIT, kan u terugvinden in het overzicht.
Overzicht Vlaamse deelnemers ConhIT, Berlijn
Aexis Medical
(Zaventem: www.aexis-medical.com)
Agfa Healthcare
(Mortsel: www.agfahealthcare.com)
CompuFit Software
(Oostende: www.compufitsoftware.com)
Dobco Medical Systems
(Sint-Niklaas: www.dobcomed.com)
Docbyte
(Gent: www.docbyte.com)
eSaturnus
(Leuven: www.esatrunus.com)
Essensium
(Leuven: www.essensium.com)
Flanders’ Care
(Brussel, www.flanderscare.be)
Fifthplay
(Antwerpen: www.fifthplay.com)
Icasa Healthcare Solutions
(Diepenbeek: www.icasa-group.com)
ITSTOASTED
(Hasselt, www.itstoasted.be)
IXSyS
(Hasselt, www.ixsys.net)
NEOMATICS
(Antwerpen, www.neomatics)
RMONI
(Bilzen, www.rmoni.com)
Eric Lequenne van Essensium geeft in het Belgische
paviljoen uitleg aan Minister-President Kris Peeters
15. ZorgAndersTv gelooft heel sterk in de kracht van beelden. Dat één beeld
soms meer zegt dan duizend woorden is voor ons geen cliché.
Wij willen vooral zaken uit de zorgsector in beeld brengen die anders
onopgemerkt voorbijgaan. Naast het beheren van ons online
zorgplatform, is ZorgAndersTv ook een productiehuis voor de zorg.
Communicatie via beelden,
ook voor u een haalbare kaart
ZorgAndersTv is een sterke groeier op de audiovisuele markt.
Vele zorgorganisaties en bedrijven doen een beroep op ZorgAndersTv
voor de aanmaak van reportages en bedrijfsfilms.
Ons productiehuis denkt met u mee en levert reportages op maat.
Om deze uitdaging aan te gaan beschikt ZorgAndersTv over
videoreporters die uitgerust zijn met high definition opname- en
montagemateriaal.
Ons aanbod
• (Nieuws)reportages en bedrijfsfilms op maat
• Introductiefilms nieuwe producten in de zorgsector
• Informatiereportages voor patiënten: In beeld brengen van behandelingen en
diagnostiek
• Documentaires en vormings-dvd’s
• In beeld brengen en opvolgen van innovatieve projecten
• Verwerken en aanpassen van reeds bestaand videomateriaal die door de
opdrachtgever wordt aangeleverd
• Inzetten / verhuur van onze videoreporter(s) voor specifieke projecten in binnen
-en buitenland
• Jobreportages die ondersteuning kunnen bieden bij recruteringscampagnes
ZorgAndersTv zorgt voor meer zichtbaarheid. Behalve het uitwerken van uw
reportage, zorgt ZorgAndersTv ook voor de verspreiding van uw beeldmateriaal.
Via Telenet Digital TV en via www.zorganderstv.be (met meer dan 10000 views per
dag) bereikt u dagelijks duizenden zorgprofessionals. Kortom, ZorgAndersTv zorgt
dat het algemeen bekend wordt.
Enkele voorbeelden
Vormings-dvd ‘een stagiair moet je verdienen’, Vroegtijdige zorgplanning in
AZ Maria Middelares, reportage over wachtlijsten in woonzorgcentra, Jobspot in
wzc Brembloem te Evergem, Hoe word ik zorgkundige, Mantelluisteren, de Mobiele
tandartsenpraktijk, Geriatrisch dagziekenhuis, Werkgelegenheid in de zorgsector,
een interview met Minister Jo Vandeurzen, Dag van de Verpleegkunde,…
het productiehuis
voor de zorg
mei 2013 15
ZorgAndersTv
16. Reportages
ZorgAndersTv bezoekt ConhIT-Berlijn
Op dinsdag 9 april bezochten Vlaams minister-president Kris
Peeters en Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen de
wereldbeurs ConhIT in Berlijn. U kon in dit ZORG Magazine
reeds een eerste verslag van deze reis terugvinden, maar ook
ZorgAndersTv was erbij. Minister-president Peeters en minister
Vandeurzen kwamen onze bedrijven aanwezig op de beurs
ondersteunen in hun internationale plannen. Minister-president
Peeters was één van de keynotespeakers tijdens de officiële
openingsceremonie. Hij zette in naam van de drie regio’s en
Agoria, de Belgische evolutie inzake e-health in de verf en
besteedde extra aandacht aan Flanders’ Care en Vitalink.
Vervolgens trok het gezelschap naar het Deutsches
Herzzentrum in Berlijn. Na een politieke lunch met de
deelstaatministers voor gezondheid en economie, volgt
een beursbezoek aan de Belgische standhouders en een
persconferentie. Op de beurs bezoeken ze de standen van
de 21 Belgische deelnemers waaronder deze van Agfa
Healthcare. ZorgAndersTv sprak met beide ministers en met
enkele Vlaamse bedrijven die zich gespecialieerd hebben in
dwaaldetectie, workflow management, de veilige distributie
van diagnostische beelden en nog veel meer… Bekijk de
reportage op www.zorganderstv.be/reportages.
Voka zorgzaken: Naar sterkere zorg
organisaties via deugdelijk bestuur
Voka Oost-Vlaanderen opende eind april haar nieuwe
kantoren te Gent. Tijdens de openingsweek werden tal van
activiteiten en workshops georganiseerd. De zorgsector
kreeg extra aandacht op vrijdag met een intensief
programma rond deugdelijk bestuur. Deugdelijk bestuur
van een (zorg)bedrijf omvat verschillende dimensies. Want
niet enkel de werking en de samenstelling van de raad
van bestuur is belangrijk in het streven naar ‘corporate
governance’.
Uit de workshop bleek dat deugdelijk bestuur ook een
middel kan zijn om een bedrijfsstrategie te realiseren op
een meer transparante, meer objectieve en meer efficiënte
manier. De theoretische omkadering door Guberna werd
boeiend geïllustreerd vanuit de praktijk. Zo vertaalde
Hugo Casteleyn, gedelegeerd bestuurder AZ Sint-Blasius
Dendermonde, het begrip naar de zorgsector en gaf Herman
Van de Velde input vanuit de profitsector.
Bekijk de reportage op www.zorganderstv.be/reportages,
meer info over Voka zorgzaken via: http://www.voka.be/
oost-vlaanderen/diensten/zorgzaken/
ZORGmagazine16
17. ZorgAndersTv24/24u
ZorgAndersTv event-agenda
Wenst u meer informatie over één van de events in deze agenda? surf dan naar www.zorganderstv.be.
15 mei Hoe problemen vermijden in en om de keuken van zorgorganisaties? (leidinggevenden)
16 mei 17de Colloquium Solutions for Care 2013
22 mei 4de Interactief congres Facility Management in de Zorgsector
3 juni Healthcare Management Day (Vlerick)
13 juni Workshop: De sociale inspectie op bezoek (A’pen)
20 juni Workshop: De sociale inspectie op bezoek (Gent)
25 juni Hoe problemen vermijden in en om de keuken van zorgorganisaties? (keukenpersoneel)
14-22 sept ZORGdorp op de ACCENTA jaarbeurs
ZORGwerkgever2013 ook voor PVT’s
Hoe schat u uw zorgorganisatie in als werkgever? Streeft u naar duurzaam
ondernemen en hecht u belang aan uw human capital? Potentiële
werknemers en studenten hebben een vaak negatief
beeld over werken in de zorgsector. Ablecare en Anders
trokken in 2012 alle registers open om de zorgsector
op een positieve manier te positioneren. Op vraag van
deelnemers, partners én beleidsmakers lanceren we
vandaag reeds een oproep voor ZORGwerkgever2013.
De focus zal in 2013 niet enkel liggen op
woonzorgcentra, maar ook de sector van de
gehandicaptenzorg en de psychiatrische
zorgvoorzieningen waar patiënten residentieel
verblijven, kunnen op zorgwerkgever een beroep
doen om de jobtevredenheid van hun medewerkers
in kaart te brengen.
Al deze zorgcentra kunnen tot einde mei 2013
inschrijven voor deze doorgedreven audit die
voldoet aan wetenschappelijke standaarden.
Deze audit brengt in elke voorziening de
tevredenheid van de werknemers in kaart op
een structurele en transparante wijze, waardoor
leidinggevenden de noodzakelijke gegevens in
handen krijgen om de werking te optimaliseren. Ook dit
jaar is ZorgAndersTv trotse partner, wist u trouwens dat ZorgAndersTv
alle genomineerde zorgvoorzieningen in beeld brengt?
Meer informatie en inschrijven via www.zorganderstv.be/zorgwerkgever2013.
Bezoek de website www.zorganderstv.be dagelijks en blijf op de hoogte
over wat er reilt en zeilt in de zorgsector.
ZorgAndersTv nieuws
mei 2013 17
18. ZORGmagazine18
Contact ZorgAndersTv
Hilde Taillieu
Mail: hilde@zorganderstv.be
GSM: 0479 625 004
ZorgAndersTv:
• Bouwt mee aan het positief imago van de zorgsector.
• Informeert iedereen over wat er leeft binnen de zorg
wereld.
• Bewijst via getuigenissen dat er een alternatief bestaat
voor gestandaardiseerde zorg; zorg op maat
• Laat zowel zorgprofessionals, als mantelzorgers en vrij-
willigers aan het woord.
• Sensibiliseert zowel jongeren als volwassenen om te
kiezen voor de zorgsector.
• Functioneert als “brug” tussen enerzijds de verschillende
zorginstanties onderling, maar anderzijds ook tussen
onderwijs, instellingen en overheid.
• Kaart pijnpunten binnen de sector aan en zoekt mee
naar een oplossing.
• Zet innovatieve ideeën of activiteiten extra in de kijker.
• Is een aanspreekpunt voor iedereen die met “welzijn,
gezondheid en zorg” te maken heeft.
Wij kunnen voor u:
• Uw organisatie, activiteiten, producten of diensten in
de kijker zetten door middel van een reportage.
• Vacatures plaatsen of een jobvideo laten maken.
• Nieuws van uw zorgorganisatie in onze zorgagenda
opnemen.
• Een reportage op dvd aanleveren zodat u ze kan gebrui-
ken als didactisch materiaal.
• Uw team ondersteuning bieden door onze vorming en
begeleiding.
Volg ZorgAndersTv ook op Twitter:
via @ZorgAndersTv
Schrijf u nu in op onze nieuwsbrief
en blijf op de hoogte van de activiteiten
van ZorgAndersTv en nieuws uit de zorgsector.
19. ZORGMAGAZINE 31
Deze vormingen zijn een
organisatie van Anders vzw
en Ablecare bvba.
Reeds meerdere malen organiseerden Anders vzw samen met Ablecare met succes studiedagen over het opmaken van een
uurrooster in de zorgsector. Op vraag van deelnemers én zorgorganisaties wordt in het najaar van 2012 en het voorjaar van
2013 een reeks vormingen georganiseerd over arbeidstijdreglementering en het opmaken van uurroosters. Elke sessie staat onder
deskundige leiding van Franky Blomme (directiehoofd van de inspectie Toezicht op de Sociale wetten te Gent) en auteur van
meerdere boeken over arbeidstijdreglementering.
Doelgroep: Leidinggevenden die actief bezig zijn met het opmaken van een uurrooster in de zorgsector (ziekenhuizen, thuiszorg,
gehandicaptenzorg, woonzorgcentra,...). De workshop rond het arbeidstijdreglement gaat door op twee locatie (Antwerpen
Gent).
De sociale inspectie
op bezoek
Locaties data:
Antwerpen (13/06/2013)
Locatie: Congrescentrum ALM, Berchem
(Antwerpen)
Uren: 13.30u-16.30u
Oost-Vlaanderen (20/06/2013)
Locatie: HuisVan de Bouw, Zwijnaarde
(Gent)
Uren: 13.30u-16.30u
Met de steun van:
Inschrijven voor de workshop:
105€ per deelnemer (voor 1 workshop inclusief de syllabus)
95€ per deelnemer (bij elke 2e en volgende deelnemer van dezelfde organisatie)
Inschrijven en meer info via:
www.zorganderstv.be
www.get.be
Workshop
20. ZORGmagazine20
Op woensdag 27 maart voerden de
orthopedische chirurgen van AZ Turn-
hout samen met hun collega’s uit de
hele Kempen unieke simulaties uit in
een mobiele operatiezaal. Het betreft
een volledig aangeklede vrachtwagen
die ingericht werd met het nieuwste ar-
troscopisch materiaal. Op deze manier
kunnen chirurgen, assistenten en ver-
pleegkundigen opgeleid worden dicht
bij het ziekenhuis aan de hand van waar-
heidsgetrouwe operaties. De vrachtwa-
gen reist reeds enige tijd door Europa, in
Vlaanderen hield de vrachtwagen halt
in onder andere Klina Brasschaat en het
UZ Gent.
“Voor ons als orthopedische
chirurgen biedt deze mo-
biele zaal een unieke kans
om nieuwe technieken in te
oefenen samen met onze
voltallige ploeg van assis-
tenten en verpleegkundi-
gen.” Zo zegt Erik Vanlommel, medisch diensthoofd
van het Orthopedisch Centrum Turnhout. “Een jon-
ge arts of assistent kunnen we in deze ruimte een
bestaande techniek of ingreep aanleren. Verpleeg-
kundigen worden vertrouwd gemaakt met nieuwe
instrumenten. Vroeger moesten we voor dergelijke
opleiding naar het buitenland en kon niet het hele
team mee. Met de mobiele operatiezaal kunnen we
dit vlakbij onze eigen werkomgeving doen.” Dr. Van-
lommel benadrukt uitdrukkelijk het betrekken van
verpleegkundig personeel in de opleidingstrajecten.
Een optimale samenwerking tussen artsen en ver-
pleegkundigen kan immers maar bekomen worden
als ook verpleegkundigen het materiaal vooraf kun-
nen hanteren en uitgebreid leren kennen.
De mobiele operatiezaal van de firma Arthrex is een
vrachtwagen die volledig ingericht is met het nieuw-
ste artroscopisch materiaal. In Amerika bestond dit
systeem al langer. Het is een primeur dat de firma
nu ook in Europa deze manier van werken aanbiedt.
Naast oefenmogelijkheden voor de chirurgen, kun-
nen ook opnames gemaakt worden en kunnen beel-
den doorgestuurd worden naar het ziekenhuis of
maximaal acht externe locaties waar medewerkers
de ingrepen kunnen volgen. Luc Peeters, director of
sales van Arthrex licht toe: “We beschikken in België
7 weken over deze vrachtwagen in 2013. Per zieken-
huis stellen we in overleg met het chirurgisch team
een intensief trainingsprogramma op, afhankelijk van
de discipline van de artsen. Daar er in de vrachtwagen
twee workstations aanwezig zijn, kunnen we met twee
teams tegelijkertijd procedures uitvoeren.”
De cameraploeg van ZorgAndersTv bezocht deze
mobiele operatiezaal nabij het UZ Gent, daags
nadat ze halte hield bij het UZ Turnhout. De repor-
tage kan u bekijken op www.zorganderstv.be.
Orthopedische chirurgen
simuleren operaties
in mobiele operatiezaal
“Actief kennis maken met
nieuw materiaal en technieken
inoefenen met een minimale
verplaatsing, dat is de kracht
van de mobiele operatiezaal.”
21. 4TH
VLERICK
HEALTHCARE
MANAGEMENT DAY
HOW NEW BUSINESS MODELS ARE
RESHAPING OUR HEALTHCARE INDUSTRY
3 JUNE 2013, GHENT – WWW.VLERICK.COM/HMDAY
CO-CREATION IN THE HEALTHCARE INDUSTRY: ENGAGING
CUSTOMERS IN THE CREATION OF VALUE AND INNOVATION
Prof Paul Gemmel and Katrien Verleye will discuss the key characteristics
of co-creation and its management implications. Co-creation implies that
firms increasingly engage customers in the creation of value and new
product and service development processes. It is considered as the future’s
key competitive advantage in healthcare.
THE CHANGING SALES PARADIGM IN THE HEALTHCARE SECTOR
Prof Deva Rangarajan and Prof Brecht Cardoen will focus on practical
recommendations that sales managers could implement within their
organisations to increase the effectiveness and efficiency of the sales force.
Their insights are backed by extensive interviews with different members
of the healthcare value chain.
PROGRAMME
8.30 AM WELCOME COFFEE
9.00 AM WELCOME AND INTRODUCTION
WHAT IS THE TALK ON BUSINESS MODEL CHANGES?
Prof Brecht Cardoen
9.10 AM THE HEALTHCARE ECO-SYSTEM OF THE FUTURE
Prof Walter Van Dyck will elaborate on the future healthcare ecosystem.
He will explain how to deal with the ‘big obstacles’ to realise the promise
of personalised healthcare.
10.00 AM-12.00 PM 3 WORKSHOPS
1.30 PM-3.30 PM You can choose 1 workshop in the morning and 1 in the afternoon.
In between the workshops you will have the opportunity to network during a walking lunch.
WORKSHOP 1
E-BUSINESS PLANNING IN THE HEALTHCARE INDUSTRY
Prof Steve Muylle will answer how e-business can reduce costs and add value,
which business processes healthcare players need to revamp, and how
e-business initiatives can be sustained.
WORKSHOP 2
WORKSHOP 3
3.30 PM COFFEE BREAK
4.00 PM WRAP-UP AND PANEL DISCUSSION WITH INDUSTRY LEADERS
RealDolmen, Stedelijk Ziekenhuis Roeselare, MSD 3M
5.00 PM CLOSING DRINKS
SPONSORS
22. ZORGmagazine22
In een kringloopeconomie moeten we
zeer zorgvuldig met afval omgaan om
te vermijden dat onze product- of voed-
selketen verontreinigd wordt. Duur-
zaam afval- en grondstoffenbeheer is
dan ook meer dan
ooit een essentiële
schakel in de samen-
leving van vandaag.
Indaver speelt daar
als toonaangevende
partner in afvalbeheer op in met haar
innovatieve MediPower® installatie in
Antwerpen. Het gaat hier om één van
de grootste en modernste verwerkings-
installaties ter wereld voor medisch en
ander verpakt afval.
MediPower®, op de site van Indaver in Antwerpen,
verwerkt tot 30 000 ton per jaar, waarvan de helft
risicohoudend medisch afval (RMA). De technologie
van de draaitrommeloven is de veiligste en duur-
zaamste om dit type afval te vernietigen. De warmte
die tijdens de verbranding vrijkomt, wordt omgezet
in ‘stoom’ en ‘stroom’. De Indaversite in Antwerpen
kan daardoor energie leveren voor 14 000 gezinnen.
De installatie is één van de grootste voor de verwer-
king van medisch en farmaceutisch afval. Nooit eer-
der werden de risico’s zo ver ingeperkt, werd zoveel
energie uit dit type afval gehaald én werden zoveel
materialen teruggewonnen. MediPower® biedt de
meest duurzame oplossing voor RMA en komt zo
tegemoet aan de vraag van ziekenhuizen, medische
labo’s, rust- en verzorgingstehuizen om sluitende
ecologische, maatschappelijk verantwoorde én eco-
nomische oplossingen voor hun kritisch afval.
Indaver heeft haar state-of-the art installatie
MediPower® geïntegreerd op haar grootschalige
verwerkingssite in Antwerpen. Daar wordt de veilige
“De verwerking van risico
houdend medisch afval in
Vlaanderen is op dit moment
een voorbeeld voor de rest van
de wereld.”
Indaver zet RMA om
inenergie – zonder risico
23. mei 2013 23
verwerking van gevaarlijke afvalstoffen volcontinu
gewaarborgd dankzij de aanwezigheid van gespe-
cialiseerd personeel. De integratie binnen deze site
garandeert te allen tijde een one-stop-shop oplos-
sing met back-up ‘on-site’. Verwerking gebeurt
zonder tussenstappen, zoals manipulaties of nabe-
handelingen ‘off-site’, en dus zonder risico op con-
taminatie door manipulatie
of hergebruik van verpak-
kingen. Door de schaal-
grootte kan Indaver
daarbij de prijs voor
de klant drukken.
Bij de officiële ope
ning vorig najaar onder
streepte Vlaams minister-
president Kris Peeters nog
het belang van innovatieve oplossingen voor de
zorgsector. “De Vlaamse regering wil een industrie
ondersteunen die groener, competitiever en creatie-
ver is... Indaver investeert/bouwt met MediPower®
mee aan een Vlaanderen als koploper in duurzaam
afval- en materialenbeheer”. Klanten uit de zorgsec-
tor benadrukken dat het voor hen belangrijk is dat
het afval veilig wordt afgevoerd en dat emissies bin-
nen de wettelijke normen vallen. MediPower® doet
precies dat voor hen: verwerken zonder risico, met
zoveel mogelijk terugwinning van energie en mate-
rialen, tegen een haalbare prijs.
Lees alle edities van ZORG Magazine online met de QR-code
De Quick reponse barcode is een twee-
dimensionele datamatrix, die de “oude”
streepjescode overtroeft. De QR-code linkt
uw gsm of smartphone rechtstreeks met
een internetlocatie. Hiervoor heeft u uw
gsm camera en internet nodig. Enkel op
gsm’s met Apple software, Android en Win-
dows mobile is deze applicatie te gebruiken.
Hoe gaat u te werk? Download eerst de gra-
tis applicatiesoftware (zoekterm: QR-scan),
na activering hiervan richt u uw camera op
de QR-code en uw gsm opent meteen de
gekozen website, namelijk de online versie
van ZORG Magazine.
Alle edities (ouderenzorg, thuiszorg én de
editie ziekenhuizen), zijn steeds gratis raad-
pleegbaar via:
www.zorganderstv.be/zorgmagazine.
Of rechtstreeks via onderstaande code.
MediPower®
Capaciteit:
• 30 000 ton/jaar (waarvan 15 000 ton RMA)
Techniek:
• Volautomatische voeding zonder manipula-
tierisico
• Totale destructie bij 1100°C in draai
trommelinstallatie
• Stoomketel/Denox/Elektrofilter/gaswassing
dioxinefilter
• Continue monitoring van wettelijke milieu
parameters
Locatie:
• Indaver Antwerpen, geïntegreerde
verwerkingssite voor gevaarlijk afval
• 2 extra draaitrommelovens on site als back-up
• Totale thermische verwerkingscapaciteit
130 000 ton/jaar
Hoogwaardige valorisatie
• Turbine 2.5 Mw
• Warmterecuperatie via stoom voor intern en
extern gebruik
• Indaver Antwerpen is elektriciteitsleverancier
voor 14 000 gezinnen
Heeft een globale milieu-impact die 300%
lager is dan die van alternatieve verwerkings-
methodes.
24. Toonaangevend
in duurzaam afvalbeheerwww.indaver.be
MediPower®: van RMA tot energie zonder risico’s
Indavers MediPower® biedt een duurzame oplossing voor Risicohoudend Medisch Afval (RMA)
afkomstig van ziekenhuizen, medische labo’s en de zorgsector. De hoge verwerkingstemperatuur
garandeert de veilige én volledige vernietiging van gevaarlijke componenten. MediPower® op
Indavers site in Antwerpen waarborgt een one-stop-shop oplossing voor alle soorten RMA.
Dit gebeurt zonder enig contaminatierisico aangezien manipulatie overbodig is dankzij de
volautomatische voeding van de installatie. Back-up on site verzekert continue verwerking.
Het RMA wordt gevaloriseerd tot energie en levert warmtevoorziening voor de eigen
gebouwen en naburige bedrijven. Indaver Antwerpen is elektriciteitsleverancier voor
14 000 gezinnen. MediPower® biedt het juiste evenwicht tussen het vermijden van
risico’s en het maximaliseren van recuperatie tegen de beste prijs.
infoMediPower@indaver.be
25. Het Federaal Kenniscentrum voor de
Gezondheidszorg (KCE) peilde samen
met de Stichting Kankerregister naar
de kwaliteit van de zorg bij slokdarm-
en maagkanker. Het blijven moeilijk te
behandelen kankers, met een kans om
5 jaar na de diagnose nog in leven te
zijn van 21% voor slokdarmkanker en
30% voor maagkanker. Met deze cijfers
doet België het wel beter dan de meeste
Europese landen. De overlevingskansen
liggen duidelijk hoger als de patiënt be-
handeld wordt in een ‘ervaren’ of hoog-
volume ziekenhuis. Toch komt slechts
1 op 20 patiënten met maagkanker en
1 op 3 patiënten met slokdarmkanker
daar terecht. Goede registratie, onder-
meer over het stadium waarin de kan-
ker zich bevindt, is essentieel voor de
opvolging van de zorgkwaliteit. In 35%
van de gevallen werd deze informatie
niet gemeld aan het Kankerregister.
KCE lanceert oproep tot centralisatie
Overlevingskans bij slok-
darm- en maagkanker
stijgt door behandeling
in ‘ervaren’ ziekenhuis
mei 2013 25
26. ZORGmagazine26
“Goede registratie, ondermeer
over het stadium waarin de
kanker zich bevindt, is essentieel
voor de opvolging van de zorg
kwaliteit.”
de onderzoekers stelden vast dat ze vandaag nog
steeds in bijna alle ziekenhuizen wordt uitgevoerd.
Er zijn in België 2 hoog-volume ziekenhuizen voor
slokdarmkanker en 1 voor maagkanker, maar slechts
1 op 20 patiënten met maagkanker en 1 op 3 pa-
tiënten met slokdarmkanker komt daar terecht. De
overige patiënten gaan naar ziekenhuizen die een
beperkt aantal slokdarm- en maagkankeringrepen
uitvoeren.
Ondermaatse rapportering van de kanker
stadia
De onderzoekers stelden ook vast dat in 35% van
de gevallen de informatie over het stadium waarin
de kankers zich bevonden niet werd gemeld aan de
Stichting Kankerregister. Dit is niet alleen essen-
tiële informatie voor het bepalen van de verdere
behandeling, maar bemoeilijkt ook de meting van
de zorgkwaliteit. Deze rapportering is nochtans een
wettelijk onderdeel van het zogenaamde multidis-
ciplinair oncologisch overleg tussen de betrokken
zorgverleners.
Bron: Vlayen et al., KCE Reports 200As (2013) Federaal
Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE)
In 2010 werd in België bij meer dan 2300 patiënten
slokdarm- of maagkanker vastgesteld. De eerste kli-
nische richtlijnen voor de behandeling van deze kan-
kers werden in 2008 door het College van Oncologie
samen met het KCE uitgewerkt. In 2012 werden de
richtlijnen geactualiseerd. In een volgende fase heb-
ben het KCE en de Stichting Kankerregister nu een
set van kwaliteitsindicatoren ontwikkeld, zoals dat
al eerder gebeurde voor rectum-, borst- en teelbal-
kanker. De bedoeling was om deze maal te peilen
naar de kwaliteit van de zorg bij slokdarm- en maag-
kanker op nationaal en ziekenhuisniveau.
Kans op overleven stijgt bij behandeling
in ‘ervaren’ ziekenhuis
De zorg voor slokdarm- en maagkanker vraagt een
grote specialisatie. De overlevingskans binnen de 30
dagen na een chirurgische
ingreep (bij slokdarmkan-
ker) en na 5 jaar (bij beide
kankers) is duidelijk groter
als de patiënt behandeld
wordt in een ‘ervaren’
of hoog-volume ziekenhuis,
dat jaarlijks minstens 20 gelijkaardige operatieve
ingrepen uitvoert. In 2012 beveelden de richtlij-
nen al een centralisatie van deze zorg aan, maar
ZORGmagazine26
Melden, analyseren en
verbeteren met iTask
Patiënt-/cliëntveiligheid is een belangrijk aandachtspunt waar structureel aan
gewerkt moet worden. De eerste stap is het creëren van veiligheidsbewustzijn bij
medewerkers. Dit doet u door uw medewerkers te vragen ongewenste gebeurte-
nissen te melden, deze te onderzoeken en de risico’s en incidenten te analyseren.
Met iTask haalt u één systeem in huis voor het melden, analyseren en verbeteren
naar aanleiding van incidenten, klachten en/of verbeterideeën. Het biedt u controle
over de voortgang en geeft u de regie. Verantwoordelijkheden en taken kunt u op
een effectieve en consequente manier vastleggen, beheren en afhandelen.
Kijk voor meer informatie over het meldsysteem iTask op www.infoland.be/zorg
kwaliteitsmanagement | veiligheidsmanagement | risicomanagement | auditmanagement | procesmanagement
27. 17deColloquiumAutomatisering en zorgverlening
Donderdag 16 mei 2013
Werkgroep informatiesysteemverpleegkundigen
www.nvkvvisv.be
De Montil / Affligem
Congresprogramma
ICT en gezondheidszorg Solutions for Care
EPD
ERP
Patiënt-
veiligheid
Accreditatie
eHealth
NRG
Ouderenzorg
HRM
Multidisciplinaire
samenwerking
Geestelijke
gezondheidszorg
BelRAI
Vitalink
Beleid
Unified Access
Mobile
Computing
Eerstelijnszorg
Medicatie
Lean
28. ZORGmagazine28
De zorgsector is in beweging. De toenemende pro-
fessionalisering van ziekenhuizen genereert druk in
de gehele toeleveringsketen. Producenten, distribu-
teurs en logistieke dienstverleners (LDV’s) herbekij-
ken hun positie en processen om het hoofd te bie-
den aan de nieuwe marktsituatie.
Het Healthcare Supply Chain Research Network aan
de Vlerick Business School onderzocht of hierbij ook
aandacht gaat naar de relaties binnen de keten en
de voordelen van samenwerkingsverbanden. Dit
voordeel kan financieel zijn, maar kan even goed lei-
den tot toegenomen betrouwbaarheid, kwaliteit of
dienstverlening.
Samenwerking in kaart gebracht
Om een beeld te krijgen van de huidige status van
samenwerking binnen de zorgsector, werden 37
samenwerkingsverbanden onderzocht. Zowel pro-
ducenten, distributeurs, LDV’s als zorgcentra waren
Samenwerking
in de zorgsector
Auteurs: Tom Van Steendam en Krist’l Krols
Figuur 1
29. mei 2013 29
hierbij betrokken. Diverse vormen werden onder de
loep genomen:
• Horizontale samenwerking, waarbij de partners
directe of potentiële concurrenten zijn of partijen
die analoge of complementaire activiteiten ver-
richten.
• Verticale samenwerking, waarbij de partners zich
in een klanten-leveranciers relatie bevinden.
Figuur 1 geeft een visueel overzicht van de bestu-
deerde samenwerkingsverbanden. Deze werden on-
der andere onderzocht op het vlak van hun doel, het
type en het potentieel dat de verschillende partijen
hiermee beogen.
Bij de verwerking en de weergave van de onder-
zoeksresultaten wordt een onderscheid gemaakt
tussen zorgcentra en toeleveranciers. De opsplitsing
vloeit voort uit de specifieke eigenschappen en lo-
gistieke maturiteit van de zorgcentra. Deze hebben
een belangrijke impact op de houding naar samen-
werking en beïnvloeden tevens de samenwerkings-
verbanden hogerop in de keten.
Samenwerking bij zorgcentra
Voornamelijk horizontaal gericht
Samenwerking tussen ziekenhuizen onderling wordt
opgezet om diverse redenen. Professionalisering van
de dienstverlening, verbreden van het zorgaanbod
en schaalvoordelen op medisch en financieel vlak
komen het meest voor. Figuur 2 geeft een overzicht
van de verschillende samenwerkingsverbanden met
vermelding van het doel en type.
De oudste en meest voorkomende samenwerkings-
vormen zijn de ‘Plug-in verbanden’; het onderling
delen van kennis en/of expertise met een meer
kwalitatieve zorgverstrekking en een verbeterde pa-
tiëntveiligheid als doel. Het uitwisselen van artsen
is hier een voorbeeld van. Daarnaast is er de haast
gedwongen samenwerking die resulteert uit de wet-
telijk noodzakelijke erkenning voor het uitvoeren
van bepaalde behandelingen. Ziekenhuizen die niet
beschikken over een erkenning, doen beroep op de
diensten van erkende ziekenhuizen om een ruim
zorgaanbod aan te kunnen bieden. Een voorbeeld
van deze defensieve samenwerking is de IVF labo
activiteit.
Maar er zijn ook bedrijfseconomische redenen voor
samenwerking. Zo vormen de dure investeringen in
medische apparatuur een mogelijke bron voor sa-
menwerking. Gemeenschappelijk gebruik laat toe
de investeringskost te spreiden en de benutting en
het rendement van de installatie
te verhogen. Bezettingsgraad en
rationele zorgverstrekking zijn
hier de stimuli. Toch zien we dat
onderlinge concurrentie deze sa-
menwerking nog vaak in de weg
staat, wat leidt tot overinveste-
ring in de sector.
De laatste jaren kende de sector
een ware consolidatiegolf die
leidde tot aankoopgroeperingen,
associaties en fusies. Dit zijn juridisch verschillende
samenwerkingsmodellen, maar alle met het doel de
kwaliteit van de zorgverlening te waarborgen of te
verbeteren (complementariteit, specialisaties, ed)
en tegelijk de aanwending van de beschikbare mid-
delen (ruimte, apparatuur, personeel, financiën, ed)
te optimaliseren. Ook bij de rust en verzorgingste-
huizen (RVT’s) is deze consolidatiegolf vast te stel-
“Professionalisering
van de dienstverlening,
het verbreden van het
zorgaanbod en schaal
voordelen op medisch en
financieel vlak worden
vaak aangehaald als reden
tot samenwerking tussen
ziekenhuizen.”
Figuur 2
30. ZORGmagazine30
Opvallend is dat het segment van de routineproduc-
ten het meest is geprofessionaliseerd. Hier moet wei-
nig rekening gehouden worden met het medische
daar economische argumenten dominant zijn. Dit
bevordert een rechtlijnige rationalisatie van de aan-
koop. Reductie van het leveranciersbestand en het
uitbesteden van logistiek zijn voorbeelden van verbe-
teringstrajecten die we hier vaststellen. Dit kwadrant
staat echter maar voor een fractie van het totale
aankoopvolume. In de overige 3 kwadranten wordt
vanuit de ziekenhuizen weinig formeel gedifferenti-
eerd. De arts bekleedt hier vaak een sleutelpositie bij
het selecteren van producten (en leveranciers). Dit
leidt tot een breed product- en leveranciersbestand
met beperkte mogelijkheden voor optimalisatie.
Producenten en distributeurs reiken ‘samenwerking’
aan door hun aanbod uit te breiden met bijkomende
dienstverlening om artsen beter te ondersteunen en
aldus de klantenbinding te verzekeren. Voorbeelden
van deze samenwerkingsvormen zijn het aanbieden
van opleiding, assistentie bij operaties en uitge-
breide consignatie stock. Bovendien vormt de opge-
bouwde kennis en ervaring met medische producten
len. Fusies bieden hier belangrijke schaalvoordelen,
zowel op vlak van intern beheer, naar het consoli-
deren van de aankopen als naar impact op de re-
gelgeving.
Door de druk op efficiëntie en professionalisme blijft
vandaag het aantal samenwerkingsverbanden stij-
gen. De ontwikkeling van aankoopgroeperingen en
logistieke platformen zijn hier voorbeelden van. Dit
illustreert het toenemend belang van economische
drijfveren voor samenwerking tussen zorgcentra.
Samenwerking met leveranciers
Ziekenhuizen kopen een grote verscheidenheid aan
producten. Bovendien zijn de logistieke eisen die
aan deze productstromen worden gesteld zeer ver-
schillend. Onderstaande matrix brengt een opdeling
van de aankoopportfolio, waarbij de productgroe-
pen worden opgesplitst in functie van hun invloed
op het financieel resultaat (verticaal) en het toele-
veringsrisico (horizontaal). Op basis van deze op-
splitsing worden de logistieke kenmerken, focus en
samenwerkingsmogelijkheden opgetekend.
Figuur 3
31. mei 2013 31
Bij heel wat cases uit de steekproef is de doelstel-
ling meervoudig. Figuur 4 geeft weer in welke mate
de diverse doelstellingen in de onderzochte cases
zijn vooropgesteld. Hierbij wordt een onderscheid
gemaakt tussen de samenwerkingsverbanden bij
producenten, distributeurs en LDV’s. Opvallend is
de weinig ambitieuze en voornamelijk defensieve
insteek. Dit vertaalt zich ook in het type samenwer-
king dat wordt opgezet.
Type samenwerking
Naargelang de intensiteit van het samenwerkings-
verband, werden de relaties uit de steekproef onder-
gebracht in volgende types:
• Verbreding van de communicatie: de uitwisse-
ling van informatie die het klassieke orderproces
overstijgt, zoals het delen van prognoses, geven
van informatie over voorraden en/of capaciteit,
bespreken van nieuwe productintroducties, …
• Integratie: het aligneren van de interne processen
met deze van klanten of leveranciers, bijvoorbeeld
door een elektronisch order- en facturatieproces,
JIT-leveringen, gebruik van contract/call off, VMI,
afspraken inzake de logistieke dragers/producti-
dentificatie, ...
• Supply chain redesign: het aanpassen van be-
drijfsprocessen met het oog op een efficiëntere
en effectievere doorstroming, zoals het bundelen
van leveringen op afdelingsniveau, het uitvoeren
van klantspecifieke activiteiten, het uitbesteden
van logistieke taken, ...
tevens een uittrededrempel langs de zijde van de
ziekenhuizen. Behoudsgezindheid en het ontbreken
van een supply chain visie bij de zorgcentra staan
een efficiëntere samenwerking met de leveranciers
bijgevolg in de weg.
Samenwerking bij toeleveranciers
De toenemende horizontale samenwerking bij de
zorgcentra creëert een verhoogde ‘buying power’
en zet de prijzen hogerop in de keten onder druk. Sa-
menwerking wordt bij de toeleveranciers dan ook als
een noodzakelijke piste gezien om aan de stijgende
klanteneisen tegemoet te komen.
De meeste samenwerkingsverbanden die we hier
aantreffen zijn verticaal georiënteerd, met een
grotere focus op klantenrelaties dan die met leve-
ranciers. Horizontale samenwerkingsverbanden zijn
hier eerder zeldzaam.
Doelstelling van de samenwerking
Binnen de samenwerkingsverbanden kunnen ver-
schillende doelstellingen onderscheden worden:
• Defensieve doelstellingen: reduceren van kosten,
beperken van het risico, verzekeren van de conti-
nuïteit, verzekeren van de klantenbinding, enz
• Offensieve doelstellingen: verzekeren van groei,
verbeteren van de kwaliteit van het aanbod en de
dienstverlening, toegang tot kennis en verhogen
van de innovatieve slagkracht, enz.
Figuur 4
32. ZORGmagazine32
“Zorgcentra opteren voor
namelijk voor horizontale
samenwerking, waarbij
economische drijfveren steeds
sterker worden.”
is er een trend naar verhoogde investering in ken-
nis en het verwerven van de nodige certificeringen
om steeds verder in de medische sector te kunnen
penetreren. Aangezien LDV’s werken voor meerdere
zorgcentra, kunnen zij schaalvoordeel realiseren en
hogere investeringen dragen. Dergelijke centralisa-
tie en uitbesteding biedt zeker opportuniteiten voor
een betaalbare professionalisering van de zorgke-
ten. Het ompakken van medicijnen naar unidozen is
hiervan een voorbeeld.
Horizontale samenwerking bij de toeleveranciers is
nog beperkt, ondanks het potentieel van gemeen-
schappelijk transport via een geconsolideerd maga-
zijn.
Conclusie
Samenwerken met het oog op een efficiëntere en ef-
fectievere supply chain is vrij nieuw binnen de zorg-
sector. De houding van zorgcentra verschilt hierbij in
sterke mate met deze van hun toeleveranciers. Zorg-
centra opteren voornamelijk voor horizontale samen-
werking, waarbij economische drijfveren steeds ster-
ker worden. Samenwerking met leveranciers wordt
onvoldoende in aanmerking genomen voor het ver-
zekeren van beschikbaarheid en optimaliseren van
de eigen bedrijfsvoering. De horizontale clustering
van zorgcentra beïnvloedt evenwel de werking van
de toeleveranciers. Deze willen een betere kostenbe-
heersing en klantenservice en kiezen hierdoor voor
verticale samenwerking met klanten en leveranciers.
Toch zijn de doelstellingen bij deze bedrijfsrelaties
nog weinig ambitieus. De druk om via intensieve sa-
menwerkingsvormen drastische verbeteringen in de
supply chain te introduceren is enkel zichtbaar bij de
LDV’s. Er blijft dus nog veel potentieel voor efficiën-
tieverbetering in de zorgketen.
Over het Healthcare Supply
Chain Research Network
Het Healthcare Supply Chain Research Network
aan de Vlerick Business School brengt verschil-
lende actoren in de zorgketen samen: producen-
ten, distributeurs, logistieke dienstverleners en
zorgcentra. Het onderzoekscentrum werkt rond
actuele thema’s relevant voor de verschillende
actoren in de zorgsector. Deze thema’s worden
tegen het licht van de bestaande management
modellen gehouden. De deelnemende bedrij-
ven worden hierbij gestimuleerd tot reflectie
en interactie. Zo worden de actoren aangezet
tot verdere professionalisering van hun supply
chain. Onderzoeksleden zijn: Agfa Healthcare,
Janssen Cilag, MSD, MSH, Hospital Logistics,
Nidus, Jessa Ziekenhuis, Senior Living Group
en Acertys. Voor meer info: www.vlerick.com of
tom.vansteendam@vlerick.com.
Figuur 5 toont dat ongeveer de helft van de onder-
zochte relaties behoort tot het type ‘communicatie’.
Ondanks het feit dat de respondenten het belang
van samenwerking onderlijnen, blijken deze verban-
den in de praktijk toch weinig geavanceerd. Deze
beperkte samenwerkingsvorm is gerelateerd aan de
bescheiden (en defensieve) doelstellingen die de be-
drijven stellen. Voor het bereiken van een verhoogde
betrouwbaarheid of reductie van de kosten kan een
verbreding van de communicatie volstaan. Indien de
eisen worden uitgebreid tot betere kwaliteit en ster-
kere klantenbinding, dan is integratie meer aange-
wezen. Redesign is aan de orde wanneer de partijen
de wijze van samenwerking willen hertekenen om op
die manier competitieve doorbraken te realiseren.
Bij distributeurs beperken de samenwerkingsver-
banden uit de steekproef zich tot deze van het
type ‘communicatie’. Exclusiviteitscontracten met
producenten, het unieke karakter van medische
producten en de weerstand
tegen productverandering
bij zorgcentra, maken in-
tensievere samenwerking
op korte termijn minder
noodzakelijk. Deze partijen
maken weinig werk van het
verbeteren van ondersteu-
nende activiteiten zoals het verhogen van de logis-
tieke efficiëntie of vereenvoudigen van de adminis-
tratie. Producenten en distributeurs melden wel hun
interesse in een verdere elektronische integratie met
de zorgcentra, maar stuiten helaas op een gebrek
aan openheid en bereidheid aan klantenzijde.
Supply chain redesign zien we vooral bij de LDV’s. Zij
leveren maatwerk en stellen de processen en dienst-
verlening volledig af op de klant. Transparantie en
integratie van de processen en systemen zijn eigen
aan hun activiteit. De inbreng van kennis en innova-
tie vormt hierbij een belangrijk element. Bovendien
Figuur 5
33. T 050 47 12 72 - F 050 31 75 96 - business@diekeure.be - www.diekeure.be
die Keure
De professionele autonomie van de arts. De rechts-
positie van de arts in de arts-patiëntrelatie
Dit boek analyseert de rechtspositie van de arts in de arts-patiënt-
relatie. Enerzijds wordt een dieper inzicht verschaft in de rechtspo-
sitie van de arts op zich en meer bepaald in het wettelijk monopolie,
de professionele autonomie en de gewetensbezwaren van de arts.
Anderzijds wordt ingegaan op de rechtsverhouding arts-patiënt en
meer bepaald de medische behandelingsovereenkomst, de rechts-
positie van de arts in de Wet Patiëntenrechten en de arts-patiëntre-
latie vanuit mensenrechten en menselijke waardigheid.
Prijs 121 euro Uitgavejaar 2011 Reeks Medisch recht Auteur T. Goffin Pagina’s XXII + 494 p.
ISBN 978 90 4861 060 0 Bestelcode 202 118 602
De wisselwerking tussen het mededingingsrecht en
het recht op kwaliteitsvolle zorg van de patient
In dit boek wordt onderzocht of het mededingingsrecht van toepas-
sing is op zorgactoren en wat de gevolgen hiervan zijn en of het
mededingingsrecht rekening kan houden met de belangen van de
patiënt, meer in het bijzonder met zijn recht op kwaliteitsvolle zorg,
voorgeschreven in artikel 5 van de Wet Patiëntenrechten.
Prijs 89 euro Uitgavejaar 2011 Reeks Medisch recht Auteur D. Fornaciari
Pagina’s XXIII + 315 p. ISBN 978 90 4861 171 3 Bestelcode 202 118 605
Service management voor zorgorganisaties
Zorgorganisaties zijn servicebedrijven. Ze verlenen diensten aan pa-
tiënten en bewoners. Paul Gemmel en Katrien Verleye brachten hun
inzicht en kennis over het functioneren van zorgorganisaties bijeen.
Zo leggen ze een brug tussen de academische kennis en de uitda-
gingen van de dagelijkse praktijk.
Dit handboek helpt zorgorganisaties om een (nog) betere service
te verlenen. De verschillende thema’s worden opgehangen aan een
gestructureerd kader van het 5 P I-model: Positionering, Proces-
sen, Plaats, Personeel, Performantie en Innovatie.
2e editie Prijs 25 euro Uitgavejaar 2012 Auteurs Paul Gemmel en Katrien Verleye
Softcover 108 p. ISBN 978 90 4861 393 9 Bestelcode 203 124 005
Boekentips
Bestel nu op
www.diekeure.be
34. ZORGmagazine34
De twee hoofdthema’s van dit 4e
inter-
actief congres Facility management in
de zorg zijn erg actueel in vele zorgor-
ganisaties. In tijden van crisis zijn lei-
dinggevenden, ook
in zorgorganisaties er
meer dan ooit naar
op zoek. Het congres
zet dan ook in op het
rationeel aankopen
alsook op de automa-
tisering in ondersteu-
nende diensten in de zorg met aandacht
voor Track Trace, service-robots, auto-
matisch stockbeheer,…
Het zorgcongres onderscheidt zich sterk door zijn
uitgesproken interactieve karakter én door het feit
dat het een congres is dat door een onafhankelijke
partij georganiseerd wordt, mét de steun van diverse
betrokken organisaties. Het onafhankelijke karakter
maakt mogelijk dat om alle relevante items, ook de
heikele, op de agenda te kunnen zetten. Het congres
richt zich specifiek op: verantwoordelijken facilitai-
re, technische en ondersteunende diensten en alle
directiefuncties (behalve strikt medische) binnen
ziekenhuizen, woonzorgcentra, centra voor gehandi-
captenzorg, psychiatrische instellingen, etc ...
Workshops met klinkende namen
Patrick Wendelen opteert niet voor een klassieke
informatie-overdracht. “De focus ligt duidelijk op
interactie tussen vakgenoten met zeer veel erva-
ringsuitwisseling. Daarnaast zijn er ruimte moge-
lijkheden tot netwerking tussen vakgenoten en
specialisten”. Gedurende een halve dag krijgen alle
deelnemers de kans om aan actieve workshops deel
te nemen. Patrick Wendelen en zijn team zorgden
voor een stevig programma, we geven in vogelvlucht
een aantal van de vele sprekers mee: Frank Deck-
myn (Facilitair Directeur AZ Jan Portaels, Vilvoorde),
Danny Dockx (Facilitair Directeur AZ Sint-Elisabeth,
Herentals), Joost Ham (Coordinator Co-opera Di-
recteur Vlietoever, Bornem), Henk Vincent, Directeur
Departement Facilitaire diensten Masterplan (AZ
Alma, Sijsele-Damme), Gunther Groenen, Manager
Biotechnische Dienst, ZNA Campus Middelheim,
Antwerpen), Nico Dierickx (Directeur AZ Sint Lu-
cas, Brugge), Koen Neve, Facilitair Directeur Bart
Van Der Vieren, Diensthoofd Aankoop, AZ Nikolaas
(Sint-Niklaas), etc. Het volledige programma en de
inhoud van elke workshop kan u nalezen in de bro-
chure bijgevoegd bij dit ZORG Magazine.
Praktisch
Het 4e interactief congres Facility management
gaat door op woensdag 22 mei (12-17.15u met
aansluitend walking dinner) in het ALM Berchem.
Meer informatie, het volledige programma
en inschrijven via
http://www.facilitynights.com/zorgcongres/
“Interactie is cruciaal
tijdens het congres Facility
management in de zorg,
er wordt bewust niet geopteerd
voor klassieke informatie
overdracht.”
4e interactief congres Facility
management in de zorg
focust op rationalisatie en
kostenbeheersing
35. Hoe problemen vermijden
in en om de keuken van
uw zorgorganisatie?
Twee praktijkgerichte opleidingen over
regelgeving rond voedselveiligheid in
(groot)keukens in zorgvoorzieningen
Opleiding
Hoe problemen vermijden
in en om de keuken van
uw zorgorganisatie?
Twee praktijkgerichte opleidingen over
regelgeving rond voedselveiligheid in
(groot)keukens in zorgvoorzieningen
Opleiding
PRAKTISCHE INFORMATIE
DATA
• Woensdag 15 mei 2013 (13u.30 – 17u.)
Opleiding voor leidinggevenden die op de hoogte willen zijn
van warenwetgeving specifiek toegepast in de keuken van hun
zorgorganisatie
• Dinsdag 25 juni 2013 (13u.30 tot 17u.)
Opleiding voor mensen die werken in en om de keuken en de
regelgeving in de praktijk moeten toepassen
LOCATIE
Locatie: Zebrastraat – Gent
INSCHRIJVING
Het inschrijvingsgeld voor deze opleiding bedraagt 75 euro
(excl. 21% btw) en omvat
• Deelname aan één opleidingsnamiddag
• De informatiebundel
• De catering
MEER INFORMATIE EN INSCHRIJVEN?
www.studipolis.be of studipolis@diekeure.be
36. Een ziekenhuis moet vooral
een gezond huis zijn …
Een ziekenhuis is een plek waar mensen samenkomen. In goede en slechte tijden. Het mag dus best
meer zijn dan enkel een huis voor zieken. Want gezondheid draait niet alleen om koude, rationele
technologie, maar ook om warmte, zorg en vooral … mensen. Een filosofie waar KBC zich als sector-
specialist perfect in kan vinden. Maar waar we ook de prijs van kennen. Daarom denken we graag
mee met de sector over alle aspecten die van een ziekenhuis een gezond huis maken.
KBC. Wij spreken uw taal.
