Para sa Paaralang Pangkampus

1. Pagwawasto at Pag-uulong Balita, Kopyao Sipi
(Copyreadingand HeadlineWriting)
Milagros M.Saclauso
Lala National High School

2. Ang pagwawasto ng sipi at
pag-uulo ng balita ay gawain
ng isang espesyalistang editor
upang lalong mapabuti at
mapaganda ang istorya at
maging karapat-dapat na
magkaroon ng espasyo sa
pahayagan.(Alkuino 2008)

3. 3. Tinitiyak nito kung mabisa ang
pamatnubay na ginagamit sa
akda.
2.Tiyaking tumpak
ang mga datos sa
artikulo
4. Ang akdang ililimbag ay
may wastong gramatika
at pagbabaybay ng mga
salita.
5. Mag-alis ng mga
salitang
nagsasaad ng
opinyon kung ang
winawasto ay
balita.
6. Magwasto ng
kamalian ng mga
datos batay sa
kahalagahan
nito.
1. Pumutol o magkaltas
ng di- mahalagang
datos.

4. 9.Magbigay ng tagubilin
sa tagapaglimbag
ukol sa laki at
tipong gagamitin,
kolum at iba pa.
12.Tinitingnan nito ang akda
ay
may mabisang istilo at
ulo.
11. Sumusulat ng ulo ng balita
at nagpapasya sa
tipograpiya nito.
7. Magpalit ng mga salitang walang kabuluhan tulad ng bangkay na di
humuhinga, hawak ng kamay, pasan sa balikat at iba pa.
8. Tinitiyak nitong malaya sa
anumang libelong pamamahayag
ang akda

5. 1. Siguraduhing may doble o tripleng espasyong ang
iwawastong kopya. Ito ay upang masulatan ng mga
pagwawasto at pagbabago ng kopya.
2. Sa itaas ng kaliwang sulok ng papel, mga isang pulgada
lamang sa pinakaitaas, isulat ang pangalan at gabay o slug.
Ang slug ay karaniwang isa o dalawang salitang
kumakatawan sa pinakanilalaman ng balita. Halimbawa, New
Zealand para sa balita tungkol sa 30,000 trabahong inilarga
ng sa New Zealand at Grace para sa balita ng patakbo ni
Grace Poe bilang pangulo.
MGA DAPAT TANDAAN SA PAGHAHANDA NG KOPYA

6.  3. Simulan ang pagsulat ng istorya mga tatlo
hanggang apat na pulgada mula sa pinakaitaas ng
pahina at maglagay ng isang pulgadang palugit sa
kaliwa at kanang bahagi ng papel. Ang malaking
palugit sa itaas ay para sa tagubilin para sa
typesetter at sa ulo ng balita. Ang isang pulgadang
palugit sa bawat gilid ng papel ay upang matantiya
ang kahabaan ng istorya. Ang apat na makinilyadong
linya ay katumbas ng isang pulgadang
makinilyadong kolum na laki sa pahayagan.
 4. Lagyan ng lima hanggang 10 espasyong palugit
sa simula ng bawat talata.

7. 5. Wakasan ang bawat pahina sa talata. Huwag
putulin ang talata at ituloy sa kasunod na
pahina. Ang dahilan nito ay maaaring
mapunta sa ibang istorya ang karugtong ng
talata.
6. Kung ang istorya ay sobra sa isang pahina,
sulatan ng “pa” sa ibaba at ituloy ang istorya
sa ikalawang papel. Huwag gamitin ang
likuran ang pahina.
7. Sa halip na sulatan ang ikalawang pahina,
labelan ito ng Unang dagdag o Dagdag isa at
susundan ng slug. Halimbawa, Unang
dagdag, Lindol.

8. 8. Lagyan ng markang binilugang dobleng krus o
sharp o binilugang bilang na ang wakas ng
istorya bilang panapos.
9. Matapos makompleto ang istorya, iwastong mabuti
sa pamamagitan ng lapis ang mga mali. Gamitin
ang mga pananda sa pagwawasto ng sipi.
10. Kung hindi gaanong mabasa ang kopya dahil sa
maraming pananda at dagdag, imakinalyang muli
kung mayroon pang panahon. Ang maruming
kopya ay mahirap iwasto, nagpapatagal sa
typesetting at maaaring magbunga ng mga
kamalian sa pag-imprenta ng teksto.
# 30

9. MGA KATANGIAN NG MABISANG EDITORSA
PAGWAWASTO NG KOPYA
Malawak na kaalaman sa wika.
Mahusay sa gramatika at pagbaybay.
Malawak ang kaalaman sa talasalitaan.
Mahilig magbasa.
Maraming alam sa pangkalahatan at
kasalukuyang impormayon.
Alam ang mga batas tungkol sa libelo.
Kabisado ang mga pananda sa
pagwawasto ng sipi.
Metikuloso.

10. MGA URI NG ULO NG
BALITA
1. Banner- ang ulo ng pinakamahalagang balita na may
pinakamalaking titik at pipangmukhang pahina.
2. Streamer- ang ulo ng balita na tumatawid sa kabuuan ng
pangmukhang pahina
3. Binder- ito ang ulo ng balita na tumatawid sa itaas ng panloob
na pahina.
5. Kubyerta- ito ang bahagi ng banner na nagtataglay ng maliliit
na titik at naiibang tipo kaysa sa unang tipo.
4. Payong- ang tawag sa isang streamer na matatagpuan sa
itaas ng pangalan ng pahayagan.

11. 6. Subhead- ang tawag sa pantulong na pamagat na
ginagamit upang mabigyan ng espasyo ang mahabang
istorya.
7. Kicker, tagline o teaser- ito ay isang maikling linya na
inilagay sa kaliwa o sentrong itaas ng pinakaulo ng balita.
May maliit na tipo at may salungguhit.
8. Hammer- ang tawag kung ang kicker o tagline ay mas
malaki kaysa sa ulo ng balita.
9. Nakakahong ulo o box head- ginagamit ito upang
mabigyang-diin ang kahalagahan ng balita o maaari ring
gawing panghiwalay sa dalawang Talong ulo o jump head-
ang tawag sa ulo ng karugtong na istoryang hindi natapos
sa pahinang kinalimbagan dahil sa kakapusan ng
espasyo.
10. Talong ulo o jump head- ang tawag sa ulo ng karugtong na
istoryang hindi natapos sa pahinang kinalimbagan dahil sa
kakapusan ng espasyo

12. 1. Pantay-kaliwa- ito ay binubuo ng
dalawa o mahigit pang linyang
pantay ang pagkakahanay ng
unang titik sa kaliwa.
Halimbawa:
Guro P63M ang baon
sa pagreretiro

13. 2. Pantay-kanan- ito ay binubuo ng
dalawa o mahigit pang linyang pantay
ang pagkakahanay ng mga hulihang
titik sa kanan.
Halimbawa:
Bus sumalpok sa arko ng Quirino
Highway; 4 na ang patay

14. 3.Dropline- binubuo ito ng dalawa o mahigit pang linya na
ang mga kasunod na linya ay may palugit sa bawat
linyang sinundan.
Halimbawa:
30,000 trabaho, inilarga
ng New Zealand
4. Hanging indention- binubuo ito ng mahigit dalawang
linya kung saan ang mga kasunod sa unang linya ay
may pantay na palugit.
Halimbawa:
‘Pinas dapat umasa sa sariling lakas
para labanan ang panghihimasok
ng China, US’

15. 5. Baligtad na piramide- ito ay binubuo ng dalawa o
higit pang linyag iniayos na parang piramide.
Halimbawa:
Kasambahay Law, hindi pa rin
sinusunod
6. Crossline o barline- ito ay ilang linyang ulo ng
balita na maaaring sumakop ng dalawa o tatlong
kolum.
Halimbawa:
Tsina, may patagong banta sa Pilipinas

16. 7. Flushline o full line- binubuo ito ng dalawa o
mahigit pang magkasinghabang linyang pantay
sa kanan o kaliwa.
Halimbawa:
Pamamaril sa dating PTA chief,
kinondena ni VP Jejomar Binay

17. MGAPANANDA SAPAGWAWASTO NG
KOPYA/Sipi

23. Lahat ng maliliit na titik ( maliban sa j, I, l, t, f , at m,w)- 1 yunit
@maliliit na titik na j, I, l, t, f ------------------------------------1/2 yunit
@m at w -------------------------------------------------------------1½ yunit
@lahat ng malalaking titik ( maliban sa J I L T F M W )--------1½
yunit
@J I L T F--------------------------------------------------------------1 yunit
@M at W ----------------------------------------------------2 yunit
@ lahat ng bantas (maliban sa gatlang, tandang
pananong,simbolo ng piso, dolyar at bahagdan -----------1/2 yunit
@gatlang, tandang pananong, simbolo ng piso, dolyar at
bahagdan ---------------------------------------------------------1 yunit
@lahat ng tambilang mula 0 hanggang 9
( maliban sa 1 ) ---------------------1 yunit @tambilang na 1 ------------------½ yunit
@lahat ng ispasyo -----------------1 yunit

24. 1. Basahin ang istorya upang
makuha ang pangkalahatang
kaisipan.
2. Kunin ang mahahalagang salita
upang gawing batayan sa pag-
uulo.
3. Ang mga salitang gagamitin sa
pag-uulo ay karaniwang nasa
patnubay.
4. Gamitin ang
pinakaikling mga
salita sa pag-uulo.

25. 5. Gamitin lamang ang
tuldok – padamdam
kung kinakailangan
6. Iwasan ang nagbanggaang
ulo o dalawang ulo ng
balitang magkalinya at
may magkasinlaking tipo.
7. Huwag maglagay ng tuldok
sa katapusan ng ulo ng
balita.
8. Lagyan ng simuno at
pandiwa ang ulo ng balita.
Simulan ito sa simuno at
huwag sa pandiwa.

26. 9. Maglagay ng kuwit sa dulo
ng simuno bilang pamalit sa
ay.
10. Huwag gumamit ng mga
pantukoy sa panimula.
11. Huwag paghiwalayin ang
mga tambalan o mga salitang
magkaugnay.
13.Gamitan ang kuwit, bilang
pamalit sa at.

27. 14. Ang unang titik lamang ng
ulo at ng mga tanging pangalan
ang ilimbag sa malaking titik.
15. Kung gagamit ng tahasang sabi bilang
ulo, lagyan ng isang panipi lamang.Ngunit
kung ang pinagkunan nito ay ibinigay,
huwag nang lagyan ng panipi. Lagyan na
lamang ng gatlang ang huling titik ng ulo
at ibigay ang apelyido o dinaglat na
pangalan ng kilalang taong nagsabi.
16. Gamitin lamang ang mga
kilalang daglat tulad
halimbawa ng RP para sa
Republika ng Pilipinas,Pnoy
para kay Pres. Aquino at
iba pa.

28. 17. Huwag magtapos
sa pang-angkop,
pantukoy o pang-
ugnay sa dulo ng
unang linya.
18. Huwag bumanggit ng
pangalan maliban kung
tao ay kilala.
19. Iwasan ang masaklaw na
pagpapahayag.
Iwasan ang opinyon sa ulo
ng balita.
20. Iwasan ang masaklaw na
pagpapahayag.

29. 21. Iwasan ang paggamit ng
negatibong pandiwa.
22. Gumamit ng mabisa at
makatawag-pansing
pandiwa.
23. Iwasan ang paghihiwalay
ng pang-ukol sa layon
nito.

30. Panuntunansa ACRONYM

 *Ang ACRONYM ang salitang binubuo
mula sa unang titik o pantig ng ibang mga
salita.
 Mga Dapat Tandaan:
 * Kapag ang acronym ay binubuo lamang
ng dalawa hanggang apat na titik tulad ng
WHO para sa WORLD Health Organization
at MILF para sa Moro Islamic Liberation
Front.

31. Ang Asean para sa Association of
Southeast Asian Nation at Unicef
para sa UniteKung pantigan ang
ginawang pagbubuo ng acronym,
unang titik lamang ng pantig ang
nasa malaking titik tulad ng Dep.Ed
para sa Department of Education at
GenSan pra sa General Santos.
d Nations International Children’s
Emergency Fund.

32. Pamamaraansa PagsulatngUlo
Pagkatapos makabuo
ng ideya para sa ulo
ng balita, ang
kasunod na hakbang
na gagawin ng editor
ng kopya kung paano
ito pagkasyahin sa
nakalaang espasyo
sa pahina.
Upang maisagwa ito,
kailangan magbigay ng
tagubilin sa tagapag-
anyo kung anong tipo
ng pagkasulat ang
ilalapat sa teksto at
kung paano ito
isasaayos sa pahina.

33. Hal. 3-20TNRB
Ang unang bilang na 3 ay para sa ulo ng balita na
pagkasyahin sa tatlong kolum sa pahina. Ang bilang
na 20 ay ang laki ng tipo ng titik na gagamitin. Ang
TNR naman ay para sa Times New Roman, ang tipo
ng titik na gagamitin ay B na nangangahugang bold o
maitim na tipo ng titik.
*Ang dalawang linya sa ibaba ay tumutukoy sa bilang
ng dek o linya ng ulo ng balita kung lalagyan ng kiker
o panimulang ulo ang balita,

34. Lalagyan lamang ng bar pagkatapos ng B
at ilagay ang salitang kiker.
Hal. 3-20 TNRB/Kiker
*Ang pampaaralang pahayagang tabloid
na may sukat na 12” x 8” ay magtataglay
ng limang kolum na ang bawat sukat ay
12 ems o dalawang pulgada.

35. Bilang ng Font:
Point Sizes:

36. 14 point 22 45
18 point 18 35 52
24 point 13 27 40 43
30 point 11 21 33 47 55
36 point 9 18 27 35 44 53
48 point 7 14 20 27 34 41
60 point 5 11 17 22 27 33
72 point 4 9 13 18 22 26

37. 36 pt.: 30 pt.:
5 columns = 43-45 units 5 columns = 53-55 units
4 columns = 34-36 units 4 columns = 42-44 units
3 columns = 24-27 units 3 columns = 31-33 units
2 columns = 16-18 units 2 columns = 20-22 units
1 column = 7- 9 units 1 column = 9-11 units
24 pt.: 18 pt.:
3 columns = 37-39 units 3 columns = 49-51 units
2 columns = 24-26 units 2 columns = 32-34 units
1 column = 11-13 units 1 column = 15-17 units

38. How short can your head
be? A good rule of thumb is
that each line should be
within 10 percent of the
maximum count.
To calculate whether your
head is too short ...

39. * Step One: Figure out 10 percent of the maximum count. You can
round up to the nearest half.
Example:
Let's say your count is 28.
10 percent of 28 is 2.8, which you can round up to 30.
* Step Two: Subtract the number you came up with in Step One from
the maximum count.
Example:
28 minus 3 is 25.
So 25 is the minimum count for your headline.
Your headline should be between the minimum and maximum counts.
In our example, your headline can have a count from 25 to 28.

40. Slugline
Uri ng Artikulo
*( Unang salita ng Ulo)
*Pahinang *Paglalagyan
ng Artikulo
*Pangalan ng
nagwawasto
*Araw ng pagwawasto
Teksto
*Uri ng font-lead
*Uri ng font –body
*Laki ng font-Lead
*Laki ng font- body
*Bilang ng kolum
Teksto
@Uri ng Font
@Laki ng Font
@Bilang ng
Kolum
Ulo
*Uri ng font
*Laki ng Font
*Dami ng linya
*Bilang ng Kolum
*Anyo ng
Pagkakasulat
(Downstyle)
Panuto para sa
teksto at Panuto
para sa Ulo

41. Panuto: Isaayos ang balita sa ibaba gamit ang mga pananda sa pagwawasto.
Bigyan ng isang linyang ulo at huwag kalimutang lagyan ng printer’s
direction.
Palma nanwagan kontra 4P’S
Ang pahayag ni Palma ay bunsod na din sa planong
malacanang na dadag-dagan nleang P1,200 ang subsidy na
ibibigay sa mga pambublikong driver sa bansa.
Paliwanag pa ni Palma mas magiging epektibo dveeang
sistema ng pamahalaan kung hahasain ang kakayahan ng mga
Filipino upangmales mapaunlad kanilang mga sarili at pmumuhay
at hindi gawing tamad
pa
Balita
Palma…
p. 2
MMS
2-2-13
Ulo
TNRB
24pts
1 linya
2 kol
Crossline
Teksto
Arial Bold-Lead
Arial-Body
11pts-Lead
10pts-b0dy
2 kol

42. Ayon kay Archbishop Palma, kailanagang isaalan ng
mgaOpiyal ng gobyerno ang pangmatagalng solusyon para
higt na matulunagan at maihango ang kabuhayn ng mga
mahirap tulad ng pagbieebigayan trabaho , ivelihood
program at iba pang kapakipakinabang na na program.
Masama at walang maidulot na mabuti ang programang
ito.

46. Minsan, may isang binatang lumapit kay Pilosopo
Tasyo para subukin ang katalinuhan niya. Ang sabi ng
binata: “Pilosopo Tasyo, sabihin nga ninyo sa akin ang
kalagayan ng ibon na nasa aking palad.” Saglit na
tumahimik at nag-isip si Pilosopo Tasyo. Kapag sinabi
niyang buhay ang ibong nasa palad ng binata, hihigpitan
ng binata ang pagkakuyom ng kanyang palad para
mamatay ito, at kapag sinabi naman niyang patay, ito ay
pakakawalan niya. Nagsalita si Pilosopo Tasyo, at sinabi
niya: “Ang kalagayan ng ibong iyan ay nasa palad mo.”
Oo, nakasalalay sa kanyang palad kung mananatiling
buhay o patay ang pinaglalaruan niyang ibon. At ganoon
din tayong mga guro. NAKASALALAY SA ATING MGA
KAMAY KUNG MAGIGING BUHAY O PATAY ANG MGA
KAALAMAN ANG PAGKATOTO NG ATING MGA MAG-
AARAL.

47. Maraming Salamat!!!

48. Magandang Buhay!!!

49.  Magamdang Araw!!!