1.
EV-EKSENLİ ÇALIŞMA
VE
EV-EKSENLİ ÇALIŞAN KADINLAR
IV.KAMU POLİTİKALARI ATÖLYESİ
SONUÇLARI
ILO-Ankara, 8 Ekim 2012

2.
Katılımcılar
 24 ev-eksenli çalışan,
 7 kuruluştan 14 kamu temsilcisi,
 4 akademisyen ve bağımsız araştırmacı,
 2 işçi konfederasyonu temsilcisi
olmak üzere toplam 52 katılımcı

3.
1.OTURUM: BORÇLAR KANUNU
DEĞİŞİKLİĞİ SONRASI İŞ VE SOSYAL
GÜVENLİK HUKUKU AÇISINDAN DURUM
1) Tespitler:
a) Yapılan sunum ve değerlendirmeler sonucu, BK’yla
getirilen evde çalışma sözleşmesi, ev-eksenli
çalışanlara uygulanabilir bir düzenlemedir. Ancak,
ev-eksenli çalışanların büyük çoğunluğu işçidir ve
İş Kanunu kapsamındadır.
b) BK’ndaki düzenleme İş Kanunu’na göre de daha
geri düzenlemeler getirmiştir. Çelişkili yaklaşımlar
ve yıllık izin ve sağlık örneklerinde olduğu gibi,
gerekliliği tartışmalı hükümler içermektedir.

4.
c) Tanım ve kapsam maddelerinin gözden
geçirilmesi ve ortaklaştırılması,
standartlaştırılması gerekir…
d) Asgari işçilik uygulaması, kayıtlarda
evde çalışanların aranması, işverenlerin
bilgilendirilmesi, denetim elemanlarının
ve uzmanların farkındalıklarının
güçlendirilmesi, kayıt ve prim ödeme
süreçlerinin basitleştirilmesi gibi
kapsamlı bir yaklaşım lazım…

5.
2. Yapılabilir çalışmalar için öneriler:
a) Açılan dava sayısı çok az. Dava açma yoluyla konuya
dikkat çekilebilir.  KEİG
b) Aracıların/Taşeronların kapsama alınması, ev-
eksenli çalışanların kayıtlı hale getirilmesinde
olumlu gelişme sağlayacak bir gelişme olur. 
İŞKUR
c) İŞKUR, denetim elemanları, İl İstihdam ve Eğitim
Kurulları gibi ilgili ve muhataplara farkındalık
eğitimleri/desteği verilmesi
d) İl İstihdam ve Eğitim Kurulları’nın kendi yetki
alanlarında ev-eksenli çalışmayla ve çalışanlarla
ilgili özel araştırmalar yapmaları  İŞKUR
e) TÜİK’in HİA ham verilerinden elde edilebilecek daha
geniş istatistik bilgi imkanı mevcuttur. Bu imkan
değerlendirilmelidir.  TÜİK, Üniversiteler

6.
e) Yeni çalışma türlerini anlamak, sorunlarını çözmek
bir zorunluluk. Karşıyız demekle görünmezlik
artırılıyor. Taraflardan kaynaklanan altyapı
eksikleri yasal düzenleme çalışmalarına da
yansıyor. 6111 sK örneği… İşçi sendikaları bu
eksiklerini tamamlamalı, EEÇKÇG ve örgütleriyle
çalışmalar yapmalı, araştırmalara girişmeli…
f) İşçi konfederasyonlarının ev-eksenli çalışma da
dahil olmak üzere esnek çalışmaya ilişkin
sorunlarının çözümünde yasal düzenlemeler için
görüş verirken ev-eksenli çalışanların görüşlerini
de almaları; Bakanlığın ev-eksenli çalışanlar
örgütlerinden de görüş alması için
Konfederasyonların talepçi/destekçi olması 
TÜRK-İŞ, DİSK, EEÇKÇG ve ev-eksenli çalışan
örgütleri
g) Çalışmalarda bütünün gözden kaçırılmaması için
bir ortak izleme mekanizmasının oluşturulması
(mesela 6111 sK’a madde konması engellenirken
aynı düzenleme BK’nda yer alabiliyor…)  İşi
Konfederasyonları, EEÇKÇG

7.
h) ÇSGBaknı Sn.Çelik’e sunulmak üzere bir
ön hazırlık yapılabilir. (bir çerçeve ve
öneriler seti sunulursa olumlu girişimler
gerçekleştirilebilir.) Oğuz Karadeniz
i) Denetim elemanı sayısının artırılması 
Talep
j) Uygun denetim yöntemleri geliştirilerek,
denetim sisteminin etkin ve çalışanları
gerçekten koruyan bir sisteme
kavuşturulması  Talep
k) Pamukkale Ün.’nde sosyal güvenlik ve iş
müfettişlerinin bir araya gelmesi…
denetim elemanlarının farkındalıklarının
artırılması için neler yapılabileceğinin
belirlenmesi toplantısı…  EEÇKÇG+İş
Müf.Der+Oğuz Karadeniz

8.
2.OTURUM: ÖRGÜTLENME
Bilgi sunan kuruluşlar:
Kooperatifler GM
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı
Kadının Statüsü GM
Kalkınma Bakanlığı
KOSGEB
İŞKUR
DİSK
TÜRK-İŞ
Akademisyenler ve bağımsız uzmanlar: Doğan
Keskin, Mustafa Kemal Öke, Nagehan ….

9.
Bu sunumlar sırasında getirilen
öneriler:
 177 sayılı Sözleşme’nin onaylanması ve
çalışmalarda Sözleşme’deki yaklaşımın esas
alınması (ev-eksenli çalışanlar örgütlenmesi bu
açıdan kritik bir önem taşıyor..)
 ILO-Türkiye Direktörlüğü ve ILO-Kooperatifler
Bölüm Başkanlığı ve EEÇKÇG’nun ev-eksenli
çalışanlarla ilgili kooperatifleşme üzerine bir
çalışma yapması
 17 Ekim’de açıklanacak Kooperatif Strateji
Belgesi’nde yer alan çerçevede yapılacak çalışmalar
için görüş ve önerilerimizin verilmesi, ilişki içinde
olunması

10.
 Ev-eksenli çalışanların iş ve gelir artışını sağlamak, aracılarla
çalışmayı azaltmak, çalışmalarını sağlık ve güvenlik içinde
gerçekleştirmelerine imkan yaratmak üzere, mevcut yasal
düzenlemeleri dikkate alan ve uygun bir örgütlenme
modelinin oluşturulması; bu çerçevede, kooperatifleşmenin
bir iş alma ve yerel yönetimlerle işbirliği içinde çalışma
olanağı olarak geliştirilmesine destek verilmesi
 Kadın kooperatiflerinin SODES’ten yararlanmasına imkan
sağlayacak düzenlemenin yapılması  Kalkınma Bakanlığı
 İş Kanunu’nda kapsam genişletme yönünde bir çalışma
yapılması
 Esnek çalışma ve ev-eksenli çalışma tariflerinin netleşmesi,
mevzuatta tanım bütünlüğünün ve aynılığının sağlanması
 İlgili kesimlere ve çalışanlara farkındalık eğitimlerinin
devam ettirilmesi

11.
 Ev eksenli çalışma ve ev-eksenli çalışan kadınların
ihtiyaçları ve sorunlarının gündemde kalması / tutulması;
farkındalık artışı için EEÇKÇG ve örgütlü ev-eksenli
çalışanların kurumlarla birebir muhatap olmaları, tanıtım
yapmaları (sendikalarda uzman olarak çalışan kadınlar,
özellikle işçi sendikalarına tanıtımda kadın dayanışması
gösterebilirler.)
 10.Plan Toplumsal Cinsiyet Çalışma Grubu’na verilecek
görüşleriniz…
 Yıllık programlara konulan tedbirlerle ilgili çalışmaların
izlenip bu çalışmalarla eklemlenme gereği
 2010/14 sayılı Başbakanlık Genelgesi’nde yer alan
Hanehalkı İşgücü Anketleri’nde görünürlük için
öngörülen çalışmanın yapılması  TÜİK, KSGM
 İŞKUR’da olduğu gibi, KOSGEB’de de, başka alanlarda da
ev-eksenli çalışanların sayılarının belirlenmesi,
görünürleştirilmesi

12.
 Mayıs 2011’de çıkan Yönetmelik Değişikliği ile ev-eksenli
çalışanların sendikalara üye olmalarına engel bir durum
kalmamıştır. Bu nedenle TBMM’nde olan Sendikalar
Kanunu değişiklikleri tasarıdaki gibi yasalaşırsa, ev-
eksenli çalışanların sendikalarla ilişkisinde bir değişiklik
olmayacaktır. Ama, sendikaların bu alana ilgi göstermesi
ve üye yapmayı denemesi ihtiyacı devam etmektedir.
 Ev-eksenli çalışan kadınların çalışmaları sürmekte olan
kreş yardımından yararlanmak için başvurmaları, bu yolla
kayıt altına alma sorununu gündeme getirmeleri ve çözüm
bulunmasını talep etmeleri
 İSAGÜ Kanunu’ndan hareketle Bakanlığa malzemelerle
ilgili tespit başvuruları yapılması, iş kazalarıyla ilgili
davalar açılması  görünürlük açısından da önemli  bu
tür başvurularda ailenin/evin masuniyetine girmeden işin
yapıldığı yerin incelenebilmesi gerekir. Aksi işin yapılmak
istenmemesiyle alakalı bir olumsuzluk olur. (Riskli
durumlarda işçinin işten geri durması önemli.)  kanunun
incelikleri olduğundan bu konuda bir eğitim yapmakta
yarar bulunmakta

13.
 Bakım hizmetleri kadınların işgücüne katılımları
açısından da önemli, bu alandaki talepler
vurgulanmalı  sendikalar
 Ev-eksenli çalışan kadınların başvurabileceği ve
destek/bilgi alabilecekleri danışmanlık/destek
birimleri (ÇSGB/Alo 170, Gümrük ve Ticaret
Bakanlığı’nın İl Müdürlüklerine Kooperatiflerle ilgili
danışmalar için başvurulabilir, Kooperatifler Genel
Müdürlüğü’nde doğrudan başvurulabilir kişi: Erol
bey)
 Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın yerel
düzeyde ev-eksenli çalışan kadınların
danışabilecekleri ve bilgi alabilecekleri hizmet
birimleri oluşturması  KSGM temsilcisi Bakanlığına
önerecek

14.
 Yerel yönetimlerin, özellikle de belediyelerin,
hemşehrilik bağlamında, ev-eksenli çalışanların ve aynı
çatı altında yaşadıkları yakınlarının sağlıklı yaşaması ve
çalışmasına ilişkin sorumluluklarını yerine getirerek,
zararlı madde içeren malzemelerin kullanımını önlemesi,
aracıları/taşeronları tespit, ücret tespitinde müdahale
gibi hususlarda aktifleşmesi  talep
 Kadınları girişimci yapmak için harcanmakta olan emek
ve parasal kaynakların verimsizliği dikkate alınarak, bu
kaynakların bir kısmının olsun ev-eksenli çalışma ve
ev*-eksenli çalışanlara ayrılması/yönlendirilmesi