kamu sunumlari-5

1. EV EKSENLİ ÇALIŞMA,
ÇALIŞANLAR
VE
YASAL HAKLAR
Gülcan KAÇAN
Ev-eksenli Çalışan Kadınlar Çalışma Grubu
Ev-eksenli Çalışan Kadınlar 2.Ülke Konferansı
Ankara, Eyüboğlu Otel, 2-4 Aralık 2011,

2. 177 SAYILI EVDE ÇALIŞMA
SÖZLEŞMESİ
Uluslar arası Çalışma Örgütü tarafından
kabul edilmiş 177 sayılı Evde
Sözleşmesi ve 184 sayılı Tavsiye Kararı.
Bu sözleşme bizim için çok önemliydi
çünkü; bu sözleşme ev eksenli
çalışanları diğer işçiler gibi sayıyor ve
bu tür çalışanların haklarını koruyup
güvence altına alıyordu. Belirttiği
sözleşmeyi ülkemiz henüz onaylamadı.

3. ILO NEDİR?
ILO, işçi, işveren ve devlet
temsilcilerinden oluşan üçlü yapıya
sahip bir Birleşmiş Milletler’e bağlı
kuruluştur.
Çalışanların hakları ile ilgili evrensel
düzenlemeler yapar,
Uygulamalara rehberlik eder,
Ülkeleri uygulamalar ile ilgili izler.

4. EVDE ÇALIŞAN KİMDİR?
 İşverenin emir ve talimatlarına uyarak
çalışır.
 Yaptığı iş, işveren tarafından belirlenmiş
bir mal ya da hizmeti üretmektir.
 YANİ, BAĞIMLI ÇALIŞIR.
 Ama işverene ait işyerinde çalışmaz.
 Çalıştığı yer, kendi evi, başkasının evi, ev
avlusu veya bir sokak arası/merdiven altı
atölyedir.
 Yaptığı iş için işverenden “ücret” alır.

5. Sözleşme’nin “eşit muamele
ilkesi”
Devletler,
evde çalışanların diğer işçilerle
eşit muamele görmesini,
teşvik etmelidirler.

6. Hangi haklarda eşit
muamele?
1. İstediği örgüte üye olmak, çalışmalarına
katılmak, isterse kendi ayrıca örgüt
kurabilmek.
2. Faaliyet ve istihdamda ayrımcılığa karşı
koruma.
3. İş sağlığı ve güvenliğinde koruma.
4. Ödemelerde koruma.
5. Yasal sosyal güvenlik koruması.
6. Mesleki yetiştirmeye katılım.
7. İstihdama (çalışmaya) başlamada asgari yaş
olması.
8. Analıkta koruma.

7. YASAL DURUM
 4857 sayılı İş Yasasının 2. maddesine göre
işyeri “işveren tarafından mal ve hizmet
üretmek amacıyla maddi ve maddi
olmayan unsurların birlikte örgütlendiği
yerler” dir.
 “İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve
araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu
kapsamında bir bütün” dür.

8. YASAL DURUM
İş Yasasına göre işçi sayılanlar, SSGSS
Yasasına göre sigortalı sayılmaktadır.

9. YASAL DURUM
 01 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe
girecek olan Yeni Borçlar Yasasının 461.-
469 maddeleri arası evde çalışma ile ilgili
hususları düzenlemiştir.
Bu yasaya göre “evde hizmet sözleşmesi,
işverenin verdiği işi, işçinin kendi evinde
veya belirleyeceği başka bir yerde, bizzat
veya aile bireyleriyle birlikte bir ücret
karşılığında görmeyi üstlendiği
sözleşmedir.

10. YASAL DURUM
 Evde yapılan üretimde vergi muafiyeti:
 Dışarıdan işçi almadan
 Evlerde kullanılan dikiş, nakış, mutfak robotu,
ütü ve benzeri makine ve aletleri kullanarak
 Havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, dokuma
mamulleri, turistik eşya, hasır, sepet, süpürge,
paspas, fırça, yapma çiçek, pul, payet, boncuk
işleme, tığ örgü işleri, ip ve urganları, tarhana,
erişte, mantı gibi ürünleri işyeri açmaksızın
satanların bu işlerden sağlamış bulundukları
kazançlar Gelir Vergisi'ne tabi tutulmamaktadır.

11. YASAL DURUM
Kermes, festival, panayır ile kamu
kurum ve kuruluşlarınca geçici
olarak belirlenen yerlerde
satılması muafiyetten faydalanmayı
engellememektedir.

12. YASAL DURUM
 SSGSS Yasa’sına 5763 sayılı Yasa ile eklenen
geçici 16. maddesine göre evde çalışanlar
esnaf muafiyetinden yararlanıyorlarsa
isteğe bağlı olarak sigortalı olabilirler.
 İsteğe bağlı sigortalı kadınlar, yaşlılık,
malullük, ölüm ve genel sağlık sigortası
primi öder.
 2011 yılı içinde 18 günlük prim ödeyerek
sosyal güvenliklerini sağlayabilirler.

13. EV EKSENLİ ÇALIŞANLARIN
TALEBİ
 Şimdiye kadar yapılan tüm yerel atölye
çalışmalarında ev eksenli çalışanların temel
talebi “örgütlenme hakkı” şeklinde ortaya
çıkmıştır.
 Ev eksenli çalışanlar görünürlüklerinin
sağlanması amacıyla sendika, kooperatif
dernek ya da girişimci şeklinde örgütlenme
yoluna gitmektedirler.

14. EV EKSENLİ ÇALIŞANLARIN
TALEBİ
 Kooperatifleşmenin yaygınlaşması ve
sürekliliğinin sağlanması için yasal
prosedürler, maddi yükümlülükler

15. EV EKSENLİ ÇALIŞANLARIN
TALEBİ
 Ev eksenli çalışanların kendi
örgütlerini kurma, bunlara üye olma
ve faaliyetlerine katılma haklarının
kullanabilme olanağı

16. EV EKSENLİ ÇALIŞANLARIN
TALEBİ
 ILO’nun 177 sayılı sözleşmesi esas
alınarak “ev eksenli çalışan” tanımının hem
İş Yasasında hem de 5510 sayılı Yasada yer
alması, evde çalışanların denetimi

17. EV EKSENLİ ÇALIŞANLARIN
TALEBİ
 İŞKUR tarafından evde çalışmaya uygun
iş/meslekleri belirlenmesi, İŞKUR'un iş
başvurusu kayıt formunda başvuranın evde
çalışma durumunu kayıt altına alması,
özellikle evde fason üretim yaptıran firmaların
evde çalışanları Kurum kanalıyla talep
etmesinin sağlanması için gerekli yasal
düzenlemelerin yapılması, böylece ücret
garantisi, emeklilik ve diğer sosyal haklardan
yararlanmalarının garanti altına alınması

18. EV EKSENLİ ÇALIŞANLARIN
TALEBİ
 Ev eksenli çalışanların karşılaştıkları
sorunları paylaşmak, sorunların
çözümü için hukuksal destek vermek
amacıyla “danışmanlık ve destek
birimleri”(bakım hizmetleri desteği-
çocuk-hasta-yaşlı bakımı)

19. EV EKSENLİ ÇALIŞANLARIN
TALEBİ
 Ev eksenli çalışanların iş sağlığı ve
güvenliği yönünden korunmaları