1. M t s ñ thi môn phương pháp nghiên c u khoa h c
(có giá tr tham kh o)
Đ THI S 1
1. H n ch c a phương pháp thu th p thông tin b ng b ng h i ? cho ví d (1ñ)
2. Phân bi t ñ i tư ng nghiên c u và khách th nghiên c u? cho ví d (1ñ)
3. Hãy so sánh phân tích ñ nh lư ng và nghiên c u ñ nh lư ng? (2ñ)
4. V n d ng phương pháp xây d ng khái ni m và ñ nh nghĩa ñ thi t l p m t câu h i tr c nghi m v lý
thuy t phương pháp nghiên c u khoa h c. (2ñ)
5. Bi n nghiên c u là gì? Căn c xác ñ nh bi n ñ c l p và bi n ph thu c trong phân tích ñ nh lư ng? (2ñ)
6. M t cu c ñi u tra ng u nhiên (10000 ngư i) v vi c làm và thu nh p t i m t thành ph v các ch tiêu:
thu nh p/tháng (VNĐ); trình ñ ñào t o (chưa ñ c ñào t o; sơ c p; trung c p; cao ñ ng; ñ i h c; th c
s ; ti n s ); tu i; gi i tính. Anh/ch hãy cho bi t có th có nh ng phân tích d li u nào t t p h p d li u
này. (2ñ)
1. H n ch c a phương pháp thu th p thông tin b ng b ng h i ? cho ví d (1ñ)
Yêu c u
B ng h i ñã ñư c quy chu n chung cho m i ñ i tư ng.
Ch n m u ñ i di n h t s c nghiêm ng t.
C ng tác viên ñòi h i ph i ñư c t p hu n chu ñáo.
B ng h i ph i th hi n ñư c n i dung nghiên c u, ñ m b o tính lô-gích h p lý.
Ưu như c ñi m
+Ti t ki m ñư c kinh phí (cùng m t lúc thu ñư c ý ki n c a nhi u ngư i).
+Thông tin thu ñư c có ñ tin c y tương ñ i cao.
+Phù h p cho nh ng nghiên c u ñ nh lư ng.
-Ph i ñ u tư nhi u th i gian công s c so n th o m t b ng h i quy chu n.
-Thu h i l i b ng h i thư ng g p khó khăn, do ñó nh hư ng tr c ti p t i tính ñ i di n
c a thông tin.
-Nhi u câu h i không nh n ñư c s tr l i c a khách th h n ch tính ñ y ñ c a thông
tin.
-------------------------------------
B NG CÂU H I
Ưu ñi m:
+ Là phương pháp h u hi u nh t ñ thu th p thông tin phân tích công vi c.
+ Cung c p thông tin nhanh hơn và d th c hi n hơn so v i hình th c ph ng v n.
+ H i ñư c nhi u ngư i.
+ H i ñư c nhi u câu h i.
- Như c ñi m:
+ Thông tin thu ñư c có th không chính xác ho c tính chính xác th p.
+ Có th không thu l i ñư c nhi u phi u.
+ Có th s câu h i ñư c tr l i không nhi u.
2.B N CÂU H I
- Bi n pháp nâng cao ch t lư ng b n câu h i:
+ C u trúc c a các câu h i: c n xoay quanh tr ng
-1-
2. tâm các v n ñ ph i nghiên c và b n câu h i
nên ng n g n.
+ Cách th c ñ t câu h i: câu h i c n ñơn gi n, d
hi u, d tr l i và có th tr l i ng n g n (n u có
th nên ñ t câu h i ñóng - m ).
+ Nơi th c hi n: nên ñ nhân viên th c hi n b n
câu h i ngay t i nơi làm vi c.
1/ H n ch c a phương pháp thu th p thông tin b ng b ng h i ? cho ví d (1ñ)
Đây là phương pháp mà ngư i nghiên c u thi t k s n m t phi u câu h i v i nh ng câu
h i ñư c s p x p theo m t th t logic.
H n ch c a phương pháp thu th p này:
- Ngư i tr l i không trung th c, ngư i nghiên c u ph i chu n b ñ có th bi t
ñư c ngư i tr l i không trung th c
- T n kém (so n, in phi u, x lý…) vì th c n thi t ph i ph i h p v i các phương
pháp khác
-Ph i ñ u tư nhi u th i gian công s c so n th o m t b ng h i quy chu n.
-Thu h i l i b ng h i thư ng g p khó khăn, do ñó nh hư ng tr c ti p t i tính ñ i di n
c a thông tin.
-Nhi u câu h i không nh n ñư c s tr l i c a khách th h n ch tính ñ y ñ c a thông
tin.
+ Thông tin thu ñư c có th không chính xác ho c tính chính xác th p.
+ Có th không thu l i ñư c nhi u phi u.
+ Có th s câu h i ñư c tr l i không nhi u.
2/ Phân bi t ñ i tư ng nghiên c u, khách th nghiên c u? cho ví d (1ñ)
Khách th nghiên c u, ñ i tư ng nghiên c u là nh ng khái ni m công c luôn ñư c s
d ng trong quá trình th c hi n m t ñ tài
Đ i tư ng nghiên c u là b n ch t s v t ho c hi n tư ng c n ñư c xem xét và làm rõ
trong nhi m v nghiên c u.
VD: Đ i tư ng nghiên c u c a tri t h c là các quy lu t ph quát c a s v t
-2-
3. Khách th nghiên c u là h th ng s v t t n t i khách quan trong các m i liên h mà
ngư i nghiên c u c n khám phá, là v t mang ñ i tư ng nghiên c u. Khách th nghiên
c u chính là nơi ch a ñ ng nh ng câu h i mà ngư i nghiên c u c n tìm câu tr l i.
VD: Khách th nghiên c u c a ñ tài “S d ng th i gian nhàn r i c a sinh viên” là các
trư ng ñ i h c.
3/ Hãy so sánh phân tích ñ nh lư ng và nghiên c u ñ nh lư ng? (2ñ)
Phân tích ñ nh lư ng là vi c x lý toán h c ñ i v i các thông tin ñ nh lư ng ñ xác ñ nh di n
bi n c a t p h p s li u thu th p ñư c hay còn g i là xác ñ nh quy lu t th ng kê c a t p h p
s li u nh m ph c v cho vi c nghiên c u ñ nh lư ng.
Nghiên c u ñ nh lư ng là nh ng nghiên c u s d ng nh ng công c ño lư ng, tính toán ñ
ñi tìm l i gi i cho câu h i bao nhiêu?, m c nào? …
4/ V n d ng phương pháp xây d ng khái ni m và ñ nh nghĩa ñ thi t l p m t câu h i
tr c nghi m v lý thuy t phương pháp nghiên c u khoa h c. (2ñ)
1. Anh/ Ch ñã t ng tham gia nghiên c u khoa h c Có Không
N u câu tr l i là “không”, xin tr l i câu s 2.
N u câu tr l i là “có”, xin tr l i câu s 3
2. Anh ch ñã có hư ng l a ch n ñ tài lu n văn Có Không
N u câu tr l i là có, xin tr l i câu s 3
3. Xin cho bi t ñ tài c a Anh/ Ch thu c lo i hình nào:
Nghiên c u cơ b n thu n túy Ngiên c u cơ b n ñ nh hư ng
Nghiên c u ng d ng Tri n khai
Mô t Gi i thích D báo Sáng t o
4. Anh ch cho bi t m t ñ nh nghĩa v khoa h c:
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
5/ Bi n nghiên c u là gì? Căn c xác ñ nh bi n ñ c l p và bi n ph thu c trong phân tích
ñ nh lư ng? (2ñ) (Câu này em không có tài li u anh L c b sung giúp em nhé)
Đ i tư ng nghiên c u: là söï vaät, quaù trình hay hieän töôïng caàn laøm roõ B N CH T, quy
luaät vaän ñoäng
Khách th nghiên c u: laø heä thoáng söï vaät, quaù trình, hieän töôïng toàn taïi khaùch quan, vaät
mang ñoái töôïng nghieân cöùu
• Bi n ñ c l p (còn g i là nghi m th c): là các y u t , ñi u ki n khi b thay ñ i trên ñ i
tư ng nghiên c u s nh hư ng ñ n k t qu thí nghi m. Như v y, ñ i tư ng nghiên
c u ch a m t ho c nhi u y u t , ñi u ki n thay ñ i. Nói cách khác k t qu s li u c a
bi n ph thu c thu th p ñư c thay ñ i theo bi n ñ c l p.
Thí d :
-3-
4. Bi n ñ c l p có th là li u lư ng phân bón, lo i phân bón, lư ng nư c tư i, th i gian chi u
sáng khác nhau,… (hay còn g i là các nghi m th c khác nhau).
Trong bi n ñ c l p, thư ng có m t m c ñ ñ i ch ng hay nghi m th c ñ i ch ng (ch a các
y u t , ñi u ki n m c ñ thông thư ng) ho c nghi m th c ñã ñư c xác ñ nh mà ngư i
nghiên c u không c n tiên ñoán nh hư ng c a chúng. Các nghi m th c còn l i s ñư c so
sánh v i nghi m th c ñ i ch ng ho c so sánh gi a các c p nghi m th c v i nhau .
• Bi n ph thu c (còn g i là ch tiêu thu th p): là nh ng ch tiêu ño ñ c và b nh
hư ng trong su t quá trình thí nghi m, hay có th nói k t qu ño ñ c ph thu c vào s
thay ñ i c a bi n ñ c l p. Thí d : khi nghiên c u s sinh trư ng c a cây mía, các bi n
ph thu c ñây có th bao g m: chi u cao cây, s lá, tr ng lư ng cây,… và k t qu
ño ñ c c a bi n ph thu c các nghi m th c khác nhau có th khác nhau.
Thí d :
Đ tài: “ nh hư ng c a li u lư ng phân N trên năng su t lúa Hè Thu” có các bi n như sau:
+ Bi n ñ c l p: li u lư ng phân N bón cho lúa khác nhau. Các nghi m th c trong thí nghi m
có th là 0, 20, 40, 60 và 80 kgN/ha. Trong ñó nghi m th c “ñ i ch ng” không bón phân N.
2
+ Bi n ph thu c: có th là s bông/m , h t ch t/bông, tr ng lư ng h t và năng su t h t
(t/ha).
6/ M t cu c ñi u tra ng u nhiên (10000 ngư i) v vi c làm và thu nh p t i m t thành ph v
các ch tiêu: thu nh p/tháng (VNĐ); trình ñ ñào t o (chưa ñ c ñào t o; sơ c p; trung c p;
cao ñ ng; ñ i h c; th c s ; ti n s ); tu i; gi i tính. Anh/ch hãy cho bi t có th có nh ng
phân tích d li u nào t t p h p d li u này. (2ñ)
Tr l i :
Có th có nh ng cách x lý d li u sau :
1. Trình ñ nh hư ng t i viêc làm và thu nh p như th nào
2. Gi i tính nh hư ng t i vi c làm và thu nh p như th nào
3. Tu i nh hư ng t i vi c làm và thu nh p như th nào
4. Trình ñ và gi i tính hư ng t i vi c làm và thu nh p như th nào
Đ THI S 2
1. Nghiên c u khoa h c là gì? Phân lo i nghiên c u khoa h c. (1,5ñ)
2. Đ i tư ng nghiên c u, khách th nghiên c u là gì ?cho ví d . (2ñ)
3. Thông tin sơ c p là gì? (0,5) Nêu các phương pháp thu th p thông tin thông tin sơ c p. (1,5ñ)
4. Gi ng và khác nhau gi a mô t ñ nh lư ng, phân tích ñ nh lư ng, nghiên c u ñ nh lư ng (3ñ). Cho ví
d (1,5ñ).
-4-
5. 2. Đ i tư ng nghiên c u, khách th nghiên c u là gì ?cho ví d . (2ñ)
* Ñoái töôïng nghieân cöùu: laø söï vaät, quaù trình hay hieän töôïng caàn laøm roõ B N CH T, quy
luaät vaän ñoäng.
VD: Ñoái tư ng nghiên c u c a tri t h c là các quy lu t ph quát c a s v t.
* Khaùch theå nghieân cöùu: laø heä thoáng söï vaät, quaù trình, hieän töôïng toàn taïi khaùch quan, vaät
mang ñoái töôïng nghieân cöùu.
Vd: Khaùch theå nghieân cöùu c a ñ tài “S d ng th i gian nhàn r i c a sinh viên” là các
trư ng ñ i h c.
Khaùch theå nghieân cöùu c a ñ tài “Xác ñ nh bi n pháp h n ch r i ro c a các ngân hàng
thương m i qu c doanh” là các ngân hàng thương m i qu c doanh.
Đ THI S 3
1. V n ñ nghiên c u là gì? Cho ví d (2ñ)
2. Nêu trình t logic c a m t nghiên c u khoa h c (1,5ñ)
3. Khái ni m là gì? Cho m t ví d thu c lĩnh v c khoa h c kinh t , qu n tr kinh doanh và ch rõ các n i
hàm;(2ñ) Th c hi n m r ng khái ni m và ñ t tên cho khái ni m m i. (1ñ)
4. Nêu các phương pháp phân tích ña bi n, ch rõ các yêu c u v lo i bi n (ñ nh tính ho c ñ nh lư ng)
trong t ng phương pháp. (3,5ñ)
1. V n ñ nghiên c u là gì? Cho ví d (2ñ)
V n ñ khoa h c cũng ñư c g i là v n ñ nghi n c u ho c câu h i nghiên c u là câu h i
ñư c ñ t ra khi ngư i nghiên c u ñ ng trư c mâu thu n gi a tính h n ch c a tri th c khoa
h c hi n có v i yêu c u phát tri n tri th c ñó trình ñ cao hơn.
V n ñ nghiên c u c n ñư c trình bày dư i d ng m t câu nghi v n. Fred Kerlinger khuyên:
“Hãy trình bày v n ñ nghiên c u m t cách rõ ràng, khúc chi t n ng m t câu nghi v n”.
VD: nh ng câu h i trong ph n sau ñ u là ví d c a v n ñ nghiên c u. Ph n này khá hay,
m i các anh ch cùng tham kh o:
Đ t câu h i
B n ch t c a quan sát thư ng ñ t ra nh ng câu h i, t ñó ñ t ra “v n ñ ” nghiên c u cho nhà
khoa h c và ngư i nghiên c u. Câu h i ñ t ra ph i ñơn gi n, c th , rõ ràng (xác ñ nh gi i
h n, ph m vi nghiên c u) và làm sao có th th c hi n thí nghi m ñ ki m ch ng, tr l i. Thí
d , câu h i: “Có bao nhiêu h c sinh ñ n trư ng hôm nay?”. Câu tr l i ñư c th c hi n ñơn
gi n b ng cách ñ m s lư ng h c sinh hi n di n trư ng. Nhưng m t câu h i khác ñ t ra:
“T i sao b n ñ n trư ng hôm nay?”. Rõ ràng cho th y r ng, tr l i câu h i này th c s hơi
khó th c hi n, thí nghi m khá ph c t p vì ph i ti n hành ñi u tra h c sinh.
Cách ñ t câu h i thư ng b t ñ u như sau: Làm th nào, bao nhiêu, x y ra ñâu, nơi nào, khi
nào, ai, t i sao, cái gì, …? Đ t câu h i hay ñ t “v n ñ ” nghiên c u là cơ s giúp nhà khoa
h c ch n ch ñ nghiên c u (topic) thích h p. Sau khi ch n ch ñ nghiên c u, m t công
-5-
6. vi c r t quan tr ng trong phương pháp nghiên c u là thu th p tài li u tham kh o (tùy theo
lo i nghiên c u mà có phương pháp thu th p thông tin khác nhau).
Phân lo i “v n ñ ” nghiên c u khoa h c
Sau khi ñ t câu h i và “v n ñ ” nghiên c u khoa h c ñã ñư c xác ñ nh, công vi c ti p theo
c n bi t là “v n ñ ” ñó thu c lo i câu h i nào. Nhìn chung, “v n ñ ” ñư c th hi n trong 3
lo i câu h i như sau:
a/ Câu h i thu c lo i th c nghi m.
b/ Câu h i thu c lo i quan ni m hay nh n th c.
c/ Câu h i thu c lo i ñánh giá.
a/ Câu h i thu c lo i th c nghi m
Câu h i thu c lo i th c nghi m là nh ng câu h i có liên quan t i các s ki n ñã x y ra ho c
các quá trình có m i quan h nhân-qu v th gi i c a chúng ta. Đ tr l i câu h i lo i n y,
chúng ta c n ph i ti n hành quan sát ho c làm thí nghi m; Ho c h i các chuyên gia, hay nh
ngư i làm chuyên môn giúp ñ . Câu h i thu c lo i n y có trong các lãnh v c như sinh h c,
v t lý, hóa h c, kinh t , l ch s ,… Thí d : Cây lúa c n bao nhiêu phân N ñ phát tri n t t?
M t s câu h i có th không có câu tr l i n u như không ti n hành th c nghi m. Thí d ,
loài ngư i có ti n hóa t các ñ ng v t khác hay không? Câu h i này có th ñư c tr l i t
các NCKH nhưng ph i h t s c c n th n, và chúng ta không có ñ cơ s và hi u bi t ñ tr
l i câu h i n y. T t c các k t lu n ph i d a trên ñ tin c y c a s li u thu th p trong quan
sát và thí nghi m. Nh ng suy nghĩ ñơn gi n, nh n th c không th tr l i câu h i thu c lo i
th c nghi m n y mà ch tr l i cho các câu h i thu c v lo i quan ni m.
b/ Câu h i thu c lo i quan ni m hay nh n th c
Lo i câu h i này có th ñư c tr l i b ng nh ng nh n th c m t cách logic, ho c ch là nh ng
suy nghĩ ñơn gi n cũng ñ ñ tr l i mà không c n ti n hành th c nghi m hay quan sát. Thí
d “T i sao cây tr ng c n ánh sáng?”. Suy nghĩ ñơn gi n ñây ñư c hi u là có s phân tích
nh n th c và lý l hay lý do, nghĩa là s d ng các nguyên t c, qui lu t, pháp lý trong xã h i
và nh ng cơ s khoa h c có trư c. C n chú ý s d ng các qui lu t, lu t l trong xã h i ñã
ñư c áp d ng m t cách n ñ nh và phù h p v i “v n ñ ” nghiên c u.
c/ Câu h i thu c lo i ñánh giá
Câu h i thu c l ai ñánh giá là câu h i th hi n giá tr và tiêu chu n. Câu h i này có liên quan
t i vi c ñánh giá các giá tr v ñ o ñ c ho c giá tr th m m . Đ tr l i các câu h i lo i n y,
c n hi u bi t nét ñ c trưng gi a giá tr th c ch t và giá tr s d ng. Giá tr th c ch t là giá tr
hi n h u riêng c a s v t mà không l thu c vào cách s d ng. Giá tr s d ng là s v t ch
có giá tr khi nó ñáp ng ñư c nhu c u s d ng và nó b ñánh giá không còn giá tr khi nó
không còn ñáp ng ñư c nhu c u s d ng n a. Thí d : “Th nào là h t g o có ch t lư ng
cao?”.
Cách phát hi n “v n ñ ” nghiên c u khoa h c
Các “v n ñ ” nghiên c u khoa h c thư ng ñư c hình thành trong các tình hu ng sau:
* Quá trình nghiên c u, ñ c và thu th p tài li u nghiên c u giúp cho nhà khoa h c phát hi n
ho c nh n ra các “v n ñ ” và ñ t ra nhi u câu h i c n nghiên c u (phát tri n “v n ñ ” r ng
hơn ñ nghiên c u). Đôi khi ngư i nghiên c u th y m t ñi u gì ñó chưa rõ trong nh ng
nghiên c u trư c và mu n ch ng minh l i. Đây là tình hu ng quan tr ng nh t ñ xác ñ nh
“v n ñ ” nghiên c u.
-6-
7. * Trong các h i ngh chuyên ñ , báo cáo khoa h c, k thu t, … ñôi khi có nh ng b t ñ ng,
tranh c i và tranh lu n khoa h c ñã giúp cho các nhà khoa h c nh n th y ñư c nh ng m t
y u, m t h n ch c a “v n ñ ” tranh c i và t ñó ngư i nghiên c u nh n ñ nh, phân tích l i
và ch n l c rút ra “v n ñ ” c n nghiên c u.
* Trong m i quan h gi a con ngư i v i con ngư i, con ngư i v i t nhiên, qua ho t ñ ng
th c t lao ñ ng s n xu t, yêu c u k thu t, m i quan h trong xã h i, cư x , … làm cho con
ngư i không ng ng tìm tòi, sáng t o ra nh ng s n ph m t t hơn nh m ph c v cho nhu c u
ñ i s ng con ngư i trong xã h i. Nh ng ho t ñ ng th c t này ñã ñ t ra cho ngư i nghiên
c u các câu h i hay ngư i nghiên c u phát hi n ra các “v n ñ ” c n nghiên c u.
* “V n ñ ” nghiên c u cũng ñư c hình thành qua nh ng thông tin b c xúc, l i nói phàn nàn
nghe ñư c qua các cu c nói chuy n t nh ng ngư i xung quanh mà chưa gi i thích, gi i
quy t ñư c “v n ñ ” nào ñó.
* Các “v n ñ ” hay các câu h i nghiên c u ch t xu t hi n trong suy nghĩ c a các nhà khoa
h c, các nhà nghiên c u qua tình c quan sát các hi n tư ng c a t nhiên, các ho t ñ ng x y
ra trong xã h i hàng ngày.
* Tính tò mò c a nhà khoa h c v ñi u gì ñó cũng ñ t ra các câu h i hay “v n ñ ” nghiên
c u.
2. Nêu trình t logic c a m t nghiên c u khoa h c (1,5ñ)
Trình töï logic cuûa NCKH
– Phaùt hieän vaán ñeà (caâu hoûi NC)
– Ñaët giaû thuyeát (caâu traû lôøi sô boä)
– Phöông phaùp thu thaäp thoâng tin (xaùc ñònh luaän chöùng)
– Luaän cöù lyù thuyeát (cô sôû lyù luaän)
– Luaän cöù thöïc tieãn (quan saùt, thöïc nghieäm, phoûng vaán…)
– Phaân tích, baøn luaän keát quaû xöû lyù thoâng tin
– Toång hôïp keát quaû, keát luaän vaø khuyeán nghò
3. Khái ni m là gì? Cho m t ví d thu c lĩnh v c khoa h c kinh t , qu n tr kinh
doanh và ch rõ các n i hàm;(2ñ) Th c hi n m r ng khái ni m và ñ t tên cho khái
ni m m i. (1ñ)
Khaùi nieäm? Laø hình thöùc tö duy cuûa con ngöôøi, phaûn aùnh nhöõng thuoäc tính chung nhaát,
chuû yeáu, baûn chaát cuûa söï vaät, hieän töôïng.
Noäi haøm cuûa khaùi nieäm: toaøn theå nhöõng thuoäc tính chung nhaát, baûn chaát ñöôïc phaûn aùnh
trong khaùi nieäm.
M r ng ngo i diên:
Laø thu heïp noäi haøm –môû roäng ngoaïi dieân baèng vieäc boû bôùt caùc thuoäc tính trong noäi haøm
• VÍ duï: cty coå phaàn
• (i)V n ñi u l ñư c chia thành nhi u ph n b ng nhau g i là c ph n;
-7-
8. • (ii)C ñông ch ch u trách nhi m v n và các nghĩa v tài s n khác c a công ty trong
ph m vi s v n ñã góp;
• (iii)C ñông có quy n t do chuy n như ng c ph n c a mình cho ngư i khác, tr
trư ng h p c ñông s h u c ph n ưu ñãi bi u quy t;
• (iv)C ñông có th là t ch c, cá nhân; s lư ng c ñông t i thi u là ba và không h n
ch s lư ng t i ña.
• Đư c quy n phát hành c phi u ra công chúng
Bài tham kh o
M T S KHÁI NI M C A LÝ THUY T KINH T H C PHÁT TRI N ĐANG ĐƯ C V N
D NG NƯ C TA HI N NAY
TS. TR N ANH PHƯƠNG
Trong hơn 20 năm ñ i m i c a Vi t Nam v a qua ñã và ñang có khá nhi u các khái ni m
c a lý thuy t kinh t h c phát tri n ñư c v n d ng vào th c ti n nư c ta. Tuy nhiên, trên
th c t cũng như trong nh n th c c a chúng ta chưa h n ñã có s th ng nh t v n i hàm
khoa h c và cơ s th c ti n c a các khái ni m ñó. Bài vi t này s góp ph n trao ñ i thêm v i
b n ñ c nh ng thông tin cơ b n v m t s khái ni m ñó và th c ti n v n d ng vào nư c ta.
Đã có r t nhi u khái ni m c a lý thuy t kinh t h c phát tri n mà cơ s xu t phát c a nó là
t các khái ni m r t cơ b n c a lý thuy t kinh t h c hi n ñ i ñã có trên th gi i t hơn n a
th k qua (ch y u là t các nư c phương Tây ñã có n n công nghi p TBCN phát tri n)
ñư c du nh p và v n d ng vào công cu c ñ i m i, phát tri n kinh t th trư ng theo ñ nh
hư ng XHCN nư c ta hơn 20 năm v a qua. Dư i ñây, ch ñ c p ñ n m t s khái ni m cơ
b n nh t ñã ñư c chính th c hoá trong các văn ki n c a Đ ng, Nhà nư c ta và nhi u công
trình khoa h c, các sách, báo thông tin, ph n ánh. Đó là các khái ni m: tăng trư ng kinh t ,
phát tri n kinh t , và phát tri n b n v ng
1. Tăng trư ng kinh t
Theo lý thuy t tăng trư ng và phát tri n kinh t c a kinh t h c phát tri n, tăng trư ng kinh
t là m t ph m trù kinh t di n t ñ ng thái bi n ñ i v m t lư ng c a n n kinh t c a m t
qu c gia.
Đ ño lư ng k t q a s n xu t xã h i hàng năm, dùng làm thư c ño so sánh qu c t v m t
lư ng c a trình ñ phát tri n kinh t gi a các nư c, các nư c có n n kinh t th trư ng v n
thư ng s d ng 2 lo i ch tiêu kinh t t ng h p: T ng s n ph m qu c dân ( Gross National
Product, vi t t t là GNP), t ng s n ph m qu c n i (Gross Domestic Product, vi t t t là
GDP). Hai ch tiêu này khi s d ng có tác d ng khác nhau: GNP ph n ánh quá trình gia
tăng giá tr t ng s n lư ng hàng hoá và d ch v c a qu c gia ñ i v i các nư c có n n kinh
t m ñã khá phát tri n, còn GDP ph n ánh quá trình gia tăng giá tr t ng s n lư ng hàng
-8-
9. hoá và d ch v c a qu c gia ñ i v i nh ng nư c có n n kinh t khép kín ho c ñã m nhưng
còn ch m phát tri n; và do ñó cùng d n theo m c tăng tương ng c a các ch tiêu ñó tính
theo bình quân ñ u ngư i dân. Các ch tiêu này ph n ánh m c tăng trư ng s n xu t hàng
hoá và d ch v c a m i qu c gia sau m t giai ño n nh t ñ nh nào ñó ñư c bi u th b ng ch
s % (thư ng là 1 năm).
Theo ñó, liên h v i vi c v n d ng vào Vi t Nam su t hơn 20 năm ñ i m i v a qua, chúng ta
v n s d ng ch s GDP và tương ng theo GDP/ngư i là phù h p v i trình ñ phát tri n
kinh t hi n t i c a nư c ta và thông l qu c t .
2. Phát tri n kinh t
Cũng theo lý thuy t tăng trư ng và phát tri n kinh t c a kinh t h c phát tri n: Phát tri n
kinh t là khái ni m có n i dung ph n ánh r ng hơn so v i khái ni m tăng trư ng kinh t .
N u như tăng trư ng kinh t v cơ b n ch là s gia tăng thu n tuý v m t lư ng c a các ch
tiêu kinh t t ng h p: GNP, GNP/ñ u ngư i hay GDP, GDP/ñ u ngư i… thì phát tri n kinh
t ngoài vi c bao hàm quá trình gia tăng ñó, còn có m t n i hàm ph n ánh r ng l n hơn,
sâu s c hơn, ñó là nh ng bi n ñ i v m t ch t c a n n kinh t - xã h i, mà trư c h t là s
chuy n d ch cơ c u kinh t theo hư ng CNH,HĐH và kèm theo ñó là vi c không ng ng nâng
cao m c s ng toàn dân, trình ñ phát tri n văn minh xã h i th hi n hàng lo t tiêu chí
như: thu nh p th c t , tu i th trung bình, t l ch t c a tr sơ sinh, trình ñ dân trí, b o v
môi trư ng, và kh năng áp d ng các thành t u khoa h c - k thu t vào phát tri n kinh t -
xã h i…
V i n i hàm r ng l n trên ñây, v cơ b n khái ni m phát tri n kinh t ñã ñáp ng ñư c các
nhu c u ñ t ra cho s phát tri n toàn di n nhi u lĩnh v c kinh t , văn hoá, xã h i… Tuy
nhiên như ñã bi t, trong kho ng hơn hai th p niên v a qua, do xu h ng h i nh p, khu v c
hoá, toàn c u hoá phát tri n ngày càng m nh m hơn nên ñã n y sinh nhi u v n ñ dù là
ph m vi t ng qu c gia, lãnh th riêng bi t, song l i có nh hư ng chung ñ n s phát tri n
c a c khu v c và toàn th gi i, trong ñó có nh ng v n ñ c c kỳ ph c t p, nan gi i ñòi h i
ph i có s chung s c c a c c ng ñ ng nhân lo i, ví d như: môi trư ng s ng, thiên tai,
d ch b nh, chi n tranh, kh ng b … T ñó ñòi h i s phát tri n c a m i qu c gia, lãnh th và
c th gi i ph i ñư c nâng lên t m cao m i c v chi u r ng và chi u sâu c a s h p tác,
phát tri n. Th c ti n ñó ñã thúc ñ y s ra ñ i m t khái ni m m i v phát tri n mang n i hàm
ph n ánh t ng h p hơn, toàn di n hơn t t c các khái ni m v tăng trư ng kinh t , phát tri n
kinh t …, ñó là khái ni m phát tri n b n v ng mà sau ñây ta s xem xét k hơn.
3. Phát tri n b n v ng
Khái ni m “phát tri n b n v ng” xu t hi n trong phong trào b o v môi trư ng t nh ng
năm ñ u c a th p niên 70 c a th k 20. Năm 1987, trong Báo cáo “Tương lai chung c a
chúng ta” c a H i ñ ng Th gi i v Môi trư ng và Phát tri n (WCED) c a Liên h p qu c,
“phát tri n b n v ng” ñư c ñ nh nghĩa “là s phát tri n ñáp ng ñư c nh ng yêu c u c a
-9-
10. hi n t i, nhưng không gây tr ng i cho vi c ñáp ng nhu c u c a các th h mai sau”.
H i ngh Thư ng ñ nh Trái ñ t v Môi trư ng và phát tri n t ch c Rio de Janeiro
(Braxin) năm 1992 và H i ngh Thư ng ñ nh Th gi i v Phát tri n b n v ng t ch c
Johannesburg (C ng hoà Nam Phi) năm 2002 ñã xác ñ nh “phát tri n b n v ng” là quá
trình phát tri n có s k t h p ch t ch , h p lý và hài hoà gi a 3 m t c a s phát tri n, g m:
phát tri n kinh t (n n t ng là tăng trư ng kinh t ), phát tri n xã h i (m c tiêu là th c hi n
ti n b , công b ng xã h i; xoá ñói gi m nghèo và gi i quy t vi c làm) và b o v môi trư ng
(m c tiêu là x lý, kh c ph c ô nhi m, ph c h i và c i thi n ch t lư ng môi trư ng; phòng
ch ng cháy và ch t phá r ng; khai thác h p lý và s d ng ti t ki m tài nguyên thiên nhiên).
Tiêu chí ñ ñánh giá s phát tri n b n v ng là s tăng trư ng kinh t n ñ nh; th c hi n t t
ti n b và công b ng xã h i; khai thác h p lý, s d ng ti t ki m tài nguyên thiên nhiên, b o
v và nâng cao ñư c ch t lư ng môi trư ng s ng.
Phát tri n b n v ng là nhu c u c p bách và xu th t t y u trong ti n trình phát tri n c a xã
h i loài ngư i, vì v y ñã ñư c các qu c gia trên th gi i ñ ng thu n xây d ng thành
Chương trình ngh s cho t ng th i kỳ phát tri n c a l ch s . T i H i ngh Thư ng ñ nh Trái
ñ t v Môi trư ng và phát tri n ñư c t ch c năm 1992 Rio de Janeiro (Braxin), 179 nư c
tham gia H i ngh ñã thông qua Tuyên b Rio de Janeiro v môi trư ng và phát tri n bao
g m 27 nguyên t c cơ b n và Chương trình ngh s 21 (Agenda 21) v các gi i pháp phát
tri n b n v ng chung cho toàn th gi i trong th k 21. H i ngh khuy n ngh t ng nư c căn
c vào ñi u ki n và ñ c ñi m c th ñ xây d ng Chương trình ngh s 21 c p qu c gia,
c p ngành và ñ a phương. Mư i năm sau, t i H i ngh Thư ng ñ nh Th gi i v Phát tri n
b n v ng t ch c năm 2002 Johannesburg (C ng hoà Nam Phi), 166 nư c tham gia H i
ngh ñã thông qua B n Tuyên b Johannesburg và B n K ho ch th c hi n v phát tri n b n
v ng. H i ngh ñã kh ng ñ nh l i các nguyên t c ñã ñ ra trư c ñây và ti p t c cam k t th c
hi n ñ y ñ Chương trình ngh s 21 v phát tri n b n v ng.
T sau H i ngh Thư ng ñ nh Trái ñ t v Môi trư ng và phát tri n ñư c t ch c t i Rio de
Janeiro (Braxin) năm 1992 ñ n nay ñã có 113 nư c trên th gi i xây d ng và th c hi n
Chương trình ngh s 21 v phát tri n b n v ng c p qu c gia và 6.416 Chương trình ngh s
21 c p ñ a phương, ñ ng th i t i các nư c này ñ u ñã thành l p các cơ quan ñ c l p ñ
tri n khai th c hi n chương trình này. Các nư c trong khu v c như Trung Qu c, Vi t Nam
Thái Lan, Singapore, Malaysia…ñ u ñã xây d ng và th c hi n Chương trình ngh s 21 v
phát tri n b n v ng.
V phía Vi t Nam, Đ ng và Nhà nư c ta t nhi u năm qua ñã luôn nh n th c sâu s c v t m
quan tr ng c a s phát tri n b n v ng không ch riêng v i Vi t Nam mà còn có liên ñ i
trách nhi m v i s phát tri n b n v ng chung c a toàn c u. Chính ph ta ñã c nhi u ñoàn
c p cao tham gia các H i ngh nói trên và cam k t th c hi n phát tri n b n v ng; ñã ban
hành và tích c c th c hi n “K ho ch qu c gia v Môi trư ng và Phát tri n b n v ng giai
ño n 1991-2000″ (Quy t ñ nh s 187-CT ngày 12 tháng 6 năm 1991), t o ti n ñ cho quá
trình phát tri n b n v ng Vi t Nam. Quan ñi m phát tri n b n v ng ñã ñư c kh ng ñ nh
trong Ch th s 36-CT/TW ngày 25 tháng 6 năm 1998 c a B Chính tr v tăng cư ng công
- 10 -
11. tác b o v môi trư ng trong th i kỳ CNH, HĐH ñ t nư c, trong ñó nh n m nh: “B o v
môi trư ng là m t n i dung cơ b n không th tách r i trong ñư ng l i, ch trương và k
ho ch phát tri n kinh t - xã h i c a t t c các c p, các ngành, là cơ s quan tr ng b o ñ m
phát tri n b n v ng, th c hi n th ng l i s nghi p CNH, HĐH”. Quan ñi m phát tri n b n
v ng ñã ñư c tái kh ng ñ nh trong các văn ki n c a Đ i h i ñ i bi u toàn qu c l n th IX
(2001) c a Đ ng C ng s n Vi t Nam và trong Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i 2001-
2010 là: “Phát tri n nhanh, hi u qu và b n v ng, tăng trư ng kinh t ñi ñôi v i th c hi n
ti n b , công b ng xã h i và b o v môi trư ng” và “Phát tri n kinh t - xã h i g n ch t v i
b o v và c i thi n môi trư ng, b o ñ m s hài hoà gi a môi trư ng nhân t o v i môi
trư ng thiên nhiên, gi gìn ña d ng sinh h c”. G n ñây, Đ i h i X (2006) c a Đ ng cũng
ñã rút ra 5 bài h c kinh nghi m l n t th c ti n phát tri n hơn 20 năm ñ i m i v a qua và
ñó cũng là tư tư ng ch ñ o v phát tri n kinh t - xã h i nư c ta giai ño n 5 năm 2006-
2010 và k c nhi u năm ti p theo. Trong ñó, bài h c ñ u tiên ñã ñư c Đ ng ta ñ c bi t
nh n m nh là “Bài h c v phát tri n nhanh và b n v ng”. Phát tri n b n v ng rõ ràng ñã
và ñang tr thành ñư ng l i, quan ñi m c a Đ ng và ñ nh hư ng chính sách phát tri n c a
Nhà nư c. Đ th c hi n m c tiêu phát tri n b n v ng, nh ng năm v a qua ñã có nhi u ch
th , ngh quy t khác c a Đ ng, nhi u văn b n quy ph m pháp lu t c a Nhà nư c ñã ñư c
ban hành và tri n khai th c hi n; nhi u chương trình, ñ tài nghiên c u v lĩnh v c này ñã
ñư c ti n hành và thu ñư c nh ng k t qu bư c ñ u. Nh ñó, nhi u n i dung cơ b n v phát
tri n b n v ng ñã ñi vào cu c s ng và d n d n tr thành xu th t t y u trong s phát tri n
c a ñ t nư c.
Như v y là theo t ng thang b c ti n trình phát tri n c a lý thuy t kinh t h c phát tri n hi n
ñ i mà các khái ni m cơ b n nh t c a lý thuy t này như ñã ñ c p nh ng nét khái quát
nh t trên ñây ñã cho th y, cho ñ n th i ñi m này thì phát tri n b n v ng ñã và ñang còn là
khái ni m ñư c s d ng ph bi n nh t trên toàn th gi i ñương ñ i và n i hàm ph n ánh
c a nó là r t r ng l n, sâu s c.
4. Nêu các phương pháp phân tích ña bi n, ch rõ các yêu c u v lo i bi n (ñ nh
tính ho c ñ nh lư ng) trong t ng phương pháp. (3,5ñ)
Nghieân cöùu ñònh tính (Qualitative Research )
• Đ c trưng căn b n c a nghiên c u ñ nh tính là: (1) s d ng m u ñi u tra nh , các
trư ng h p ñi n hình; (2) d li u phi c u trúc; (3) phân tích d li u phi th ng kê; (4)
k t lu n rút ra là nh ng hi u bi t v b n ch t, quy lu t c a ñ i tư ng nghiên c u.
• Hai ñ nh hư ng quan tr ng nh t c a nghiên c u ñ nh tính là nghiên c u lý thuy t n n
t ng (grounded theory) và nghiên c u tình hu ng ñi n hình (case studies).
Nghieân cöùu ñònh löôïng (Quantitative Research)
• Các ñ c trưng c a nghiên c u ñ nh lư ng
– M u ñi u tra ñ l n
– D li u ñ nh lư ng
– Phân tích d li u b ng phương pháp ñ nh lư ng
– K t lu n là nh ng b n ch t, quy lu t th ng kê
• M t s ñ nh hư ng nghiên c u ñ nh lư ng
- 11 -
12. – Ki m ñ nh lý thuy t khoa h c d a vào phương sai (tương quan, h i quy, ki m
ñ nh thang ño, phân tích nhân t , phân tích bi t s , phân tích c m
– Mô hình toán v n t i, ph c v ñám ñông, qu nlý d tr
Đ THI S 4
1. Hãy nêu các phương pháp phát hi n v n ñ nghiên c u. (1ñ)
2. Trình bày các cách ñ t tên ñ tài. (1ñ)
3. Nêu các phương pháp x lý thông tin ñ nh tính. (1ñ)
4. Nêu các phương pháp phân tích thông tin ñ nh lư ng. (1ñ)
5. Đ tài nghiên c u khoa h c ñư c ñánh giá theo các khía c nh nào? (1ñ)
6. Sau khoá h c “phương pháp lu n nghiên c u khoa h c” b n có phát hi n ñư c v n ñ khoa h c nào?
Đ t tên cho ñ tài nghiên c u này và thi t l p ñ m c c a ph n lu n c lý thuy t (5ñ)
Đ THI S 5
1. Đ i tư ng nghiên c u là gì? Cho ví d . (1ñ)
2. Nêu n i dung lu n c lý thuy t c a m t ñ tài nghiên c u khoa h c? (1ñ)
3. Phương pháp nghiên c u khoa h c là gì? N i dung trình bày phương pháp nghiên c u khoa h c
trong báo cáo k t qu nghiên c u? (1ñ)
4. Nêu các phương pháp thu th p thông tin. (1ñ)
5. Nêu nh ng phương pháp phân tích thông tin ñ nh lư ng . (1ñ)
6. Sau khoá h c “phương pháp lu n nghiên c u khoa h c” b n có phát hi n ñư c v n ñ khoa h c nào?
Đ t tên cho ñ tài nghiên c u này và thi t l p ñ m c c a ph n lu n c lý thuy t (5ñ)
Đ THI S 6
1. Gi s khái ni m ngân hàng ñã ñư c chu n hoá: “ngân hàng là t ch c trung gian tài chính h p
pháp, th c hi n các ch c năng thanh toán, huy ñ ng và cho vay v n trong n n kinh t ”. B ng cách
m r ng (ho c thu h p) n i hàm khái ni m, anh/ch hãy xây d ng khái ni m qu tín d ng nhân dân;
công ty tài chính. (1,5ñ)
2. M i quan h gi a ñ i tư ng nghiên c u, khách th nghiên c u và ñ i tư ng kh o sát c a ñ tài
nghiên c u? Cho ví d . (1,5ñ)
3. Đ c trưng logic c a m t nghiên c u ñ nh lư ng? cho ví d (1,5ñ)
4. Lu n c lý thuy t c a ñ tài khoa h c là gì? N i dung khi trình bày lu n c lý thuy t c a m t ñ tài
nghiên c u. (1,5ñ)
5. Hãy ch n cho mình m t ñ tài nghiên c u và xác ñ nh: tên ñ tài; ñ i tư ng nghiên c u; khách th
nghiên c u; ñ i tư ng kh o sát; d ki n ngu n và phương pháp thu th p thông tin; l p ñ m c cho
ph n lu n c lý thuy t. (4ñ)
Đ THI S 7
1. B n ch t logic c a nghiên c u khoa h c là gì? Cho ví d .
2. Tính m i c a m t ñ tài khoa h c ñư c ñánh giá các khía c nh nào?
3. Nêu nh ng cách ñ t tên ñ tài nghiên c u? cho ví d
4. Khách th nghiên c u là gì? Cho ví d .
5. Phân lo i phương pháp ch n m u?
6. M t ngư i nghiên c u ñã ch n ñ tài “ñánh giá nhu c u h c viên cao h c c a ñ i h c A”. Anh/Ch
hãy giúp:
- 12 -
13. a. L p ñ m c c a ph n lu n c lý thuy t
b. Xác ñ nh lo i thông tin, ngu n thông tin c n thu th p.
c. Hư ng d n s d ng internet ñ tìm ki m thông tin ( ti ng Anh và ti ng Vi t)
1.Baûn chaát logic cuûa NCKH laø gì? Cho ví duï
Traû lôøi:
• Caùc thao taùc logic trong nghieân cöùu KH
Tö duy khaùi nieäm
Tö duy: laø caùch thöùc maø con ngöôøi luaän giaûi veà theá giôùi khaùch quan thoâng qua khaùi nieäm, phaùn ñoaùn
vaø suy luaän.
Khaùi nieäm: laø hình thöùc tö duy cuûa con ngöôøi, phaûn aùnh nhöõng thuoäc tính chung nhaát, chuû yeáu, baûn
chaát cuûa söï vaät, hieän töôïng.
• Quaù trình hình thaønh khaùi nieäm: töø caûm giaùc, tri giaùc, nhôø khaùi quaùt hoaù maø hình thaønh KN.
Khaùi nieäm goàm 2 boä phaän hôïp thaønh:
• Noäi haøm cuûa khaùi nieäm: toaøn theå nhöõng thuoäc tính chung nhaát, baûn chaát ñöôïc phaûn aùnh trong
khaùi nieäm.
• Ngoaïi dieân cuûa khaùi nieäm: laø toaøn theå nhöõng söï vaät, hieän töôïng, quaù trình chöùa nhöõng thuoäc tính
baûn chaát ñöôïc phaûn aùnh trong khaùi nieäm
• VD: Khaùi nieäm” khoa hoïc” coù noäi haøm laø”heä thoáng tri thöùc veà baûn chaát söï vaät”, coøn ngoaïi dieân
laø caùc loaïi khoa hoïc, nhö khoa hoïc töï nhieân, khoa hoïc xaõ hoäi, khoa hoïc kyõ thuaät...
Khaùi nieäm ñöôïc bieåu ñaït bôûi ñònh nghóa. Ñònh nghóa 1 khaùi nieäm laø taùch ngoaïi dieân cuûa khaùi
nieäm ñoù ra khoûi khaùi nieäm gaàn noù vaø chæ roõ noäi haøm
Phaùn ñoaùn:
• Laø hình thöùc cuûa tö duy, bieåu hieän quan heä giöõa caùc khaùi nieäm.
• VD: noâng nghieäp laø coäi nguoàn cuûa vaên hoaù.
• Phaùn ñoaùn laø 1 caâu, ngay caû khi chæ coù 1 töø.
Caùc loaïi phaùn ñoaùn theo chaát
Phaùn ñoaùn khaúng ñònh
Phaùn ñoaùn phuû ñònh
Phaùn ñoaùn xaùc suaát
Phaùn ñoaùn hieän thöïc
Phaùn ñoaùn taát nhieân
Caùc loaïi phaùn ñoaùn theo löôïng:
Phaùn ñoaùn chung; moïi s laø p
Phaùn ñoaùn rieâng: moät soá s laø p
Phaùn ñoaùn ñôn nhaát: chæ coù s laø p
Caùc phaùn ñoaùn phöùc hôïp:
Phaùn ñoaùn lieân keát: s vöøa laø p1 vöøa laø p2
Phaùn ñoaùn löïa choïn: s hoaëc laø p1 hoaëc p2
Phaùn ñoaùn coù ñieàu kieän: s laø p neáu...
Phaùn ñoaùn töông ñöông: s ... khi vaø chæ khi ... p...
Suy luaän
- 13 -
17. c.Höôùng daãn söû duïng Internet ñeå tim kieâm thoâng tin
Vaøo google tìm kieám thoâng tin töø caùc baøi baùo, baøi baùo caùo khoa hoïc, ñeà taøi NCKH cuûa nhieàu taùc giaû veà
nhu caàu hoïc vieân cao hoïc, veà chaát löôïng daïy vaø hoïc, höôùng giaûi quyeát... , tìm caû nhöõng ñeà taøi coù noäi
dung töông töï baèng tieáng Anh.
Đ THI S 8
1. Nghiên c u ñ nh tính là gì? Cho ví d .
2. Tính m i c a m t ñ tài khoa h c ñư c ñánh giá các khía c nh nào?
3. Nêu nh ng cách ñ t tên ñ tài nghiên c u?
4. Khách th nghiên c u là gì? Cho ví d .
5. Phân lo i phương pháp ch n m u?
6. M t ngư i nghiên c u ñã ch n ñ tài “ñánh giá nhu c u h c viên cao h c c a ñ i h c A”. Anh/Ch
hãy giúp:
- L p ñ m c c a ph n lu n c lý thuy t
- Xác ñ nh lo i thông tin, ngu n thông tin c n thu th p.
- Hư ng d n s d ng internet ñ tìm ki m thông tin ( ti ng Anh và ti ng Vi t)
Câu 8 (Ph n 1): Nghiên c u ñ nh tính là gì? Cho ví d .
Nghiên c u ñ nh tính là gì?
Nghiên c u ñ nh tính là nh ng nghiên c u nh m tìm hi u v b n ch t, quy lu t v n ñ ng c a
ñ i tư ng nghiên c u cũng như nh ng y u t nh hư ng ñ n ñ i tư ng nghiên c u trong
nh ng hoàn c nh c th .
Ví d :
Đ tài v nghiên c u ñ nh tính: “Marketing ngân hàng – Th c tr ng và gi i pháp”
Đ THI S 9
1. Thông tin sơ c p là gì? (0,5) Nêu các phương pháp thu th p thông tin thông tin sơ c p. (1,5ñ)
2. Hãy so sánh phân tích ñ nh lư ng và nghiên c u ñ nh lư ng? (2ñ)
3. V n d ng phương pháp xây d ng khái ni m và ñ nh nghĩa ñ thi t l p m t câu h i tr c nghi m v
lý thuy t phương pháp nghiên c u khoa h c. (2ñ)
4. Bi n nghiên c u là gì? Căn c xác ñ nh bi n ñ c l p và bi n ph thu c trong phân tích ñ nh lư ng ?
(2ñ)
5. M t cu c ñi u tra ng u nhiên (5000 ngư i) v vi c làm và thu nh p thu ñư c các ch tiêu: thu
nh p/tháng (VNĐ); trình ñ ñào t o (chưa ñ c ñào t o; sơ c p; trung c p; cao ñ ng; ñ i h c; th c s ; ti n
s ); tu i; gi i tính. Anh/ch hãy cho bi t có th nh ng x lý d li u nào t t p h p d li u này. (2ñ)
Câu 9 (Ph n 2): Hãy so sánh phân tích ñ nh lư ng và nghiên c u ñ nh lư ng?
- 17 -
18. Phân tích ñ nh lư ng là vi c x lý toán h c ñ i v i các thông tin ñ nh lư ng ñ xác ñ nh di n
bi n c a t p h p s li u thu th p ñư c hay còn g i là xác ñ nh quy lu t th ng kê c a t p h p
s li u nh m ph c v cho vi c nghiên c u ñ nh lư ng.
Nghiên c u ñ nh lư ng là nh ng nghiên c u s d ng nh ng công c ño lư ng, tính toán ñ
ñi tìm l i gi i cho câu h i bao nhiêu?, m c nào? …
Câu 9 (Ph n 3): V n d ng phương pháp xây d ng khái ni m và ñ nh nghĩa ñ thi t l p
m t câu h i tr c nghi m v lý thuy t phương pháp nghiên c u khoa h c
Tr l i:
Lý thuy t phương pháp nghiên c u khoa h c là gì? Ch n phương án ñúng.
a. T p h p các cách th c nghiên c u
b. T p h p các công c ñ nghiên cúu
c. V a có cách th c, công c nghiên c u ñ ñ t m c ñích nghiên c u
d. T p h p nh ng n i dung nghiên c u ho c m t s lĩnh v c khoa h c c n nghiên c u
Câu 9 (ph n 5): M t cu c ñi u tra ng u nhiên (5000 ngư i) v vi c làm và thu nh p thu ñư c các ch
tiêu: thu nh p/tháng (VNĐ); trình ñ ñào t o (chưa ñ c ñào t o; sơ c p; trung c p; cao ñ ng; ñ i h c; th c
s ; ti n s ); tu i; gi i tính. Anh/ch hãy cho bi t có th nh ng x lý d li u nào t t p h p d li u này. (2ñ)
(C.Thu n).
Tr l i :
Có th có nh ng cách x lý d li u sau :
5. Trình ñ nh hư ng t i viêc làm và thu nh p như th nào
6. Gi i tính nh hư ng t i vi c làm và thu nh p như th nào
7. Tu i nh hư ng t i vi c làm và thu nh p như th nào
8. Trình ñ và gi i tính hư ng t i vi c làm và thu nh p như th nào
Đ THI S 10
1. Hãy cho bi t ñ c trưng c a m t nghiên c u ñ nh lư ng?
2. Phân bi t ñ i tư ng nghiên c u và khách th ? cho ví d .
3. Thông tin th c p là gì ? Nêu các phương pháp thu th p thông tin th c p.
4. Nh ng h n ch c a phương pháp thu th p thông tin b ng b ng h i ? cho ví d
5. Tranh lu n khoa h c là gì ? cho ví d
Đ 10
1. Hãy cho bi t đ c trưng c a m t nghiên c u đ nh lư ng?
- M u đi u tra đ l n: Tùy theo t ng nghiên c u c th đ ch n s lư ng m u đ l n
- D li u đ nh lư ng
- Phân tích d li u b ng phương pháp đ nh lư ng: s d ng tương quan, h i quy, ki m đ nh
thang đo, phân tích nhân t , phân tích bi t s , phân tích c m đ phân tích d li u.
- 18 -
19. - K t lu n là nh ng b n ch t, quy lu t th ng kê
2. Phân bi t đ i tư ng nghiên c u và khách th ? cho ví d .
Đ i tư ng nghiên c u là đ i tư ng tr c ti p c a nh n th c, là cái ph i khám phá b n ch t và
làm rõ quy lu t v n đ ng. Nó là toàn b s v t trong ph m vi quan tâm c a đ tài. Khác th
nghiên c u là s v t, quá trình, hi n tư ng t n t i khách quan và là v t mang đ i tư ng
nghiên c u.
VD: V i đ tài “ Ho t đ ng Marketing trong các Ngân hàng Thương m i Vi t Nam, th c tr ng
và gi i pháp”
- Đ i tư ng nghiên c u là Ho t đ ng Marketing c a các Ngân hàng TM VN
- Khách th nghiên c u là các Ngân hàng Thương m i Vi t Nam
3. Thông tin th c p là gì ? Nêu các phương pháp thu th p thông tin th c p.
Thông tin th c p là thông tin đã đư c x lý l i t thông tin g c ban đ u.
Ngu n thông tin th c p: Báo, t p chí, t p san, Internet…
4. Nh ng h n ch c a phương pháp thu th p thông tin b ng b ng h i ? cho ví d
Đây là phương pháp mà ngư i nghiên c u thi t k s n m t phi u câu h i v i nh ng câu h i đư c
s p x p theo m t th t logic.
H n ch c a phương pháp thu th p này:
- Ngư i tr l i không trung th c, ngư i nghiên c u ph i chu n b đ có th bi t đư c ngư i
tr l i không trung th c
- T n kém (so n, in phi u, x lý…) vì th c n thi t ph i ph i h p v i các phương pháp
khác
5. Tranh lu n khoa h c là gì ? cho ví d
Tranh lu n khoa h c là ho t ñ ng tư duy nh m tìm ki m lu n c và lu n ch ng ñ ch ng minh ho c
bác b m t lu n ñ c n tranh lu n
Tranh lu n “cùn”: không th a nh n m t lu n ñ khi không tìm ñư c nh ng lu n c ho c lu n ch ng
bác b ho c không bác b m t m nh ñ khi ngư i tranh lu n ñã có nh ng lu n c , lu n ch ng bác b
Vi d : Có nên hay chưa s d ng “Option” vào th trư ng Vi t Nam?
- 19 -
