1.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<1/13>
Sanskrit -21
Day - 12
05-04-2020

2.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<2/13>
Previous day
Recite Sloka
Sloka Meaning
अच् सन्धि:-2
Home work for the day
Day- Agenda
रामो राजमण िः सदा विजयते रामं रमेशं भजे
रामे ाभभहता निशाचरचमिः रामाय तस्मै िमिः ।
रामाधिान्स्त पराय ंपरतरं रामस्य दासोस्ययहं
रामे चचत्तलयस्सदा भितु मे भो राम मामुद्िर ॥
Agenda

3.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<3/13>
• दिर्गसन्धि corrected in slide 10 िीर्गसन्धि:
• िाययमा स्सुबहुशो मारीचेि स राि िः ।।50।।
ि विरोिो बलिता क्षमो राि तेि ते ।
• रावण , तेन बलवता (रामेण ) ते ववरोि: न क्षम:
• मारीचेन स: रावणः सुबहुश: वार्गमाणः
• "रावण O Ravana, बलवता ….
• अनादृत्र् तु तद्वाक्र्म्* रावण: कालचोदित: ।।51
• तत: तेनैव* शोके न र्ृध्रं िग्ध्वा जटार्ुषम् ।।54
• rama जटार्ुषम्िग्ध्वा -
• तेन मार्ाववना िूरमपवाह्र् नृपात्मजौ Poll P1

4.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<4/13>
तं ननहत्र् महाबाहुिगिाह स्वर्गतश्च स: ।
स चास्र् कथर्ामास शबरीं िमगचाररणीम् ।।1.1.56।।
श्रमणीं िमगननपुणामभिर्च्छेनत रार्व ।
सोऽभ्र्र्च्छधमहातेजाश्शबरीं शत्रुसूिन: ।।1.1.57।।
शबर्ाग पून्जतस्सम्र्ग्रामो िशरथात्मज: ।
पम्पातीरे हनुमता सङ्र्तो वानरेण ह ।।1.1.58।।
हनुमद्वचनाच्चैव सुग्रीवेण समार्त: ।
सुग्रीवार् च तत्सवं शंसद्रामो महाबल: ।।1.1.59।।
आदितस्तद्र्थावृत्तं सीतार्ाश्च ववशेषत: ।
सुग्रीवश्चावप तत्सवं श्रुत्वा रामस्र् वानर: ।।1.1.60।।
Sloka 56-60

5.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<5/13>
तं निहत्य महाबाहुदयदाह स्िर्यतश्च स: ।
स चास्य कथयामास शबरीं िमयचारर ीम् ।।56।।
श्रम ीं िमयनिपु ामभभर्च्छेनत राघि ।
तम् ननहत्र् महाबाहु: ििाह स्वर्गतश्च स: ।
स: च अस्र् कथर्ामास शबरीम् िमगचाररणीम् ।।
श्रमणीम् िमगननपुणाम् अभिर्च्छ इनत रार्व ।
महाबाहु: तम् ननहत्र् ििाह
स: अस्र् कथर्ामास
“रार्व, िमगचाररणीम् िमगननपुणाम् श्रमणीम् शबरीम् अभिर्च्छ
इनत”
महाबाहु: mighty armed Rama, तम ् that Kabandha, ननहत्र् having
killed, ििाह consigned him to flames, स: he (his soul), स्वर्गतश्च
ascended heaven, स: च Kabandha (while leaving for heavens), रार्व O
Raghava, िमगचाररणीम ् performing religious duties, िमगननपुणाम ्
proficient in practicing austerities duties, श्रमणीम ् female ascetic,
शबरीम ् belonging to Sabara community, अभिर्च्छ visit her, अस्र् to
Rama, इनत कथर्ामास informed.
Sloka 56
स:
कथर्ामास
Mighty armed Rama,
having killed
Kabandha, consigned
his body to flames.
While leaving for
heavens he informed
him saying, 'O
Raghava, there is a
female ascetic in
Sabara community,
performing religious
duties and proficient
in practicing
austerities. You may
visit her'.

6.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<6/13>
सोऽभ्यर्च्छधमहातेजाश्शबरीं शत्रुसदि: ।।57।।
शबयाय पन्जतस्सययग्रामो दशरथात्मज: ।
स :अभ्र्र्च्छत् महातेजा: शबरीम् शत्रुसूिन: ।।
शबर्ाग पून्जत: सम्र्क् राम: िशरथात्मज: ।
शबर्ाग स: राम: पून्जत:
That Rama ,(महातेजा:, शत्रुसूिन:, िशरथात्मज:)
who had gone there ,was duly worshipped by
Shabari
महातेजा: possessing great splendor, शत्रुसूिन:
destroyer of enemies, स: he, शबरीम् towards Sabari,
अभ्र्र्च्छत् had gone, िशरथात्मज: son of Dasaratha,
राम: Rama, शबर्ाग by
Sabari, सम्र्क् duly, पून्जत: worshipped.
Sloka 57
शबर्ाग
राम:
पून्जत:
Rama son of
Dasaratha,
destroyer of
enemies and
possessing great
splendor
approached
Sabari who duly
worshipped him

7.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<7/13>
Homogen
eous
Same
स्वरम ्
Heterogenous
Different स्वरम ्
Scenarios
1. अ
2. इ उ ऋ ऌ (इक्)
3. ए ओ ऐ औ (एच ्)
Not followed by respective
svaram (1-1)
अच् सन्धि
Scenarios
1. अ
2. इ उ ऋ ऌ (इक्)
3. ए ओ ऐ औ (एच्)
*will not have this scenario
for deergham as there is no
ह्रस्व
4. अ इ उ ऋ ऌ ए ओ ऐ
औ च्
1 1
2 2*
3* 3*
1 2
1 3
2 1
2 3
3 अ च्
Poll-P3

8.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<8/13>
V1. Time कालम ्(3)
ह्रस्व
िीर्ग प्लुतम्
V2. Tone (3)
उिात्तः , अनुिात्तः ,
स्वररतः
V3. Nasal /Non Nasal(2)
अनुनाभसक, अननुनभसक
अ
F1. स्थानम्
F2 Effort-1 अभ्र्धतरप्रर्त्नम्
वववृतम्*
F3 Effort-1 बाह्र्प्रर्त्नम ्
उिात्तः , अनुिात्तः , स्वररतः
Poll-1
18

9.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<9/13>
क्
F1. स्थानम्
F2 Effort-1 अभ्र्धतरप्रर्त्नम्
F3 Effort-1 बाह्र्प्रर्त्नम ्
अल्प प्राण,वववाराः,श्वासाः
अर्ोषाः
F1. Department
HR
F2. Function
Payroll Processing
OUT
NI
सवणग=
F1+F2

10.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<10/13>
savarnam

11.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<11/13>
Examples Input Output
राक्षसेधद्रं*
आकु लेन्धद्रर्ः*
अ + इ
क +ता
ए
क.ता
सवगर्ुणोपेत:* -
17
अ + उ
क + ओ
ओ
क + ओ
महवषगः* आ + ऋ
क + मू
अर्
मू
अच् सन्धि
1-2
र्ुणसन्धि:
3/6
Both

12.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<12/13>
पयपातीरे हिुमता सङ्र्तो िािरे ह ।।58।।
हिुमद्िचिाच्चैि सुग्रीिे समार्त: ।
पम्पातीरे हनुमता सङ्र्त: वानरेण ह ।।
हनुमत् वचनात् चैव सुग्रीवेण समार्त: ।
हनुमता सङ्र्त:
सुग्रीवेण समार्त:
पम्पातीरे on the bank of Pampa, वानरेण with a
monkey, हनुमता named Hanuman, सङ्र्त: ह
was united, हनुमद्वचनात् on the advice of
Hanuman, सुग्रीवेण चैव by Sugriva also, समार्त:
was united.
सुग्रीवेण
समार्त:
On the bank of
Pampa he met a
monkey named
Hanuman on
whose advice he
made friendship
with Sugriva.
Sloka 58

13.
Mr Nanda Mohan Shenoy
CISA CAIIB
<13/13>
सुग्रीिाय च तत्सिं शंसद्रामो महाबल: ।।59।।
आददतस्तद्यथािृत्तं सीतायाश्च विशेषत: ।
सुग्रीवार् च तत् सवगम् शंसत् राम: महाबल: ।।
आदित: र्थावृत्तम् सीतार्ाश्च ववशेषत: ।
(महाबल:)राम: सुग्रीवार् शंसत्
महाबल: mighty and powerful, राम: Rama,
आदित: right from the beginning, तत् सवगम ् all
that story, ववशेषत: particularly, सीतार्ाश्च Sita's,
र्थावृत्तम् as it happened (abduction), सुग्रीवार् च
to Sugriva, also to Hanuman, शंसत् related.
राम:
सुग्रीवार्
शंसत ्
Sloka 59
Mighty Rama
related to
Sugriva all that
had happened
right from the
beginning,
more
importantly
Sita's abduction
and also to
Hanuman.