Flegt briefing note 2 legality (vn)

1. Bản tin số 2
Bản tin số 2 về FLEGT
TĂNG CƯỜNG THỰC THI LUẬT LÂM NGHIỆP, QUẢN TRỊ VÀ BUÔN BÁN GỖ
THẾ NÀO LÀ GỖ BẤT HỢP PHÁP?
1. Cơ sở
Kế hoạch Hành động FLEGT của EU xác định những biện pháp giải quyết tình trạng khai thác và buôn bán gỗ trái phép đang ngày càng tăng lên. Điều cơ bản trong việc thực hiện các biện pháp đó là khả năng phân biệt giữa gỗ hợp pháp và gỗ bất hợp pháp. Một định nghĩa về tính hợp pháp của gỗ sẽ là yếu tố quan trọng trong các Hệ thống Đảm bảo tính Hợp pháp vốn là một phần của Hiệp định Đối tác Tình nguyện (VPA) sẽ được đàm phán giữa EU và các quốc gia sản xuất gỗ (Xem Bản tin số 6). Bản tin này đưa ra những bình luận về bản chất của một định nghĩa khả thi, về tính hợp pháp và tiến trình đáng tin cậy và chấp nhận được để đạt được một định nghĩa như vậy.
2. Cần đưa những gì vào định nghĩa về tính hợp pháp của gỗ?
Một định nghĩa khả thi về tính hợp pháp của gỗ cần đến nhiều hơn một sự liệt kê những điều luật áp dụng trong ngành lâm nghiệp của một quốc gia. Việc quyết định đưa điều luật nào vào trong định nghĩa về tính hợp pháp của gỗ là quyền của mỗi quốc gia sản xuất gỗ. Tuy nhiên, tính thực tế của việc đánh giá; tác động của nó đến việc đạt được các mục tiêu của định nghĩa; sự nhất quán giữa các bộ luật; và sự công bằng liên quan đến quyền lợi của tất cả những thành phần có liên quan đến rừng; tất cả đều phải được cân nhắc một cách thận trọng.
Nhiều quốc gia có khá nhiều bộ luật liên quan đến rừng và gỗ. Bởi vậy, đánh giá mức độ tuân thủ của định nghĩa đối với tất cả các điều luật là một công việc cực kỳ khó khăn. Hơn nữa, không phải bộ luật nào cũng liên quan một cách ngang bằng đến việc giải quyết những tác động nghiêm trọng nhất của nạn khai thác bất hợp pháp. Thí dụ, tuân thủ luật liên quan đến quyền khai thác rõ ràng là một yếu tố cơ bản của định nghĩa; trong khi đó, tuân thủ luật đường bộ thì lại không khả thi chút nào. Tại một số quốc gia, nhất là ở nơi cả chính quyền trung ương và địa phương đều có quyền ban hành luật, còn có sự chồng chéo nhau giữa các bộ luật. Thí dụ, một đánh giá về luật lâm nghiệp ở Indonesia cho thấy giữa luật Nhà nước và thông tư1 của cấp bộ có những điều không những không nhất quán mà còn mâu thuẫn với nhau. Điều đó làm khó cho việc đưa ra một định nghĩa tuân thủ tất cả các bộ luật. Trong trường hợp đó, cần thiết phải đánh giá xem luật nào có trước, luật nào được ưu tiên cho đến khi mọi mâu thuẫn được giải quyết.
Cuối cùng, luật lâm nghiệp của một vài quốc gia còn không cho phép người địa phương tiếp cận tài nguyên rừng, buộc họ phải hoạt động một cách bất hợp pháp để thỏa mãn các nhu cầu thiết yếu hàng ngày; hoặc muốn tuân theo luật thì lại phải làm những gì trái với thông lệ của những người làm nghề rừng truyền thống.
Tiêu đề của loạt 7 bản tin về FLEGT gồm:
1. FLEGT là gì?
2. Thế nào là gỗ bất hợp pháp?
3. Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp của gỗ. Kiểm soát chuỗi cung cấp gỗ.
4. Hệ thống truy xuất nguồn gốc gỗ và chuỗi hành trình sản phẩm
5. Hệ thống đảm bảo tính hợp pháp của gỗ. Những yêu cầu xác minh.
6. Hiệp định Đối tác Tình nguyện (VPA).
7. Hướng dẫn cho giám sát độc lập.
Đó là những vấn đề cần được đánh giá nhằm cải cách luật. Mục tiêu lâu dài của Kế hoạch Hành động FLEGT là quản lý bền vững tài nguyên rừng. Bởi vậy, định nghĩa về gỗ hợp pháp phải kết hợp được các điều luật thỏa mãn được cả ba yếu tố của bền vững; đó là những mục tiêu kinh tế, xã hội và môi trường. Điều này bao gồm:
• Cấp phép khai thác và chỉ khai thác gỗ trong địa giới hành chính hợp pháp ghi trong giấy phép.
• Tuân thủ những yêu cầu về quản lý rừng, kể cả những quy định tương ứng về môi trường, lao động và phúc lợi cộng đồng.
• Tuân thủ những quy định về các loại thuế tài nguyên, xuất nhập khẩu, tiền thuê đất, các loại phí trực tiếp liên quan đến hoạt động khai thác và buôn bán gỗ.
• Tôn trọng quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đất và những loại tài nguyên khác có thể bị ảnh hưởng bởi hoạt động khai thác gỗ.
• Tuân thủ những yêu cầu về quy trình buôn bán và xuất nhập khẩu.
3. Xây dựng định nghĩa về tính hợp pháp
Quá trình quyết định xem điều luật nào được đưa vào định nghĩa thuộc trách nhiệm của quốc gia áp dụng những bộ luật đó. Nếu định nghĩa là một yếu tố trong Hệ thống bảo đảm tính hợp pháp để hỗ trợ hiệp định thương mại, nó phải được Chính phủ của quốc gia áp dụng luật tán thành. Tuy nhiên, bản chất của tiến trình này là định nghĩa về tính hợp pháp phải được các thành phần khác nhau có liên quan trong xã hội thừa nhận.

2. Bản tin số 2
Nguy cơ tiềm tàng do không tuân theo luật có thể tạo ra những ảnh hưởng khác nhau đến các thành phần trong quốc gia sản xuất gỗ như chính phủ, khu vực kinh tế tư nhân, các cộng đồng người dân tộc hoặc địa phương. Bởi vậy, tiến trình xây dựng định nghĩa cần được tham khảo tất cả các thành phần có liên quan trong xã hội. Ở những nước luật pháp thống nhất và rõ ràng thì việc xây dựng định nghĩa sẽ không phức tạp. Còn ở những nước pháp luật không đồng bộ, chồng chéo và mâu thuẫn thì đó sẽ là một công việc rất khó khăn, phải tham khảo nhiều lần, thậm chí phải kiểm nghiệm định nghĩa trong thực tế xem có phù hợp hay không.
Đó là một số ví dụ về tiến trình tham khảo để xác định những điều luật không phù hợp với nhu cầu quản lý rừng bền vững, hoặc ở nơi có những quyền quan trọng chưa được pháp luật thừa nhận. Trong các trường hợp đó cần thiết phải áp dụng một định nghĩa tạm thời khả dĩ đem lại hiệu quả tốt nhất trong quá trình cải cách luật.
4 Thực hiện định nghĩa về tính hợp pháp
Kiểm tra sự tuân thủ của định nghĩa với luật và thực thi nó đòi hỏi định nghĩa phải rõ ràng, có tính khả thi và xác minh được mục tiêu. Định nghĩa còn phải dễ hiểu đối với những người làm lâm nghiệp cũng như những người thực thi luật. Điều đó có nghĩa là:
• Phải rõ ràng việc bộ luật nào hoặc những quy định nào được đưa vào hoặc không được đưa vào trong định nghĩa;
• Phải có bằng chứng thử nghiệm rõ ràng (tức là các tiêu chí và chỉ số) xác nhận tính phù hợp của nó với từng điều luật hoặc quy định.
• Phải có những cách thực tế để tiến hành các thử nghiệm đó tại hiện trường.
Để áp dụng được định nghĩa trong thực tế, còn phải tổ chức tập huấn cho những người làm lâm nghiệp cũng như những người thực thi pháp luật trong ngành lâm nghiệp. Qua quá trình thực hiện định nghĩa, kinh nghiệm thu được sẽ cho chúng ta thấy cần phải cải tiến hoặc thay đổi những gì; hoặc cần bổ sung hoặc sửa đổi những điều luật gì. Bởi vậy, cần có những điều khoản quy định trước cho những thay đổi đó. Thí dụ, Định nghĩa sẽ được thay đổi nếu:
• Một điều luật hoặc một quy định tạo nên một phần của định nghĩa bị thay đổi hoặc bị hủy bỏ.
• Một điều luật mới liên quan đến sản xuất gỗ được ban hành;
• Kinh nghiệm cho thấy định nghĩa không phù hợp với một điều luật nhất định.
1- Nana Suparna, tháng 9 năm 2001. ‘Thực thi luật và quản trị rừng ở Indonesia.’ Tài liệu về FLEGT, Hội nghị cấp Bộ trưởng Đông Á
Những bản tin FLEGT được soạn thảo bởi một nhóm chuyên gia do Ủy ban Châu Âu chỉ định để chuyển thông tin về tiến trình thảo luận Kế hoạch Hành động FLEGT của EU. Chúng không phản ánh quan điểm chính thức mà chỉ chuyển những thông tin có ích đến các quốc gia đối tác tiềm năng về FLEGT và những đối tượng khác có quan tâm đến sáng kiến này(Tháng 3 năm 2007).